γράφει : Νίκος Κονδυλόπουλος
Τα θετικά και τα αρνητικά της κατασκευής του αγωγού Nord Stream 2
Υπάρχουν λίγα ζητήματα που έχουν προκαλέσει τόσο πολύ μεγάλη ένταση στους κόλπους της ΕΕ, όπως η προγραμματισμένη κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, που θα συνδέει τη Γερμανία και της Ρωσία.
Με το κλίμα σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και της Δύσης να είναι σε ιστορικό χαμηλό από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, η συμφωνία μεταξύ της Gazprom και των Shell, OMV, ENGIE, Uniper και Wintershall έχει προκαλέσει την έντονη κριτική για τις στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία.
Ενώ οι υποστηρικτές του σχεδίου επιμένουν ότι δεν είναι παρά μια εμπορική συμφωνία (κυρίως δυτικές ευρωπαϊκές χώρες και εταιρείες), οι αντίπαλοι (Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη) είναι πεπεισμένοι ότι η συμφωνία θα δώσει στη Μόσχα μια ανεπιθύμητη επιρροή.
Παρακάτω θα αναλυθούν τα επιχειρήματα των δύο πλευρών.
Επί του παρόντος, πάνω από το 40% του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην ΕΕ προέρχεται από τη Ρωσία, καθιστώντας τη Μόσχα το μεγαλύτερο προμηθευτή, ακολουθούμενη από τη Νορβηγία και την Αλγερία.
Παρόλο την κρίση που επικρατεί στις σχέσεις Δύσης και της Μόσχας, η εξαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκε θεαματικά κατά 8% το 2017 στα 195 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (bcm).
Οι σημαντικότεροι λόγοι για την αύξηση των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου, είναι η ανάπτυξη της οικονομίας της ευρωζώνης αλλά και to χαμηλό ποσοστό επαναεριοποίησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Παρόλο που η γηραιά ήπειρος διαθέτει σήμερα την επιχειρησιακή ικανότητα επαναεριοποίησης 208 δισεκατομμύρια κυβικών μέτρων φυσικού αερίου (bcm), μόλις 51 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου επαναεριοποίηθηκαν το 2016.
Συνεπώς, οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι η σημασία του Nord Stream 2 θα αυξηθεί με την πάροδο των ετών καθώς η ζήτηση εισαγόμενου φυσικού αερίου θα κάνει το ίδιο.
Επιπλέον οι αρκετές κρίσεις κατά τη διάρκεια των ετών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έβλαψαν σοβαρά την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης (όπως υποστηρίζουν οι αντίπαλοι της Ρωσίας).
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές, ο αγωγός Nord Stream 2 θα βελτιώσει τη θέση της Ευρώπης, καθώς η διαμετακόμιση μέσω της Ουκρανίας μπορεί να αποφευχθεί με αποτέλεσμα να μειωθούν οι κίνδυνοι.
Οι αντίπαλοι του αγωγού Nord Stream 2, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι ακριβώς αυτές οι κρίσεις έχουν δείξει την πραγματική πρόθεση της Ρωσίας και την αναγκαιότητα εισαγωγής λιγότερου φυσικού αερίου από την Μόσχα.
Το φυσικό αέριο δεν είναι εμπόρευμα, αλλά εργαλείο ή όπλο στα μάτια του Κρεμλίνου, υποστηρίζουν.
Η αυξημένη εισαγωγή φυσικού αερίου θα δώσει στη Ρωσία περισσότερα μέσα προκειμένου να πιέσει την Ευρώπη σε περίπτωση νέας κρίσης.
Επιπλέον, η Ουκρανία θα έχανε περίπου 3 δισ. ευρώ σε ετήσια τέλη διέλευσης, αποδυναμώνοντας έτσι τη χώρα οικονομικά και τη θέση της να διαπραγματευτεί νέες συμβάσεις με τη Μόσχα.
Ενώ ορισμένες χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης έχουν κάνει βήματα προκειμένου να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο, η οικονομική υποστήριξη της Shell, της OMV, της ENGIE, της Uniper και της Wintershall για τον αγωγό Nord Stream 2 είναι σημαντική από πλευράς πόρων και βελτίωση της φήμης.
Αυτό υποστηρίζει επίσης το επιχείρημα (κυρίως από τη Γερμανία) ότι ο αγωγός Nord Stream 2 είναι ένα εμπορικό και όχι ένα πολιτικό σχέδιο.
Όσον αφορά τον αγωγό Nord Stream 2, η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη λαμβάνει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Κομισιόν προσπαθεί να ανατρέψει το σχέδιο, αλλά μέχρι στιγμής δεν το έχει καταφέρει.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία περί διαχωρισμού - σύμφωνα με την οποία ο πλειοψηφικός ιδιοκτήτης του αγωγού δεν μπορεί να είναι ο ίδιος με τον παραγωγό της ενέργειας που διέρχεται από τον αγωγό - τηρείται, καθώς ο αγωγός διέρχεται από τη Βαλτική Θάλασσα, η οποία βρίσκεται εκτός δικαιοδοσίας της ΕΕ.
Ενώ η Γερμανία έχει ήδη χορηγήσει άδεια κατασκευής του αγωγού στις ακτές της, άλλα παράκτια κράτη της Βαλτικής Θάλασσας δεν το έχουν πράξει ακόμη. Ωστόσο, ακόμη και αν αυτό δεν επιτρέπεται, η Gazprom θα μπορούσε να εκτρέψει τη διαδρομή του αγωγού Nord Stream 2.
Αν και οι αντίπαλοι του αγωγού σωστά υποθέτουν ότι ο Nord Stream 2 θα αποδυναμώσει τη θέση της Ουκρανίας και ότι είναι πολύ πιθανό να εισάγεται περισσότερο φυσικό αέριο από τη Ρωσία, η συνολική επίδραση στην ΕΕ είναι μάλλον θετική παρά αρνητική.
Η αύξηση των επιλογών εισαγωγής φυσικού αερίου ενισχύει τη συνολική θέση της Ευρώπης, όπως δείχνει η πρόσφατη έκρηξη στο κέντρο φυσικού αερίου Baumgarten στην Αυστρία.
Λόγω της στρατηγικής του θέσης στην Κεντρική Ευρώπη, το κέντρο φυσικού αερίου Baumgarten έχει σημαντική επίδραση στις τιμές του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η έκρηξη προκάλεσε σημαντική διατάραξη των ροών φυσικού αερίου από την ανατολή προς τη δύση, επηρεάζοντας τις τιμές φυσικού αερίου μέχρι και στις αγορές της Ασίας.
Η Ευρώπη διαθέτει αρκετές μονάδες επαναεριοποίησης φυσικού αερίου, οι οποίες δε λειτουργούν σε πλήρη παραγωγική δυναμική.
Αυτό σημαίνει ότι σε περιόδους κρίσης η Ευρώπη μπορεί να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο από διάφορες πηγές, όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Αυτό συνέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έλαβε το πρώτο εμπορικό φορτίο LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) από το ρωσικό πεδίο Yamal.
Παρά το γεγονός ότι το σχέδιο υπέστη κυρώσεις, η Novatek, μαζί με την Total και τους κινέζους επενδυτές, ολοκλήρωσε το έργο εγκαίρως και μέσα στα όρια του προϋπολογισμού.
Αυτό δείχνει ότι η σημερινή αγορά φυσικού αερίου είναι πραγματικά παγκοσμιοποιημένη και οι πολιτικοί στόχοι και τα οικονομικά θεμελιώδη συγκρούονται σε ορισμένες περιπτώσεις.
Η θέση της Ευρώπης έναντι των προμηθευτών της ενέργειας θα βελτιωνόταν πολύ περισσότερο εάν καταργούνταν περαιτέρω οι περιορισμοί στην εσωτερική αγορά, δημιουργούνταν περισσότερες ενεργειακές διασυνδέσεις.
Παρόλο που ο αγωγός Nord Stream 2 ανήκει κατά πλειοψηφία στην Gazprom, όλες οι υποδομές (του αγωγού) που βρίσκονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπόκειται στο ευρωπαϊκό δίκαιο.
Λόγω αυτού, η Ευρώπη θα μπορούσε να εισάγει φυσικό αέριο στη χαμηλότερη διαθέσιμη τιμή, διατηρώντας παράλληλα μια διασφάλιση με τη μορφή της αδρανούς ικανότητας επαναεριοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Τέλος, η Ουκρανία θα πρέπει να είναι σε θέση να αγοράζει το φυσικό αέριο της από την Ευρώπη αντί της Ρωσίας σε μια δίκαιη τιμή και χωρίς να διακινδυνεύει μια κρίση.
Ίσως ήρθε η ώρα για ένα διαζύγιο μεταξύ Κιέβου και Μόσχας αντί να αναγκαστούν οι δύο χώρες να συνεχίσουν τη συνεργασία τους.
www.bankingnews.gr
Με το κλίμα σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και της Δύσης να είναι σε ιστορικό χαμηλό από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, η συμφωνία μεταξύ της Gazprom και των Shell, OMV, ENGIE, Uniper και Wintershall έχει προκαλέσει την έντονη κριτική για τις στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία.
Ενώ οι υποστηρικτές του σχεδίου επιμένουν ότι δεν είναι παρά μια εμπορική συμφωνία (κυρίως δυτικές ευρωπαϊκές χώρες και εταιρείες), οι αντίπαλοι (Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη) είναι πεπεισμένοι ότι η συμφωνία θα δώσει στη Μόσχα μια ανεπιθύμητη επιρροή.
Παρακάτω θα αναλυθούν τα επιχειρήματα των δύο πλευρών.
Επί του παρόντος, πάνω από το 40% του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην ΕΕ προέρχεται από τη Ρωσία, καθιστώντας τη Μόσχα το μεγαλύτερο προμηθευτή, ακολουθούμενη από τη Νορβηγία και την Αλγερία.
Παρόλο την κρίση που επικρατεί στις σχέσεις Δύσης και της Μόσχας, η εξαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκε θεαματικά κατά 8% το 2017 στα 195 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (bcm).
Οι σημαντικότεροι λόγοι για την αύξηση των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου, είναι η ανάπτυξη της οικονομίας της ευρωζώνης αλλά και to χαμηλό ποσοστό επαναεριοποίησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Παρόλο που η γηραιά ήπειρος διαθέτει σήμερα την επιχειρησιακή ικανότητα επαναεριοποίησης 208 δισεκατομμύρια κυβικών μέτρων φυσικού αερίου (bcm), μόλις 51 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου επαναεριοποίηθηκαν το 2016.
Συνεπώς, οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι η σημασία του Nord Stream 2 θα αυξηθεί με την πάροδο των ετών καθώς η ζήτηση εισαγόμενου φυσικού αερίου θα κάνει το ίδιο.
Επιπλέον οι αρκετές κρίσεις κατά τη διάρκεια των ετών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έβλαψαν σοβαρά την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης (όπως υποστηρίζουν οι αντίπαλοι της Ρωσίας).
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές, ο αγωγός Nord Stream 2 θα βελτιώσει τη θέση της Ευρώπης, καθώς η διαμετακόμιση μέσω της Ουκρανίας μπορεί να αποφευχθεί με αποτέλεσμα να μειωθούν οι κίνδυνοι.
Οι αντίπαλοι του αγωγού Nord Stream 2, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι ακριβώς αυτές οι κρίσεις έχουν δείξει την πραγματική πρόθεση της Ρωσίας και την αναγκαιότητα εισαγωγής λιγότερου φυσικού αερίου από την Μόσχα.
Το φυσικό αέριο δεν είναι εμπόρευμα, αλλά εργαλείο ή όπλο στα μάτια του Κρεμλίνου, υποστηρίζουν.
Η αυξημένη εισαγωγή φυσικού αερίου θα δώσει στη Ρωσία περισσότερα μέσα προκειμένου να πιέσει την Ευρώπη σε περίπτωση νέας κρίσης.
Επιπλέον, η Ουκρανία θα έχανε περίπου 3 δισ. ευρώ σε ετήσια τέλη διέλευσης, αποδυναμώνοντας έτσι τη χώρα οικονομικά και τη θέση της να διαπραγματευτεί νέες συμβάσεις με τη Μόσχα.
Ενώ ορισμένες χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης έχουν κάνει βήματα προκειμένου να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο, η οικονομική υποστήριξη της Shell, της OMV, της ENGIE, της Uniper και της Wintershall για τον αγωγό Nord Stream 2 είναι σημαντική από πλευράς πόρων και βελτίωση της φήμης.
Αυτό υποστηρίζει επίσης το επιχείρημα (κυρίως από τη Γερμανία) ότι ο αγωγός Nord Stream 2 είναι ένα εμπορικό και όχι ένα πολιτικό σχέδιο.
Όσον αφορά τον αγωγό Nord Stream 2, η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη λαμβάνει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Κομισιόν προσπαθεί να ανατρέψει το σχέδιο, αλλά μέχρι στιγμής δεν το έχει καταφέρει.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία περί διαχωρισμού - σύμφωνα με την οποία ο πλειοψηφικός ιδιοκτήτης του αγωγού δεν μπορεί να είναι ο ίδιος με τον παραγωγό της ενέργειας που διέρχεται από τον αγωγό - τηρείται, καθώς ο αγωγός διέρχεται από τη Βαλτική Θάλασσα, η οποία βρίσκεται εκτός δικαιοδοσίας της ΕΕ.
Ενώ η Γερμανία έχει ήδη χορηγήσει άδεια κατασκευής του αγωγού στις ακτές της, άλλα παράκτια κράτη της Βαλτικής Θάλασσας δεν το έχουν πράξει ακόμη. Ωστόσο, ακόμη και αν αυτό δεν επιτρέπεται, η Gazprom θα μπορούσε να εκτρέψει τη διαδρομή του αγωγού Nord Stream 2.
Αν και οι αντίπαλοι του αγωγού σωστά υποθέτουν ότι ο Nord Stream 2 θα αποδυναμώσει τη θέση της Ουκρανίας και ότι είναι πολύ πιθανό να εισάγεται περισσότερο φυσικό αέριο από τη Ρωσία, η συνολική επίδραση στην ΕΕ είναι μάλλον θετική παρά αρνητική.
Η αύξηση των επιλογών εισαγωγής φυσικού αερίου ενισχύει τη συνολική θέση της Ευρώπης, όπως δείχνει η πρόσφατη έκρηξη στο κέντρο φυσικού αερίου Baumgarten στην Αυστρία.
Λόγω της στρατηγικής του θέσης στην Κεντρική Ευρώπη, το κέντρο φυσικού αερίου Baumgarten έχει σημαντική επίδραση στις τιμές του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η έκρηξη προκάλεσε σημαντική διατάραξη των ροών φυσικού αερίου από την ανατολή προς τη δύση, επηρεάζοντας τις τιμές φυσικού αερίου μέχρι και στις αγορές της Ασίας.
Η Ευρώπη διαθέτει αρκετές μονάδες επαναεριοποίησης φυσικού αερίου, οι οποίες δε λειτουργούν σε πλήρη παραγωγική δυναμική.
Αυτό σημαίνει ότι σε περιόδους κρίσης η Ευρώπη μπορεί να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο από διάφορες πηγές, όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Αυτό συνέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έλαβε το πρώτο εμπορικό φορτίο LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) από το ρωσικό πεδίο Yamal.
Παρά το γεγονός ότι το σχέδιο υπέστη κυρώσεις, η Novatek, μαζί με την Total και τους κινέζους επενδυτές, ολοκλήρωσε το έργο εγκαίρως και μέσα στα όρια του προϋπολογισμού.
Αυτό δείχνει ότι η σημερινή αγορά φυσικού αερίου είναι πραγματικά παγκοσμιοποιημένη και οι πολιτικοί στόχοι και τα οικονομικά θεμελιώδη συγκρούονται σε ορισμένες περιπτώσεις.
Η θέση της Ευρώπης έναντι των προμηθευτών της ενέργειας θα βελτιωνόταν πολύ περισσότερο εάν καταργούνταν περαιτέρω οι περιορισμοί στην εσωτερική αγορά, δημιουργούνταν περισσότερες ενεργειακές διασυνδέσεις.
Παρόλο που ο αγωγός Nord Stream 2 ανήκει κατά πλειοψηφία στην Gazprom, όλες οι υποδομές (του αγωγού) που βρίσκονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπόκειται στο ευρωπαϊκό δίκαιο.
Λόγω αυτού, η Ευρώπη θα μπορούσε να εισάγει φυσικό αέριο στη χαμηλότερη διαθέσιμη τιμή, διατηρώντας παράλληλα μια διασφάλιση με τη μορφή της αδρανούς ικανότητας επαναεριοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Τέλος, η Ουκρανία θα πρέπει να είναι σε θέση να αγοράζει το φυσικό αέριο της από την Ευρώπη αντί της Ρωσίας σε μια δίκαιη τιμή και χωρίς να διακινδυνεύει μια κρίση.
Ίσως ήρθε η ώρα για ένα διαζύγιο μεταξύ Κιέβου και Μόσχας αντί να αναγκαστούν οι δύο χώρες να συνεχίσουν τη συνεργασία τους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών