Το μεγάλο ζητούμενο, τώρα, είναι να ομαλοποιηθούν οι αγορές τίτλων, που αναμφίβολα έχουν αποκτήσει χαρακτηριστικά φούσκας
Την ώρα που η κρίση έχει επανέλθει στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, με την Ιταλία να βρίσκεται εν μέσω πρωτοφανούς πολιτικής αποσταθεροποίησης και την Ελλάδα να εξετάζει, δίχως καμία «ομπρέλα προστασίας», την έξοδό της στις αγορές, οι φωνές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που ζητούν ή και στοχεύουν στην ολοκλήρωση της ποσοτικής χαλάρωσης (QE).
Και μπορεί να έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από τότε που πρωτοαποφασίστηκε, από τη Fed αρχικά, ένα πρόγραμμα – μαμούθ αγοράς κρατικών τίτλων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, αλλά οι εστίες που μπορούν ανά πάσα στιγμή να ταρακουνήσουν εκ νέου την παγκόσμια οικονομία δεν έχουν σβήσει.
Και όλα αυτά όταν η Federal Reserve στις ΗΠΑ μετά το 2008, στην Μεγάλη Βρετανία από το 2009 και από τις αρχές του 2015 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγοράστηκαν πάνω από 14,8 τρισ. δολάρια assets (μαζί με την Τράπεζα της Ιαπωνίας), προκειμένου να στηριχθούν οι μεγάλες οικονομίες.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, γνωστό με την ονομασία Quantitative Easing (QE), είχε σχεδιαστεί για να μειώσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού αγοράζοντας αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Έτσι, οι κεντρικές τράπεζες προσπάθησαν να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να μειώσουν το κόστος δανεισμού τους, με τη δημιουργία ηλεκτρονικού χρήματος, η οποία δίνει ρευστότητα στις τράπεζες και γενικά στους θεσμικούς επενδυτές που πωλούν χρεόγραφα όπως κρατικά ομόλογα προς την κεντρική τράπεζα και αποκτούν κεφάλαια τα οποία μπορούν να διαθέσουν στην αγορά, δανείζοντας εταιρείες και ιδιώτες, αυξάνοντας την κατανάλωση, με σκοπό την ανάπτυξη της οικονομίας.
Προφανώς το μεγάλο ζητούμενο, τώρα, είναι να ομαλοποιηθούν οι αγορές τίτλων, που αναμφίβολα έχουν αποκτήσει χαρακτηριστικά φούσκας, ενώ θα πρέπει οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων.
Αυτή είναι η επόμενη πρόκληση τόσο για την ΕΚΤ, τη Fed και τις άλλες αντίστοιχες αρχές, όσο και για τις κυβερνήσεις.
Η Fed, από τη μία, βρίσκεται σε διαδικασία σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής της, με αύξηση των επιτοκίων, ενώ η ΕΚΤ διατηρεί τουλάχιστον ως τον Σεπτέμβριο την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης.
Οι αντίρροπες αυτές πολιτικές έχουν ως αποτέλεσμα οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων διαχρονικά να αυξάνονται, ενώ αντιθέτως, οι τίτλοι σε ευρώ διατηρούνται χαμηλά σε όρους αποδόσεων λόγω του QE.
Άλλωστε ένα από τα σοβαρότερα μηνύματα του τέλους του QE, έχει έρθει από την απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου ΗΠΑ, η οποία κινείται σε νέο υψηλό 7 ετών, κοντά στο 3%, από 1,4% που ήταν το ιστορικό χαμηλό τους.
Η απόρροια της λήξης του QE στις ΗΠΑ στα αμερικανικά ομόλογα προφανώς δεν έχει μάθημα στους Ευρωπαίους Κεντρικούς Τραπεζίτες, οι οποίοι ζητούν την ολοκλήρωση του QE.
Το πιο αμφιλεγόμενο θέμα συζήτησης στη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 14 Ιουνίου θα είναι το αν η ΕΚΤ διακηρύξει ότι η οικονομία της Ευρωζώνης έχει ανακάμψει αρκετά, ώστε να ολοκληρωθεί το QE σε κάποια στιγμή μέσα στο 2018.
Τα «γεράκια» του Συμβουλίου, όπως ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, Jens Weidmann και ο επικεφαλής της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας, Klass Knot, θεωρούν ότι η ΕΚΤ πρέπει να δεσμευθεί ότι θα σταματήσει τις αγορές ομολόγων.
Ωστόσο, η τράπεζα έχει υποσχεθεί να συνεχίσει τις αγορές ομολόγων έως ότου το Συμβούλιο «δει μία βιώσιμη προσαρμογή στην πορεία του πληθωρισμού που να είναι συνεπής με τον στόχο της».
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είναι σήμερα 1,5%, χαμηλότερος από τον στόχο της ΕΚΤ που είναι λίγο κάτω από το 2%.
Λίγοι αναμένουν ότι θα φθάσει το επίπεδο αυτό σύντομα.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές θεωρούν ότι η ΕΚΤ θα διατηρήσει την ευελιξία της αναφορικά με το QE.
Αλλά οι αντιδράσεις των αγορών θα εξαρτηθούν κυρίως από το αν το πρόγραμμα δεν θα έχει ημερομηνία λήξης, αλλά και από τις εξελίξεις στη Νότια Ευρώπη.
Και αυτό διότι η Ιταλία έχει δημόσιο χρέος 2,23 τρισ. ευρώ ή 132% του ΑΕΠ το δεύτερο χειρότερο μετά την Ελλάδα ως ποσοστό προς το ΑΕΠ.
Οι Ιταλικές τράπεζες κατέχουν 600 δισ. Ιταλικού χρέους
Οι ξένες τράπεζες έχουν μειώσει την έκθεση τους στο Ιταλικό χρέος και διαθέτουν 133 δισ. ευρώ
Η ΕΚΤ κατέχει Ιταλικό χρέος ύψους 344 δισ. ευρώ.
Τι θα γίνει λοιπόν με την Ιταλία εάν η ΕΚΤ ολοκληρώσει το πρόγραμμα QE;
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, το πιθανότερο σενάριο είναι να εκτιναχθούν οι αποδόσεις στα ομόλογα στο 4% στην Ιταλία και 5,5% στην Ελλάδα.
Βέβαια, η ΕΚΤ μπορεί να εξετάσει να προχωρήσει σε επέκταση του χρονικού ορίου για τις αγορές κρατικών ομολόγων εάν δεν επιτευχθεί το επόμενο διάστημα ο στόχος της ενίσχυσης του πληθωρισμού κοντά στο 2%.
Εντούτοις, η επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και των άλλων κεντρικών τραπεζών αμφισβητείται για την αποτελεσματικότητά της, αλλά ελλείψει άλλων εργαλείων- κι αφού ειδικά στην Ευρωζώνη η δημοσιονομική επέκταση απαγορεύεται και τιμωρείται-, όποιος μπορεί σπεύδει να επωφεληθεί απ’ αυτήν.
Πρώτη ωφελούμενη είναι φυσικά η Γερμανία, η μόνη χώρα της Ευρωζώνης που δανείζεται πλέον με αρνητικό επιτόκιο, όπως συνέβη για τα δεκαετή της ομόλογα τον προηγούμενο μήνα.
Μικρότερα, αλλά μετρήσιμα οφέλη έχουν κι άλλες 16 χώρες της Ευρωζώνης.
Δηλαδή, όλες πλην της Ελλάδας, της μόνης εξαιρούμενης από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Και όπως φαίνεται η κατάσταση εξαίρεσης δεν πρόκειται να αρθεί πριν από το τέλος του έτους, αφού κατά την ΕΚΤ απαιτείται πρώτα μια έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (αλλά η Φρανκφούρτη δεν φαίνεται να βιάζεται να την συντάξει) κι έπειτα δεν πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη αξιολόγηση του Μνημονίου.
www.bankingnews.gr
Και μπορεί να έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από τότε που πρωτοαποφασίστηκε, από τη Fed αρχικά, ένα πρόγραμμα – μαμούθ αγοράς κρατικών τίτλων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, αλλά οι εστίες που μπορούν ανά πάσα στιγμή να ταρακουνήσουν εκ νέου την παγκόσμια οικονομία δεν έχουν σβήσει.
Και όλα αυτά όταν η Federal Reserve στις ΗΠΑ μετά το 2008, στην Μεγάλη Βρετανία από το 2009 και από τις αρχές του 2015 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγοράστηκαν πάνω από 14,8 τρισ. δολάρια assets (μαζί με την Τράπεζα της Ιαπωνίας), προκειμένου να στηριχθούν οι μεγάλες οικονομίες.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, γνωστό με την ονομασία Quantitative Easing (QE), είχε σχεδιαστεί για να μειώσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού αγοράζοντας αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Έτσι, οι κεντρικές τράπεζες προσπάθησαν να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να μειώσουν το κόστος δανεισμού τους, με τη δημιουργία ηλεκτρονικού χρήματος, η οποία δίνει ρευστότητα στις τράπεζες και γενικά στους θεσμικούς επενδυτές που πωλούν χρεόγραφα όπως κρατικά ομόλογα προς την κεντρική τράπεζα και αποκτούν κεφάλαια τα οποία μπορούν να διαθέσουν στην αγορά, δανείζοντας εταιρείες και ιδιώτες, αυξάνοντας την κατανάλωση, με σκοπό την ανάπτυξη της οικονομίας.
Προφανώς το μεγάλο ζητούμενο, τώρα, είναι να ομαλοποιηθούν οι αγορές τίτλων, που αναμφίβολα έχουν αποκτήσει χαρακτηριστικά φούσκας, ενώ θα πρέπει οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων.
Αυτή είναι η επόμενη πρόκληση τόσο για την ΕΚΤ, τη Fed και τις άλλες αντίστοιχες αρχές, όσο και για τις κυβερνήσεις.
Η Fed, από τη μία, βρίσκεται σε διαδικασία σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής της, με αύξηση των επιτοκίων, ενώ η ΕΚΤ διατηρεί τουλάχιστον ως τον Σεπτέμβριο την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης.
Οι αντίρροπες αυτές πολιτικές έχουν ως αποτέλεσμα οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων διαχρονικά να αυξάνονται, ενώ αντιθέτως, οι τίτλοι σε ευρώ διατηρούνται χαμηλά σε όρους αποδόσεων λόγω του QE.
Άλλωστε ένα από τα σοβαρότερα μηνύματα του τέλους του QE, έχει έρθει από την απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου ΗΠΑ, η οποία κινείται σε νέο υψηλό 7 ετών, κοντά στο 3%, από 1,4% που ήταν το ιστορικό χαμηλό τους.
Η απόρροια της λήξης του QE στις ΗΠΑ στα αμερικανικά ομόλογα προφανώς δεν έχει μάθημα στους Ευρωπαίους Κεντρικούς Τραπεζίτες, οι οποίοι ζητούν την ολοκλήρωση του QE.
Το πιο αμφιλεγόμενο θέμα συζήτησης στη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 14 Ιουνίου θα είναι το αν η ΕΚΤ διακηρύξει ότι η οικονομία της Ευρωζώνης έχει ανακάμψει αρκετά, ώστε να ολοκληρωθεί το QE σε κάποια στιγμή μέσα στο 2018.
Τα «γεράκια» του Συμβουλίου, όπως ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, Jens Weidmann και ο επικεφαλής της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας, Klass Knot, θεωρούν ότι η ΕΚΤ πρέπει να δεσμευθεί ότι θα σταματήσει τις αγορές ομολόγων.
Ωστόσο, η τράπεζα έχει υποσχεθεί να συνεχίσει τις αγορές ομολόγων έως ότου το Συμβούλιο «δει μία βιώσιμη προσαρμογή στην πορεία του πληθωρισμού που να είναι συνεπής με τον στόχο της».
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είναι σήμερα 1,5%, χαμηλότερος από τον στόχο της ΕΚΤ που είναι λίγο κάτω από το 2%.
Λίγοι αναμένουν ότι θα φθάσει το επίπεδο αυτό σύντομα.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές θεωρούν ότι η ΕΚΤ θα διατηρήσει την ευελιξία της αναφορικά με το QE.
Αλλά οι αντιδράσεις των αγορών θα εξαρτηθούν κυρίως από το αν το πρόγραμμα δεν θα έχει ημερομηνία λήξης, αλλά και από τις εξελίξεις στη Νότια Ευρώπη.
Και αυτό διότι η Ιταλία έχει δημόσιο χρέος 2,23 τρισ. ευρώ ή 132% του ΑΕΠ το δεύτερο χειρότερο μετά την Ελλάδα ως ποσοστό προς το ΑΕΠ.
Οι Ιταλικές τράπεζες κατέχουν 600 δισ. Ιταλικού χρέους
Οι ξένες τράπεζες έχουν μειώσει την έκθεση τους στο Ιταλικό χρέος και διαθέτουν 133 δισ. ευρώ
Η ΕΚΤ κατέχει Ιταλικό χρέος ύψους 344 δισ. ευρώ.
Τι θα γίνει λοιπόν με την Ιταλία εάν η ΕΚΤ ολοκληρώσει το πρόγραμμα QE;
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, το πιθανότερο σενάριο είναι να εκτιναχθούν οι αποδόσεις στα ομόλογα στο 4% στην Ιταλία και 5,5% στην Ελλάδα.
Βέβαια, η ΕΚΤ μπορεί να εξετάσει να προχωρήσει σε επέκταση του χρονικού ορίου για τις αγορές κρατικών ομολόγων εάν δεν επιτευχθεί το επόμενο διάστημα ο στόχος της ενίσχυσης του πληθωρισμού κοντά στο 2%.
Εντούτοις, η επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και των άλλων κεντρικών τραπεζών αμφισβητείται για την αποτελεσματικότητά της, αλλά ελλείψει άλλων εργαλείων- κι αφού ειδικά στην Ευρωζώνη η δημοσιονομική επέκταση απαγορεύεται και τιμωρείται-, όποιος μπορεί σπεύδει να επωφεληθεί απ’ αυτήν.
Πρώτη ωφελούμενη είναι φυσικά η Γερμανία, η μόνη χώρα της Ευρωζώνης που δανείζεται πλέον με αρνητικό επιτόκιο, όπως συνέβη για τα δεκαετή της ομόλογα τον προηγούμενο μήνα.
Μικρότερα, αλλά μετρήσιμα οφέλη έχουν κι άλλες 16 χώρες της Ευρωζώνης.
Δηλαδή, όλες πλην της Ελλάδας, της μόνης εξαιρούμενης από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Και όπως φαίνεται η κατάσταση εξαίρεσης δεν πρόκειται να αρθεί πριν από το τέλος του έτους, αφού κατά την ΕΚΤ απαιτείται πρώτα μια έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (αλλά η Φρανκφούρτη δεν φαίνεται να βιάζεται να την συντάξει) κι έπειτα δεν πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη αξιολόγηση του Μνημονίου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών