Είναι επιτακτική ανάγκη ο λαός της Βρετανίας να ανακτήσει τον δημοκρατικό έλεγχο μιας διαδικασίας που είναι αδιαφανής και γελοία παράλογη
Θέση στο ζήτημα του Brexit που έχει διχάσει τη Βρετανική κυβέρνηση αλλά και το λαό παίρνει με άρθρο του στο project-Syndicate ο Γιάνης Βαρουφάκης.
Με τίτλο «εκδημοκρατίζοντας το Brexit» κάνει λόγο για χαμένους και προδομένους και από τις δύο πλευρές ενώ σχολιάζει και το ζήτημα της επανάληψης του δημοψηφίσματος.
Συγκεκριμένα ο Γιάνης βαρουφάκης αναφέρει:
Καθώς πλησιάζουν οι προθεσμίες και ανατρέπονται οι κόκκινες γραμμές στην επικείμενη απόσυρση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι επιτακτική ανάγκη ο λαός της Βρετανίας να ανακτήσει τον δημοκρατικό έλεγχο μιας διαδικασίας που είναι αδιαφανής και γελοία παράλογη. Το ερώτημα είναι: Πώς;
Η δημοκρατία δεν μπορεί ποτέ να φιλοδοξεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη και οι συλλογικές αποφάσεις πρέπει να επανεξετάζονται συνεχώς συλλογικά υπό το πρίσμα νέων στοιχείων.
Ωστόσο, στις σημερινές συνθήκες του Ηνωμένου Βασιλείου, τίποτα δεν θα ήταν πιο δηλητηριώδες για τη δημοκρατία παρά η επανεξέταση του Brexit μέσω ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
Και οι δύο πλευρές, οι «Leavers» και οι «Remainers», αισθάνονται προδομένοι.
Παρόλο που το Brexit προοριζόταν να αποκαταστήσει την κυριαρχία της Βρετανία, το Κοινοβούλιο δεν έχει πραγματικό λόγο σε μια διαδικασία που θα σηματοδοτήσει τη Βρετανία για τις επόμενες δεκαετίες. Οι Σκωτσέζοι και οι κάτοικοι της Βόρειας Ιρλανδίας είναι όμηροι μιας σαφώς αγγλικής διαμάχης που θα μπορούσε να τους προκαλέσει σοβαρή ζημιά.
Οι νέοι αισθάνονται ότι οι παλιοί έχουν καταλάβει το μέλλον τους, ενώ οι παλιοί αισθάνονται ότι η συσσωρευμένη σοφία τους και οι νόμιμες ανησυχίες τους αγνοούνται από τους διοικούντες οι οποίοι αναλώνονται σε κακές διαπραγματεύσεις πίσω από κλειστές πόρτες για λογαριασμό των κεκτημένων συμφερόντων τους.
Εν ολίγοις, η βρετανική δημοκρατία αποτυγχάνει στην πιο πρόσφατη και αυστηρότερη δοκιμασία.
Αλλά ένα νέο δημοψήφισμα δεν μπορεί να είναι η απάντηση στην εκραγείσα καταστροφή που πυροδότησε το αρχικό δημοψήφισμα. Τον Ιούνιο του 2016, υπήρχε μια έντονη επιλογή για τους κατοίκους της Βρετανίας: να εγκαταλείψουν την ΕΕ ή να παραμείνουν.
Ενώ μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τη σοφία να κάνει μια τέτοια συλλογική επιλογή μέσω δημοψηφίσματος, η λογική συνοχή της επιχείρησης ήταν πέρα από τη διαφωνία.
Μόλις εισέλθει η ετυμηγορία και ενεργοποιηθεί η διαδικασία που ορίστηκε από το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, δεν υπήρξε διαθέσιμη δυαδική «ναι ή όχι» επιλογή για να κατευθύνει τη Βρετανία από το χάος της.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τώρα τουλάχιστον πέντε επιλογές που πρέπει να αξιολογηθούν συλλογικά.
Ο Borris Johnson και όσο ταυτίζονται μζί του στο "No-Deal Brexiteers" εκστρατεύουν για να απομακρυνθεί η Βρετανία από την ΕΕ και να επιδιώξει κάποια στιγμή μια σχέση με την ΕΕ παρόμοια με εκείνη που υπέγραψε πρόσφατα ο Καναδάς.
Η πρωθυπουργός Theresa May εμμένει στη στρατηγική της για το σχέδιο Τσέκερς που ωθεί την ΕΕ να αποδεχτεί μια σχέση που μιμείται την ένταξη αλλά αφήνει στο Ηνωμένο Βασίλειο σημαντική ελευθερία που οι ευρωπαϊκές αρχές είναι ανένδοτες να χορηγήσουν.
Η πρόταση του DiEM25
Το Εργατικό Κόμμα προτείνει να παραμείνει το Ηνωμένο Βασίλειο σε τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, αλλά όχι εντός της ενιαίας αγοράς.
Μια άλλη πρόταση, την οποία θα υποστηρίξει το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κίνημα DiEM25 και εγώ, θα είναι, το Ηνωμένο Βασίλειο να εγκαταλείψει την ΕΕ, αλλά να παραμείνει τόσο σε μια τελωνειακή ένωση όσο και στην ενιαία αγορά για μια πενταετή περίοδο που μπορεί να ανανεωθεί με αμοιβαία συναίνεση.
Τέλος, υπάρχει βέβαια η φιλοδοξία να παραμείνει το ΗΒ πλήρως εντός της ΕΕ.
Οποιαδήποτε δημοκρατική επανεξέταση της απόφασης για έξοδο από την ΕΕ πρέπει να περιλαμβάνει αυτές τις επιλογές - και ίσως και άλλες.
Πρέπει επίσης να εκθέσει τις αντιφάσεις των κορυφαίων προτάσεων.
Για παράδειγμα, η ψήφος των πολιτών πρέπει να ενημερωθεί για τις συνέπειες του "ιρλανδικού συστήματος ασφαλείας" που έχει συμφωνήσει ήδη με την ΕΕ (εγγυάται ότι δεν θα υπάρξουν σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας).
Συγκεκριμένα, οι λύσεις τύπου Καναδά είναι ασυμβίβαστες τόσο με την επιτυχή διευθέτηση διαζυγίου όσο και με τη διατήρηση της Βόρειας Ιρλανδίας σε τελωνειακή ένωση με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
Δυστυχώς, τα δημοψηφίσματα δεν έχουν ως στόχο να διαχωρίσουν πέντε διαφορετικές εναλλακτικές λύσεις και να χωρίσουν τις λογικές επιπτώσεις του καθενός από ευσεβείς σκέψεις.
Ακόμη και αν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί ένας κατά προτίμηση μηχανισμός ψηφοφορίας, με τους ψηφοφόρους να κατατάσσουν τις προτιμήσεις τους από το ένα έως το πέντε στο ψηφοδέλτιο, η διαδικασία διαδοχικής κατάργησης των λιγότερο προτιμώμενων επιλογών θα ήταν μηχανική την ημέρα του δημοψηφίσματος, αποκλείοντας κάθε συζήτηση μεταξύ γύρων εξάλειψης.
Ένα δεύτερο δημοψήφισμα αποτελεί μια δεύτερη απειλή για τη δημοκρατία.
Από τη δεκαετία του 1970, όταν ο νεοφιλελευθερισμός άρχισε να συρρικνώνει τη σφαίρα της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων και μεταβίβασε όλες τις σημαντικές πολιτικές επιλογές στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις εκλεγμένες "ανεξάρτητες" αρχές (π.χ. κεντρικές τράπεζες), οι άνθρωποι δικαίως θεώρησαν ότι η ψηφοφορία είναι απλή τελετουργική επικύρωση αποφάσεις που λαμβάνονται από μια εγκατάσταση που δεν ελέγχει.
Το δημοψήφισμα του Brexit ήταν μια σπάνια εξαίρεση. Η μεγάλη προσέλευση σημείωσε συμμετοχή στην ψηφοφορία, με περισσότερα από 17 εκατομμύρια ψήφους - πολλές για πρώτη φορά στη ζωή τους - ενάντια στις επιθυμίες όλων των κύριων ιδρυμάτων.
Με τίτλο «εκδημοκρατίζοντας το Brexit» κάνει λόγο για χαμένους και προδομένους και από τις δύο πλευρές ενώ σχολιάζει και το ζήτημα της επανάληψης του δημοψηφίσματος.
Συγκεκριμένα ο Γιάνης βαρουφάκης αναφέρει:
Καθώς πλησιάζουν οι προθεσμίες και ανατρέπονται οι κόκκινες γραμμές στην επικείμενη απόσυρση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι επιτακτική ανάγκη ο λαός της Βρετανίας να ανακτήσει τον δημοκρατικό έλεγχο μιας διαδικασίας που είναι αδιαφανής και γελοία παράλογη. Το ερώτημα είναι: Πώς;
Η δημοκρατία δεν μπορεί ποτέ να φιλοδοξεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη και οι συλλογικές αποφάσεις πρέπει να επανεξετάζονται συνεχώς συλλογικά υπό το πρίσμα νέων στοιχείων.
Ωστόσο, στις σημερινές συνθήκες του Ηνωμένου Βασιλείου, τίποτα δεν θα ήταν πιο δηλητηριώδες για τη δημοκρατία παρά η επανεξέταση του Brexit μέσω ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
Και οι δύο πλευρές, οι «Leavers» και οι «Remainers», αισθάνονται προδομένοι.
Παρόλο που το Brexit προοριζόταν να αποκαταστήσει την κυριαρχία της Βρετανία, το Κοινοβούλιο δεν έχει πραγματικό λόγο σε μια διαδικασία που θα σηματοδοτήσει τη Βρετανία για τις επόμενες δεκαετίες. Οι Σκωτσέζοι και οι κάτοικοι της Βόρειας Ιρλανδίας είναι όμηροι μιας σαφώς αγγλικής διαμάχης που θα μπορούσε να τους προκαλέσει σοβαρή ζημιά.
Οι νέοι αισθάνονται ότι οι παλιοί έχουν καταλάβει το μέλλον τους, ενώ οι παλιοί αισθάνονται ότι η συσσωρευμένη σοφία τους και οι νόμιμες ανησυχίες τους αγνοούνται από τους διοικούντες οι οποίοι αναλώνονται σε κακές διαπραγματεύσεις πίσω από κλειστές πόρτες για λογαριασμό των κεκτημένων συμφερόντων τους.
Εν ολίγοις, η βρετανική δημοκρατία αποτυγχάνει στην πιο πρόσφατη και αυστηρότερη δοκιμασία.
Αλλά ένα νέο δημοψήφισμα δεν μπορεί να είναι η απάντηση στην εκραγείσα καταστροφή που πυροδότησε το αρχικό δημοψήφισμα. Τον Ιούνιο του 2016, υπήρχε μια έντονη επιλογή για τους κατοίκους της Βρετανίας: να εγκαταλείψουν την ΕΕ ή να παραμείνουν.
Ενώ μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τη σοφία να κάνει μια τέτοια συλλογική επιλογή μέσω δημοψηφίσματος, η λογική συνοχή της επιχείρησης ήταν πέρα από τη διαφωνία.
Μόλις εισέλθει η ετυμηγορία και ενεργοποιηθεί η διαδικασία που ορίστηκε από το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, δεν υπήρξε διαθέσιμη δυαδική «ναι ή όχι» επιλογή για να κατευθύνει τη Βρετανία από το χάος της.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τώρα τουλάχιστον πέντε επιλογές που πρέπει να αξιολογηθούν συλλογικά.
Ο Borris Johnson και όσο ταυτίζονται μζί του στο "No-Deal Brexiteers" εκστρατεύουν για να απομακρυνθεί η Βρετανία από την ΕΕ και να επιδιώξει κάποια στιγμή μια σχέση με την ΕΕ παρόμοια με εκείνη που υπέγραψε πρόσφατα ο Καναδάς.
Η πρωθυπουργός Theresa May εμμένει στη στρατηγική της για το σχέδιο Τσέκερς που ωθεί την ΕΕ να αποδεχτεί μια σχέση που μιμείται την ένταξη αλλά αφήνει στο Ηνωμένο Βασίλειο σημαντική ελευθερία που οι ευρωπαϊκές αρχές είναι ανένδοτες να χορηγήσουν.
Η πρόταση του DiEM25
Το Εργατικό Κόμμα προτείνει να παραμείνει το Ηνωμένο Βασίλειο σε τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, αλλά όχι εντός της ενιαίας αγοράς.
Μια άλλη πρόταση, την οποία θα υποστηρίξει το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κίνημα DiEM25 και εγώ, θα είναι, το Ηνωμένο Βασίλειο να εγκαταλείψει την ΕΕ, αλλά να παραμείνει τόσο σε μια τελωνειακή ένωση όσο και στην ενιαία αγορά για μια πενταετή περίοδο που μπορεί να ανανεωθεί με αμοιβαία συναίνεση.
Τέλος, υπάρχει βέβαια η φιλοδοξία να παραμείνει το ΗΒ πλήρως εντός της ΕΕ.
Οποιαδήποτε δημοκρατική επανεξέταση της απόφασης για έξοδο από την ΕΕ πρέπει να περιλαμβάνει αυτές τις επιλογές - και ίσως και άλλες.
Πρέπει επίσης να εκθέσει τις αντιφάσεις των κορυφαίων προτάσεων.
Για παράδειγμα, η ψήφος των πολιτών πρέπει να ενημερωθεί για τις συνέπειες του "ιρλανδικού συστήματος ασφαλείας" που έχει συμφωνήσει ήδη με την ΕΕ (εγγυάται ότι δεν θα υπάρξουν σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας).
Συγκεκριμένα, οι λύσεις τύπου Καναδά είναι ασυμβίβαστες τόσο με την επιτυχή διευθέτηση διαζυγίου όσο και με τη διατήρηση της Βόρειας Ιρλανδίας σε τελωνειακή ένωση με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
Δυστυχώς, τα δημοψηφίσματα δεν έχουν ως στόχο να διαχωρίσουν πέντε διαφορετικές εναλλακτικές λύσεις και να χωρίσουν τις λογικές επιπτώσεις του καθενός από ευσεβείς σκέψεις.
Ακόμη και αν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί ένας κατά προτίμηση μηχανισμός ψηφοφορίας, με τους ψηφοφόρους να κατατάσσουν τις προτιμήσεις τους από το ένα έως το πέντε στο ψηφοδέλτιο, η διαδικασία διαδοχικής κατάργησης των λιγότερο προτιμώμενων επιλογών θα ήταν μηχανική την ημέρα του δημοψηφίσματος, αποκλείοντας κάθε συζήτηση μεταξύ γύρων εξάλειψης.
Ένα δεύτερο δημοψήφισμα αποτελεί μια δεύτερη απειλή για τη δημοκρατία.
Από τη δεκαετία του 1970, όταν ο νεοφιλελευθερισμός άρχισε να συρρικνώνει τη σφαίρα της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων και μεταβίβασε όλες τις σημαντικές πολιτικές επιλογές στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις εκλεγμένες "ανεξάρτητες" αρχές (π.χ. κεντρικές τράπεζες), οι άνθρωποι δικαίως θεώρησαν ότι η ψηφοφορία είναι απλή τελετουργική επικύρωση αποφάσεις που λαμβάνονται από μια εγκατάσταση που δεν ελέγχει.
Το δημοψήφισμα του Brexit ήταν μια σπάνια εξαίρεση. Η μεγάλη προσέλευση σημείωσε συμμετοχή στην ψηφοφορία, με περισσότερα από 17 εκατομμύρια ψήφους - πολλές για πρώτη φορά στη ζωή τους - ενάντια στις επιθυμίες όλων των κύριων ιδρυμάτων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών