γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
(upd3)To Φθινόπωρο του 2011 ίσως μείνει στην ιστορία ως το χειρότερο Φθινόπωρο της ελληνικής οικονομίας. Ο κίνδυνος κατάρρευσης λόγω στάσης πληρωμών έχει αυξηθεί κατακόρυφα ωστόσο θα πρέπει να δοθεί μεγάλη μάχη ώστε η χώρα να παραμείνει εντός του ευρώ και να δώσει μάχη εντός του ευρώ. Ταυτόχρονα αυξάνονται οι ανησυχίες για το τραπεζικό σύστημα. Οι τράπεζες μπορεί να χρειαστούν το επόμενο διάστημα αν υπάρξει default στην οικονομία τουλάχιστον 15 δις ευρώ νέα κεφάλαια άρα θα καταλήξουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Σε μια τέτοια περίπτωση θα πιστοποιηθεί credit event θα πληρωθούν τα CDS και η Ελλάδα μετά την κατάρρευση θα επιδιώξει να χτίσει από την αρχή την νέα οικονομία της. Το ελληνικό οικονομικό μοντέλο κατάρρευσε.
Στην Ευρώπη διαφαίνεται ότι οι εξελίξεις που δρομολογούνται δεν ευνοούν την Ελλάδα.
Οι Γερμανοί κατανόησαν ότι στην Ελλάδα ψηφίζονται νόμοι αλλά δεν εφαρμόζονται άρα ο κίνδυνος η Ελλάδα να μην εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την Τρόικα έχουν αυξηθεί δραματικά.
Επίσης στην Ευρώπη φαίνεται ότι προετοιμάζονται για δραματική επιδείνωση της κατάστασης, δεν αποκλείουν ακόμη και έξοδο της Ελλάδος από το ευρώ εξέλιξη καταστροφική ενώ ο κίνδυνος κατάρρευσης των ελληνικών τραπεζών έχει αυξηθεί δραματικά.
Δεν μπορεί να είναι τυχαίο το νέο γερμανικό σχέδιο να δημιουργήσουν ταμείο προστασίας των γερμανικών τραπεζών σε περίπτωση χρεοκοπίας χώρας μέλους του ευρώ.
Για πρώτο φορά στην Ευρώπη συζητείται η χρεοκοπία της Ελλάδος.
Το ζητούμενο είναι χρεοκοπία εντός ή εκτός ευρώ;
Η Ελλάδα κινδυνεύει σοβαρά με στάση πληρωμών;
Ναι κινδυνεύει πολύ σοβαρά καθώς έχει αθετήσει πλήρως τα συμφωνηθέντα με την Τρόικα.
Η στάση πληρωμών αν υπάρξει θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός του πλαισίου που οριοθετείται από το ευρώ.
Πολλοί ξένοι επενδυτές προεξοφλούν ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει μέσα στο Φθινόπωρο και το ζητούμενο είναι ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις
Τρεις φαίνεται ότι είναι οι λύσεις για την μαστιζόμενη από την χειρότερη κρίση στην ιστορία της ελληνική οικονομία.
Επιθετικό haircut 50% με 60% και κρατικοποίηση τραπεζών
Να υπάρξει ένα επιθετικό haircut στα ομόλογα 50% με 60% με ταυτόχρονη κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών.
Να σημειωθεί ότι έως τώρα το haircut 21% δεν είναι επαρκές να αντιμετωπίσει το δισεπίλυτο ελληνικό πρόβλημα όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι το ελληνικό χρέος πρέπει να υποστεί ένα haircut 50% με 60%.
Αυτό συνεπάγεται για τις ελληνικές τράπεζες επιπλέον 10 δις ευρώ κεφαλαιακές απώλειες.
Ήδη έχουν καταγράφει 4,8 δις ευρώ κεφαλαιακές ζημίες άρα σωρευτικά 15 δις ευρώ κεφαλαιακές ζημίες.
Σε αυτή την περίπτωση οι τράπεζες υποχρεωτικά θα στραφούν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με στόχο να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες οι οποίες θα αυξηθούν και λόγω της Blackrock.
Οι τράπεζες θα χρειαστούν μετά βεβαιότητας το ΤΧΣ αν υπάρξει και νέο haircut.
Με βάση αυτό το σενάριο το βάρος το επωμίζονται οι επενδυτές και έμμεσα οι φορολογούμενοι μέσω των χρημάτων του ΤΧΣ.
Η λύση αυτή πρέπει να συνοδευτεί με σημαντικά νέα μέτρα από την κυβέρνηση ειδικά στην διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Νότιο και βόρειο ευρώ
Ήδη σε ευρωπαϊκούς κύκλους έχει εξεταστεί μια λύση που επιτρέπει σε καταχρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ αλλά σε ένα δεύτερο ευρώ β΄ κατηγορίας. Π.χ. τύπου Βόρειο και Νότιο ευρώ.
Σε αυτό το ευρώ οι χώρες που θα ενταχθούν θα έχουν την δυνατότητα υποτίμησης έως 20% με 30%.
Η εξέλιξη αυτή όμως ενέχει τεράστιους κινδύνους για το ευρώ και την συνοχή της ΕΕ.
Μια τέτοια λύση μπορεί να διατηρεί την Ελλάδα στο ευρώ αλλά σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων θα είναι γεγονός.
Το πολιτικό ρίσκο είναι τεράστιο.
Η Ελλάδα πάλι στην δραχμή
Η Ελλάδα βγαίνει για 3-4 χρόνια από την ζώνη του ευρώ και επανέρχεται στην δραχμή.
Το σενάριο αυτό στηρίζεται στην λογική ότι η Ευρώπη καθηλώνεται από τις αδύναμες χώρες. Οι αδύναμοι κρίκοι πρέπει να φύγουν ώστε η Ευρώπη να πάει μπροστά.
Το σενάριο αυτό έχει το πλεονέκτημα το βραχυχρόνιο πλεονέκτημα ότι με την μεγάλη υποτίμηση η Ελλάδα θα μπορέσει να διαχειριστεί το χρέος της.
Όμως θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την μεσοπρόθεσμη πορεία της χώρας.
Η έλευση της δραχμής θα αποτελέσει ένα ιστορικό λάθος άνευ προηγουμένου που θα μας στιγματίσει στο μέλλον ανεξίτηλα.
Η επιστροφή στην δραχμή είναι 100000000% λάθος χωρίς καμία αμφιβολία. Θα είναι ιστορική καταστροφή.
Ωστόσο με όρους ανταγωνιστικότητας η δραχμή είναι η μόνη περίπτωση που διασφαλίζει ότι η οικονομία θα πάρει εμπρός αλλά το σοκ της επιστροφής θα είναι τόσο μεγάλο που μπορεί να σκιάσει και αυτό το δυνητικό όφελος.
Έρχεται η βαθμολογική ή πραγματική χρεοκοπία C ή D
Στην κατηγορία C ή D δηλαδή σε επιλεκτική ή περιορισμένη χρεοκοπία ή σε πραγματικό Default θα βρεθεί η Ελλάδα από Moody’s, S&P και Fitch προσεχώς. Μετά την Moody’s που υποβάθμισε την Ελλάδα σε καθεστώς Ca δηλαδή σε high default risk και η Standard and Poor’s υποβάθμισε την Ελλάδα στην ζώνη CC ενώ προσεχώς σε ανάλογη κίνηση θα προχωρήσει και η Fitch η οποία ενδέχεται να μην υποβαθμίσει την Ελλάδα στην κλίμακα CC αλλά C. Aν συμβεί αυτό τότε αυτομάτως η Ελλάδα θα τοποθετηθεί σε καθεστώς περιορισμένη χρεοκοπία.
Επίσης ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι παρασκηνιακώς υπάρχουν μεθοδεύσεις ώστε κάτοχοι των CDS να ζητήσουν από την Διεθνή Ένωση Ανταλλάξιμων οικονομικών προϊόντων και Παραγώγων (ISDA) να πιστοποιήσει πιστωτικό γεγονός και να πληρωθούν τα CDS…ωστόσο οι κινήσεις αυτές θα ενταθούν όταν η Ελλάδα βαθμολογικά τοποθετηθεί σε καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας.
Από την απόφασή της θα εξαρτηθεί το εάν θα πρέπει να καταβληθούν ή όχι τα ασφάλιστρα κίνδυνου στους κατόχους των Credit Default Swap (CDS). Η αγορά αναμένει καθαρή γνωμοδότηση από την ISDA καθώς σε διαφορετική περίπτωση δεν αποκλείονται νομικές διαφορές μεταξύ όσων αγοράζουν και όσων πωλούν CDS.
Ποια είναι διαδικασία γνωμοδότησης
Οι 11 από τις 22 ξένες και ελληνικές τράπεζες που είναι βασικοί διαπραγματευτές αγοράς, δηλαδή primary dealers στο ελληνικό χρέος, συμμετέχουν ως μέλη της ISDA, η οποία καθορίζει πότε υπάρχει πιστωτικό γεγονός και πότε διακανονίζονται τα CDS.
Όταν θα υπάρξει αλλαγή, κομβικής σημασίας, όπως είναι το selective default, δηλαδή επιλεκτική χρεοκοπία, η οποία θα επισημοποιηθεί από τους οίκους αξιολόγησης, τότε η ISDA Ευρώπης θα συνεδριάσει για να αποφασίσει αν υφίσταται θέμα πιστωτικού γεγονότος. Εάν καταλήξει ότι δεν υφίσταται θέμα credit event, άρα ούτε και θέμα πληρωμής των CDS. Στην αντίθετη περίπτωση, εάν πιστοποιηθεί ότι υφίσταται πιστωτικό γεγονός τότε αυτομάτως πληρώνονται τα CDS.
Ποια είναι τα μέλη της ISDA Ευρώπης
Voting Dealers
Bank of America / Merrill Lynch
Barclays
BNP Paribas
Credit Suisse
Deutsche Bank
Goldman Sachs
JPMorgan Chase Bank,
Morgan Stanley
Société Générale
UBS
Consultative Dealers
Citibank
The Royal Bank of Scotland
Voting Non-dealers
BlackRock (Third Term Non-dealer)
BlueMountain Capital (Second Term Non-dealer)
Citadel Investment Group, LLC (First Term Non-dealer)
DE Shaw Group (First Term Non-dealer)
Rabobank International (Second Term Non-dealer)
Determinations Committee Decision
Στην Ευρώπη διαφαίνεται ότι οι εξελίξεις που δρομολογούνται δεν ευνοούν την Ελλάδα.
Οι Γερμανοί κατανόησαν ότι στην Ελλάδα ψηφίζονται νόμοι αλλά δεν εφαρμόζονται άρα ο κίνδυνος η Ελλάδα να μην εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την Τρόικα έχουν αυξηθεί δραματικά.
Επίσης στην Ευρώπη φαίνεται ότι προετοιμάζονται για δραματική επιδείνωση της κατάστασης, δεν αποκλείουν ακόμη και έξοδο της Ελλάδος από το ευρώ εξέλιξη καταστροφική ενώ ο κίνδυνος κατάρρευσης των ελληνικών τραπεζών έχει αυξηθεί δραματικά.
Δεν μπορεί να είναι τυχαίο το νέο γερμανικό σχέδιο να δημιουργήσουν ταμείο προστασίας των γερμανικών τραπεζών σε περίπτωση χρεοκοπίας χώρας μέλους του ευρώ.
Για πρώτο φορά στην Ευρώπη συζητείται η χρεοκοπία της Ελλάδος.
Το ζητούμενο είναι χρεοκοπία εντός ή εκτός ευρώ;
Η Ελλάδα κινδυνεύει σοβαρά με στάση πληρωμών;
Ναι κινδυνεύει πολύ σοβαρά καθώς έχει αθετήσει πλήρως τα συμφωνηθέντα με την Τρόικα.
Η στάση πληρωμών αν υπάρξει θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός του πλαισίου που οριοθετείται από το ευρώ.
Πολλοί ξένοι επενδυτές προεξοφλούν ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει μέσα στο Φθινόπωρο και το ζητούμενο είναι ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις
Τρεις φαίνεται ότι είναι οι λύσεις για την μαστιζόμενη από την χειρότερη κρίση στην ιστορία της ελληνική οικονομία.
Επιθετικό haircut 50% με 60% και κρατικοποίηση τραπεζών
Να υπάρξει ένα επιθετικό haircut στα ομόλογα 50% με 60% με ταυτόχρονη κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών.
Να σημειωθεί ότι έως τώρα το haircut 21% δεν είναι επαρκές να αντιμετωπίσει το δισεπίλυτο ελληνικό πρόβλημα όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι το ελληνικό χρέος πρέπει να υποστεί ένα haircut 50% με 60%.
Αυτό συνεπάγεται για τις ελληνικές τράπεζες επιπλέον 10 δις ευρώ κεφαλαιακές απώλειες.
Ήδη έχουν καταγράφει 4,8 δις ευρώ κεφαλαιακές ζημίες άρα σωρευτικά 15 δις ευρώ κεφαλαιακές ζημίες.
Σε αυτή την περίπτωση οι τράπεζες υποχρεωτικά θα στραφούν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με στόχο να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες οι οποίες θα αυξηθούν και λόγω της Blackrock.
Οι τράπεζες θα χρειαστούν μετά βεβαιότητας το ΤΧΣ αν υπάρξει και νέο haircut.
Με βάση αυτό το σενάριο το βάρος το επωμίζονται οι επενδυτές και έμμεσα οι φορολογούμενοι μέσω των χρημάτων του ΤΧΣ.
Η λύση αυτή πρέπει να συνοδευτεί με σημαντικά νέα μέτρα από την κυβέρνηση ειδικά στην διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
Νότιο και βόρειο ευρώ
Ήδη σε ευρωπαϊκούς κύκλους έχει εξεταστεί μια λύση που επιτρέπει σε καταχρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ αλλά σε ένα δεύτερο ευρώ β΄ κατηγορίας. Π.χ. τύπου Βόρειο και Νότιο ευρώ.
Σε αυτό το ευρώ οι χώρες που θα ενταχθούν θα έχουν την δυνατότητα υποτίμησης έως 20% με 30%.
Η εξέλιξη αυτή όμως ενέχει τεράστιους κινδύνους για το ευρώ και την συνοχή της ΕΕ.
Μια τέτοια λύση μπορεί να διατηρεί την Ελλάδα στο ευρώ αλλά σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων θα είναι γεγονός.
Το πολιτικό ρίσκο είναι τεράστιο.
Η Ελλάδα πάλι στην δραχμή
Η Ελλάδα βγαίνει για 3-4 χρόνια από την ζώνη του ευρώ και επανέρχεται στην δραχμή.
Το σενάριο αυτό στηρίζεται στην λογική ότι η Ευρώπη καθηλώνεται από τις αδύναμες χώρες. Οι αδύναμοι κρίκοι πρέπει να φύγουν ώστε η Ευρώπη να πάει μπροστά.
Το σενάριο αυτό έχει το πλεονέκτημα το βραχυχρόνιο πλεονέκτημα ότι με την μεγάλη υποτίμηση η Ελλάδα θα μπορέσει να διαχειριστεί το χρέος της.
Όμως θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την μεσοπρόθεσμη πορεία της χώρας.
Η έλευση της δραχμής θα αποτελέσει ένα ιστορικό λάθος άνευ προηγουμένου που θα μας στιγματίσει στο μέλλον ανεξίτηλα.
Η επιστροφή στην δραχμή είναι 100000000% λάθος χωρίς καμία αμφιβολία. Θα είναι ιστορική καταστροφή.
Ωστόσο με όρους ανταγωνιστικότητας η δραχμή είναι η μόνη περίπτωση που διασφαλίζει ότι η οικονομία θα πάρει εμπρός αλλά το σοκ της επιστροφής θα είναι τόσο μεγάλο που μπορεί να σκιάσει και αυτό το δυνητικό όφελος.
Έρχεται η βαθμολογική ή πραγματική χρεοκοπία C ή D
Στην κατηγορία C ή D δηλαδή σε επιλεκτική ή περιορισμένη χρεοκοπία ή σε πραγματικό Default θα βρεθεί η Ελλάδα από Moody’s, S&P και Fitch προσεχώς. Μετά την Moody’s που υποβάθμισε την Ελλάδα σε καθεστώς Ca δηλαδή σε high default risk και η Standard and Poor’s υποβάθμισε την Ελλάδα στην ζώνη CC ενώ προσεχώς σε ανάλογη κίνηση θα προχωρήσει και η Fitch η οποία ενδέχεται να μην υποβαθμίσει την Ελλάδα στην κλίμακα CC αλλά C. Aν συμβεί αυτό τότε αυτομάτως η Ελλάδα θα τοποθετηθεί σε καθεστώς περιορισμένη χρεοκοπία.
Επίσης ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι παρασκηνιακώς υπάρχουν μεθοδεύσεις ώστε κάτοχοι των CDS να ζητήσουν από την Διεθνή Ένωση Ανταλλάξιμων οικονομικών προϊόντων και Παραγώγων (ISDA) να πιστοποιήσει πιστωτικό γεγονός και να πληρωθούν τα CDS…ωστόσο οι κινήσεις αυτές θα ενταθούν όταν η Ελλάδα βαθμολογικά τοποθετηθεί σε καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας.
Από την απόφασή της θα εξαρτηθεί το εάν θα πρέπει να καταβληθούν ή όχι τα ασφάλιστρα κίνδυνου στους κατόχους των Credit Default Swap (CDS). Η αγορά αναμένει καθαρή γνωμοδότηση από την ISDA καθώς σε διαφορετική περίπτωση δεν αποκλείονται νομικές διαφορές μεταξύ όσων αγοράζουν και όσων πωλούν CDS.
Ποια είναι διαδικασία γνωμοδότησης
Οι 11 από τις 22 ξένες και ελληνικές τράπεζες που είναι βασικοί διαπραγματευτές αγοράς, δηλαδή primary dealers στο ελληνικό χρέος, συμμετέχουν ως μέλη της ISDA, η οποία καθορίζει πότε υπάρχει πιστωτικό γεγονός και πότε διακανονίζονται τα CDS.
Όταν θα υπάρξει αλλαγή, κομβικής σημασίας, όπως είναι το selective default, δηλαδή επιλεκτική χρεοκοπία, η οποία θα επισημοποιηθεί από τους οίκους αξιολόγησης, τότε η ISDA Ευρώπης θα συνεδριάσει για να αποφασίσει αν υφίσταται θέμα πιστωτικού γεγονότος. Εάν καταλήξει ότι δεν υφίσταται θέμα credit event, άρα ούτε και θέμα πληρωμής των CDS. Στην αντίθετη περίπτωση, εάν πιστοποιηθεί ότι υφίσταται πιστωτικό γεγονός τότε αυτομάτως πληρώνονται τα CDS.
Ποια είναι τα μέλη της ISDA Ευρώπης
Voting Dealers
Bank of America / Merrill Lynch
Barclays
BNP Paribas
Credit Suisse
Deutsche Bank
Goldman Sachs
JPMorgan Chase Bank,
Morgan Stanley
Société Générale
UBS
Consultative Dealers
Citibank
The Royal Bank of Scotland
Voting Non-dealers
BlackRock (Third Term Non-dealer)
BlueMountain Capital (Second Term Non-dealer)
Citadel Investment Group, LLC (First Term Non-dealer)
DE Shaw Group (First Term Non-dealer)
Rabobank International (Second Term Non-dealer)
Determinations Committee Decision
|
Κλίμακα αξιολογήσεων διεθνών οίκων |
|||
|
|
|
|
|
|
|
Moody's |
S&P |
Fitch |
|
Άριστη |
Aaa |
AAA |
AAA |
|
Υψηλής Διαβάθμισης |
Aa1 |
AA+ |
AA+ |
|
|
Aa2 |
AA |
AA |
|
|
Aa3 |
AA- |
AA- |
|
Υψηλότερα της Μεσαίας Αξιολόγησης |
Α1 Ελλάδα |
Α+ Ελλάδα 2005 |
Α+ Ελλάδα 2005
|
|
|
Α2 |
Α |
Α |
|
|
Α3 |
Α- |
Α- |
|
Χαμηλότερα της Μεσαίας Αξιολόγησης |
Baa1 |
BBB+ |
BBB+ |
|
|
Baa2 |
BBB |
BBB |
|
|
Baa3 |
BBB- |
BBB- |
|
Μη επενδυτικά ομόλογα (junk - σκουπίδια) |
Ba1 |
BB+ |
BB+ |
|
|
Ba2 |
BB |
BB |
|
|
Ba3 |
BB- |
BB- |
|
Κερδοσκοπικά |
B1 |
B+ |
B+ |
|
|
B2 |
B |
B |
|
|
B3 |
B- |
B- |
|
Υψηλού κινδύνου |
Caa1 |
CCC+ |
CCC+ |
|
|
Caa2 |
CCC |
CCC(Ελλάδα) |
|
|
Caa3 |
CCC- |
CCC- |
|
Υψηλός Κίνδυνος Χρεοκοπίας |
Ca(Ελλάδα) |
CC(Eλλάδα) |
CC |
|
|
|
C |
C*Ελλάδα |
|
Χρεοκοπία |
C*Ελλάδα |
D*Ελλάδα |
D |
*Πιθανή νέα βαθμολογία Ελλάδος
Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών