Την άποψη ότι αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες δεν ξέρουν τι ακριβώς κάνουν, εκφράζει σε ανάλυσή του το Mises Institute
Την εποχή που μεγάλωνε στη Σοβιετική Ένωση, θυμίζει η αλλαγή φρουράς στη Fed, στον Vitaliy Katsenelson, επικεφαλής της Investment Management Associates, όπως αναφέρει σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του Mises Institute.
Όπως τονίζει την εποχή εκείνη στην ΕΣΣΔ η ζάχαρη είχε δύο τιμές: η φθηνή ζάχαρη είχε 96 καπίκια (σ.σ.: το αντίστοιχο των σεντς) το κιλό και η ακριβή 104 καπίκια.
Η τιμή της δεν καθορίζονταν από το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης, αλλά από κάποιον γραφειοκράτη της κεντρικής διοίκησης.
Ακόμη και εάν όλοι οι πολίτες της ΕΣΣΔ ξυπνούσαν ένα πρωί και αποφάσιζαν να φτιάχνουν κάθε ημέρα μία μηλόπιτα, δηλαδή υπήρχε κατακόρυφη άνοδο της ζήτησης, η τιμή δεν θα άλλαζε.
Βέβαια αυτό θα οδηγούσε σε έλλειψη ζάχαρης, κάτι σύνηθες στην ΕΣΣΔ, για αρκετά προϊόντα.
Αντίθετα σε μία καπιταλιστική κοινωνία υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ προσφοράς, ζήτησης και τιμών.
Εάν υπάρξει αύξηση της προσφοράς υπάρχει και αύξηση τιμών, κάτι που στέλνει το μήνυμα στους προμηθευτές ότι εάν αυξήσουν τις ποσότητες που παράγουν και στέλνουν στις αγορές τότε θα κερδίσουν και περισσότερα.
Όμως η παροχή επιπλέον ποσοτήτων οδηγεί σε πτώση των τιμών και όλοι αναζητούν την ισορροπία.
Στις ελεύθερες οικονομίες ο παραπάνω κανόνας καθορίζει την αποτίμηση εκατομμυρίων προϊόντων σε καθημερινή βάση.
Στην υπό πλήρη κρατικό έλεγχο οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης, η τιμή των προϊόντων δεν καθορίζονταν από την αγορά αλλά από την κυβέρνηση.
Αυτή είναι και μία αιτία για την οποία η σοβιετική οικονομία τελικά απέτυχε, καθώς για να λάβεις ορθές (πολιτικές, οικονομικές, επιχειρηματικές) αποφάσεις θα πρέπει να έχεις στη διάθεσή του και ορθά και έγκυρα στοιχεία.
Όταν έφυγα από τη Σοβιετική Ρωσία το 1991, σκέφτηκα ότι δεν θα συναντούσα εκ νέου μία οικονομία απόλυτα ελεγχόμενη.
Τελικά έκανα λάθος.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών η παγκόσμια οικονομία είναι απόλυτα ελεγχόμενη, καθώς μία χούφτα ανθρώπων, οι κεντρικοί τραπεζίτες, καθορίζουν την τιμή του σημαντικότερου εμπορεύματος στον κόσμο: του χρήματος.
Τα επιτόκια είναι η τιμή του χρήματος και βάσει αυτών λαμβάνουν τις αποφάσεις τους καθημερινά δισεκατομμύρια άνθρωποι, εκατοντάδες εταιρείες και φυσικά οι κυβερνήσεις.
Όπως και η τιμή της ζάχαρης στη Σοβιετική Ρωσία, τα επιτόκια σήμερα έχουν ελάχιστη σχέση με την προσφορά και τη ζήτηση (και επομένως έχουν μηδενική σηματοδοτική αξία).
Για παράδειγμα, εάν η Fed δεν είχε αγοράσει περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικού χρέους μέχρι τα τέλη του 2014, όταν το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ πέρασε τα 17 τρισεκατομμύρια δολάρια, τα επιτόκια θα έπρεπε να αρχίσουν να ενισχύονται, κάτι που θα ανάγκαζε τους πολιτικούς να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες.
Όμως συνέβη το ακριβώς αντίθετο.
Το χρέος των ΗΠΑ συνεχώς αυξάνεται, με το κόστος δανεισμού να έχει μειωθεί.
Ποσοτική χαλάρωση: αυτές οι δύο αθώες λέξεις είναι που έχουν αλλάξει πλήρως το DNA της παγκόσμιας οικονομίας.
Ας μην ξεχνάμε ότι τα επιτόκια επηρεάζουν τα μέγιστα τις ισοτιμίες.
Για παράδειγμα η εφαρμογή του QE από την ΕΚΤ οδήγησε το ελβετικό φράγκο σε άνοδο 15% τον Ιανουάριο του 2015 μόλις σε μία ημέρα και από τότε έως σήμερα η ελβετική οικονομία προσπαθεί να συνέλθει.
Την ίδια ώρα οι Αμερικανοί μοιάζουν συνεχίζουν να μην εμπιστεύονται τους πολιτικούς, για τους οποίους πιστεύουν ότι είναι διεφθαρμένοι, παρά το ότι το αμερικανικό Σύνταγμα είναι γεμάτο με διατάξεις προκειμένου να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο.
Το πρόβλημα στις ΗΠΑ είναι ότι εμπιστευόμαστε πολύ τους οικονομολόγους και τους κεντρικούς τραπεζίτες.
Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει το γιατί.
Ίσως να μας γοητεύει το γεγονός ότι διαθέτουν PhDs.
Ή ακούγοντάς τους να μας έχουν φανεί εξαιρετικά έξυπνοι.
Ανεξάρτητα από τον λόγο που το πιστεύουμε φαίνεται να θεωρούμε ότι κατέχουν τη δύναμη ακόμη και να… βλέπουν στο μέλλον.
Ο Warren Buffett παραδέχθηκε πρόσφατα ότι κανείς δεν ξέρει πως θα τελειώσει το πείραμα του QE και τι πραγματικές επιπτώσεις θα έχει.
Όπως ακριβώς οι οικονομολόγοι της ΕΣΣΔ δεν ήξεραν πώς να καθορίσουν τη σωστή τιμή της ζάχαρης, φοβάμαι ότι και σήμερα οι καλοί μας κεντρικοί τραπεζίτες δεν ξέρουν ποιο είναι το σωστό επίπεδο επιτοκίων.
Και φυσικά δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να προβλέψουν τι θα προκαλέσουν οι αποφάσεις τους.
www.bankingnews.gr
Όπως τονίζει την εποχή εκείνη στην ΕΣΣΔ η ζάχαρη είχε δύο τιμές: η φθηνή ζάχαρη είχε 96 καπίκια (σ.σ.: το αντίστοιχο των σεντς) το κιλό και η ακριβή 104 καπίκια.
Η τιμή της δεν καθορίζονταν από το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης, αλλά από κάποιον γραφειοκράτη της κεντρικής διοίκησης.
Ακόμη και εάν όλοι οι πολίτες της ΕΣΣΔ ξυπνούσαν ένα πρωί και αποφάσιζαν να φτιάχνουν κάθε ημέρα μία μηλόπιτα, δηλαδή υπήρχε κατακόρυφη άνοδο της ζήτησης, η τιμή δεν θα άλλαζε.
Βέβαια αυτό θα οδηγούσε σε έλλειψη ζάχαρης, κάτι σύνηθες στην ΕΣΣΔ, για αρκετά προϊόντα.
Αντίθετα σε μία καπιταλιστική κοινωνία υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ προσφοράς, ζήτησης και τιμών.
Εάν υπάρξει αύξηση της προσφοράς υπάρχει και αύξηση τιμών, κάτι που στέλνει το μήνυμα στους προμηθευτές ότι εάν αυξήσουν τις ποσότητες που παράγουν και στέλνουν στις αγορές τότε θα κερδίσουν και περισσότερα.
Όμως η παροχή επιπλέον ποσοτήτων οδηγεί σε πτώση των τιμών και όλοι αναζητούν την ισορροπία.
Στις ελεύθερες οικονομίες ο παραπάνω κανόνας καθορίζει την αποτίμηση εκατομμυρίων προϊόντων σε καθημερινή βάση.
Στην υπό πλήρη κρατικό έλεγχο οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης, η τιμή των προϊόντων δεν καθορίζονταν από την αγορά αλλά από την κυβέρνηση.
Αυτή είναι και μία αιτία για την οποία η σοβιετική οικονομία τελικά απέτυχε, καθώς για να λάβεις ορθές (πολιτικές, οικονομικές, επιχειρηματικές) αποφάσεις θα πρέπει να έχεις στη διάθεσή του και ορθά και έγκυρα στοιχεία.
Όταν έφυγα από τη Σοβιετική Ρωσία το 1991, σκέφτηκα ότι δεν θα συναντούσα εκ νέου μία οικονομία απόλυτα ελεγχόμενη.
Τελικά έκανα λάθος.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών η παγκόσμια οικονομία είναι απόλυτα ελεγχόμενη, καθώς μία χούφτα ανθρώπων, οι κεντρικοί τραπεζίτες, καθορίζουν την τιμή του σημαντικότερου εμπορεύματος στον κόσμο: του χρήματος.
Τα επιτόκια είναι η τιμή του χρήματος και βάσει αυτών λαμβάνουν τις αποφάσεις τους καθημερινά δισεκατομμύρια άνθρωποι, εκατοντάδες εταιρείες και φυσικά οι κυβερνήσεις.
Όπως και η τιμή της ζάχαρης στη Σοβιετική Ρωσία, τα επιτόκια σήμερα έχουν ελάχιστη σχέση με την προσφορά και τη ζήτηση (και επομένως έχουν μηδενική σηματοδοτική αξία).
Για παράδειγμα, εάν η Fed δεν είχε αγοράσει περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικού χρέους μέχρι τα τέλη του 2014, όταν το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ πέρασε τα 17 τρισεκατομμύρια δολάρια, τα επιτόκια θα έπρεπε να αρχίσουν να ενισχύονται, κάτι που θα ανάγκαζε τους πολιτικούς να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες.
Όμως συνέβη το ακριβώς αντίθετο.
Το χρέος των ΗΠΑ συνεχώς αυξάνεται, με το κόστος δανεισμού να έχει μειωθεί.
Ποσοτική χαλάρωση: αυτές οι δύο αθώες λέξεις είναι που έχουν αλλάξει πλήρως το DNA της παγκόσμιας οικονομίας.
Ας μην ξεχνάμε ότι τα επιτόκια επηρεάζουν τα μέγιστα τις ισοτιμίες.
Για παράδειγμα η εφαρμογή του QE από την ΕΚΤ οδήγησε το ελβετικό φράγκο σε άνοδο 15% τον Ιανουάριο του 2015 μόλις σε μία ημέρα και από τότε έως σήμερα η ελβετική οικονομία προσπαθεί να συνέλθει.
Την ίδια ώρα οι Αμερικανοί μοιάζουν συνεχίζουν να μην εμπιστεύονται τους πολιτικούς, για τους οποίους πιστεύουν ότι είναι διεφθαρμένοι, παρά το ότι το αμερικανικό Σύνταγμα είναι γεμάτο με διατάξεις προκειμένου να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο.
Το πρόβλημα στις ΗΠΑ είναι ότι εμπιστευόμαστε πολύ τους οικονομολόγους και τους κεντρικούς τραπεζίτες.
Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει το γιατί.
Ίσως να μας γοητεύει το γεγονός ότι διαθέτουν PhDs.
Ή ακούγοντάς τους να μας έχουν φανεί εξαιρετικά έξυπνοι.
Ανεξάρτητα από τον λόγο που το πιστεύουμε φαίνεται να θεωρούμε ότι κατέχουν τη δύναμη ακόμη και να… βλέπουν στο μέλλον.
Ο Warren Buffett παραδέχθηκε πρόσφατα ότι κανείς δεν ξέρει πως θα τελειώσει το πείραμα του QE και τι πραγματικές επιπτώσεις θα έχει.
Όπως ακριβώς οι οικονομολόγοι της ΕΣΣΔ δεν ήξεραν πώς να καθορίσουν τη σωστή τιμή της ζάχαρης, φοβάμαι ότι και σήμερα οι καλοί μας κεντρικοί τραπεζίτες δεν ξέρουν ποιο είναι το σωστό επίπεδο επιτοκίων.
Και φυσικά δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να προβλέψουν τι θα προκαλέσουν οι αποφάσεις τους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών