Η τελική συμφωνία για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ λιγότερο φιλόδοξη από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί
Με «μικρό καλάθι» θα μεταβούν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ecofin της Δευτέρας (3/12), κατά τα οποίο θα προσπαθήσουν να επιδιώξουν μια τελική συμφωνία για τη βαθύτερη ενοποίηση της Ευρωζώνης, η οποία, μετά από έναν χρόνο διαπραγματεύσεων, ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ λιγότερο φιλόδοξη από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί.
Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις έχουν ως στόχο να προετοιμάσουν τις 19 χώρες της Ευρωζώνης για την επόμενη οικονομική κρίση, καθώς και να ενώσουν την ΕΕ γύρω από το ενιαίο νόμισμα, σε μια εποχή αυξανόμενου ευρωσκεπτικισμού σε όλο το μπλοκ.
Ωστόσο, η όλη προσπάθεια είναι αντιμέτωπη με πολλές προκλήσεις.
Παρόλο που τα σχέδια αφορούν μόνο την Ευρωζώνη, τις μεταρρυθμίσεις θα τις συζητήσουν όλοι οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ -πλην της Βρετανίας που θα αποχωρήσει τον Μάρτιο του 2019-, καθώς δυνητικά όλες οι χώρε θα μπορούσαν να υιοθετήσουν το ευρώ κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το πακέτο που θα συμφωνηθεί τη Δευτέρα θα πρέπει στη συνέχεια να λάβει την έγκριση των Ευρωπαίων ηγετών, στις 14 Δεκεμβρίου 2018.
Τι προέβλεπαν τα αρχικά σχέδια
Οι αρχικές ιδέες για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης περιελάμβαναν τη δημιουργία ενός κοινού προϋπολογισμού για την Ευρωζώνη, που θα χρηματοδοτείτο από ειδικούς φόρους και εθνικές συνεισφορές, έναν κοινό υπουργό Οικονομικών της Ευρωζώνης και έναν κοινό μηχανισμό της Ευρωζώνης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αρμόδιο για τον δημοκρατικό έλεγχο.
Επίσης, στις προτάσεις περιλαμβανόταν η μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο με ευρύτερες εξουσίες παρακολούθησης των οικονομιών της Ευρωζώνης και βασικό ρόλο σε έναν κρατικό μηχανισμό αφερεγγυότητας, που θα διαχειρίζεται πιθανές αναδιαρθρώσεις χρέους.
Παράλληλα, προκειμένου να σπάσει ο προβληματικός δεσμός μεταξύ κυβερνήσεων και τραπεζών, που αγοράζουν μεγάλα ποσά χρέους ενός κράτους και καταρρέουν όταν το κρατικό χρέος καθίσταται αφερέγγυο, υπήρχε η πρόταση να τεθούν όρια στην ποσότητα κρατικών ομολόγων που θα μπορούν να διακρατούν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες.
Επίσης, στις προτάσεις περιλαμβανόταν η ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος με ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων (EDIS), το οποίο θα εγγυόταν τις καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ σε οποιαδήποτε τράπεζα, σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωζώνης.
Τέλος, υπήρχε η πρόταση να λαμβάνει το Ταμείο Εξυγίανσης Τραπεζών της Ευρωζώνης, το οποίο δημιουργήθηκε το 2014, δάνεια έκτακτης ανάγκης από τον ESM, όταν ξεμένει από χρήματα κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής τραπεζικής κρίσης.
Τι αναμένεται να συμφωνηθεί στην πραγματικότητα
Ωστόσο, μόνο μερικές από αυτές τις ιδέες έχουν… επιβιώσει, ενώ και αυτές μοιάζουν ελάχιστα με τις αρχικές προτάσεις, όπως είχαν παρουσιαστεί το 2017.
Πρώτον, δεν αναμένεται να υπάρξει κανένας κοινός μηχανισμός της Ευρωζώνης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κανένας κοινός υπουργός Οικονομικών.
Επίσης, ο προϋπολογισμός της ζώνης του ευρώ, που ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, οραματιζόταν να ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ενδέχεται εν τέλει να μην έχει καθόλου καθορισμένο μέγεθος.
Ωστόσο, ούτε ο ESM αναμένεται να μετατραπεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, του οποίου ακόμη και το όνομα είχε προκαλέσει την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τον καταμερισμό ευθυνών, ο ESM θα λάβει μόνο ορισμένα καθήκοντα παρακολούθησης των οικονομιών της Ευρωζώνης, που θα εστιάζουν στη βιωσιμότητα του χρέους, την πρόσβαση στην αγορά και το κόστος δανεισμού.
Ενδέχεται, επίσης, να είναι σε θέση να δανείζει με λιγότερους όρους θεμελιωδώς «υγιείς» οικονομίες της Ευρωζώνης, ώστε να μπορούν να αποφεύγουν το… στίγμα των προγραμμάτων διάσωσης και με αυτόν τον τρόπο να βοηθήσει στην πρόληψη κρίσεων.
Ίσως αποτελεί επίσης τον διαμεσολαβητή μεταξύ επενδυτών και μιας κυβέρνησης, σε περίπτωση που χρειαστεί αναδιάρθρωση χρέους, αλλά δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία για το πόσο μεγάλο μέρος της διαδικασίας της αναδιάρθρωσης του χρέους θα πρέπει να καθοριστεί εκ των προτέρων.
Την ίδια ώρα, σκεπτικισμός κυριαρχεί μεταξύ των Βορειοευρωπαίων σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων, κυρίως λόγω των ανησυχιών της Γερμανίας ότι θα πρέπει να εγγυηθούν οι καταθέσεις στις ιταλικές τράπεζες.
Η μόνη μεταρρύθμιση που αναμένεται να ανακοινωθεί με μεγαλοπρέπεια είναι η δυνατότητα παροχής στο ταμείο εξυγίανσης των τραπεζών δανείων έκτακτης ανάγκης του ESM, ύψους έως και 55 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ένα τέτοιο στήριγμα θα μπορούσε να αρχίσει να παρέχεται μόνο από το 2024.
www.bankingnews.gr
Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις έχουν ως στόχο να προετοιμάσουν τις 19 χώρες της Ευρωζώνης για την επόμενη οικονομική κρίση, καθώς και να ενώσουν την ΕΕ γύρω από το ενιαίο νόμισμα, σε μια εποχή αυξανόμενου ευρωσκεπτικισμού σε όλο το μπλοκ.
Ωστόσο, η όλη προσπάθεια είναι αντιμέτωπη με πολλές προκλήσεις.
Παρόλο που τα σχέδια αφορούν μόνο την Ευρωζώνη, τις μεταρρυθμίσεις θα τις συζητήσουν όλοι οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ -πλην της Βρετανίας που θα αποχωρήσει τον Μάρτιο του 2019-, καθώς δυνητικά όλες οι χώρε θα μπορούσαν να υιοθετήσουν το ευρώ κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το πακέτο που θα συμφωνηθεί τη Δευτέρα θα πρέπει στη συνέχεια να λάβει την έγκριση των Ευρωπαίων ηγετών, στις 14 Δεκεμβρίου 2018.
Τι προέβλεπαν τα αρχικά σχέδια
Οι αρχικές ιδέες για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης περιελάμβαναν τη δημιουργία ενός κοινού προϋπολογισμού για την Ευρωζώνη, που θα χρηματοδοτείτο από ειδικούς φόρους και εθνικές συνεισφορές, έναν κοινό υπουργό Οικονομικών της Ευρωζώνης και έναν κοινό μηχανισμό της Ευρωζώνης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αρμόδιο για τον δημοκρατικό έλεγχο.
Επίσης, στις προτάσεις περιλαμβανόταν η μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο με ευρύτερες εξουσίες παρακολούθησης των οικονομιών της Ευρωζώνης και βασικό ρόλο σε έναν κρατικό μηχανισμό αφερεγγυότητας, που θα διαχειρίζεται πιθανές αναδιαρθρώσεις χρέους.
Παράλληλα, προκειμένου να σπάσει ο προβληματικός δεσμός μεταξύ κυβερνήσεων και τραπεζών, που αγοράζουν μεγάλα ποσά χρέους ενός κράτους και καταρρέουν όταν το κρατικό χρέος καθίσταται αφερέγγυο, υπήρχε η πρόταση να τεθούν όρια στην ποσότητα κρατικών ομολόγων που θα μπορούν να διακρατούν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες.
Επίσης, στις προτάσεις περιλαμβανόταν η ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος με ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων (EDIS), το οποίο θα εγγυόταν τις καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ σε οποιαδήποτε τράπεζα, σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωζώνης.
Τέλος, υπήρχε η πρόταση να λαμβάνει το Ταμείο Εξυγίανσης Τραπεζών της Ευρωζώνης, το οποίο δημιουργήθηκε το 2014, δάνεια έκτακτης ανάγκης από τον ESM, όταν ξεμένει από χρήματα κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής τραπεζικής κρίσης.
Τι αναμένεται να συμφωνηθεί στην πραγματικότητα
Ωστόσο, μόνο μερικές από αυτές τις ιδέες έχουν… επιβιώσει, ενώ και αυτές μοιάζουν ελάχιστα με τις αρχικές προτάσεις, όπως είχαν παρουσιαστεί το 2017.
Πρώτον, δεν αναμένεται να υπάρξει κανένας κοινός μηχανισμός της Ευρωζώνης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κανένας κοινός υπουργός Οικονομικών.
Επίσης, ο προϋπολογισμός της ζώνης του ευρώ, που ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, οραματιζόταν να ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ενδέχεται εν τέλει να μην έχει καθόλου καθορισμένο μέγεθος.
Ωστόσο, ούτε ο ESM αναμένεται να μετατραπεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, του οποίου ακόμη και το όνομα είχε προκαλέσει την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τον καταμερισμό ευθυνών, ο ESM θα λάβει μόνο ορισμένα καθήκοντα παρακολούθησης των οικονομιών της Ευρωζώνης, που θα εστιάζουν στη βιωσιμότητα του χρέους, την πρόσβαση στην αγορά και το κόστος δανεισμού.
Ενδέχεται, επίσης, να είναι σε θέση να δανείζει με λιγότερους όρους θεμελιωδώς «υγιείς» οικονομίες της Ευρωζώνης, ώστε να μπορούν να αποφεύγουν το… στίγμα των προγραμμάτων διάσωσης και με αυτόν τον τρόπο να βοηθήσει στην πρόληψη κρίσεων.
Ίσως αποτελεί επίσης τον διαμεσολαβητή μεταξύ επενδυτών και μιας κυβέρνησης, σε περίπτωση που χρειαστεί αναδιάρθρωση χρέους, αλλά δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία για το πόσο μεγάλο μέρος της διαδικασίας της αναδιάρθρωσης του χρέους θα πρέπει να καθοριστεί εκ των προτέρων.
Την ίδια ώρα, σκεπτικισμός κυριαρχεί μεταξύ των Βορειοευρωπαίων σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων, κυρίως λόγω των ανησυχιών της Γερμανίας ότι θα πρέπει να εγγυηθούν οι καταθέσεις στις ιταλικές τράπεζες.
Η μόνη μεταρρύθμιση που αναμένεται να ανακοινωθεί με μεγαλοπρέπεια είναι η δυνατότητα παροχής στο ταμείο εξυγίανσης των τραπεζών δανείων έκτακτης ανάγκης του ESM, ύψους έως και 55 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ένα τέτοιο στήριγμα θα μπορούσε να αρχίσει να παρέχεται μόνο από το 2024.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών