Αθ. Σαββάκης (ΣΒΒΕ): Το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας και η λειτουργία του Μοντέλου – Στόχος (Target Model)

Το Ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η συμμόρφωση της χώρας μας με τις σχετικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο τη βελτίωση του ανταγωνισμού και τη μείωση του κόστους ενέργειας για όλους τους καταναλωτές.
Οι συγκεκριμένες αποφάσεις στοχεύουν στην ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργώντας το μοντέλο στόχος (Target Model).
Το Target Μodel προσδιορίζει τις ελάχιστες απαιτούμενες προδιαγραφές, που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιμέρους εθνικές αγορές των κρατών μελών της ΕΕ, άρα και η δική μας, ώστε να διαμορφώσουν μια κοινή αρχιτεκτονική λειτουργίας, η οποία θα οδηγήσει ακολούθως στη σύζευξη των αγορών, καταρχήν ηλεκτρικής ενέργειας και ακολούθως άλλων μορφών ενέργειας, της ΕΕ και στην ενθάρρυνση ανοικτού και δίκαιου ανταγωνισμού, προς το συμφέρον του τελικού καταναλωτή.
Ο βασικός στόχος της αναδιάρθρωσης της αγοράς Η/Ε είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους και η ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού, μέσω της αποτελεσματικής διαμόρφωσης και σταδιακής σύγκλισης της τιμής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση (1) μηχανισμών όπως το ενεργειακό χρηματιστήριο και (2) ενίσχυση και διεύρυνση των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών.
Οι διατάξεις που περιέχει o N.4512/2018 διαμορφώνουν το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του ενεργειακού χρηματιστηρίου.
Το Target Model έχει ως βασική επιδίωξη την εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, ώστε να αποφεύγονται μη αποδοτικές λύσεις για κάλυψη αιχμών φορτίου ή στοχαστικών διακυμάνσεων των ΑΠΕ.
Η δημιουργία μιας διευρυμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που θα λειτουργεί με κοινούς κανόνες παράλληλες με το διασυνοριακό εμπόριο, επιτρέπουν, ανά πάσα στιγμή, το έλλειμμα, που μπορεί να προκύψει προσωρινά, σε μία χώρα, να αντισταθμίζεται από το πλεόνασμα μιας άλλης χώρας, με όρους αγοράς.
Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η επάρκεια εφοδιασμού αλλά και ένα χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, με στόχο τη σταδιακή σύγκλιση των τιμών ενέργειας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς.
Η συντονισμένη και συγχρονισμένη προσέγγιση αμβλύνει τις διαφοροποιήσεις των τιμών μεταξύ των αγορών και προκαλεί πιο αποτελεσματικές ροές ενέργειας, ισχυρότερα συσχετισμένες με τα οικονομικά σήματα.
Υπάρχει μια ενιαία πλατφόρμα δημοπρασιών (single auction platform), στην οποία υποβάλλονται καθημερινά προσφορές για πώληση και αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για την επόμενη ημέρα (προ – ημερήσια αγορά).
Το αποτέλεσμα αυτής της ενιαίας επίλυσης σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, είναι η κατανομή της ενέργειας μεταξύ των διαφόρων διεθνών διασυνδέσεων με έναν τρόπο αρκετά αποτελεσματικό, που αξιοποιεί στο μέγιστο δυνατό τη χωρητικότητα των διασυνδέσεων, προκειμένου οι τιμές μεταξύ των συζευγμένων αγορών να καθίστανται ίσες και να διαφοροποιούνται μόνο στην περίπτωση συμφόρησης στη μεταξύ τους διασύνδεση, το οποίο θα μπορεί να ερμηνευτεί και ως ένα οικονομικό σήμα για την αναγκαιότητα περαιτέρω διασυνδέσεων.
Στο παρελθόν, οι έμποροι ηλεκτρικής ενέργειας (traders) λάμβαναν μέρος σε διακριτές δημοπρασίες (explicit auctions) για την κατανομή ημερήσιων διασυνδετικών δικαιωμάτων και επομένως, έπρεπε να προβλέψουν τη διαφορά των τιμών μεταξύ των διασυνδεδεμένων αγορών.  Σε περίπτωση εσφαλμένης πρόβλεψης, αν δηλαδή είχαν αντιστραφεί εν τέλει τα οικονομικά δεδομένα και επομένως δεν υπήρχε οικονομικό νόημα στις διασυνοριακές συναλλαγές, ένα μεγάλο ποσοστό τους δεν υλοποιούνταν. Έτσι, σημαντικό τμήμα των διεθνών διασυνδέσεων παρέμενε στην πράξη αναξιοποίητο

Αθανάσιος Σαββάκης
Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος
www.bankingnews.gr