Τα επιχειρήματα υπέρ της πληθωριστικής πολιτικής δεν δικαιολογούνται πλέον από τη μαρξιστική θεωρία και την επιδίωξη οικονομίας χωρίς χρήματα
Τον Μάρτιο του 1919, το Κομμουνιστικό Κόμμα με επικεφαλής τον Vladimir Lenin στο εκπονηθέν πρόγραμμά του ότι μεταξύ των στόχων του κόμματος ήταν η πλήρης κατάργηση των χρημάτων.
Η κρατική τράπεζα της Ρωσίας «θα καταργηθεί και θα μετατραπεί σε κεντρικό γραφείο οικονομικών της κομμουνιστικής κοινωνίας».
Θεωρητικά, το κυβερνών κόμμα θα μπορούσε απλώς να έχει εκδώσει χρήματα από την ύπαρξη, αλλά απέτυχε να εξαλείψει την κυκλοφορία του νομίσματος σε μια τεράστια χώρα που οι Μπολσεβίκοι δεν είχαν πλήρη έλεγχο το 1919.
Οι τράπεζες ήταν μεταξύ των πρώτων θεσμών που κατέλαβαν οι μπολσεβίκοι και ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος τους επέτρεπε να πληρώνουν τους μισθούς στην πρόσφατα σχηματισμένη μυστική αστυνομία και τον Κόκκινο Στρατό, θεσμοί οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για να εδραιώσουν τον Μπολσεβίκικο έλεγχο μετά την επανάσταση του 1917.
Αλλά η ταχεία εκτύπωση χρημάτων αποτελούσε επίσης μέρος μιας σκόπιμης στρατηγικής που οδήγησε στην αναπόφευκτη κομμουνιστική οικονομία χωρίς χρήματα.
Η στρατηγική λειτούργησε, αλλά δεν επέφερε το αποτέλεσμα που προέβλεπε η μαρξιστική θεωρία.
Μέχρι τη στιγμή που το κόμμα ενέκρινε το πρόγραμμά του για την κατάργηση των χρημάτων το 1919, το μπολσεβίκικο καθεστώς πρόσθετε ήδη μεταξύ δύο και τριών δισεκατομμυρίων ρουβλίων στο σύστημα κάθε μήνα.
Τον Μάιο, το καθεστώς εξουσιοδότησε την κρατική τράπεζα (μετονομασθείσα στην «Λαϊκή Τράπεζα») να εκδώσει τόσα νέα νομίσματα όσο θεωρούσε σκόπιμα.
Όταν οι μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία, υπήρχαν λιγότερα από 20 δισεκατομμύρια ρούβλια σε κυκλοφορία.
Μέχρι τα τέλη του 1919, η προσφορά χρήματος είχε αυξηθεί στα 225 δισεκατομμύρια ρούβλια, και μέχρι τα μέσα του 1921 έφτασε τα επιβλητικά 2,3 τρισεκατομμύρια.
Το 1922, η προσφορά χρήματος μετρήθηκε σε τετρακισεκατομμύρια.
Καθώς η Σοβιετική Ένωση βυθιζόταν στην πείνα, το τύπωμα χρημάτων αποτελούσε τη μοναδική αναπτυσσόμενη βιομηχανία στην οικονομία.
Ο μόνος περιορισμός στην ικανότητα του καθεστώτος να εκτυπώνει ακόμα πιο γρήγορα ήταν η ανάγκη για μελάνι και χαρτί.
Ο χρυσός που είχε κατασχεθεί από του Μπολσεβίκους από τα θησαυροφυλάκια των τραπεζών ήταν χρήσιμος για την αγορά υλικού εκτύπωσης από ξένες χώρες.
Τα πιεστήρια δούλευαν ασταμάτητα, και μέχρι το τέλος του 1919, το νομισματοκοπείο απασχολούσε σχεδόν 14.000 εργαζόμενους.
Δύο χρόνια μετά τη σύνταξη της πρώτης πλατφόρμας του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι παρευρισκόμενοι στη συνεδρίαση του Κόμματος ήταν εκστασιασμένοι για την επιτυχία τους στο να πληθωρίσουν το νόμισμα της χώρας.
Ο Evgenii Preobrazhenskii, ένας κορυφαίος οικονομολόγος των μπολσεβίκων, σημείωσε ότι οι γάλλοι επαναστάτες είχαν υποτιμήσει το νόμισμά τους μόνο στο 1/500 της αρχικής του αξίας, ενώ το ρούβλι είχε υποτιμηθεί στο 1/20.000 της αξίας του το 1917.
«Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ξεπεράσει τη Γαλλική Επανάσταση 40/1» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο στόχος του πληθωρισμού ήταν η κατάργηση των χρημάτων και η κυρίαρχη ελίτ ήταν περήφανη για την επιτυχία της.
Η αγροτιά, που αγωνίζεται να επιβιώσει, κατέφυγε στη χρήση αλατιού και ψωμιού ως μέσα ανταλλαγής.
Η καταστροφή των χρημάτων απέτυχε να επιφέρει την ορθολογική οικονομική τάξη που οι κομμουνιστές πίστευαν ότι ήταν αναπόφευκτη.
Αντί της ομαλής παραγωγής, το αποτέλεσμα ήταν η μαζική λιμοκτονία και οι εξεγέρσεις των αγροτών.
Οι Μπολσεβίκοι, με την ανεπιφύλακτη πίστη τους στις προβλέψεις του Marx, έπρεπε να αγωνιστούν με αυτό το μυστήριο προτού χάσουν τον έλεγχο τους στη ρωσική οικονομία.
Αν και οι αστοί επικριτές της πολιτικής της προλεταριακής δικτατορίας στη Ρωσία προσέφεραν κυρίως ανοησίες και ανόητες, μερικές από τις παρατηρήσεις τους δεν ήταν τόσο ανόητες και περιείχαν σχετική αλήθεια. Ένας από τους πιο γνωστούς κριτικούς του κομμουνισμού, ο αυστριακός καθηγητής Mises, παρουσίασε τις ακόλουθες προτάσεις σε ένα βιβλίο για τον σοσιαλισμό που γράφτηκε το 1921-22. . . .
Όσο οι κομμουνιστές προσπάθησαν να οργανώσουν την παραγωγή με εντολές, με ένα ραβδί, η πολιτική τους θα οδηγούσε, και ήδη οδηγούσε, σε μια αναπόφευκτη κατάρρευση.
Στα τέλη του 1922, το Κομμουνιστικό Κόμμα στράφηκε σε έναν «αστό» τραπεζίτη, τον Nicholas Kutler - έναν υπέρμαχο των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων πριν από την επανάσταση του 1917 – για να λύσουν τη δημοσιονομική τους κρίση.
Η λύση του Kutler ήταν η επιστροφή σε ένα νόμισμα που θα βασιζόταν στο χρυσό.
Τα νέα τραπεζογραμμάτια, γνωστά ως chervonets, υποστηρίχθηκαν από ράβδους χρυσού και συναλλαγματικά αποθέματα.
Κατά τα επόμενα δύο χρόνια, το ρωσικό νόμισμα σταθεροποιήθηκε καθώς τα άχρηστα ρούβλια αντικαταστάθηκαν από τραπεζογραμμάτια που υποστηρίζονταν από χρυσό.
Ο Lenin, ντροπιασμένος από τη σοσιαλιστική οπισθοδρόμηση, επέμεινε ότι το μέτρο ήταν προσωρινό και μόλις ο κομμουνισμός γινόταν παγκόσμιος, τα χρήματα θα εξαφανίζονταν (με επιτυχία αυτή τη φορά) και ο χρυσός θα χρησιμοποιούνταν μόνο για την κατασκευή τουαλετών.
Είναι σημαντικό να μην υπερεκτιμηθούν οι μεταρρυθμίσεις της νέας οικονομικής πολιτικής. Αν και οι νομισματικές μεταρρυθμίσεις και το άνοιγμα των αγορών απέτρεψαν την πλήρη καταστροφή της ρωσικής οικονομίας, το Κόμμα εξακολούθησε να ελέγχει την πλειοψηφία της βιομηχανίας της χώρας.
Το αποτέλεσμα της μέτριας οικονομικής ελευθέρωσης ήταν η ταυτόχρονα μικρή ανάκαμψη, σε συνδυασμό με την αύξηση του πολιτικού τρόμου για την ενίσχυση της κυριαρχίας του Κόμματος.
Οι μπολσεβίκοι χαλάρωσαν το χέρι τους στην οικονομία ακριβώς για να αφήσουν τους ανθρώπους να αναπνεύσουν για μια σύντομη περίοδο.
Αντί να μαθαίνουν τα διδάγματα από τις αρχικές αποτυχίες τους και τα επακόλουθα οφέλη που επιτεύχθηκαν από τις ήπιες μεταρρυθμίσεις, το Κόμμα - υπό την ηγεσία του Joseph Stalin - επέστρεψε σε άκαμπτους οικονομικούς ελέγχους μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Το αποτέλεσμα θα ήταν η σοβαρότερη οικονομική καταστροφή που είχε βιώσει ο κόσμος.
Τα διδάγματα από τη μπολσεβίκικη πολιτική του πληθωρισμού εξακολουθούν να ισχύουν σήμερα.
Τα επιχειρήματα υπέρ της πληθωριστικής πολιτικής δεν δικαιολογούνται πλέον από τη μαρξιστική θεωρία και την επιδίωξη οικονομίας χωρίς χρήματα, αλλά οι συνέπειες του πληθωρισμού λειτουργούν ανεξάρτητα από τις προθέσεις των θεωρητικών.
Καθώς το πληθωριστικό δόγμα της σύγχρονης νομισματικής θεωρίας γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, η ιστορία των μπολσεβίκων δεν πρέπει να ξεχαστεί.
Ανεξαρτήτως του σκοπού της πολιτικής, ο πληθωρισμός χρησιμεύει μόνο για τη στρέβλωση των οικονομικών σημάτων και, τελικά, για την καταστροφή του νομίσματος και την οικονομίας που συνδέεται με το νόμισμα.
www.bankingnews.gr
Η κρατική τράπεζα της Ρωσίας «θα καταργηθεί και θα μετατραπεί σε κεντρικό γραφείο οικονομικών της κομμουνιστικής κοινωνίας».
Θεωρητικά, το κυβερνών κόμμα θα μπορούσε απλώς να έχει εκδώσει χρήματα από την ύπαρξη, αλλά απέτυχε να εξαλείψει την κυκλοφορία του νομίσματος σε μια τεράστια χώρα που οι Μπολσεβίκοι δεν είχαν πλήρη έλεγχο το 1919.
Οι τράπεζες ήταν μεταξύ των πρώτων θεσμών που κατέλαβαν οι μπολσεβίκοι και ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος τους επέτρεπε να πληρώνουν τους μισθούς στην πρόσφατα σχηματισμένη μυστική αστυνομία και τον Κόκκινο Στρατό, θεσμοί οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για να εδραιώσουν τον Μπολσεβίκικο έλεγχο μετά την επανάσταση του 1917.
Αλλά η ταχεία εκτύπωση χρημάτων αποτελούσε επίσης μέρος μιας σκόπιμης στρατηγικής που οδήγησε στην αναπόφευκτη κομμουνιστική οικονομία χωρίς χρήματα.
Η στρατηγική λειτούργησε, αλλά δεν επέφερε το αποτέλεσμα που προέβλεπε η μαρξιστική θεωρία.
Μέχρι τη στιγμή που το κόμμα ενέκρινε το πρόγραμμά του για την κατάργηση των χρημάτων το 1919, το μπολσεβίκικο καθεστώς πρόσθετε ήδη μεταξύ δύο και τριών δισεκατομμυρίων ρουβλίων στο σύστημα κάθε μήνα.
Τον Μάιο, το καθεστώς εξουσιοδότησε την κρατική τράπεζα (μετονομασθείσα στην «Λαϊκή Τράπεζα») να εκδώσει τόσα νέα νομίσματα όσο θεωρούσε σκόπιμα.
Όταν οι μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία, υπήρχαν λιγότερα από 20 δισεκατομμύρια ρούβλια σε κυκλοφορία.
Μέχρι τα τέλη του 1919, η προσφορά χρήματος είχε αυξηθεί στα 225 δισεκατομμύρια ρούβλια, και μέχρι τα μέσα του 1921 έφτασε τα επιβλητικά 2,3 τρισεκατομμύρια.
Το 1922, η προσφορά χρήματος μετρήθηκε σε τετρακισεκατομμύρια.
Καθώς η Σοβιετική Ένωση βυθιζόταν στην πείνα, το τύπωμα χρημάτων αποτελούσε τη μοναδική αναπτυσσόμενη βιομηχανία στην οικονομία.
Ο μόνος περιορισμός στην ικανότητα του καθεστώτος να εκτυπώνει ακόμα πιο γρήγορα ήταν η ανάγκη για μελάνι και χαρτί.
Ο χρυσός που είχε κατασχεθεί από του Μπολσεβίκους από τα θησαυροφυλάκια των τραπεζών ήταν χρήσιμος για την αγορά υλικού εκτύπωσης από ξένες χώρες.
Τα πιεστήρια δούλευαν ασταμάτητα, και μέχρι το τέλος του 1919, το νομισματοκοπείο απασχολούσε σχεδόν 14.000 εργαζόμενους.
Δύο χρόνια μετά τη σύνταξη της πρώτης πλατφόρμας του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι παρευρισκόμενοι στη συνεδρίαση του Κόμματος ήταν εκστασιασμένοι για την επιτυχία τους στο να πληθωρίσουν το νόμισμα της χώρας.
Ο Evgenii Preobrazhenskii, ένας κορυφαίος οικονομολόγος των μπολσεβίκων, σημείωσε ότι οι γάλλοι επαναστάτες είχαν υποτιμήσει το νόμισμά τους μόνο στο 1/500 της αρχικής του αξίας, ενώ το ρούβλι είχε υποτιμηθεί στο 1/20.000 της αξίας του το 1917.
«Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ξεπεράσει τη Γαλλική Επανάσταση 40/1» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο στόχος του πληθωρισμού ήταν η κατάργηση των χρημάτων και η κυρίαρχη ελίτ ήταν περήφανη για την επιτυχία της.
Η αγροτιά, που αγωνίζεται να επιβιώσει, κατέφυγε στη χρήση αλατιού και ψωμιού ως μέσα ανταλλαγής.
Η καταστροφή των χρημάτων απέτυχε να επιφέρει την ορθολογική οικονομική τάξη που οι κομμουνιστές πίστευαν ότι ήταν αναπόφευκτη.
Αντί της ομαλής παραγωγής, το αποτέλεσμα ήταν η μαζική λιμοκτονία και οι εξεγέρσεις των αγροτών.
Οι Μπολσεβίκοι, με την ανεπιφύλακτη πίστη τους στις προβλέψεις του Marx, έπρεπε να αγωνιστούν με αυτό το μυστήριο προτού χάσουν τον έλεγχο τους στη ρωσική οικονομία.
Αν και οι αστοί επικριτές της πολιτικής της προλεταριακής δικτατορίας στη Ρωσία προσέφεραν κυρίως ανοησίες και ανόητες, μερικές από τις παρατηρήσεις τους δεν ήταν τόσο ανόητες και περιείχαν σχετική αλήθεια. Ένας από τους πιο γνωστούς κριτικούς του κομμουνισμού, ο αυστριακός καθηγητής Mises, παρουσίασε τις ακόλουθες προτάσεις σε ένα βιβλίο για τον σοσιαλισμό που γράφτηκε το 1921-22. . . .
Όσο οι κομμουνιστές προσπάθησαν να οργανώσουν την παραγωγή με εντολές, με ένα ραβδί, η πολιτική τους θα οδηγούσε, και ήδη οδηγούσε, σε μια αναπόφευκτη κατάρρευση.
Στα τέλη του 1922, το Κομμουνιστικό Κόμμα στράφηκε σε έναν «αστό» τραπεζίτη, τον Nicholas Kutler - έναν υπέρμαχο των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων πριν από την επανάσταση του 1917 – για να λύσουν τη δημοσιονομική τους κρίση.
Η λύση του Kutler ήταν η επιστροφή σε ένα νόμισμα που θα βασιζόταν στο χρυσό.
Τα νέα τραπεζογραμμάτια, γνωστά ως chervonets, υποστηρίχθηκαν από ράβδους χρυσού και συναλλαγματικά αποθέματα.
Κατά τα επόμενα δύο χρόνια, το ρωσικό νόμισμα σταθεροποιήθηκε καθώς τα άχρηστα ρούβλια αντικαταστάθηκαν από τραπεζογραμμάτια που υποστηρίζονταν από χρυσό.
Ο Lenin, ντροπιασμένος από τη σοσιαλιστική οπισθοδρόμηση, επέμεινε ότι το μέτρο ήταν προσωρινό και μόλις ο κομμουνισμός γινόταν παγκόσμιος, τα χρήματα θα εξαφανίζονταν (με επιτυχία αυτή τη φορά) και ο χρυσός θα χρησιμοποιούνταν μόνο για την κατασκευή τουαλετών.
Είναι σημαντικό να μην υπερεκτιμηθούν οι μεταρρυθμίσεις της νέας οικονομικής πολιτικής. Αν και οι νομισματικές μεταρρυθμίσεις και το άνοιγμα των αγορών απέτρεψαν την πλήρη καταστροφή της ρωσικής οικονομίας, το Κόμμα εξακολούθησε να ελέγχει την πλειοψηφία της βιομηχανίας της χώρας.
Το αποτέλεσμα της μέτριας οικονομικής ελευθέρωσης ήταν η ταυτόχρονα μικρή ανάκαμψη, σε συνδυασμό με την αύξηση του πολιτικού τρόμου για την ενίσχυση της κυριαρχίας του Κόμματος.
Οι μπολσεβίκοι χαλάρωσαν το χέρι τους στην οικονομία ακριβώς για να αφήσουν τους ανθρώπους να αναπνεύσουν για μια σύντομη περίοδο.
Αντί να μαθαίνουν τα διδάγματα από τις αρχικές αποτυχίες τους και τα επακόλουθα οφέλη που επιτεύχθηκαν από τις ήπιες μεταρρυθμίσεις, το Κόμμα - υπό την ηγεσία του Joseph Stalin - επέστρεψε σε άκαμπτους οικονομικούς ελέγχους μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Το αποτέλεσμα θα ήταν η σοβαρότερη οικονομική καταστροφή που είχε βιώσει ο κόσμος.
Τα διδάγματα από τη μπολσεβίκικη πολιτική του πληθωρισμού εξακολουθούν να ισχύουν σήμερα.
Τα επιχειρήματα υπέρ της πληθωριστικής πολιτικής δεν δικαιολογούνται πλέον από τη μαρξιστική θεωρία και την επιδίωξη οικονομίας χωρίς χρήματα, αλλά οι συνέπειες του πληθωρισμού λειτουργούν ανεξάρτητα από τις προθέσεις των θεωρητικών.
Καθώς το πληθωριστικό δόγμα της σύγχρονης νομισματικής θεωρίας γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, η ιστορία των μπολσεβίκων δεν πρέπει να ξεχαστεί.
Ανεξαρτήτως του σκοπού της πολιτικής, ο πληθωρισμός χρησιμεύει μόνο για τη στρέβλωση των οικονομικών σημάτων και, τελικά, για την καταστροφή του νομίσματος και την οικονομίας που συνδέεται με το νόμισμα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών