Βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ, δηλώνει ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, Χρ. Μεγάλου
Εύθραυστη ηρεμία χαρακτηρίζουν την κατάσταση που επικρατεί, στην τρέχουσα συγκυρία, στην Ελλάδα, οι Financial Times, σε νέο εκτενές δημοσίευμά τους για την πορεία και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Όπως επισημαίνουν, δύο χρόνια μετά τη χρεοκοπία της Ελλάδας, σήμερα υπάρχουν ενδείξεις πως η οικονομία της γυρίζει σελίδα, βασιζόμενη σε δύο καίριους πυλώνες, τον τουρισμό και τη ναυτιλία.
Πρόκειται για δύο στυλοβάτες της ελληνικής οικονομίας, οι οποίοι όμως δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν αρκετές θέσεις εργασίας.
Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα της ηλεκτρονικής έκδοσης των Financial Times, η Ελλάδα μοιάζει πλέον να κινείται σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
Μετά από έξι συναπτά έτη ύφεσης και σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25%, η ελληνική οικονομία εμφανίζει ενδείξεις σταθεροποίησης. Μάλιστα, το 2014 δεν αποκλείεται να είναι το πρώτο έτος ανάπτυξης.
Η Ελλάδα κατόρθωσε να αποκαταστήσει την εικόνα της στις διεθνείς αγορές, αφού κατάφερε να αντλήσει 3 δισ. ευρώ από 5ετές ομόλογο τον Απρίλιο και ακόμη 1,5 δισ. ευρώ από 3ετές ομόλογο νωρίτερα τον Ιούλιο.
Πίσω όμως από τη διαφαινόμενη ηρεμία, οι φόβοι για το μέλλον της Ελλάδας - της χώρας που απείλησε με κατάρρευση ολόκληρη την Ευρωζώνη πριν από δύο χρόνια - παραμένουν.
"Οι κίνδυνοι για τη χώρα έχουν μειωθεί σημαντικά, ωστόσο ένας νέος συνδυασμός οικονομικών και πολιτικών ρίσκων μπορεί να απειλήσει την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος και κατ' επέκταση την οικονομική ανάκαμψη της χώρας", προειδοποιεί ο Λουκάς Παπαδήμος, πρωθυπουργός της Ελλάδας από τον Νοέμβριο του 2011 μέχρι και τον Απρίλιο του 2012.
Όπως προσθέτει ο κ. Παπαδήμος, οι οριζόντιες περικοπές στα εισοδήματα και η υπερβολικά υψηλή ανεργία έχουν παράσχει στήριξη στις ακροδεξιές και ακροαριστερές πολιτικές δυνάμεις.
Η βελτίωση των συνθηκών των αγορών δεν αντανακλώνται ακόμη στην ελληνική οικονομία.
"Εντυπωσιάστηκα με την ικανότητα της κυβέρνησης να εκδώσει ομολόγα. Πόσο γρήγορα ξεχνάμε;" διερωτάται κορυφαίος Έλληνας επιχειρηματίας.
Την ίδια ώρα, η ΕΕ και το ΔΝΤ συνεχίζουν να διαφωνούν με την ελληνική πολιτική ηγεσία, σε ό,τι αφορά την προώθηση απαραίτητων μεταρρυθμίσεων.
Μετά το καλοκαίρι, ένας νέος γύρος διαπραγμάτευσης θα ξεκινήσει, με επίκεντρο το αν η Ελλάδα χρειάζεται πρόσθετη ελάφρυνση του χρέους της και νέο πακέτο διάσωσης, αφού το υφιστάμενο πρόγραμμα λήγει στα τέλη του 2014. Η αντιπαράθεση μοιάζει αναπόφευκτη.
Η εύθραυστη κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, στις αρχές του 2015, θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ακόμη εμπόδιο, όταν θα χρειαστεί να εκλεγεί ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Εάν τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα δεν κατορθώσουν να συμφωνήσουν για τον υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τότε θα διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές.
Εάν αυτό συμβεί, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ, το αριστερό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που απορρίπτει τους σκληρούς όρους του μνημονίου και της τρόικας, θα καταστεί το μεγαλύτερο κόμμα της Ελλάδας και ίσως να καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση.
Στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, η στήριξη για το κόμμα της Χρυσής Αυγής αυξήθηκε. Το κόμμα λαμβάνει ένα 10% στις δημοσκοπήσεις και θα μπορούσε να κερδίσει περισσότερες έδρες από εκείνες που ήδη έχει.
Η Χρυσή Αυγή διατηρεί τα ποσοστά της μεταξύ των ανέργων και είναι απίθανο να απαγορευθεί ή να τεθεί εκτός νόμου, ακόμη κι αν οι επικεφαλής της βρίσκονται στη φυλακή, αναμένοντας να δικαστούν για κατηγορίες που συνδέονται με τη σύσταση και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.
Με τόση αβεβαιότητα, η ανησυχία είναι μια: Μήπως οι αγορές έχουν υποτιμήσει την κατάσταση στην Ελλάδα. Τα hedge funds κατόρθωσαν να αποκομίσουν κέρδη από την Ελλάδα, ακόμη κι όταν η χώρα βρισκόταν στο χείλος της καταστροφής.
Όμως η ζήτηση για ελληνικά ομόλογα φέτος αυξήθηκε όταν οι διεθνείς επενδυτές αναζητούσαν απελπισμένα αποδόσεις, σε ένα περιβάλλον ιστορικά χαμηλών επιτοκίων.
Οι επενδύσεις στην Ελλάδα αυξήθηκαν γιατί μειώθηκε η πιθανότητα καταστροφικών κινδύνων, όπως το ενδεχόμενο μιας νέας χρεοκοπίας ή της εξόδου από το ευρώ. Οι συμφωνίες που ελήφθησαν το 2012 για το ελληνικό χρέος μείωσαν τον κίνδυνο η χώρα να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα εξυπηρέτησης του χρέους της στο προσεχές μέλλον.
Η κρίση απέδειξε πως η πλειονότητα των Ελλήνων επιθυμεί την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Ωστόσο σθεναρές είναι οι αντιδράσεις στην κατεύθυνση υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα, οι Έλληνες αντιμετώπιζαν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς σαν άγκυρες σταθερότητας.
Από την πλευρά τους οι Ευρωπαίοι αντιλήφθηκαν πως το ευρύ κόστος από μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν τεράστιο. "Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν συνιστά πλέον πιθανότητα", δηλώνει ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, Xρήστος Μεγάλου.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα απέδειξε πως είναι απρόσμενα ανθεκτικό, ακόμη κι αν η χώρα μαστίζεται από ανεργία σχεδόν 30%. Παρά την οριακή κυβερνητική πλειοψηφία, η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, που ανέλαβε τον Ιούνιο του 2012, έχει κατορθώσει να διασφαλίσει διάρκεια ζωής μεγαλύτερη από τις δύο προηγούμενες κυβερνήσεις.
"Το ότι η Ελλάδα έφτασε τόσο μακριά χωρίς εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει", δηλώνει η Αλεξάνδρα Παπαλεξοπούλου, διευθυντικό στέλεχος του Τιτάνα.
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως οι Έλληνες διδάχθηκαν πολλά από τη δημοσιονομική τους ασωτία.
"Είναι όπως η Γερμανία έχει μνήμες από τις εποχές του υπερπληθωρισμού και οι ΗΠΑ από τη Μεγάλη Ύφεση", δηλώνει ο Γιώργος Παγουλάτος, οικονομολόγος στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Για να διατηρήσει όμως η Ελλάδα σε χαμηλά επίπεδα το κόστος δανεισμού και για να συνεχίσει να προσφέρει αποδόσεις στους μακροπρόθεσμους επενδυτές, θα πρέπει να υιοθετήσει ένα νέο οικονομικό μοντέλο. Αυτό θα απαιτήσει όμως σημαντικές αλλαγές στην ελληνική οικονομία.
"Αυτό που χρειαζόμαστε απελπισμένα και πλέον έχουμε αρχίσει να το αποκτούμε είναι ένα σχέδιο πολιτικής", επισημαίνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που σχεδίασαν για την Ελλάδα οι δανειστές της δεν είναι τίποτα περισσότερο από την αρχή της διαδικασίας. "Θα χρειαστούμε το δικό μας μνημόνιο, το οποίο θα πρέπει να διαπραγματευτούμε εμείς και οι Έλληνες πολίτες", τονίζει ο υπουργός.
Σε μερικές περιπτώσεις, η Ελλάδα θυμίζει περισσότερο μια αναδυόμενη αγορά παρά μια ανεπτυγμένη ευρωπαϊκή οικονομία. "Έχουμε κάνει πολλά ντροπιαστικά", δηλώνει ο Κώστας Μπακούρης, πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας.
Ο ίδιος εκτιμά πως οι Έλληνες άρχισαν να αλλάζουν γιατί ήταν τόσο απελπιστικές οι συνθήκες που δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς.
Αυτό όμως που κάνει την Ελλάδα να διαφέρει από τις περισσότερες αναδυόμενες αγορές είναι το εξής: Δεν έχει ακόμη βρει τον τρόπο να επιστρέψει στην ανάπτυξη.
Η αποτυχία του προ κρίσης μεσογειακού της οικονομικού μοντέλου - βασιζόμενου στην υπερκατανάλωση και την υπερχρέωση - είναι εμφανής. Μετά από τόσα μέτρα ελάφρυνσης, το ελληνικό χρέος παραμένει κοντά στο 180% του ΑΕΠ.
"Σίγουρα χρειαζόμαστε έναν ισχυρότερο εξαγωγικό κλάδο και σίγουρα χρειαζόμαστε περισσότερη απελευθέρωση στην αγορά εργασίας", σπεύδει να εξηγήσει ο κ. Παγουλάτος.
"Χρειαζόμαστε απελπισμένα επενδύσεις και δεν μπορούμε να περιμένουμε τους ξένους να επενδύσουν σε εμάς, εάν προηγουμένως εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε στους εαυτούς μας", δηλώνει γνωστός Αθηναίος επιχειρηματίας.
Μέχρι στιγμής τα οικονομικά προγράμματα της Ελλάδας επικεντρώθηκαν στη μείωση του κόστους και στην ανόρθωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.
Η χώρα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ωστόσο παραμένουν σοβαρές αδυναμίες σε ό,τι αφορά την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Όπως συναινούν αρκετοί, χωρίς μεταρρυθμίσεις η Ελλάδα δεν θα ήταν σε θέση να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, που της είναι τόσο απαραίτητες προκειμένου να καταστήσει βιώσιμη την ανάκαμψή της.
Ωστόσο, αρκετοί οικονομολόγοι, θεωρούν πως οι νευραλγικοί - για την ελληνική οικονομία - κλάδοι του τουρισμού και της ναυτιλίας δεν επαρκούν για να δημιουργούν θέσεις εργασίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
"Η Ελλάδα και η Καλιφόρνια έχουν κάτι κοινό: Και οι δύο έχουν χρεοκοπήσει. Όμως η Καλιφόρνια έχει τη Silicon Valley", δηλώνει ο Θεόδωρος Πελαγίδης του Brookings Institution.
Πριν από μερικούς μήνες, ο ΟΟΣΑ απηύθυνε πάνω από 300 συστάσεις - μέτρα στην ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός πως ακόμη δεν έχουν πάρει μπροστά οι μηχανές των εξαγωγών. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας μειώθηκε γιατί κατέρρευσαν οι εισαγωγές.
"Οι επενδύσεις στην Ελλάδα είναι σαν το καλό κρασί. Πρέπει να παραμείνει στο κελάρι 20 χρόνια ώστε να αποκτήσει μια καλή γεύση", επισημαίνει ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Νότης Μηταράκης.
Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο τράπεζες στην Ελλάδα, οι Financial Times παραδέχονται πως η χρηματοπιστωτική τους υγεία έχει βελτιωθεί. Αν δεν είχαν λάβει έκτακτη στήριξη, θα είχαν καταρρεύσει.
Σήμερα όμως η κατάσταση έχει αλλάξει.
Όπως και η κυβέρνηση, έτσι και οι ελληνικές τράπεζες κατόρθωσαν να επιστρέψουν στις αγορές και εκμεταλλευόμενες τις ευνοϊκές συνθήκες κατάφεραν να ισχυροποιήσουν τους ισολογισμούς τους και να προχωρήσουν σε εκδόσεις ομολόγων.
Όμως ακόμη ο δανεισμός στην πραγματική οικονομία συνεχίζει να είναι υποτονικός.
"Οι πιστωτικές συνθήκες στην Ελλάδα παραμένουν εξαιρετικά σφικτές, εμποδίζοντας την ανάκαμψη", εξηγεί ο κ. Παπαδήμος.
Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως περί τα 100 δισ. ευρώ ελληνικών καταθέσεων - που έκαναν φτερά στη διάρκεια της κρίσης - δεν έχουν ακόμη επιστρέψει στις ελληνικές τράπεζες.
Το μεγάλο αγκάθι όμως για τις ελληνικές τράπεζες δεν είναι άλλο από τα υψηλά ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), τα οποία φτάνουν το 40% επί του συνόλου των δανείων.
Δεδομένου του μεγέθους των προκλήσεων, υπάρχει πάντα η παρασκηνιακή στήριξη μεταξύ επιχειρηματίων και πολιτικών αρχών στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα που βρίσκεται υπό αυστηρή επιτήρηση από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
"Εάν η πίεση σταματήσει, φοβάμαι πως πολλά από τα κεκτημένα θα χαθούν ευθύς αμέσως", δηλώνει Έλληνας επιχειρηματίας στους Financial Times.
To κλίμα στην Αθήνα είναι επιφυλακτικά αισιόδοξο. Φέτος αναμένεται μια ήπια ανάπτυξη της οικονομίας - πέριξ του 1% - ενώ την ίδια ώρα η ανεργία εμφανίζει τα πρώτα σημάδια αποκλιμάκωσης.
"Υπάρχουν ακόμη πολλά ανοιχτά μέτωπα στην οικονομία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό. Αλλά τουλάχιστον έχουμε την εντύπωση πως βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ", σπεύδει να επισημάνει ο CEO της Eurobank, Χρ. Μεγάλου.
Πολιτική: Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ με επιφύλαξη
Οι εκλογές για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 2015 ίσως αποτελέσουν μια κρίσιμη καμπή για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, τον άνθρωπο που απορρίπτει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι δανειστές.
Εάν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δεν κερδίσει το στοίχημα των εκλογών για την Προεδρία της Δημοκρατίας, τότε οι πρόωρες εκλογές είναι βέβαιες.
Αυτή θα είναι και η ευκαιρία του ΣΥΡΙΖΑ να καταστεί το ισχυρότερο κόμμα στην ελληνική Βουλή, αλλά και πιθανότατα να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει κατά καιρούς διατυπώσει απειλές πως θα αναστείλει τις πληρωμές του ελληνικού χρέους, εάν έρθει στην εξουσία.
Ταυτόχρονα τάσσεται υπέρ της εθνικοποίησης μεγάλων εταιρειών και υπέρ της επαναφοράς του κατώτατου μισθού στα προ κρίσης επίπεδα.
Οι παρατηρητές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν από κοντά την πορεία και τη δράση της Ρένας Δούρου, της νέας περιφερειάρχη Αττικής.
Η Ρένα Δούρου, που θα αναλάβει τα νέα της καθήκοντα τον Σεπτέμβριο, έχει δηλώσει πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αντίθετος στις ιδιωτικές επενδύσεις, αρκεί αυτές να πραγματοποιούνται με σεβασμό στο περιβάλλον και τα εργασιακά δικαιώματα των υπαλλήλων.
"Ακόμη κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταστήσει πιο ήπιες και πιο μετριοπαθείς τις πολιτικές που πρεσβεύει, η άνοδος στην εξουσία θα σημάνει πιθανή αναστολή της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, οι άπειροι πολιτικοί του ΣΥΡΙΖΑ θα κληθούν να γίνουν κυβέρνηση μέσα σε μια μέρα... Αυτή είναι μια προοπτική που ανησυχεί τους αξιωματούχους σε Βερολίνο και Βρυξέλλες", καταλήγουν οι Financial Times.
www.bankingnews.gr
Όπως επισημαίνουν, δύο χρόνια μετά τη χρεοκοπία της Ελλάδας, σήμερα υπάρχουν ενδείξεις πως η οικονομία της γυρίζει σελίδα, βασιζόμενη σε δύο καίριους πυλώνες, τον τουρισμό και τη ναυτιλία.
Πρόκειται για δύο στυλοβάτες της ελληνικής οικονομίας, οι οποίοι όμως δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν αρκετές θέσεις εργασίας.
Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα της ηλεκτρονικής έκδοσης των Financial Times, η Ελλάδα μοιάζει πλέον να κινείται σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
Μετά από έξι συναπτά έτη ύφεσης και σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25%, η ελληνική οικονομία εμφανίζει ενδείξεις σταθεροποίησης. Μάλιστα, το 2014 δεν αποκλείεται να είναι το πρώτο έτος ανάπτυξης.
Η Ελλάδα κατόρθωσε να αποκαταστήσει την εικόνα της στις διεθνείς αγορές, αφού κατάφερε να αντλήσει 3 δισ. ευρώ από 5ετές ομόλογο τον Απρίλιο και ακόμη 1,5 δισ. ευρώ από 3ετές ομόλογο νωρίτερα τον Ιούλιο.
Πίσω όμως από τη διαφαινόμενη ηρεμία, οι φόβοι για το μέλλον της Ελλάδας - της χώρας που απείλησε με κατάρρευση ολόκληρη την Ευρωζώνη πριν από δύο χρόνια - παραμένουν.
"Οι κίνδυνοι για τη χώρα έχουν μειωθεί σημαντικά, ωστόσο ένας νέος συνδυασμός οικονομικών και πολιτικών ρίσκων μπορεί να απειλήσει την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος και κατ' επέκταση την οικονομική ανάκαμψη της χώρας", προειδοποιεί ο Λουκάς Παπαδήμος, πρωθυπουργός της Ελλάδας από τον Νοέμβριο του 2011 μέχρι και τον Απρίλιο του 2012.
Όπως προσθέτει ο κ. Παπαδήμος, οι οριζόντιες περικοπές στα εισοδήματα και η υπερβολικά υψηλή ανεργία έχουν παράσχει στήριξη στις ακροδεξιές και ακροαριστερές πολιτικές δυνάμεις.
Η βελτίωση των συνθηκών των αγορών δεν αντανακλώνται ακόμη στην ελληνική οικονομία.
"Εντυπωσιάστηκα με την ικανότητα της κυβέρνησης να εκδώσει ομολόγα. Πόσο γρήγορα ξεχνάμε;" διερωτάται κορυφαίος Έλληνας επιχειρηματίας.
Την ίδια ώρα, η ΕΕ και το ΔΝΤ συνεχίζουν να διαφωνούν με την ελληνική πολιτική ηγεσία, σε ό,τι αφορά την προώθηση απαραίτητων μεταρρυθμίσεων.
Μετά το καλοκαίρι, ένας νέος γύρος διαπραγμάτευσης θα ξεκινήσει, με επίκεντρο το αν η Ελλάδα χρειάζεται πρόσθετη ελάφρυνση του χρέους της και νέο πακέτο διάσωσης, αφού το υφιστάμενο πρόγραμμα λήγει στα τέλη του 2014. Η αντιπαράθεση μοιάζει αναπόφευκτη.
Η εύθραυστη κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, στις αρχές του 2015, θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ακόμη εμπόδιο, όταν θα χρειαστεί να εκλεγεί ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Εάν τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα δεν κατορθώσουν να συμφωνήσουν για τον υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τότε θα διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές.
Εάν αυτό συμβεί, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ, το αριστερό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που απορρίπτει τους σκληρούς όρους του μνημονίου και της τρόικας, θα καταστεί το μεγαλύτερο κόμμα της Ελλάδας και ίσως να καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση.
Στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, η στήριξη για το κόμμα της Χρυσής Αυγής αυξήθηκε. Το κόμμα λαμβάνει ένα 10% στις δημοσκοπήσεις και θα μπορούσε να κερδίσει περισσότερες έδρες από εκείνες που ήδη έχει.
Η Χρυσή Αυγή διατηρεί τα ποσοστά της μεταξύ των ανέργων και είναι απίθανο να απαγορευθεί ή να τεθεί εκτός νόμου, ακόμη κι αν οι επικεφαλής της βρίσκονται στη φυλακή, αναμένοντας να δικαστούν για κατηγορίες που συνδέονται με τη σύσταση και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.
Με τόση αβεβαιότητα, η ανησυχία είναι μια: Μήπως οι αγορές έχουν υποτιμήσει την κατάσταση στην Ελλάδα. Τα hedge funds κατόρθωσαν να αποκομίσουν κέρδη από την Ελλάδα, ακόμη κι όταν η χώρα βρισκόταν στο χείλος της καταστροφής.
Όμως η ζήτηση για ελληνικά ομόλογα φέτος αυξήθηκε όταν οι διεθνείς επενδυτές αναζητούσαν απελπισμένα αποδόσεις, σε ένα περιβάλλον ιστορικά χαμηλών επιτοκίων.
Οι επενδύσεις στην Ελλάδα αυξήθηκαν γιατί μειώθηκε η πιθανότητα καταστροφικών κινδύνων, όπως το ενδεχόμενο μιας νέας χρεοκοπίας ή της εξόδου από το ευρώ. Οι συμφωνίες που ελήφθησαν το 2012 για το ελληνικό χρέος μείωσαν τον κίνδυνο η χώρα να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα εξυπηρέτησης του χρέους της στο προσεχές μέλλον.
Η κρίση απέδειξε πως η πλειονότητα των Ελλήνων επιθυμεί την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Ωστόσο σθεναρές είναι οι αντιδράσεις στην κατεύθυνση υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα, οι Έλληνες αντιμετώπιζαν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς σαν άγκυρες σταθερότητας.
Από την πλευρά τους οι Ευρωπαίοι αντιλήφθηκαν πως το ευρύ κόστος από μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν τεράστιο. "Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν συνιστά πλέον πιθανότητα", δηλώνει ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, Xρήστος Μεγάλου.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα απέδειξε πως είναι απρόσμενα ανθεκτικό, ακόμη κι αν η χώρα μαστίζεται από ανεργία σχεδόν 30%. Παρά την οριακή κυβερνητική πλειοψηφία, η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, που ανέλαβε τον Ιούνιο του 2012, έχει κατορθώσει να διασφαλίσει διάρκεια ζωής μεγαλύτερη από τις δύο προηγούμενες κυβερνήσεις.
"Το ότι η Ελλάδα έφτασε τόσο μακριά χωρίς εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει", δηλώνει η Αλεξάνδρα Παπαλεξοπούλου, διευθυντικό στέλεχος του Τιτάνα.
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως οι Έλληνες διδάχθηκαν πολλά από τη δημοσιονομική τους ασωτία.
"Είναι όπως η Γερμανία έχει μνήμες από τις εποχές του υπερπληθωρισμού και οι ΗΠΑ από τη Μεγάλη Ύφεση", δηλώνει ο Γιώργος Παγουλάτος, οικονομολόγος στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Για να διατηρήσει όμως η Ελλάδα σε χαμηλά επίπεδα το κόστος δανεισμού και για να συνεχίσει να προσφέρει αποδόσεις στους μακροπρόθεσμους επενδυτές, θα πρέπει να υιοθετήσει ένα νέο οικονομικό μοντέλο. Αυτό θα απαιτήσει όμως σημαντικές αλλαγές στην ελληνική οικονομία.
"Αυτό που χρειαζόμαστε απελπισμένα και πλέον έχουμε αρχίσει να το αποκτούμε είναι ένα σχέδιο πολιτικής", επισημαίνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που σχεδίασαν για την Ελλάδα οι δανειστές της δεν είναι τίποτα περισσότερο από την αρχή της διαδικασίας. "Θα χρειαστούμε το δικό μας μνημόνιο, το οποίο θα πρέπει να διαπραγματευτούμε εμείς και οι Έλληνες πολίτες", τονίζει ο υπουργός.
Σε μερικές περιπτώσεις, η Ελλάδα θυμίζει περισσότερο μια αναδυόμενη αγορά παρά μια ανεπτυγμένη ευρωπαϊκή οικονομία. "Έχουμε κάνει πολλά ντροπιαστικά", δηλώνει ο Κώστας Μπακούρης, πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας.
Ο ίδιος εκτιμά πως οι Έλληνες άρχισαν να αλλάζουν γιατί ήταν τόσο απελπιστικές οι συνθήκες που δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς.
Αυτό όμως που κάνει την Ελλάδα να διαφέρει από τις περισσότερες αναδυόμενες αγορές είναι το εξής: Δεν έχει ακόμη βρει τον τρόπο να επιστρέψει στην ανάπτυξη.
Η αποτυχία του προ κρίσης μεσογειακού της οικονομικού μοντέλου - βασιζόμενου στην υπερκατανάλωση και την υπερχρέωση - είναι εμφανής. Μετά από τόσα μέτρα ελάφρυνσης, το ελληνικό χρέος παραμένει κοντά στο 180% του ΑΕΠ.
"Σίγουρα χρειαζόμαστε έναν ισχυρότερο εξαγωγικό κλάδο και σίγουρα χρειαζόμαστε περισσότερη απελευθέρωση στην αγορά εργασίας", σπεύδει να εξηγήσει ο κ. Παγουλάτος.
"Χρειαζόμαστε απελπισμένα επενδύσεις και δεν μπορούμε να περιμένουμε τους ξένους να επενδύσουν σε εμάς, εάν προηγουμένως εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε στους εαυτούς μας", δηλώνει γνωστός Αθηναίος επιχειρηματίας.
Μέχρι στιγμής τα οικονομικά προγράμματα της Ελλάδας επικεντρώθηκαν στη μείωση του κόστους και στην ανόρθωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.
Η χώρα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ωστόσο παραμένουν σοβαρές αδυναμίες σε ό,τι αφορά την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Όπως συναινούν αρκετοί, χωρίς μεταρρυθμίσεις η Ελλάδα δεν θα ήταν σε θέση να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, που της είναι τόσο απαραίτητες προκειμένου να καταστήσει βιώσιμη την ανάκαμψή της.
Ωστόσο, αρκετοί οικονομολόγοι, θεωρούν πως οι νευραλγικοί - για την ελληνική οικονομία - κλάδοι του τουρισμού και της ναυτιλίας δεν επαρκούν για να δημιουργούν θέσεις εργασίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
"Η Ελλάδα και η Καλιφόρνια έχουν κάτι κοινό: Και οι δύο έχουν χρεοκοπήσει. Όμως η Καλιφόρνια έχει τη Silicon Valley", δηλώνει ο Θεόδωρος Πελαγίδης του Brookings Institution.
Πριν από μερικούς μήνες, ο ΟΟΣΑ απηύθυνε πάνω από 300 συστάσεις - μέτρα στην ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός πως ακόμη δεν έχουν πάρει μπροστά οι μηχανές των εξαγωγών. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας μειώθηκε γιατί κατέρρευσαν οι εισαγωγές.
"Οι επενδύσεις στην Ελλάδα είναι σαν το καλό κρασί. Πρέπει να παραμείνει στο κελάρι 20 χρόνια ώστε να αποκτήσει μια καλή γεύση", επισημαίνει ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Νότης Μηταράκης.
Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο τράπεζες στην Ελλάδα, οι Financial Times παραδέχονται πως η χρηματοπιστωτική τους υγεία έχει βελτιωθεί. Αν δεν είχαν λάβει έκτακτη στήριξη, θα είχαν καταρρεύσει.
Σήμερα όμως η κατάσταση έχει αλλάξει.
Όπως και η κυβέρνηση, έτσι και οι ελληνικές τράπεζες κατόρθωσαν να επιστρέψουν στις αγορές και εκμεταλλευόμενες τις ευνοϊκές συνθήκες κατάφεραν να ισχυροποιήσουν τους ισολογισμούς τους και να προχωρήσουν σε εκδόσεις ομολόγων.
Όμως ακόμη ο δανεισμός στην πραγματική οικονομία συνεχίζει να είναι υποτονικός.
"Οι πιστωτικές συνθήκες στην Ελλάδα παραμένουν εξαιρετικά σφικτές, εμποδίζοντας την ανάκαμψη", εξηγεί ο κ. Παπαδήμος.
Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως περί τα 100 δισ. ευρώ ελληνικών καταθέσεων - που έκαναν φτερά στη διάρκεια της κρίσης - δεν έχουν ακόμη επιστρέψει στις ελληνικές τράπεζες.
Το μεγάλο αγκάθι όμως για τις ελληνικές τράπεζες δεν είναι άλλο από τα υψηλά ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), τα οποία φτάνουν το 40% επί του συνόλου των δανείων.
Δεδομένου του μεγέθους των προκλήσεων, υπάρχει πάντα η παρασκηνιακή στήριξη μεταξύ επιχειρηματίων και πολιτικών αρχών στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα που βρίσκεται υπό αυστηρή επιτήρηση από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
"Εάν η πίεση σταματήσει, φοβάμαι πως πολλά από τα κεκτημένα θα χαθούν ευθύς αμέσως", δηλώνει Έλληνας επιχειρηματίας στους Financial Times.
To κλίμα στην Αθήνα είναι επιφυλακτικά αισιόδοξο. Φέτος αναμένεται μια ήπια ανάπτυξη της οικονομίας - πέριξ του 1% - ενώ την ίδια ώρα η ανεργία εμφανίζει τα πρώτα σημάδια αποκλιμάκωσης.
"Υπάρχουν ακόμη πολλά ανοιχτά μέτωπα στην οικονομία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό. Αλλά τουλάχιστον έχουμε την εντύπωση πως βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ", σπεύδει να επισημάνει ο CEO της Eurobank, Χρ. Μεγάλου.
Πολιτική: Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ με επιφύλαξη
Οι εκλογές για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 2015 ίσως αποτελέσουν μια κρίσιμη καμπή για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, τον άνθρωπο που απορρίπτει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι δανειστές.
Εάν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δεν κερδίσει το στοίχημα των εκλογών για την Προεδρία της Δημοκρατίας, τότε οι πρόωρες εκλογές είναι βέβαιες.
Αυτή θα είναι και η ευκαιρία του ΣΥΡΙΖΑ να καταστεί το ισχυρότερο κόμμα στην ελληνική Βουλή, αλλά και πιθανότατα να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει κατά καιρούς διατυπώσει απειλές πως θα αναστείλει τις πληρωμές του ελληνικού χρέους, εάν έρθει στην εξουσία.
Ταυτόχρονα τάσσεται υπέρ της εθνικοποίησης μεγάλων εταιρειών και υπέρ της επαναφοράς του κατώτατου μισθού στα προ κρίσης επίπεδα.
Οι παρατηρητές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν από κοντά την πορεία και τη δράση της Ρένας Δούρου, της νέας περιφερειάρχη Αττικής.
Η Ρένα Δούρου, που θα αναλάβει τα νέα της καθήκοντα τον Σεπτέμβριο, έχει δηλώσει πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αντίθετος στις ιδιωτικές επενδύσεις, αρκεί αυτές να πραγματοποιούνται με σεβασμό στο περιβάλλον και τα εργασιακά δικαιώματα των υπαλλήλων.
"Ακόμη κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταστήσει πιο ήπιες και πιο μετριοπαθείς τις πολιτικές που πρεσβεύει, η άνοδος στην εξουσία θα σημάνει πιθανή αναστολή της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, οι άπειροι πολιτικοί του ΣΥΡΙΖΑ θα κληθούν να γίνουν κυβέρνηση μέσα σε μια μέρα... Αυτή είναι μια προοπτική που ανησυχεί τους αξιωματούχους σε Βερολίνο και Βρυξέλλες", καταλήγουν οι Financial Times.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών