γράφει : Μενέλαος Μπέλλος
Ρωσία, Τουρκία και Ιράν συμφώνησαν ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία θα έχει θετικό αποτέλεσμα
Την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε μία ακόμη Σύνοδος Κορυφής ανάμεσα στους προέδρους Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν, με επίκεντρο το ζήτημα της Συρίας και την ενίσχυση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη χώρα.
Παρά το γεγονός ότι οι Vladimir Putin, Recep Tayyip Erdogan και Hassan Rouhani συναντήθηκαν για τέταρτη φορά προκειμένου να συζητήσουν για το παραπάνω ζήτημα, αυτή ήταν η πρώτη τους συνάντηση μετά την ανακοίνωση της Ουάσιγκτον τον περασμένο Δεκέμβριο ότι σκοπεύει να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη Συρία.
Ορισμένα από τα βασικότερα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η πορεία που θα ακολουθήσουν οι τρεις χώρες αναφορικά με τις ζώνες ασφαλείας στη Συρία, καθώς και τα επόμενα βήματά τους στον απόηχο της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας που είχαν πριν από μερικές εβδομάδες ο Recep Tayyip Erdogan με τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump, συζητήθηκε το ζήτημα δημιουργίας ζώνης ασφαλείας βάθους 20 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Τουρκίας.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο, η σχετική κίνηση θα επιτρέψει σε 4 εκατ. Σύρους πρόσφυγες οι οποίοι βρίσκονται αυτή στη στιγμή στην Τουρκία να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στο Σότσι την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Vladimir Putin, κατέστησε στην Τουρκία σαφές ότι δε μπορεί να δημιουργήσει μονομερώς ζώνη ασφαλείας στη Συρία, χωρίς να έχει τη συγκατάθεση του προέδρου της χώρας, Bashar al-Assad.
«Το ζήτημα της παρουσίας στρατιωτικού σώματος που ενεργεί υπό την εξουσία τρίτης χώρας στην επικράτεια μίας κυρίαρχης χώρας, και ιδιαίτερα της Συρίας πρέπει να αποφασιστεί απευθείας από τη Δαμασκό», ανέφερε νωρίτερα το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας αναφορικά με το σχέδιο της Άγκυρας.
Τα προηγούμενα χρόνια, οι τρεις χώρες στήριζαν διαφορετικές πλευρές στον συριακό εμφύλιο, καθώς η Ρωσία και το Ιράν βρίσκονταν με την πλευρά της κυβέρνησης, ενώ η Τουρκία υποστήριζε την πλευρά της αντιπολίτευσης.
Μάλιστα, οι σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας βρέθηκαν στο ναδίρ τον Νοέμβριο του 2015, όταν οι τουρκικές δυνάμεις κατέρριψαν ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος κοντά στα σύνορα με τη Συρία, προτού αρχίσουν να βελτιώνονται σταδιακά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016.
Η επαναπροσέγγιση των δύο χωρών οδήγησε στην έναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστάνα για τη Συρία τον Ιανουάριο του 2017, στην οποία συμμετείχε και το Ιράν, και η οποία επέτρεψε τη δημιουργία των ζωνών ασφαλείας στη Συρία.
Το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας σε τέσσερις περιοχές της Συρίας: στην επαρχία Ιντλίμπ, στην επαρχία της Βόρειας Χομς, στην Ανατολική Γκούτα και στις επαρχίες Ντέραα και Κουνέιτρα.
Ωστόσο, οι συγκρούσεις στην περιοχή του Ιντλίμπ συνεχίστηκαν και μετά την ανακοίνωση του σχεδίου, γεγονός που οδήγησε τη Ρωσία και την Τουρκία να προχωρήσουν τον Σεπτέμβριο του 2018 σε νέα διμερή συμφωνία, η οποία προέβλεπα τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας 15-20 χιλιομέτρων στην Ιντλίμπ, προκειμένου να αποφευχθεί μία σύγκρουσης ευρείας κλίμακας στην περιοχή.
Παράλληλα, η επερχόμενη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή αναμένεται να αλλάξει τις ισορροπίες, καθώς η απόφαση Άγκυρας και Ουάσιγκτον για την εγκατάσταση ζώνης ασφαλείας στα σύνορα δεν έχει παρουσιαστεί ακόμα με ένα σχέδιο το οποίο να ικανοποιεί όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Για την Τουρκία, η επιτυχημένη εφαρμογή του σχεδίου θα σήμαινε τον πλήρη έλεγχο των συνόρων από τις στρατιωτικές της δυνάμεις και την ταυτόχρονη απομάκρυνση των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) από την περιοχή.
Από την πλευρά του, το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), το οποίο αποτελεί το πολιτικό σκέλος του YPG, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να υπογράψει για μία ζώνη ασφαλείας στην οποία θα υπάρχει τουρκική στρατιωτική παρουσία.
Όπως ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ανώτερος αξιωματούχος των Κούρδων στη Συρία, Aldar Khalil, τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να εδραιώσουν την παρουσία τους στην περιοχή, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «άλλες επιλογές είναι απαράδεκτες καθώς παραβιάζουν την κυριαρχία της Συρίας και την κυριαρχία της αυτόνομης περιοχής μας».
Μάλιστα, ο πρώην πρόεδρο του PYD, Salih Muslim, εξέφρασε την αντίθεσή του απέναντι σε οποιονδήποτε ρόλο της Τουρκίας, διευκρινίζοντας ότι «οποιαδήποτε τουρκική παρέμβαση στη Βόρεια Συρία θα περιπλέξει τα πράγματα».
«Οι κάτοικοι θα θεωρήσουν την παρουσία της Τουρκίας ως μία εισβολή και κατά συνέπεια θα προσπαθήσουν να την αντιμετωπίσουν», πρόσφερε ο Salih Muslim, ενώ καταλήγει λέγοντας ότι «απορρίπτουμε οποιαδήποτε τουρκική παρουσία και ζητούμε μία διεθνώς υποστηριζόμενη ζώνη ασφαλείας με την παρουσία διεθνών παρατηρητών ενάντια σε οποιαδήποτε τουρκική παρέμβαση».
Η απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από τη Συρία ήταν ιδιαίτερα ξαφνική και εξέπληξε τις τρεις χώρες οι οποίες είναι εγγυήτριες δυνάμεις για τη διατήρηση της σταθερότητας στη Συρία.
Ωστόσο, και οι τρεις πλευρές συμφώνησαν στην άποψη ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων θα έχει θετικό αποτέλεσμα και ότι θα σταθεροποιήσει την κατάσταση στην περιοχή.
Κατά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής, ο Ρώσος πρόεδρος έκανε λόγο για την ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών από τις τρεις χώρες, οι οποίες στοχεύουν στη σταθεροποίηση της κατάστασης στην επαρχία Ιντλίμπ, καθώς και την εφαρμογή δημιουργίας της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης που συμφωνήθηκε με την Τουρκία.
Από την πλευρά του, ο Ιρανός πρόεδρος δήλωσε ότι «η παρουσία των ΗΠΑ στη Συρία δεν είναι χρήσιμη», προσθέτοντας ότι το μέλλον της χώρα θα πρέπει να το αποφασίσουν οι ίδιοι οι κάτοικοί της, συμπεριλαμβανομένων και των Κούρδων.
Αναφορικά με την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων ο Τούρκος πρόεδρος επεσήμανε δεν πρέπει να δημιουργήσει «κενό εξουσίας» στις περιοχές από τις οποίες θα αποχωρήσουν, διευκρινίζοντας ότι τα χρονικά όρια της απόσυρσης παραμένουν ακόμη ασαφή.
Παράλληλα, ο ίδιος διατύπωσε για ακόμα μία φορά την άποψη ότι «η ειρηνευτική διαδικασία της Αστάνα δεν αποτελεί εναλλακτική των συνομιλιών της Γενεύης», προσθέτοντας ότι «προσπαθούμε η Αστάνα πράγματι να λειτουργεί όταν η Γενεύη δε λειτουργεί».
Στον αντίποδα, η απομάκρυνση των ΗΠΑ από την περιοχή έχει προκαλέσει μία διάσταση απόψεων αναφορικά με το ποιος πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο των εδαφών που εγκαταλείπει η Ουάσιγκτον.
Τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν θεωρούν ότι ο έλεγχος της περιοχής πρέπει να επιστρέψει στο συριακό καθεστώς, ενώ ο Vladimir Putin έχει εμφανιστεί πρόθυμος να δεχθεί την παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή μονό εφόσον υπάρξει συντονισμός της Άγκυρας με τη Δαμασκό.
Ωστόσο, οι παραπάνω εξελίξεις αναμένεται να εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τα σχέδια που θα παρουσιάσουν οι ΗΠΑ κατά την έναρξη της απόσυρσης των στρατευμάτων τους, τα οποία μέχρι στιγμής, όπως ανέφερε και ο πρόεδρος της Τουρκίας, παραμένουν ασαφή.
Αυτό όμως που είναι σίγουρο είναι ότι η απόφαση του Donald Trump αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις των τελευταίων ετών στο ζήτημα της Συρίας, καθώς είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο θα ανοίξει τον δρόμο για την επιτάχυνση της ειρηνευτικής διαδικασίας.
Μενέλαος Μπέλλος
www.bankingnews.gr
Παρά το γεγονός ότι οι Vladimir Putin, Recep Tayyip Erdogan και Hassan Rouhani συναντήθηκαν για τέταρτη φορά προκειμένου να συζητήσουν για το παραπάνω ζήτημα, αυτή ήταν η πρώτη τους συνάντηση μετά την ανακοίνωση της Ουάσιγκτον τον περασμένο Δεκέμβριο ότι σκοπεύει να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη Συρία.
Ορισμένα από τα βασικότερα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η πορεία που θα ακολουθήσουν οι τρεις χώρες αναφορικά με τις ζώνες ασφαλείας στη Συρία, καθώς και τα επόμενα βήματά τους στον απόηχο της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας που είχαν πριν από μερικές εβδομάδες ο Recep Tayyip Erdogan με τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump, συζητήθηκε το ζήτημα δημιουργίας ζώνης ασφαλείας βάθους 20 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Τουρκίας.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο, η σχετική κίνηση θα επιτρέψει σε 4 εκατ. Σύρους πρόσφυγες οι οποίοι βρίσκονται αυτή στη στιγμή στην Τουρκία να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στο Σότσι την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Vladimir Putin, κατέστησε στην Τουρκία σαφές ότι δε μπορεί να δημιουργήσει μονομερώς ζώνη ασφαλείας στη Συρία, χωρίς να έχει τη συγκατάθεση του προέδρου της χώρας, Bashar al-Assad.
«Το ζήτημα της παρουσίας στρατιωτικού σώματος που ενεργεί υπό την εξουσία τρίτης χώρας στην επικράτεια μίας κυρίαρχης χώρας, και ιδιαίτερα της Συρίας πρέπει να αποφασιστεί απευθείας από τη Δαμασκό», ανέφερε νωρίτερα το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας αναφορικά με το σχέδιο της Άγκυρας.
Τα προηγούμενα χρόνια, οι τρεις χώρες στήριζαν διαφορετικές πλευρές στον συριακό εμφύλιο, καθώς η Ρωσία και το Ιράν βρίσκονταν με την πλευρά της κυβέρνησης, ενώ η Τουρκία υποστήριζε την πλευρά της αντιπολίτευσης.
Μάλιστα, οι σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας βρέθηκαν στο ναδίρ τον Νοέμβριο του 2015, όταν οι τουρκικές δυνάμεις κατέρριψαν ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος κοντά στα σύνορα με τη Συρία, προτού αρχίσουν να βελτιώνονται σταδιακά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016.
Η επαναπροσέγγιση των δύο χωρών οδήγησε στην έναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστάνα για τη Συρία τον Ιανουάριο του 2017, στην οποία συμμετείχε και το Ιράν, και η οποία επέτρεψε τη δημιουργία των ζωνών ασφαλείας στη Συρία.
Το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας σε τέσσερις περιοχές της Συρίας: στην επαρχία Ιντλίμπ, στην επαρχία της Βόρειας Χομς, στην Ανατολική Γκούτα και στις επαρχίες Ντέραα και Κουνέιτρα.
Ωστόσο, οι συγκρούσεις στην περιοχή του Ιντλίμπ συνεχίστηκαν και μετά την ανακοίνωση του σχεδίου, γεγονός που οδήγησε τη Ρωσία και την Τουρκία να προχωρήσουν τον Σεπτέμβριο του 2018 σε νέα διμερή συμφωνία, η οποία προέβλεπα τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας 15-20 χιλιομέτρων στην Ιντλίμπ, προκειμένου να αποφευχθεί μία σύγκρουσης ευρείας κλίμακας στην περιοχή.
Παράλληλα, η επερχόμενη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή αναμένεται να αλλάξει τις ισορροπίες, καθώς η απόφαση Άγκυρας και Ουάσιγκτον για την εγκατάσταση ζώνης ασφαλείας στα σύνορα δεν έχει παρουσιαστεί ακόμα με ένα σχέδιο το οποίο να ικανοποιεί όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Για την Τουρκία, η επιτυχημένη εφαρμογή του σχεδίου θα σήμαινε τον πλήρη έλεγχο των συνόρων από τις στρατιωτικές της δυνάμεις και την ταυτόχρονη απομάκρυνση των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) από την περιοχή.
Από την πλευρά του, το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), το οποίο αποτελεί το πολιτικό σκέλος του YPG, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να υπογράψει για μία ζώνη ασφαλείας στην οποία θα υπάρχει τουρκική στρατιωτική παρουσία.
Όπως ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ανώτερος αξιωματούχος των Κούρδων στη Συρία, Aldar Khalil, τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να εδραιώσουν την παρουσία τους στην περιοχή, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «άλλες επιλογές είναι απαράδεκτες καθώς παραβιάζουν την κυριαρχία της Συρίας και την κυριαρχία της αυτόνομης περιοχής μας».
Μάλιστα, ο πρώην πρόεδρο του PYD, Salih Muslim, εξέφρασε την αντίθεσή του απέναντι σε οποιονδήποτε ρόλο της Τουρκίας, διευκρινίζοντας ότι «οποιαδήποτε τουρκική παρέμβαση στη Βόρεια Συρία θα περιπλέξει τα πράγματα».
«Οι κάτοικοι θα θεωρήσουν την παρουσία της Τουρκίας ως μία εισβολή και κατά συνέπεια θα προσπαθήσουν να την αντιμετωπίσουν», πρόσφερε ο Salih Muslim, ενώ καταλήγει λέγοντας ότι «απορρίπτουμε οποιαδήποτε τουρκική παρουσία και ζητούμε μία διεθνώς υποστηριζόμενη ζώνη ασφαλείας με την παρουσία διεθνών παρατηρητών ενάντια σε οποιαδήποτε τουρκική παρέμβαση».
Η απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από τη Συρία ήταν ιδιαίτερα ξαφνική και εξέπληξε τις τρεις χώρες οι οποίες είναι εγγυήτριες δυνάμεις για τη διατήρηση της σταθερότητας στη Συρία.
Ωστόσο, και οι τρεις πλευρές συμφώνησαν στην άποψη ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων θα έχει θετικό αποτέλεσμα και ότι θα σταθεροποιήσει την κατάσταση στην περιοχή.
Κατά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής, ο Ρώσος πρόεδρος έκανε λόγο για την ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών από τις τρεις χώρες, οι οποίες στοχεύουν στη σταθεροποίηση της κατάστασης στην επαρχία Ιντλίμπ, καθώς και την εφαρμογή δημιουργίας της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης που συμφωνήθηκε με την Τουρκία.
Από την πλευρά του, ο Ιρανός πρόεδρος δήλωσε ότι «η παρουσία των ΗΠΑ στη Συρία δεν είναι χρήσιμη», προσθέτοντας ότι το μέλλον της χώρα θα πρέπει να το αποφασίσουν οι ίδιοι οι κάτοικοί της, συμπεριλαμβανομένων και των Κούρδων.
Αναφορικά με την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων ο Τούρκος πρόεδρος επεσήμανε δεν πρέπει να δημιουργήσει «κενό εξουσίας» στις περιοχές από τις οποίες θα αποχωρήσουν, διευκρινίζοντας ότι τα χρονικά όρια της απόσυρσης παραμένουν ακόμη ασαφή.
Παράλληλα, ο ίδιος διατύπωσε για ακόμα μία φορά την άποψη ότι «η ειρηνευτική διαδικασία της Αστάνα δεν αποτελεί εναλλακτική των συνομιλιών της Γενεύης», προσθέτοντας ότι «προσπαθούμε η Αστάνα πράγματι να λειτουργεί όταν η Γενεύη δε λειτουργεί».
Στον αντίποδα, η απομάκρυνση των ΗΠΑ από την περιοχή έχει προκαλέσει μία διάσταση απόψεων αναφορικά με το ποιος πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο των εδαφών που εγκαταλείπει η Ουάσιγκτον.
Τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν θεωρούν ότι ο έλεγχος της περιοχής πρέπει να επιστρέψει στο συριακό καθεστώς, ενώ ο Vladimir Putin έχει εμφανιστεί πρόθυμος να δεχθεί την παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή μονό εφόσον υπάρξει συντονισμός της Άγκυρας με τη Δαμασκό.
Ωστόσο, οι παραπάνω εξελίξεις αναμένεται να εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τα σχέδια που θα παρουσιάσουν οι ΗΠΑ κατά την έναρξη της απόσυρσης των στρατευμάτων τους, τα οποία μέχρι στιγμής, όπως ανέφερε και ο πρόεδρος της Τουρκίας, παραμένουν ασαφή.
Αυτό όμως που είναι σίγουρο είναι ότι η απόφαση του Donald Trump αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις των τελευταίων ετών στο ζήτημα της Συρίας, καθώς είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο θα ανοίξει τον δρόμο για την επιτάχυνση της ειρηνευτικής διαδικασίας.
Μενέλαος Μπέλλος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών