γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Τα περιθώρια δράσης είναι μεγαλύτερα στη Fed, σε αντίθεση με εκείνα της ΕΚΤ και της Bank of Japan. Δύσκολο το «στοίχημα» της Bank of England
Που θα φτάσουν οι αγορές;
Πόσο θα διαρκέσει αυτή η παγκόσμια bull market που ξεκίνησε το 2009 και ήδη μετρά οκτώ χρόνια;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που, όσο η Wall Street καταρρίπτει το ένα ιστορικό ρεκόρ μετά το άλλο και ευρωπαϊκές αγορές δεν πτοούνται από τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, πληθαίνουν, αλλά δεν διατυπώνονται δημοσίως εύκολα.
Γι’ αυτό και προσφάτως προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση η προειδοποίηση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), δηλαδή της κεντρικής τράπεζας των κεντρικών τραπεζών του κόσμου, η οποία μίλησε για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη μεγάλη άνοδο που σημειώνουν τα χρηματιστήρια παγκοσμίως.
Δεν είναι όμως και λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι αργά ή γρήγορα αυτό το ράλι θα τελειώσει.
Και όσο καθυστερεί τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος η διόρθωση να είναι πιο βίαιη.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο δείκτης των κυκλικά αναπροσαρμοσμένων κερδών (CAPE) των αμερικανικών μετοχών βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη, στις 31,5 φορές για τον δείκτη S&P 500, επίπεδα που είχαν προσεγγιστεί μόνο το 1929 και στη φούσκα του 2000.
"Γενικά, όσο πιο πολύ χρόνος περνάει χωρίς μια απότομη διόρθωση της αγοράς, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να συμβεί αυτό", έχει σημειώσει χαρακτηριστικά η Bank of America.
Στην κρίση του 2007/08, οι κεντρικές τράπεζες μετατράπηκαν σε ρυθμιστές των πάντων.
Η άμεση αντίδρασή τους, με την διοχέτευση γιγαντιαίων ποσών στην οικονομία (QE και μηδενικά επιτόκια), απέτρεψε τα χειρότερα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το συνδυασμένο ενεργητικό των κεντρικών τραπεζών ΗΠΑ, Ευρωζώνης, της Αγγλίας και Ιαπωνίας, το 2008 ήταν 3 τρισ. δολάρια.
Τώρα είναι 14 τρισ. δολάρια.
Όμως, 8 χρόνια αργότερα η νομισματική πολιτική δεν έχει ομαλοποιηθεί.
Έχουν υπάρξει κάποια βήματα στην κατεύθυνση της σύσφιγξης, κυρίως από την αμερικανική Fed, αλλά οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες ακόμη εξακολουθούν να στηρίζουν την οικονομίας, ώστε να δώσουν χρονικά περιθώρια στις κυβερνήσεις και στους τραπεζικούς κλάδους να διορθώσουν τις ανισορροπίες τους.
Το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι το κατά πόσο οι κεντρικές τράπεζες έχουν τα περιθώρια να αντιδράσουν σε περίπτωση που διακοπεί η bull market (Οι μετοχές παγκοσμίως είναι διαπραγματεύσιμες με 23,2 φορές περίπου τα κυκλικά αναπροσαρμοσμένα κέρδη τους (CAPE) έναντι 17 φορές που είναι ο ιστορικός μέσος όρος).
Και αυτό διότι ενώ η οικονομική αναπτυξιακή δυναμική δείχνει ισχυρή, ο πληθωρισμός δεν έχει αυξηθεί στους στόχους των κεντρικών τραπεζών, για να προκαλέσει την περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.
Μπορεί οι αγορές σήμερα να αποτιμούν πολύ χαμηλά την πιθανότητα ενός σοκ, αλλά αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον υψηλό γεωπολιτικό και πολιτικό κίνδυνο παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τους αναλυτές η διάρκεια της bull market θα εξαρτηθεί από τη Federal Reserve.
Επίσης, οι ευρωπαϊκές μετοχές θα τελειώσουν το 2017 με σημαντικά κέρδη, που θα υποστηριχθούν από την ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης και των εταιρικών κερδών.
Το outlook των Κεντρικών Τραπεζών
Το 2018 δεν αναμένεται, εκτός απροόπτου, να αλλάξει το guidance των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, καθώς η διατήρηση των αναπτυξιακών ρυθμών θα τις οδηγήσει σε πιο σταθερές κινήσεις για την εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής.
Η αμερικανική Federal Reserve έχει ήδη αυξήσει τα επιτόκια 4 φορές από την έναρξη του tapering, ενώ δρομολογεί σταδιακά και τη μείωση του ισολογισμού της.
Στις αρχές του 2018 θα προχωρήσει σε μία ακόμη αύξηση των επιτοκίων, ενώ η πρόβλεψη είναι για 2-3 επιπλέον αυξήσεις των επιτοκίων στο επόμενο έτος.
Ειδικότερα, η Capital Economics προβλέπει αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ στο 2,25% - 2,5% έως τα τέλη του 2018, από το εύρος του 1%-1,25% σήμερα.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας δέχεται ήδη πιέσεις για τον περιορισμό των νομισματικών μέτρων στήριξης.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εφαρμόσει τα πρόσφατα ανακοινωθέντα σχέδια της για μείωση κατά το ήμισυ των αγορών ομολόγων στα 30 δισ. ευρώ μέχρι το Σεπτέμβριο, παρακολουθώντας την αντίδραση της αγοράς, ειδικά στα ομόλογα.
Η δυσκολία της ΕΚΤ εντός του 2018 θα είναι αφενός να δώσει ώθηση στον πληθωρισμό και αφετέρου να αντιμετωπίσει τις αναταράξεις από το Brexit.
Αυτή είναι και η δυσκολία της Bank pf England, η οποία εξαναγκάστηκε να αυξήσει τα επιτόκια το 2017 για πρώτη φορά μετά από περίπου μια δεκαετία.
Η αντίδραση στην επίμονη αύξηση του πληθωρισμού με αύξηση των επιτοκίων ρισκάρει να εμβαθύνει την οικονομική επιβράδυνση.
Αλλά η καθυστέρηση στην αύξηση των επιτοκίων και οι πληθωριστικές προσδοκίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών.
Παράλληλα, οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες στις αναδυόμενες αγορές, θα προχωρήσουν σε αύξηση επιτοκίων και όχι σε μείωση, το 2018.
Η προειδοποίηση του IOSCO
Τον κώδωνα του κινδύνου έχει κρούσει πολλάκις ο IOSCO, ο μεγαλύτερος θεσμικός φορέας ασφάλειας συναλλαγών στον κόσμο, προειδοποιώντας ότι η επόμενη κρίση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα προέλθει από επίθεση χάκερ.
Ο ΙΟSCO βλέποντας τον κίνδυνο να πλησιάζει ολοένα και περισσότερο, έχει ζητήσει από τις Αρχές να λάβουν τα μέτρα τους εγκαίρως, ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και συντονισμένα τέτοια κρούσματα.
Κατά τον φορέα, η επόμενη κρίση θα ξεκινήσει από τον κυβερνοχώρο με μια σειρά διαδοχικών επιθέσεων σε μεγάλους παίκτες του χρηματοπιστωτικού χώρου και μετά σειρά θα έχουν οι αγορές.
Αλεξάνδρα Τόμπρα
www.bankingnews.gr
Πόσο θα διαρκέσει αυτή η παγκόσμια bull market που ξεκίνησε το 2009 και ήδη μετρά οκτώ χρόνια;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που, όσο η Wall Street καταρρίπτει το ένα ιστορικό ρεκόρ μετά το άλλο και ευρωπαϊκές αγορές δεν πτοούνται από τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, πληθαίνουν, αλλά δεν διατυπώνονται δημοσίως εύκολα.
Γι’ αυτό και προσφάτως προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση η προειδοποίηση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), δηλαδή της κεντρικής τράπεζας των κεντρικών τραπεζών του κόσμου, η οποία μίλησε για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη μεγάλη άνοδο που σημειώνουν τα χρηματιστήρια παγκοσμίως.
Δεν είναι όμως και λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι αργά ή γρήγορα αυτό το ράλι θα τελειώσει.
Και όσο καθυστερεί τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος η διόρθωση να είναι πιο βίαιη.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο δείκτης των κυκλικά αναπροσαρμοσμένων κερδών (CAPE) των αμερικανικών μετοχών βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη, στις 31,5 φορές για τον δείκτη S&P 500, επίπεδα που είχαν προσεγγιστεί μόνο το 1929 και στη φούσκα του 2000.
"Γενικά, όσο πιο πολύ χρόνος περνάει χωρίς μια απότομη διόρθωση της αγοράς, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να συμβεί αυτό", έχει σημειώσει χαρακτηριστικά η Bank of America.
Στην κρίση του 2007/08, οι κεντρικές τράπεζες μετατράπηκαν σε ρυθμιστές των πάντων.
Η άμεση αντίδρασή τους, με την διοχέτευση γιγαντιαίων ποσών στην οικονομία (QE και μηδενικά επιτόκια), απέτρεψε τα χειρότερα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το συνδυασμένο ενεργητικό των κεντρικών τραπεζών ΗΠΑ, Ευρωζώνης, της Αγγλίας και Ιαπωνίας, το 2008 ήταν 3 τρισ. δολάρια.
Τώρα είναι 14 τρισ. δολάρια.
Όμως, 8 χρόνια αργότερα η νομισματική πολιτική δεν έχει ομαλοποιηθεί.
Έχουν υπάρξει κάποια βήματα στην κατεύθυνση της σύσφιγξης, κυρίως από την αμερικανική Fed, αλλά οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες ακόμη εξακολουθούν να στηρίζουν την οικονομίας, ώστε να δώσουν χρονικά περιθώρια στις κυβερνήσεις και στους τραπεζικούς κλάδους να διορθώσουν τις ανισορροπίες τους.
Το μεγάλο ερώτημα πλέον είναι το κατά πόσο οι κεντρικές τράπεζες έχουν τα περιθώρια να αντιδράσουν σε περίπτωση που διακοπεί η bull market (Οι μετοχές παγκοσμίως είναι διαπραγματεύσιμες με 23,2 φορές περίπου τα κυκλικά αναπροσαρμοσμένα κέρδη τους (CAPE) έναντι 17 φορές που είναι ο ιστορικός μέσος όρος).
Και αυτό διότι ενώ η οικονομική αναπτυξιακή δυναμική δείχνει ισχυρή, ο πληθωρισμός δεν έχει αυξηθεί στους στόχους των κεντρικών τραπεζών, για να προκαλέσει την περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.
Μπορεί οι αγορές σήμερα να αποτιμούν πολύ χαμηλά την πιθανότητα ενός σοκ, αλλά αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον υψηλό γεωπολιτικό και πολιτικό κίνδυνο παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τους αναλυτές η διάρκεια της bull market θα εξαρτηθεί από τη Federal Reserve.
Επίσης, οι ευρωπαϊκές μετοχές θα τελειώσουν το 2017 με σημαντικά κέρδη, που θα υποστηριχθούν από την ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης και των εταιρικών κερδών.
Το outlook των Κεντρικών Τραπεζών
Το 2018 δεν αναμένεται, εκτός απροόπτου, να αλλάξει το guidance των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, καθώς η διατήρηση των αναπτυξιακών ρυθμών θα τις οδηγήσει σε πιο σταθερές κινήσεις για την εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής.
Η αμερικανική Federal Reserve έχει ήδη αυξήσει τα επιτόκια 4 φορές από την έναρξη του tapering, ενώ δρομολογεί σταδιακά και τη μείωση του ισολογισμού της.
Στις αρχές του 2018 θα προχωρήσει σε μία ακόμη αύξηση των επιτοκίων, ενώ η πρόβλεψη είναι για 2-3 επιπλέον αυξήσεις των επιτοκίων στο επόμενο έτος.
Ειδικότερα, η Capital Economics προβλέπει αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ στο 2,25% - 2,5% έως τα τέλη του 2018, από το εύρος του 1%-1,25% σήμερα.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας δέχεται ήδη πιέσεις για τον περιορισμό των νομισματικών μέτρων στήριξης.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εφαρμόσει τα πρόσφατα ανακοινωθέντα σχέδια της για μείωση κατά το ήμισυ των αγορών ομολόγων στα 30 δισ. ευρώ μέχρι το Σεπτέμβριο, παρακολουθώντας την αντίδραση της αγοράς, ειδικά στα ομόλογα.
Η δυσκολία της ΕΚΤ εντός του 2018 θα είναι αφενός να δώσει ώθηση στον πληθωρισμό και αφετέρου να αντιμετωπίσει τις αναταράξεις από το Brexit.
Αυτή είναι και η δυσκολία της Bank pf England, η οποία εξαναγκάστηκε να αυξήσει τα επιτόκια το 2017 για πρώτη φορά μετά από περίπου μια δεκαετία.
Η αντίδραση στην επίμονη αύξηση του πληθωρισμού με αύξηση των επιτοκίων ρισκάρει να εμβαθύνει την οικονομική επιβράδυνση.
Αλλά η καθυστέρηση στην αύξηση των επιτοκίων και οι πληθωριστικές προσδοκίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών.
Παράλληλα, οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες στις αναδυόμενες αγορές, θα προχωρήσουν σε αύξηση επιτοκίων και όχι σε μείωση, το 2018.
Η προειδοποίηση του IOSCO
Τον κώδωνα του κινδύνου έχει κρούσει πολλάκις ο IOSCO, ο μεγαλύτερος θεσμικός φορέας ασφάλειας συναλλαγών στον κόσμο, προειδοποιώντας ότι η επόμενη κρίση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα προέλθει από επίθεση χάκερ.
Ο ΙΟSCO βλέποντας τον κίνδυνο να πλησιάζει ολοένα και περισσότερο, έχει ζητήσει από τις Αρχές να λάβουν τα μέτρα τους εγκαίρως, ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και συντονισμένα τέτοια κρούσματα.
Κατά τον φορέα, η επόμενη κρίση θα ξεκινήσει από τον κυβερνοχώρο με μια σειρά διαδοχικών επιθέσεων σε μεγάλους παίκτες του χρηματοπιστωτικού χώρου και μετά σειρά θα έχουν οι αγορές.
Αλεξάνδρα Τόμπρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών