Το ευρώ θα μπορούσε να αυξήσει τον συνολικό ρόλο του επιβραδύνοντας τη σχετική υποχώρηση της οικονομίας της ευρωζώνης
Ένας από τους μεγάλους πόθους των Ευρωπαίων όταν δημιουργούσαν το ευρώ ήταν ότι το κοινό νόμισμα θα ανταγωνιζόταν το αμερικανικό δολάριο, ως το δεύτερο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Αυτές οι ελπίδες απέτυχαν όμως να υλοποιηθούν.
Η σημασία του ευρώ στα παγκόσμια αποθέματα και στις χρηματοπιστωτικές αγορές σήμερα, είναι σχεδόν αυτή που είχαν το γερμανικό μάρκο και άλλα εθνικά νομίσματα.
Αυτό αναφέρει σε νέα ανάλυσή του ο Daniel Gros, επικεφαλής του think tank Center for European Policy Studies.
Η ελπίδα όμως πεθαίνει τελευταία, σύμφωνα με τον ίδιο, και με αυτό το πνεύμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα μια ανακοίνωση με τίτλο «Προς έναν ισχυρότερο διεθνή ρόλο του ευρώ» (sic).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως και οι περισσότεροι ευρωπαίοι νομοθέτες, θεωρεί ότι η ευρωζώνη θα επωφεληθεί από το ευρώ.
Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια.
Ένα τέτοιο όφελος υποτίθεται ότι απορρέει από τη γενική χρήση των τραπεζογραμματίων ευρώ εκτός της ζώνης.
Τουλάχιστον, σε αυτό το ευρώ είχε μεγάλη επιτυχία.
Το νόμισμα σε κυκλοφορία υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία 20 χρόνια, τόσο σε απόλυτες τιμές όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ της ευρωζώνης, και η συνολική αξία των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων ευρώ ανέρχεται σε 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ (1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια).
Επιπλέον, είναι ευρέως διαθέσιμο ότι μεγάλο μέρος των μετρητών σε ευρώ χρησιμοποιείται εκτός της ευρωζώνης.
Αλλά τα οικονομικά της έκδοσης τραπεζογραμματίων έχουν αλλάξει.
Ήταν προηγουμένως μια κερδοφόρα επιχείρηση για τις κεντρικές τράπεζες, επειδή θα μπορούσαν να επενδύσουν τα έσοδα σε κρατικά ομόλογα με αξιοπρεπή απόδοση.
Με επιτόκια 5% και 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κυκλοφορία, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να έχει έσοδα ύψους περίπου 60 δισ. δολαρίων ετησίως.
Αν και είναι μικρό σε σύγκριση με το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης, το οποίο φτάνει τα 10 τρισ. ευρώ, το ποσό αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν το ήμισυ του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Στα σημερινά αρνητικά επιτόκια, ωστόσο, το ζήτημα του νομίσματος δεν είναι πλέον κερδοφόρο.
Αυτός μπορεί να είναι ένας άλλος λόγος για τον οποίο η ΕΚΤ αποφάσισε να σταματήσει να εκδίδει το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ, το οποίο ευνοεί τη διαχείριση μεγάλων ποσών μαύρου χρήματος.
Η παροχή ενός εύχρηστου οχήματος για μια υπόγεια συναλλαγή δεν πρέπει να θεωρείται πλεονέκτημα του ευρώ.
Ένα άλλο επιχείρημα για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου αποθεματικού είναι ότι ο εξωτερικός δανεισμός γίνεται φθηνότερος.
Αυτό είναι το "υπερβολικό προνόμιο" που ο Valéry Giscard d' Estaing, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απολάμβαναν το καθεστώς του δολαρίου ως το κυριότερο αποθεματικό νόμισμα του κόσμου.
Όμως, ενώ η έκδοση χρεογράφων σε δολάρια είναι σημαντικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ (ο μεγαλύτερος οφειλέτης στον κόσμο), η ευρωζώνη είναι καθαρός πιστωτής.
Και με τα πραγματικά επιτόκια να τείνουν να είναι υψηλότερα σε όρους δολαρίου, θα ήταν καλύτερα τα εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία της ευρωζώνης να εκφράζονται σε δολάρια.
Επιπλέον, οι συνέπειες της μετατροπής του ευρώ σε νόμισμα αναφοράς, θα ήταν ιδιαίτερα προβληματικές.
Ευτυχώς, οι χώρες που συνδέουν το νόμισμά τους με το ευρώ έχουν μικρό οικονομικό βάρος.
Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι η Κίνα προσάρμοσε το νόμισμά της στο ευρώ αντί για το δολάριο.
Οι κινεζικές αρχές θα καθορίσουν στη συνέχεια τη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου - το νόμισμα του μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου και ανταγωνιστή της ΕΕ.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους ενδέχεται να είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης το ευρώ να διαδραματίσει μεγαλύτερο παγκόσμιο ρόλο.
Για παράδειγμα, η εξωεδαφική εφαρμογή κυρώσεων από τις ΗΠΑ καθιστά εξαιρετικά δύσκολη για τις ευρωπαϊκές εταιρείες να διατηρούν το εμπόριο τους με το Ιράν, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς εμπορίου του Ιράν τιμολογείται σε δολάρια.
Αλλά η ικανότητα των ΗΠΑ να εφαρμόζουν κυρώσεις οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διπλωματική και στρατιωτική τους εξουσία.
Ακόμη και αν το ευρώ διαδραμάτισε πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην παγκόσμια χρηματοδότηση, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν κυρίαρχες όσον αφορά τη σκληρή δύναμη.
Επίσης, ένα παγκόσμιο αποθεματικό σημαίνει ότι μια μεγάλη οικονομία δεν είναι εκτεθειμένη στον υπόλοιπο κόσμο.
Οι ΗΠΑ απολαμβάνουν αυτήν την κατάσταση, καθώς το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τέταρτο του συνολικού ΑΕΠ.
Επιπλέον, το μερίδιο της ευρωζώνης στην παγκόσμια οικονομία μειώθηκε στο 15%, καθώς το ευρώ υποχώρησε, ενώ σύντομα θα μειωθεί κάτω από το 10%.
Το σχετικό βάρος της αμερικανικής οικονομίας θα συνεχίσει να αυξάνεται ταχύτερα.
Έτσι και το δολάριο θα διατηρήσει το ρόλο του ως βασικού νομίσματος στην Κίνα.
Από την άλλη πλευρά, το ευρώ θα μπορούσε να αυξήσει τον συνολικό ρόλο του επιβραδύνοντας τη σχετική υποχώρηση της οικονομίας της ευρωζώνης.
Αλλά, ακόμη και αν υποτεθεί ότι η σχετική παρακμή της ευρωζώνης θα συνεχιστεί, αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό.
Το μερίδιο της οικονομίας της Ιαπωνίας στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε κατά το ήμισυ κατά τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ το βιοτικό επίπεδο συνέχισε να βελτιώνεται, αν και αργά.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι καλό το γεγονός ότι το ευρώ έχει γίνει πραγματικό παγκόσμιο νόμισμα, καταλήγει ο Gros.
www.bankingnews.gr
Αυτές οι ελπίδες απέτυχαν όμως να υλοποιηθούν.
Η σημασία του ευρώ στα παγκόσμια αποθέματα και στις χρηματοπιστωτικές αγορές σήμερα, είναι σχεδόν αυτή που είχαν το γερμανικό μάρκο και άλλα εθνικά νομίσματα.
Αυτό αναφέρει σε νέα ανάλυσή του ο Daniel Gros, επικεφαλής του think tank Center for European Policy Studies.
Η ελπίδα όμως πεθαίνει τελευταία, σύμφωνα με τον ίδιο, και με αυτό το πνεύμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα μια ανακοίνωση με τίτλο «Προς έναν ισχυρότερο διεθνή ρόλο του ευρώ» (sic).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως και οι περισσότεροι ευρωπαίοι νομοθέτες, θεωρεί ότι η ευρωζώνη θα επωφεληθεί από το ευρώ.
Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια.
Ένα τέτοιο όφελος υποτίθεται ότι απορρέει από τη γενική χρήση των τραπεζογραμματίων ευρώ εκτός της ζώνης.
Τουλάχιστον, σε αυτό το ευρώ είχε μεγάλη επιτυχία.
Το νόμισμα σε κυκλοφορία υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία 20 χρόνια, τόσο σε απόλυτες τιμές όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ της ευρωζώνης, και η συνολική αξία των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων ευρώ ανέρχεται σε 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ (1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια).
Επιπλέον, είναι ευρέως διαθέσιμο ότι μεγάλο μέρος των μετρητών σε ευρώ χρησιμοποιείται εκτός της ευρωζώνης.
Αλλά τα οικονομικά της έκδοσης τραπεζογραμματίων έχουν αλλάξει.
Ήταν προηγουμένως μια κερδοφόρα επιχείρηση για τις κεντρικές τράπεζες, επειδή θα μπορούσαν να επενδύσουν τα έσοδα σε κρατικά ομόλογα με αξιοπρεπή απόδοση.
Με επιτόκια 5% και 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κυκλοφορία, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να έχει έσοδα ύψους περίπου 60 δισ. δολαρίων ετησίως.
Αν και είναι μικρό σε σύγκριση με το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης, το οποίο φτάνει τα 10 τρισ. ευρώ, το ποσό αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν το ήμισυ του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Στα σημερινά αρνητικά επιτόκια, ωστόσο, το ζήτημα του νομίσματος δεν είναι πλέον κερδοφόρο.
Αυτός μπορεί να είναι ένας άλλος λόγος για τον οποίο η ΕΚΤ αποφάσισε να σταματήσει να εκδίδει το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ, το οποίο ευνοεί τη διαχείριση μεγάλων ποσών μαύρου χρήματος.
Η παροχή ενός εύχρηστου οχήματος για μια υπόγεια συναλλαγή δεν πρέπει να θεωρείται πλεονέκτημα του ευρώ.
Ένα άλλο επιχείρημα για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου αποθεματικού είναι ότι ο εξωτερικός δανεισμός γίνεται φθηνότερος.
Αυτό είναι το "υπερβολικό προνόμιο" που ο Valéry Giscard d' Estaing, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απολάμβαναν το καθεστώς του δολαρίου ως το κυριότερο αποθεματικό νόμισμα του κόσμου.
Όμως, ενώ η έκδοση χρεογράφων σε δολάρια είναι σημαντικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ (ο μεγαλύτερος οφειλέτης στον κόσμο), η ευρωζώνη είναι καθαρός πιστωτής.
Και με τα πραγματικά επιτόκια να τείνουν να είναι υψηλότερα σε όρους δολαρίου, θα ήταν καλύτερα τα εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία της ευρωζώνης να εκφράζονται σε δολάρια.
Επιπλέον, οι συνέπειες της μετατροπής του ευρώ σε νόμισμα αναφοράς, θα ήταν ιδιαίτερα προβληματικές.
Ευτυχώς, οι χώρες που συνδέουν το νόμισμά τους με το ευρώ έχουν μικρό οικονομικό βάρος.
Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι η Κίνα προσάρμοσε το νόμισμά της στο ευρώ αντί για το δολάριο.
Οι κινεζικές αρχές θα καθορίσουν στη συνέχεια τη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου - το νόμισμα του μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου και ανταγωνιστή της ΕΕ.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους ενδέχεται να είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης το ευρώ να διαδραματίσει μεγαλύτερο παγκόσμιο ρόλο.
Για παράδειγμα, η εξωεδαφική εφαρμογή κυρώσεων από τις ΗΠΑ καθιστά εξαιρετικά δύσκολη για τις ευρωπαϊκές εταιρείες να διατηρούν το εμπόριο τους με το Ιράν, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς εμπορίου του Ιράν τιμολογείται σε δολάρια.
Αλλά η ικανότητα των ΗΠΑ να εφαρμόζουν κυρώσεις οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διπλωματική και στρατιωτική τους εξουσία.
Ακόμη και αν το ευρώ διαδραμάτισε πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην παγκόσμια χρηματοδότηση, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν κυρίαρχες όσον αφορά τη σκληρή δύναμη.
Επίσης, ένα παγκόσμιο αποθεματικό σημαίνει ότι μια μεγάλη οικονομία δεν είναι εκτεθειμένη στον υπόλοιπο κόσμο.
Οι ΗΠΑ απολαμβάνουν αυτήν την κατάσταση, καθώς το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τέταρτο του συνολικού ΑΕΠ.
Επιπλέον, το μερίδιο της ευρωζώνης στην παγκόσμια οικονομία μειώθηκε στο 15%, καθώς το ευρώ υποχώρησε, ενώ σύντομα θα μειωθεί κάτω από το 10%.
Το σχετικό βάρος της αμερικανικής οικονομίας θα συνεχίσει να αυξάνεται ταχύτερα.
Έτσι και το δολάριο θα διατηρήσει το ρόλο του ως βασικού νομίσματος στην Κίνα.
Από την άλλη πλευρά, το ευρώ θα μπορούσε να αυξήσει τον συνολικό ρόλο του επιβραδύνοντας τη σχετική υποχώρηση της οικονομίας της ευρωζώνης.
Αλλά, ακόμη και αν υποτεθεί ότι η σχετική παρακμή της ευρωζώνης θα συνεχιστεί, αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό.
Το μερίδιο της οικονομίας της Ιαπωνίας στο παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε κατά το ήμισυ κατά τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ το βιοτικό επίπεδο συνέχισε να βελτιώνεται, αν και αργά.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι καλό το γεγονός ότι το ευρώ έχει γίνει πραγματικό παγκόσμιο νόμισμα, καταλήγει ο Gros.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών