γράφει : Ελευθερία Πιπεροπούλου
Μια νέα σκιά πάνω από την Ευρώπη θα μπορούσαν να ρίξουν οι ιταλικές εκλογές της Κυριακής (4/3)
Στην Ιταλία στρέφονται τα «βλέμματα» των Ευρωπαίων αυτή την εβδομάδα, όπου οι εκλογές της Κυριακής 4 Μαρτίου 2018 θα μπορούσαν να ρίξουν μια νέα σκιά πάνω από την Ευρώπη.
Η αποτυχία της ΕΕ να αναχαιτίσει τις ροές μεταναστών, καθώς και η μόνιμη διαμάχη για τα αδύναμα οικονομικά της χώρας, έχουν... θυμώσει τους Ιταλούς, που τα τελευταία χρόνια έχουν στραφεί σε ευρωσκεπτικιστικά ή ακόμη και ακροδεξιά κόμματα.
Το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών είναι πολύ σημαντικό για την ΕΕ, δεδομένου του μεγέθους του πληθυσμού της χώρας, αλλά και της οικονομίας της.
Στα 65,5 εκατ., ο πληθυσμός της Ιταλίας είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος στην ΕΕ, ενώ το 2016 η χώρα αντιπροσώπευε το 11,3% του ΑΕΠ του μπλοκ ή το 14,5% εάν εξαιρεθεί το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο «οδηγός» των ιταλικών εκλογών
Οι εκλογές της 4ης Μαρτίου 2018 στην Ιταλία θα είναι οι πρώτες που θα διεξαχθούν στη χώρα με τον νέο εκλογικό νόμο, τον λεγόμενο «Rosatellum», το οποίο αποτελεί ένα μείγμα του βρετανικού πλειοψηφικού συστήματος ενός γύρου και της αναλογικής εκπροσώπησης.
Τα τρία βασικά κόμματα που θα λάβουν μέρος στις εκλογές είναι το κεντροδεξιό Forza Italia του πρώην πρωθυπουργού Silvio Berlusconi, το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του επίσης πρώην πρωθυπουργού Matteo Renzi, ο οποίος παραιτήθηκε όταν απέτυχε το δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του συντάγματος, και το Κίνημα 5 Αστέρων (M5S) του Luigi Di Maio.
Οι πιο σημαντικές συμμαχίες είναι εκείνη της κεντροδεξιάς, στην οποία συμμετέχουν το Forza Italia, η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά, το νεοφασιστικό «Αδέλφια της Ιταλίας» (Fratteli d’ Italia) και το επίσης ακροδεξιό «Εμείς με την Ιταλία» (Noi con l'Italia) και εκείνη της κεντροαριστεράς, με το κυβερνών Δημοκρατικό Κόμμα (PD) και τα μικρότερα «Piu' Europa», «Lista Insieme» και «Civica Popolare».
Το M5S δεν συμμετέχει σε κάποια συμμαχία, αν και ο Di Maio έχει δηλώσει ανοιχτός σε συνεργασίες.
Τι λένε οι δημοσκοπήσεις
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, πρώτο κόμμα αναμένεται να αναδειχθεί το Κίνημα 5 Αστέρων, ενώ η Συμμαχία του Berlusconi αναμένεται να λάβει τις περισσότερες ψήφους.
Ωστόσο, κανένα κόμμα ή συμμαχία δεν θα καταφέρει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση The Termometro Politico poll, η οποία διενεργήθηκε σε 4.500 Ιταλούς από τις 3 έως τις 10 Φεβρουαρίου, το M5S αναμένεται να λάβει το 26,3% των ψήφων.
Το Forza Italia το 15,9%, με τους συμμμάχους του Λέγκα, Fratelii d'Italia και Noi con L'Italia στα 14,8%, 5% και 1,8% αντίστοιχα – φτάνοντας το συνολικό 37,5%.
Το PD αναμένεται να λάβει το 21,3%, με το συνολικό ποσοστό της κεντροαριστεράς συμμαχίας του να ανέρχεται στο 25,5%.
Σημειώνεται ότι λόγω της καταδίκης του, ο Berlusconi δεν μπορεί να εκλεγεί σε δημόσιο αξίωμα, αλλά έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Εάν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν, μια κυβέρνηση συνασπισμού είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση αν ο σχηματισμός κυβέρνησης αποδεικθεί δύσκολος.
Ποιοι οι κίνδυνοι για την Ιταλία και την Ευρώπη
Οι εκλογές θα είναι μια δοκιμασία του λαϊκίστικου συναίσθηματος στην Ιταλία.
Εάν η επόμενη κυβέρνηση απαρτίζεται από ευρωσκεπτικά κόμματα, το ευρύτερο project της ΕΕ θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο, μετά και το σοκ του Brexit.
Η Ιταλία αποτελεί τη μεγαλύτερη πόρτα στην Ευρώπη για τους Αφρικανούς μετανάστες και ένα νέο καθεστώς στη χώρα θα μπορούσε να επηρεάσει τον αριθμό των ατόμων που φθάνουν στη χώρα και όχι μόνο.
Η Λέγκα, υπό τον Matteo Salvini, έχει υποσχεθεί μαζικές μεταναστευτικές απελάσεις.
Το αποτέλεσμα των εκλογών θα επηρεάσει επίσης τον τρόπο με τον οποίο η Ιταλία αντιμετωπίζει το δημόσιο χρέος της, κάτι που και θα έχει ευρύτερες συνέπειες για την Ευρωζώνη.
Μία πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ιταλία είναι το λεγόμενο Δημοσιονομικό Σύμφωνο της ΕΕ, το οποίο στοχεύει «στην ενδυνάμωση του οικονομικού πυλώνα της οικονομικής και νομισματικής ένωσης».
Το σύμφωνο προβλέπει αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, ενώ η κυριότερη διάταξή του είναι αυτή που ορίζει ότι τα κράτη - μέλη πρέπει να ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο την υποχρέωση να παρουσιάζουν ισοσκελισμένους ή πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων να λαμβάνουν αυτομάτως διορθωτικά μέτρα.
Η ανάκαμψη της ιταλικής οικονομίας είναι αργή και εύθραυστη, με τη χώρα να καταγράφει τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη.
Το ιταλικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,3% στο δ’ τρίμηνο του 2017, σημειώνοντας επιβράδυνση σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, όταν καταγράφηκε ανάπτυξη 0,5%.
Την ίδια ώρα, το τραπεζικό σύστημα της χώρας επιβαρύνεται με μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) των οποίων το ύψος ξεπερνά τα 300 δισ. ευρώ.
Τόσο ο Renzi όσο και ο Di Maio στηρίζουν την επαναδιαπραγμάτευση του Συμφώνου, ενώ η συμμαχία του Berlusconi το απορρίπτει και προτείνει ένα παράλληλο νόμισμα.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Λέγκα, Matteo Salvini, έχει ζητήσει από τις Βρυξέλλες να σταματήσουν να επεμβαίνουν στην ιταλική πολιτική, επικρίνοντας τα μέτρα που έχει λάβει η ΕΕ και ρίχνοντας ευθύνες στο μπλοκ για την κατάσταση της οικονομίας της χώρας.
Αυτό σημαίνει ότι όποια και εάν είναι η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, το σίγουρο είναι ότι θα έρθει στα… μαχαίρια με τη γερμανίδα καγκελάριο Angela Merkel, αλλά κυρίως με τον γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron, ο οποίος οραματίζεται μια περισσότερο… ενωμένη Ευρωζώνη, με κοινό υπουργό Οικονομικών, προϋπολογισμό και κοινοβούλιο.
Την ίδια ώρα, εν αμφιβόλω θα μπορούσε να τεθεί και η δέσμευση της Ιταλίας στο ΝΑΤΟ.
Το Κίνημα 5 Αστέρων τάσσεται υπέρ της εξόδου από τη Συμμαχία, του τερματισμού των κυρώσεων που έχουν υιοθετηθεί εις βάρος της Ρωσίας και της απομάκρυνσης των αμερικανικών πυρηνικών όπλων από το ιταλικό έδαφος.
Από την πλευρά του, ο Berlusconi έχει επί μακρόν καλές σχέσεις με τον Putin, ενώ έχει διαμηνύσει ότι το Forza Italia θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε επέκταση των κυρώσεων, κάτι που θα μπορούσε να επιδεινώσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Η ΕΕ δεν πρόκειται να καταρρεύσει λόγω των ιταλικών εκλογών.
Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι πιεστεί και θα δοκιμαστεί με πρόσθετες προκλητικές οικονομικές, στρατηγικές και εξωτερικές προκλήσεις, με κύρια μια διάβρωση της ευρωπαϊκής ενότητας και μια ενδεχόμενη αποδυνάμωση της πολιτικής δέσμευσης της Ευρώπης για το κοινό σύνολο αξιών και στόχων.
www.bankignnews.gr
Η αποτυχία της ΕΕ να αναχαιτίσει τις ροές μεταναστών, καθώς και η μόνιμη διαμάχη για τα αδύναμα οικονομικά της χώρας, έχουν... θυμώσει τους Ιταλούς, που τα τελευταία χρόνια έχουν στραφεί σε ευρωσκεπτικιστικά ή ακόμη και ακροδεξιά κόμματα.
Το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών είναι πολύ σημαντικό για την ΕΕ, δεδομένου του μεγέθους του πληθυσμού της χώρας, αλλά και της οικονομίας της.
Στα 65,5 εκατ., ο πληθυσμός της Ιταλίας είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος στην ΕΕ, ενώ το 2016 η χώρα αντιπροσώπευε το 11,3% του ΑΕΠ του μπλοκ ή το 14,5% εάν εξαιρεθεί το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο «οδηγός» των ιταλικών εκλογών
Οι εκλογές της 4ης Μαρτίου 2018 στην Ιταλία θα είναι οι πρώτες που θα διεξαχθούν στη χώρα με τον νέο εκλογικό νόμο, τον λεγόμενο «Rosatellum», το οποίο αποτελεί ένα μείγμα του βρετανικού πλειοψηφικού συστήματος ενός γύρου και της αναλογικής εκπροσώπησης.
Τα τρία βασικά κόμματα που θα λάβουν μέρος στις εκλογές είναι το κεντροδεξιό Forza Italia του πρώην πρωθυπουργού Silvio Berlusconi, το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του επίσης πρώην πρωθυπουργού Matteo Renzi, ο οποίος παραιτήθηκε όταν απέτυχε το δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του συντάγματος, και το Κίνημα 5 Αστέρων (M5S) του Luigi Di Maio.
Οι πιο σημαντικές συμμαχίες είναι εκείνη της κεντροδεξιάς, στην οποία συμμετέχουν το Forza Italia, η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά, το νεοφασιστικό «Αδέλφια της Ιταλίας» (Fratteli d’ Italia) και το επίσης ακροδεξιό «Εμείς με την Ιταλία» (Noi con l'Italia) και εκείνη της κεντροαριστεράς, με το κυβερνών Δημοκρατικό Κόμμα (PD) και τα μικρότερα «Piu' Europa», «Lista Insieme» και «Civica Popolare».
Το M5S δεν συμμετέχει σε κάποια συμμαχία, αν και ο Di Maio έχει δηλώσει ανοιχτός σε συνεργασίες.
Τι λένε οι δημοσκοπήσεις
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, πρώτο κόμμα αναμένεται να αναδειχθεί το Κίνημα 5 Αστέρων, ενώ η Συμμαχία του Berlusconi αναμένεται να λάβει τις περισσότερες ψήφους.
Ωστόσο, κανένα κόμμα ή συμμαχία δεν θα καταφέρει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση The Termometro Politico poll, η οποία διενεργήθηκε σε 4.500 Ιταλούς από τις 3 έως τις 10 Φεβρουαρίου, το M5S αναμένεται να λάβει το 26,3% των ψήφων.
Το Forza Italia το 15,9%, με τους συμμμάχους του Λέγκα, Fratelii d'Italia και Noi con L'Italia στα 14,8%, 5% και 1,8% αντίστοιχα – φτάνοντας το συνολικό 37,5%.
Το PD αναμένεται να λάβει το 21,3%, με το συνολικό ποσοστό της κεντροαριστεράς συμμαχίας του να ανέρχεται στο 25,5%.
Σημειώνεται ότι λόγω της καταδίκης του, ο Berlusconi δεν μπορεί να εκλεγεί σε δημόσιο αξίωμα, αλλά έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Εάν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν, μια κυβέρνηση συνασπισμού είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση αν ο σχηματισμός κυβέρνησης αποδεικθεί δύσκολος.
Ποιοι οι κίνδυνοι για την Ιταλία και την Ευρώπη
Οι εκλογές θα είναι μια δοκιμασία του λαϊκίστικου συναίσθηματος στην Ιταλία.
Εάν η επόμενη κυβέρνηση απαρτίζεται από ευρωσκεπτικά κόμματα, το ευρύτερο project της ΕΕ θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο, μετά και το σοκ του Brexit.
Η Ιταλία αποτελεί τη μεγαλύτερη πόρτα στην Ευρώπη για τους Αφρικανούς μετανάστες και ένα νέο καθεστώς στη χώρα θα μπορούσε να επηρεάσει τον αριθμό των ατόμων που φθάνουν στη χώρα και όχι μόνο.
Η Λέγκα, υπό τον Matteo Salvini, έχει υποσχεθεί μαζικές μεταναστευτικές απελάσεις.
Το αποτέλεσμα των εκλογών θα επηρεάσει επίσης τον τρόπο με τον οποίο η Ιταλία αντιμετωπίζει το δημόσιο χρέος της, κάτι που και θα έχει ευρύτερες συνέπειες για την Ευρωζώνη.
Μία πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ιταλία είναι το λεγόμενο Δημοσιονομικό Σύμφωνο της ΕΕ, το οποίο στοχεύει «στην ενδυνάμωση του οικονομικού πυλώνα της οικονομικής και νομισματικής ένωσης».
Το σύμφωνο προβλέπει αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, ενώ η κυριότερη διάταξή του είναι αυτή που ορίζει ότι τα κράτη - μέλη πρέπει να ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο την υποχρέωση να παρουσιάζουν ισοσκελισμένους ή πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων να λαμβάνουν αυτομάτως διορθωτικά μέτρα.
Η ανάκαμψη της ιταλικής οικονομίας είναι αργή και εύθραυστη, με τη χώρα να καταγράφει τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη.
Το ιταλικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,3% στο δ’ τρίμηνο του 2017, σημειώνοντας επιβράδυνση σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, όταν καταγράφηκε ανάπτυξη 0,5%.
Την ίδια ώρα, το τραπεζικό σύστημα της χώρας επιβαρύνεται με μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) των οποίων το ύψος ξεπερνά τα 300 δισ. ευρώ.
Τόσο ο Renzi όσο και ο Di Maio στηρίζουν την επαναδιαπραγμάτευση του Συμφώνου, ενώ η συμμαχία του Berlusconi το απορρίπτει και προτείνει ένα παράλληλο νόμισμα.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Λέγκα, Matteo Salvini, έχει ζητήσει από τις Βρυξέλλες να σταματήσουν να επεμβαίνουν στην ιταλική πολιτική, επικρίνοντας τα μέτρα που έχει λάβει η ΕΕ και ρίχνοντας ευθύνες στο μπλοκ για την κατάσταση της οικονομίας της χώρας.
Αυτό σημαίνει ότι όποια και εάν είναι η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, το σίγουρο είναι ότι θα έρθει στα… μαχαίρια με τη γερμανίδα καγκελάριο Angela Merkel, αλλά κυρίως με τον γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron, ο οποίος οραματίζεται μια περισσότερο… ενωμένη Ευρωζώνη, με κοινό υπουργό Οικονομικών, προϋπολογισμό και κοινοβούλιο.
Την ίδια ώρα, εν αμφιβόλω θα μπορούσε να τεθεί και η δέσμευση της Ιταλίας στο ΝΑΤΟ.
Το Κίνημα 5 Αστέρων τάσσεται υπέρ της εξόδου από τη Συμμαχία, του τερματισμού των κυρώσεων που έχουν υιοθετηθεί εις βάρος της Ρωσίας και της απομάκρυνσης των αμερικανικών πυρηνικών όπλων από το ιταλικό έδαφος.
Από την πλευρά του, ο Berlusconi έχει επί μακρόν καλές σχέσεις με τον Putin, ενώ έχει διαμηνύσει ότι το Forza Italia θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε επέκταση των κυρώσεων, κάτι που θα μπορούσε να επιδεινώσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Η ΕΕ δεν πρόκειται να καταρρεύσει λόγω των ιταλικών εκλογών.
Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι πιεστεί και θα δοκιμαστεί με πρόσθετες προκλητικές οικονομικές, στρατηγικές και εξωτερικές προκλήσεις, με κύρια μια διάβρωση της ευρωπαϊκής ενότητας και μια ενδεχόμενη αποδυνάμωση της πολιτικής δέσμευσης της Ευρώπης για το κοινό σύνολο αξιών και στόχων.
www.bankignnews.gr
Σχόλια αναγνωστών