Η ύφεση γιγάντωσε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων και βρήκε τις τράπεζες εντελώς απροετοίμαστες
Από μέρα σε μέρα το Μέγαρο Μαξίμου αναμένεται να στείλει στους θεσμούς την πρότασή του για τα κόκκινα δάνεια, η οποία μάλιστα θα περιέχει ένα μαξιμαλιστικό σχέδιο για την πρώτη κατοικία, αντίθετο με αυτό που θέλουν οι τράπεζες και είχε παρουσιαστεί στην αποστολή των θεσμών στην Αθήνα.
Η αναμενόμενη πρόταση θα δώσει ανάσα τόσο σε πολλούς δανειολήπτες αλλά και θα ελαφρύνει και τις επιβαρυμένες τράπεζες.
Με την εφαρμογή του σχεδίου για τα NPEs, οι τράπεζες θα καταφέρουν να καθαρίσουν τους τοξικούς ισολογισμούς από τα κόκκινα δάνεια τα οποία αγγίζουν σήμερα περίπου το 45% των συνολικών δανείων των τραπεζών.
Πως φτάσαμε ως εδώ
Όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα το 2008, τα κόκκινα δάνεια αντιπροσώπευαν το 4,7% των συνολικών δανείων, κοντά στο σημερινό ευρωπαϊκό μέσο και λιγότερο τότε από την Ιταλία.
Στην αρχή της κρίσης και του πρώτου μνημονίου το ποσοστό των κόκκινων δανείων αυξήθηκε κοντά στο 10%.
Μάλιστα από το 2012 η πορεία τους ήταν αλματώδης με το ποσοστό σήμερα να αγγίζει το εξωφρενικό 46%.
Η δημοσιονομική πολιτική που ακολουθήθηκε τα χρόνια των μνημονίων βύθισε την οικονομία της χώρας με αποτέλεσμα επιχειρήσεις να κλείσουν, θέσεις εργασίας να χαθούν και αποταμιεύσεις να εξανεμισθούν με σκοπό να καλυφθούν οι πρώτες ανάγκες των νοικοκυριών.
Όπως είναι κατανοητό, οι τράπεζες ήταν τελευταίες στην ουρά των πολλαπλών υποχρεώσεων των νοικοκυριών.
Αυτήν η συνεχής ύφεση και η εξαθλίωση της πραγματικής οικονομίας την οποία κάνεις δεν είχε φανταστεί, γιγάντωσαν το θηρίο των κόκκινων δανείων.
Τι έκαναν όμως λάθος στα πρώτα χρόνια της κρίσης οι τράπεζες;
Οι τότε διοικήσεις των τραπεζών δυστυχώς άργησαν να αντιληφθούνε το τεράστιο πρόβλημα των κόκκινων δανείων που υψώνονταν μπροστά τους.
Στις αρχές του 2010 και ενώ οι τράπεζες προσπαθούσαν να πείσουν καταθέτες να επενδύσουν τα χρήματα τους τους σε ελληνικά ομόλογα, η δίνη των κόκκινων δανείων είχε ξεκινήσει με τις τράπεζες να είναι εντελώς απροετοίμαστες.
Δεν υπήρχαν καν διαδικασίες για ρυθμίσεις δανείων και όταν πλέον οι ρυθμίσεις έγιναν η καθημερινότητα στις τράπεζες τότε η απόφαση του αρμοδίου τμήματος μπορεί να έπαιρνε δυο αλλά και τρεις μήνες.
Στην συνέχεια η ροή των ρυθμίσεων άρχισε να γίνεται καλύτερη αλλά οι τράπεζές το είδαν σαν ευκαιρία να «ξεσκίσουν» όποια σύμβαση ήταν ευνοϊκή για τους δανειολήπτες αλλάζοντας το επιτόκιο της συμβάσης κατά τη ρύθμιση.
Και αυτό είναι το τρελό.
Έρχεται κάποιος και σου λέει δεν μπορώ να εξυπηρετήσω την υποχρέωση μου (αρχικό δάνειο με 10% επιτόκιο) πως είναι δυνατόν να μπορεί να ανταπεξέλθει σε ένα δανεισμό με υψηλότερο επιτόκιο (15% μετά τη ρύθμιση);
Οι ελληνικές διοικήσεις δεν αντιλήφθηκαν έγκαιρα αυτό που αντιλήφθηκε η διοίκηση ξένης τράπεζας η οποία δραστηριοποιούνταν ακόμα τα πρώτα χρόνια της κρίσης στη Ελλάδα.
Άλλωστε αυτοί είχαν δει πρόσφατα το παραμύθι την χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Πριν τα μαζέψουν και φύγουν από την Ελλάδα το 2014 πριν τους βρουν τα χειρότερα, ακολουθήσαν την εξής τακτική μου χρωστάς δέκα δώσε μου πέντε και ξοφλάμε.
Κατάφεραν με αυτό τον τρόπο να μαζέψουν εκείνη την εποχή ότι διαθέσιμο υπήρχε στην αγορά προς εξόφληση δανειακών υποχρεώσεων.
Τακτική η οποία έφερε βέβαια κακή κριτική από τις υπόλοιπες.
Για τους δανειολήπτες όμως ήταν η τράπεζα που έδινε πραγματικά μια λύση στο πρόβλημά τους, απαλλάσσοντας τους από μια επιπλέον υποχρέωση.
Άλλο τραγελαφικό την κακής διαχείρισης των κόκκινων δανείων ειδικά κατά τα πρώτα χρόνια της κρίσης είναι το γεγονός ότι οι ρυθμίσεις δεν στόχευαν στο πραγματικό πρόβλημα του δανειολήπτη.
Ένα δάνειο ρυθμίζονταν, ο δανειολήπτης δεν μπορούσε στη συνέχεια να εξυπηρετήσει το ήδη ρυθμισμένο δάνειο και μετά από τρεις μήνες ξαναρυθμίζονταν και ξανά το ίδιο.
Το πρόβλημα σαφώς και ανακυκλωνόταν.
Αυτό που κέρδιζε η τράπεζα ήταν λίγος χρόνος για να μην γράψει προβλέψεις στον ισολογισμό της.
Ο δανειολήπτης από την άλλη έμενε με το ίδιο πρόβλημα δεν μπορούσε να εξυπηρετεί την υποχρέωση του.
Βέβαια ο νόμος Κατσέλη στάθηκε τροχοπέδη για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων γιατί πίσω από αυτόν κρύφτηκαν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές αλλά και άνθρωποι οι οποίοι με κάποια ευνοϊκή ρύθμιση από την τράπεζα θα μπορούσαν να μην είχαν προσφύγει σε αυτόν.
Και όλα αυτά βέβαια δεν είναι απλές εικασίες αλλά γεγονότα.
Έτσι περνώντας δια πυρός και σιδήρου όλα αυτά τα χρόνια οι τράπεζες έχοντας στο κεφάλι τους ένα PSI, capital controls, τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις οι οποίες εξανεμίστηκαν, πλέον έχουν αντιληφθεί πως η επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων θέλει γενναίες αποφάσεις.
Τώρα όμως φτάσαμε στο παραπέντε, το πρόβλημα είναι τόσο θηριώδες που πραγματικά η άμεση επίλυση του είναι επιτακτική εάν δεν θέλουμε να δούμε τα χειρότερα σενάρια.
Αθανασία Ακρίβου
akribouathanasia@gmail.com
www.bankingnews.gr
Η αναμενόμενη πρόταση θα δώσει ανάσα τόσο σε πολλούς δανειολήπτες αλλά και θα ελαφρύνει και τις επιβαρυμένες τράπεζες.
Με την εφαρμογή του σχεδίου για τα NPEs, οι τράπεζες θα καταφέρουν να καθαρίσουν τους τοξικούς ισολογισμούς από τα κόκκινα δάνεια τα οποία αγγίζουν σήμερα περίπου το 45% των συνολικών δανείων των τραπεζών.
Πως φτάσαμε ως εδώ
Όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα το 2008, τα κόκκινα δάνεια αντιπροσώπευαν το 4,7% των συνολικών δανείων, κοντά στο σημερινό ευρωπαϊκό μέσο και λιγότερο τότε από την Ιταλία.
Στην αρχή της κρίσης και του πρώτου μνημονίου το ποσοστό των κόκκινων δανείων αυξήθηκε κοντά στο 10%.
Μάλιστα από το 2012 η πορεία τους ήταν αλματώδης με το ποσοστό σήμερα να αγγίζει το εξωφρενικό 46%.
Η δημοσιονομική πολιτική που ακολουθήθηκε τα χρόνια των μνημονίων βύθισε την οικονομία της χώρας με αποτέλεσμα επιχειρήσεις να κλείσουν, θέσεις εργασίας να χαθούν και αποταμιεύσεις να εξανεμισθούν με σκοπό να καλυφθούν οι πρώτες ανάγκες των νοικοκυριών.
Όπως είναι κατανοητό, οι τράπεζες ήταν τελευταίες στην ουρά των πολλαπλών υποχρεώσεων των νοικοκυριών.
Αυτήν η συνεχής ύφεση και η εξαθλίωση της πραγματικής οικονομίας την οποία κάνεις δεν είχε φανταστεί, γιγάντωσαν το θηρίο των κόκκινων δανείων.
Τι έκαναν όμως λάθος στα πρώτα χρόνια της κρίσης οι τράπεζες;
Οι τότε διοικήσεις των τραπεζών δυστυχώς άργησαν να αντιληφθούνε το τεράστιο πρόβλημα των κόκκινων δανείων που υψώνονταν μπροστά τους.
Στις αρχές του 2010 και ενώ οι τράπεζες προσπαθούσαν να πείσουν καταθέτες να επενδύσουν τα χρήματα τους τους σε ελληνικά ομόλογα, η δίνη των κόκκινων δανείων είχε ξεκινήσει με τις τράπεζες να είναι εντελώς απροετοίμαστες.
Δεν υπήρχαν καν διαδικασίες για ρυθμίσεις δανείων και όταν πλέον οι ρυθμίσεις έγιναν η καθημερινότητα στις τράπεζες τότε η απόφαση του αρμοδίου τμήματος μπορεί να έπαιρνε δυο αλλά και τρεις μήνες.
Στην συνέχεια η ροή των ρυθμίσεων άρχισε να γίνεται καλύτερη αλλά οι τράπεζές το είδαν σαν ευκαιρία να «ξεσκίσουν» όποια σύμβαση ήταν ευνοϊκή για τους δανειολήπτες αλλάζοντας το επιτόκιο της συμβάσης κατά τη ρύθμιση.
Και αυτό είναι το τρελό.
Έρχεται κάποιος και σου λέει δεν μπορώ να εξυπηρετήσω την υποχρέωση μου (αρχικό δάνειο με 10% επιτόκιο) πως είναι δυνατόν να μπορεί να ανταπεξέλθει σε ένα δανεισμό με υψηλότερο επιτόκιο (15% μετά τη ρύθμιση);
Οι ελληνικές διοικήσεις δεν αντιλήφθηκαν έγκαιρα αυτό που αντιλήφθηκε η διοίκηση ξένης τράπεζας η οποία δραστηριοποιούνταν ακόμα τα πρώτα χρόνια της κρίσης στη Ελλάδα.
Άλλωστε αυτοί είχαν δει πρόσφατα το παραμύθι την χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Πριν τα μαζέψουν και φύγουν από την Ελλάδα το 2014 πριν τους βρουν τα χειρότερα, ακολουθήσαν την εξής τακτική μου χρωστάς δέκα δώσε μου πέντε και ξοφλάμε.
Κατάφεραν με αυτό τον τρόπο να μαζέψουν εκείνη την εποχή ότι διαθέσιμο υπήρχε στην αγορά προς εξόφληση δανειακών υποχρεώσεων.
Τακτική η οποία έφερε βέβαια κακή κριτική από τις υπόλοιπες.
Για τους δανειολήπτες όμως ήταν η τράπεζα που έδινε πραγματικά μια λύση στο πρόβλημά τους, απαλλάσσοντας τους από μια επιπλέον υποχρέωση.
Άλλο τραγελαφικό την κακής διαχείρισης των κόκκινων δανείων ειδικά κατά τα πρώτα χρόνια της κρίσης είναι το γεγονός ότι οι ρυθμίσεις δεν στόχευαν στο πραγματικό πρόβλημα του δανειολήπτη.
Ένα δάνειο ρυθμίζονταν, ο δανειολήπτης δεν μπορούσε στη συνέχεια να εξυπηρετήσει το ήδη ρυθμισμένο δάνειο και μετά από τρεις μήνες ξαναρυθμίζονταν και ξανά το ίδιο.
Το πρόβλημα σαφώς και ανακυκλωνόταν.
Αυτό που κέρδιζε η τράπεζα ήταν λίγος χρόνος για να μην γράψει προβλέψεις στον ισολογισμό της.
Ο δανειολήπτης από την άλλη έμενε με το ίδιο πρόβλημα δεν μπορούσε να εξυπηρετεί την υποχρέωση του.
Βέβαια ο νόμος Κατσέλη στάθηκε τροχοπέδη για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων γιατί πίσω από αυτόν κρύφτηκαν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές αλλά και άνθρωποι οι οποίοι με κάποια ευνοϊκή ρύθμιση από την τράπεζα θα μπορούσαν να μην είχαν προσφύγει σε αυτόν.
Και όλα αυτά βέβαια δεν είναι απλές εικασίες αλλά γεγονότα.
Έτσι περνώντας δια πυρός και σιδήρου όλα αυτά τα χρόνια οι τράπεζες έχοντας στο κεφάλι τους ένα PSI, capital controls, τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις οι οποίες εξανεμίστηκαν, πλέον έχουν αντιληφθεί πως η επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων θέλει γενναίες αποφάσεις.
Τώρα όμως φτάσαμε στο παραπέντε, το πρόβλημα είναι τόσο θηριώδες που πραγματικά η άμεση επίλυση του είναι επιτακτική εάν δεν θέλουμε να δούμε τα χειρότερα σενάρια.
Αθανασία Ακρίβου
akribouathanasia@gmail.com
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών