Τελευταία Νέα
Τραπεζικά νέα

Γιάννης Μουρμούρας (ΤτΕ): FinTech, η μεγάλη πρόκληση για το τραπεζικό σύστημα

tags :
Γιάννης Μουρμούρας (ΤτΕ): FinTech, η μεγάλη πρόκληση για το τραπεζικό σύστημα
Πώς οι νέες τεχνολογίες επηρεάζουν άρδην το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη νομισματική πολιτική
Σε διεθνή ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου στο Cornel University (Roosevelt Island) στη Νέα Υόρκη με συνδιοργανωτή τον όμιλο Citigroup έδωσε την εναρκτήρια κεντρική ομιλία ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Καθηγητής Ιωάννης Α. Μουρμούρας.
1. Στην αρχή της ομιλίας του αναφέρθηκε στις μεγάλες τεχνολογικές μεταβολές (τεχνητή νοημοσύνη, blockchain, κυβερνοασφάλεια κ.λπ.) που συντελούνται τα τελευταία χρόνια και τον τρόπο με τον οποίο αυτές επηρεάζουν την καθημερινότητα του πολίτη.
Υπενθύμισε ότι αυτή τη στιγμή μεγαλύτερη αξία δεν έχουν πλέον τα φυσικά κοιτάσματα π.χ. πετρελαίου, αλλά οι βάσεις μαζικών δεδομένων (big data). Η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να ξεκλειδώνει και να διαχειρίζεται δεδομένα κατά τρόπο που να μεταμορφώσει πλήρως τις ζωές μας.
Ανέφερε μια σειρά από καινοτομίες που επέφερε η τεχνητή νοημοσύνη όπως έξυπνα φέριμποτ, ακουστικά βαρηκοΐας, έξυπνες οδοντόβουρτσες, δασκάλους σκι, οικονομικές εκθέσεις, video games, κ.λπ. και, στο άμεσο μέλλον, όπως οχήματα χωρίς οδηγό που μπορούν να αλλάξουν άρδην το τοπίο των οδικών εμπορευματικών μεταφορών, με αποτέλεσμα λιγότερα ατυχήματα, έξυπνες πόλεις με λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση και ενεργειακή χρήση, έξυπνες φάρμες κ.λπ.
2. Στη συνέχεια ανέλυσε πώς ο κλάδος FinTech επηρεάζει τις τράπεζες και τη νομισματική πολιτική.
Ενώ το 2012 οι συνολικές επενδύσεις στον κλάδο αυτό ήταν κάτω από 12 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ, το 2018 οι επενδύσεις σε εταιρίες FinTech παγκοσμίως έφτασαν περίπου τα 112 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ (μέσα από 2.200 συμφωνίες).
Οι ΗΠΑ και η Silicon Valley παραμένουν οι μεγαλύτεροι πόλοι έλξης των εταιριών FinTech και κατέχουν τη μερίδα του λέοντος ως προς τη χρηματοδότησή τους. Το 2018, οι επενδύσεις σε FinTech στις ΗΠΑ έφτασαν τα 55 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ μέσα από 1.245 συμφωνίες.
Ο ευρωπαϊκός κλάδος FinTech έχει αρχίσει να καλύπτει την απόσταση με τις ΗΠΑ, καθώς οι επενδύσεις ακολουθούν ανοδική πορεία από το 2008, έχοντας φτάσει τα 34 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ μέσα από 536 συμφωνίες το 2018, κυρίως ωθούμενες από τις μεγάλες συμφωνίες εξαγορών και συγχωνεύσεων.
Οι επενδύσεις σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου παραμένουν υψηλές στην Ευρώπη που το 2018 συγκέντρωσε το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό στην ιστορία τέτοιων επενδύσεων σε FinTech.
Όσον αφορά τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής (στην πραγματική οικονομία), ο κλάδος FinTech έχει τη δυνατότητα να μετασχηματίσει κάποιους από τους διαύλους μετάδοσης, επηρεάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο οικονομικές μεταβλητές και τον πληθωρισμό κυρίως μέσω δύο διαύλων, πρώτον, του πιστωτικού διαύλου και δεύτερον, του διαύλου του τραπεζικού δανεισμού.
Αφενός, η επέκταση των εταιριών FinTech στην αγορά κεφαλαίων μπορεί να αλλάξει τη λειτουργία του πιστωτικού διαύλου, κυρίως μέσα από την αντιμετώπιση των ασυμμετριών πληροφόρησης στην αγορά κεφαλαίων, κατά την τιμολόγηση του κινδύνου του δανειολήπτη.
Αφετέρου, οι εταιρίες FinTech έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στα επιτόκια δανεισμού.
Το 2018, η αξία των δανείων που χορηγήθηκαν μέσα από εναλλακτικές πλατφόρμες δανεισμού αναλογούσε περίπου στο 5% της αξίας των νέων καταναλωτικών δανείων.
Παγκοσμίως, η συνολική αξία των συναλλαγών μέσα από εναλλακτικές πλατφόρμες δανεισμού αυξήθηκε στο ποσό των 196 δισεκ. ΗΠΑ και αναμένεται να αυξηθεί ετησίως κατά 10,7% την περίοδο 2019-2023, φθάνοντας το συνολικό ποσό των 363 δισεκατομμυρίων.
Η Κίνα και σε μικρότερο βαθμό οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ώθησαν τη διάδοση του εναλλακτικού δανεισμού, καθώς αναλογούσαν στο 96% της συνολικής αξίας των συναλλαγών αυτού του είδους το 2018.
Η αυξανόμενη σημασία των εταιριών FinTech μπορεί να απειλήσει το πληροφοριακό περιεχόμενο των νομισματικών δεικτών και της χορήγησης πιστώσεων, μειώνοντας ενδεχομένως τη δυνατότητα των κεντρικών τραπεζών να συγκεντρώσουν αξιόπιστες πληροφορίες για τη διεξαγωγή νομισματικής πολιτικής και να επηρεάσουν τη μετάδοση των μεταβολών των επιτοκίων.
3. Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς μπορεί να να καλυφθεί το εποπτικό χάσμα όσον αφορά τον κλάδο FinTech.
Ένας μεγάλος αριθμός εταιριών FinTech δεν υπόκειται σε κανενός είδους ρυθμιστικό καθεστώς (31%), αλλά υπόκειται μόνο σε υποχρέωση αδειοδότησης ή εγγραφής σε εθνικό επίπεδο.
Η πρόκληση για τη ρύθμιση είναι να μεριμνήσει ώστε να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες ανταγωνισμού μεταξύ των υφιστάμενων και των νέων εταιριών που να προάγει την καινοτομία και τον ανταγωνισμό και συνάμα να διατηρεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Εδώ ανακύπτει το ζήτημα της εσφαλμένης κατανομής κινδύνου, γιατί οι μικρο-συναλλαγές παρέχουν ένα βαθμό διαφοροποίησης, δεδομένου ότι ο πιστωτικός κίνδυνος από τον δανειολήπτη στον δανειστή εξακολουθεί να περνά μέσα από ανεπαρκώς ελεγχόμενους και ρυθμιζόμενους διαύλους σε σύγκριση με τις συμβατικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
Η πρώτη αρχή της διαχείρισης κινδύνου ισχύει εξίσου για τις τράπεζες, αλλά και για τις εταιρίες αιχμής του κλάδου FinTech:
«Όταν χρωστάς ένα δολάριο στο δανειστή σου, τότε είναι το δικό σου χρέος, όταν όμως χρωστάς ένα εκατομμύριο, τότε είναι το πρόβλημα του δανειστή σου!».
Σε αντίθεση με τις ρυθμιζόμενες τράπεζες, οι εταιρίες FinTech δεν υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες για την προστασία των καταναλωτών, π.χ. για την αποζημίωση των πελατών, την παροχή ασφάλειας καταθέσεων και την τήρηση κάποιων προτύπων ώστε να αποφεύγονται οι παραπλανητικές πωλήσεις ακατάλληλων ή επιζήμιων χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε ευάλωτες κατηγορίες καταναλωτών.
Επομένως, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον κίνδυνο που διατρέχουν όσοι εμπιστεύονται προϊόντα που δεν προσφέρουν ένα τέτοιο δίχτυ ασφαλείας σήμερα, στηριζόμενοι στην αυτορρύθμιση του ίδιου του κλάδου FinTech.
Πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της βελτίωσης της αποδοτικότητας που συνδέεται με τις τεχνολογικές καινοτομίες και της προστασίας των καταναλωτών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Αφενός, η ρύθμιση δεν πρέπει να είναι τόσο αυστηρή ώστε να εμποδίζει τη δημιουργία και την ανάπτυξη τεχνολογιών που βελτιώνουν την αποδοτικότητα και μειώνουν το κόστος των συναλλαγών.
Αφετέρου, η ρύθμιση δεν πρέπει να είναι πολύ χαλαρή, ώστε να διασφαλιστεί πως οι επενδυτές και οι χρήστες των χρηματοπιστωτικών εταιρειών είναι επαρκώς προστατευμένοι και τα ρυθμιστικά πλαίσια προσαρμόζονται διαρκώς στις τεχνολογικές προόδους, αντί να υστερούν αυτών.
Θα πρέπει να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ρυθμιστικού ανταγωνισμού για τις τράπεζες και τις εταιρίες FinTech, που είναι κύρια προϋπόθεση για επαρκή ανταγωνισμό.
Πρώτον, οι δραστηριότητες που αφορούν ίδιους κινδύνους όσον αφορά τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την προστασία των καταναλωτών και την ακεραιότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα πρέπει να τυγχάνουν ίδιας ρυθμιστικής αντιμετώπισης (αυτή είναι η θεμελιώδης αρχή της ρύθμισης εξάλλου). Επομένως, οποιαδήποτε διαφορά στη ρύθμιση και την εποπτεία θα πρέπει να βασίζεται στους διαφορετικούς κινδύνους που ενέχονται σε διαφορετικά προϊόντα και υπηρεσίες.
Δεύτερον, δεν πρέπει να υπάρχουν άσκοποι φραγμοί στον ανταγωνισμό της αγοράς πέραν όσων δικαιολογούνται σε όρους κινδύνων.
Δεδομένης της παγκόσμιας διάστασης των περισσότερων τεχνολογικών καινοτομιών και της αυξημένης διασύνδεσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τα ρυθμιστικά πλαίσια θα πρέπει να συντονίζονται και να αναβαθμίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το έργο του Financial Stability Board (FSB) και άλλων διεθνών φορέων θέσπισης προτύπων είναι καίριο στο ζήτημα αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αποφευχθεί η υπερβολική ρύθμιση.
Πρέπει να δούμε πρώτα ποια είναι τα βασικά επιχειρήματα υπέρ της ρύθμισης συγκεκριμένων προϊόντων και λειτουργιών (που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθούν εν τέλει άχρηστα) και στη συνέχεια να θεσπίσουμε ρυθμίσεις με συντονισμένο τρόπο.
4. Κλείνοντας την ομιλία του ο Υποδιοικητής είπε ότι βρισκόμαστε στην απαρχή της λεγόμενης «τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης», η οποία μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε, εργαζόμαστε και αλληλεπιδρούμε.
Καθώς ο κλάδος FinTech μεγαλώνει, είναι σημαντικό όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις τεχνικές, ρυθμιστικές, πολιτικές και νομικές παραμέτρους, αλλά και να παρακολουθούν την επέκταση του κλάδου και να κατανοήσουν καλύτερα τις επιπτώσεις αυτής.
Οι ρυθμιστικές τάσεις έχουν γίνει ολοένα πιο περίπλοκες και οι ρυθμιστικές αρχές ζητούν ολοένα πιο αναλυτικά δεδομένα από τις εταιρίες, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλο περιθώριο για την ανάλυση μαζικών δεδομένων και τη νοημοσύνη των μηχανών να συμβάλουν ώστε τόσο οι φορείς της αγοράς να τηρούν τους κανόνες και να συμμορφώνονται με τις ρυθμιστικές απαιτήσεις, όσο και οι εποπτικές αρχές να αξιολογούν τη συμμόρφωση και τους κινδύνους.
Ένα πράγμα είναι πάντως σίγουρο: σε κάθε περίπτωση, η ανθρώπινη παρέμβαση θα είναι πάντα αναγκαία προκειμένου να προσφέρει την τελική διαιτησία!
Ο κ. Υποδιοικητής προσέφερε και ένα τελευταίο σχόλιο με την ιδιότητα του Καθηγητή.
Γενικότερα και με πιο φιλοσοφικούς όρους, καθώς οι νέες τεχνολογίες εξελίσσονται και γίνονται πιο προσβάσιμες, φυσικά θα ανακύπτουν περισσότερα ηθικά ζητήματα, αλλά η βασική αρχή είναι πολύ απλή: πρώτα από όλα, ο άνθρωπος και οι ανάγκες του.
Ο αρχαίος φιλόσοφος Πλάτωνας είπε ότι όλοι οι άνθρωποι εκ φύσεως επιθυμούν τη γνώση.
Στη σύγχρονη εποχή, αυτό θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως γνώση μέσω της καινοτομίας για να βελτιωθεί η ανθρώπινη υπόσταση.
Η συμβίωση της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της υπολογιστικής δημιουργικότητας είναι ακόμη εν τη γενέσει.
Εν τέλει, η ερώτηση δεν αφορά τι μπορούν να δημιουργήσουν οι νέες τεχνολογίες, αλλά τι μπορούν να δημιουργήσουν οι άνθρωποι μέσω των νέων τεχνολογιών ώστε να ενδυναμώσουν το μέλλον της ανθρωπότητας.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης