Ενας λαός σε πέντε χώρες - ζωή, αγώνες, εξελίξεις
Οι τουρκικές δυνάμεις είναι έτοιμες να προχωρήσουν βαθύτερα στη βορειοανατολική Συρία, αφού στρατεύματα των Η.Π.Α. άρχισαν να εκτοπίζουν την περιοχή, σε μια απότομη αλλαγή πολιτικής από τον Πρόεδρο Donald Trump που επικρίθηκε ευρέως στην Ουάσινγκτον ως προδοσία κατά των συμμάχων της κουρδικής πολιτοφυλακής.
Η Άγκυρα αναφέρει ότι σχεδιάζει να δημιουργήσει μια «ασφαλή ζώνη» για την επανεγκατάσταση εκατομμυρίων προσφύγων που ζουν επί τουρκικού εδάφους.
Αυτό θα χρησιμεύσει στη συνέχεια ως ένα μαξιλάρι ασφαλείας (buffer) ενάντια σε αυτό που αντιμετωπίζει η Τουρκία ως απειλή για την ασφάλεια της στη Συρία – τους Κούρδους μαχητές του YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού) που η Άγκυρα υποστηρίζει πως συνδέονται με μαχητές στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Η Τουρκία, η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν έχουν όλες μεγάλες κουρδικές μειονότητες που επιδιώκουν διαφορετικούς βαθμούς αυτονομίας από τις κεντρικές κυβερνήσεις μετά από δεκαετίες καταστολής.
Ιστορία, εν συντομία...
Η κουρδική εθνοτική μειονότητα, κυρίως σουνιτών μουσουλμάνων, μιλάει γλώσσα κοντινή των Φαρσί και ζουν κυρίως σε περιοχές κατά μήκος των συνόρων της Αρμενίας, του Ιράκ, του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας.
Ο κουρδικός εθνικισμός αναδύθηκε στη δεκαετία του 1890 όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να φθίνει.
Η Συνθήκη των Σεβρών του 1920, η οποία επέβαλε έναν διακανονισμό και έθεσε ένα τέλος στην αποικιοκρατία της Τουρκίας μετά τον Α 'Παγκόσμιο Πόλεμο, τους υπόσχεται ανεξαρτησία.
Τρία χρόνια αργότερα, ο Τούρκος ηγέτης Kemal Ataturk ανέστειλε τη συμφωνία. Η Συνθήκη της Λωζάνης, που επικυρώθηκε το 1924, διαχώρισε τους Κούρδους ανάμεσα στα νέα έθνη της Μέσης Ανατολής.
Στη Συρία...
Πριν ξεσπάσει η λαϊκή εξέγερση της Συρίας το 2011, οι Κούρδοι αποτελούσαν το 8-10% του πληθυσμού.
Το κράτος Baath, που υπερασπιζόταν τον αραβικό εθνικισμό, στέρησε από χιλιάδες Κούρδους το δικαίωμα της ιθαγένειας, απαγόρευσε τη γλώσσα τους και απέσυρε την κουρδική πολιτική δραστηριότητα.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο πρόεδρος Bashar al-Assad επικεντρώθηκε στη συντριβή κυρίως Σουνιτών αραβικών εξεγερμένων με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν, κλείνοντας τα μάτια, καθώς οι Κούρδοι μαχητές οργάνωναν αυτόνομα τμήματα κατά μήκος στο βορρά και την ανατολή.
Οι κουρδικές δυνάμεις έχουν αναδειχθεί στους μεγαλύτερους νικητές, ελέγχοντας περίπου το ένα τέταρτο της χώρας - έδαφος πλούσιο σε πετρέλαιο, νερό και γεωργικές εκτάσεις.
Είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της Συρίας μη-κρατικό με τις δικές του δυνάμεις και τη γραφειοκρατία.
Ο Assad δήλωσε ότι θα ανακτήσει το βορειοανατολικό κομμάτι της Συρίας, με τις δύο πλευρές να διατηρούν ανοικτά κάποια κανάλια επικοινωνίας.
Η δύναμη των κουρδικών δυνάμεων του YPG αναπτύχθηκε μετά από την ένωση δυνάμεων με τα στρατεύματα των ΗΠΑ για να καταλάβουν έδαφος από το ισλαμικό κράτος.
Ενώ η ανάπτυξη των ΗΠΑ παρείχε μια ομπρέλα ασφαλείας που επέτρεψε την επέκταση της κουρδικής επιρροής, η Ουάσιγκτον αντιτίθεται στα σχέδια αυτονομίας.
Οι Σύριοι-Κούρδοι ηγέτες δηλώνουν ότι δεν επιδιώκουν την κατάτμηση αλλά την περιφερειακή αυτονομία ως κομμάτι της Συρίας.
Αντιμέτωπη με την απειλή μιας τουρκικής επίθεσης, η κουρδική αρχή που κυβερνά στη βόρεια Συρία έχει δηλώσει μια κατάσταση «γενικής κινητοποίησης» σε ολόκληρη τη βόρεια και ανατολική Συρία.
Στην Τουρκία...
Οι Κούρδοι αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού.
Το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) ανέλαβε τα όπλα εναντίον του κράτους το 1984, μετά από μια εξέγερση για αυτονομία στο νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας. Από τότε, περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις.
Ο ηγέτης του PKK Abdullah Ocalan συνελήφθη το 1999, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη μετά την κατάργηση της θανατικής ποινής από την Τουρκία.
Ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdogan έχει καταργήσει τους περιορισμούς στη χρήση της κουρδικής γλώσσας.
Η κυβέρνηση διεξήγαγε συνομιλίες με τον Ocalan, ο οποίος εκτίει την ποινή του σε φυλακή σε ένα νησί κοντά στην Κωνσταντινούπολη, το 2012, αλλά οι συνομιλίες διεκόπησαν και η σύγκρουση αναβίωσε ξανά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τουρκία έχουν χαρακτηρίσει το ΡΚΚ ως τρομοκρατική οργάνωση.
Ο στρατός της Τουρκίας έπληξε συχνά στόχους στην κουρδική περιοχή του Ιράκ κοντά στο οχυρό του ΡΚΚ στα βουνά Qandil.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι θα συντρίψει το YPG της Συρίας, το οποίο η Άγκυρα βλέπει ως αδελφό κομμάτι του ΡΚΚ, και έχει στείλει στρατεύματα στη βόρεια Συρία για να κινητοποιήσει τους τρομοκράτες να εκδιώξουν τους Κουρδικούς μαχητές.
Στο Ιράκ...
Οι Κούρδοι αποτελούν το 15-20% του πληθυσμού, που κατοικούν κυρίως στις τρεις βόρειες επαρχίες του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Το καθεστώς του Saddam Hussein είχε ως στόχο τους Ιρακινούς Κούρδους στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οπότε και χρησιμοποίησε χημικό αέριο, χωριά καταστράφηκαν και χιλιάδες Κούρδοι κατέληξαν σε στρατόπεδα.
Η περιφέρειά τους είναι ημιαυτόνομη από το 1991, διαθέτει δική της περιφερειακή κυβέρνηση και ένοπλες δυνάμεις, αλλά εξακολουθεί να βασίζεται στην κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης για τον προϋπολογισμό της.
Όταν οι μαχητές του ισλαμικού κράτους σάρωσαν το μεγαλύτερο μέρος του βόρειου Ιράκ το 2014, οι Κούρδοι μαχητές εκμεταλλεύτηκαν την κατάρρευση της κυβέρνησης για να αναλάβουν τον έλεγχο του Kirkuk, της πόλης των πετρελαίων που θεωρούν ως αρχαία περιφερειακή πρωτεύουσα, καθώς και άλλες περιοχές αμφισβητούμενες από τη Βαγδάτη και το βόρειο Κουρδιστάν.
Οι ιρακινές κυβερνητικές δυνάμεις και οι Κούρδοι μαχητές της Peshmerga, με υποστήριξη των ΗΠΑ νίκησαν το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο είχε καταλάβει το βόρειο Ιράκ.
Οι Κούρδοι του Ιράκ διεξήγαγαν δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τον Σεπτέμβριο του 2017, το οποίο πυροδότησε μια περιφερειακή κρίση από την αντιπολίτευση της Βαγδάτης και των περιφερειακών δυνάμεων.
Η ψηφοφορία προκάλεσε στρατιωτικά και οικονομικά αντίποινα από τη Βαγδάτη, που οδήγησαν στην ανακατάληψη των εδαφών που είχαν περάσει στα χέρια των Κούρδων το 2014.
Οι δεσμοί έχουν βελτιωθεί έκτοτε, αλλά παραμένουν εντάσεις για τις εξαγωγές πετρελαίου και στην κατανομή των εσόδων.
Στο Ιράν...
Οι Κούρδοι αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού.
Το 2011, το Ιράν δεσμεύθηκε να εντείνει τη στρατιωτική δράση εναντίον του Κόμματος της Ελεύθερης Ζωής του Κουρδιστάν, ενός παρακλαδιού του ΡΚΚ που επιδίωξε μεγαλύτερη αυτονομία για τους Κούρδους στο Ιράν.
Ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι οι Κούρδοι, μαζί με άλλες θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες, αντιμετωπίζουν διακρίσεις από το κληρικό καθεστώς του Ιράν.
Οι ελίτ των Επαναστατικών Φρουρών καταστέλλουν αναταραχές στην κουρδική κοινότητα εδώ και δεκαετίες και η δικαιοσύνη της χώρας έχει καταδικάσει πολλούς ακτιβιστές σε μακροχρόνια φυλάκιση ή θάνατο.
Ο στρατός του Ιράν ζήτησε από τις ιρακινές αρχές να παραδώσουν Κούρδους αντιφρονούντες που υποστηρίζουν την απόσχιση που σταθμεύουν εκεί και να κλείσουν τις βάσεις τους.
Η Άγκυρα αναφέρει ότι σχεδιάζει να δημιουργήσει μια «ασφαλή ζώνη» για την επανεγκατάσταση εκατομμυρίων προσφύγων που ζουν επί τουρκικού εδάφους.
Αυτό θα χρησιμεύσει στη συνέχεια ως ένα μαξιλάρι ασφαλείας (buffer) ενάντια σε αυτό που αντιμετωπίζει η Τουρκία ως απειλή για την ασφάλεια της στη Συρία – τους Κούρδους μαχητές του YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού) που η Άγκυρα υποστηρίζει πως συνδέονται με μαχητές στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Η Τουρκία, η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν έχουν όλες μεγάλες κουρδικές μειονότητες που επιδιώκουν διαφορετικούς βαθμούς αυτονομίας από τις κεντρικές κυβερνήσεις μετά από δεκαετίες καταστολής.
Ιστορία, εν συντομία...
Η κουρδική εθνοτική μειονότητα, κυρίως σουνιτών μουσουλμάνων, μιλάει γλώσσα κοντινή των Φαρσί και ζουν κυρίως σε περιοχές κατά μήκος των συνόρων της Αρμενίας, του Ιράκ, του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας.
Ο κουρδικός εθνικισμός αναδύθηκε στη δεκαετία του 1890 όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να φθίνει.
Η Συνθήκη των Σεβρών του 1920, η οποία επέβαλε έναν διακανονισμό και έθεσε ένα τέλος στην αποικιοκρατία της Τουρκίας μετά τον Α 'Παγκόσμιο Πόλεμο, τους υπόσχεται ανεξαρτησία.
Τρία χρόνια αργότερα, ο Τούρκος ηγέτης Kemal Ataturk ανέστειλε τη συμφωνία. Η Συνθήκη της Λωζάνης, που επικυρώθηκε το 1924, διαχώρισε τους Κούρδους ανάμεσα στα νέα έθνη της Μέσης Ανατολής.
Στη Συρία...
Πριν ξεσπάσει η λαϊκή εξέγερση της Συρίας το 2011, οι Κούρδοι αποτελούσαν το 8-10% του πληθυσμού.
Το κράτος Baath, που υπερασπιζόταν τον αραβικό εθνικισμό, στέρησε από χιλιάδες Κούρδους το δικαίωμα της ιθαγένειας, απαγόρευσε τη γλώσσα τους και απέσυρε την κουρδική πολιτική δραστηριότητα.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο πρόεδρος Bashar al-Assad επικεντρώθηκε στη συντριβή κυρίως Σουνιτών αραβικών εξεγερμένων με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν, κλείνοντας τα μάτια, καθώς οι Κούρδοι μαχητές οργάνωναν αυτόνομα τμήματα κατά μήκος στο βορρά και την ανατολή.
Οι κουρδικές δυνάμεις έχουν αναδειχθεί στους μεγαλύτερους νικητές, ελέγχοντας περίπου το ένα τέταρτο της χώρας - έδαφος πλούσιο σε πετρέλαιο, νερό και γεωργικές εκτάσεις.
Είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της Συρίας μη-κρατικό με τις δικές του δυνάμεις και τη γραφειοκρατία.
Ο Assad δήλωσε ότι θα ανακτήσει το βορειοανατολικό κομμάτι της Συρίας, με τις δύο πλευρές να διατηρούν ανοικτά κάποια κανάλια επικοινωνίας.
Η δύναμη των κουρδικών δυνάμεων του YPG αναπτύχθηκε μετά από την ένωση δυνάμεων με τα στρατεύματα των ΗΠΑ για να καταλάβουν έδαφος από το ισλαμικό κράτος.
Ενώ η ανάπτυξη των ΗΠΑ παρείχε μια ομπρέλα ασφαλείας που επέτρεψε την επέκταση της κουρδικής επιρροής, η Ουάσιγκτον αντιτίθεται στα σχέδια αυτονομίας.
Οι Σύριοι-Κούρδοι ηγέτες δηλώνουν ότι δεν επιδιώκουν την κατάτμηση αλλά την περιφερειακή αυτονομία ως κομμάτι της Συρίας.
Αντιμέτωπη με την απειλή μιας τουρκικής επίθεσης, η κουρδική αρχή που κυβερνά στη βόρεια Συρία έχει δηλώσει μια κατάσταση «γενικής κινητοποίησης» σε ολόκληρη τη βόρεια και ανατολική Συρία.
Στην Τουρκία...
Οι Κούρδοι αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού.
Το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) ανέλαβε τα όπλα εναντίον του κράτους το 1984, μετά από μια εξέγερση για αυτονομία στο νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας. Από τότε, περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις.
Ο ηγέτης του PKK Abdullah Ocalan συνελήφθη το 1999, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη μετά την κατάργηση της θανατικής ποινής από την Τουρκία.
Ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdogan έχει καταργήσει τους περιορισμούς στη χρήση της κουρδικής γλώσσας.
Η κυβέρνηση διεξήγαγε συνομιλίες με τον Ocalan, ο οποίος εκτίει την ποινή του σε φυλακή σε ένα νησί κοντά στην Κωνσταντινούπολη, το 2012, αλλά οι συνομιλίες διεκόπησαν και η σύγκρουση αναβίωσε ξανά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τουρκία έχουν χαρακτηρίσει το ΡΚΚ ως τρομοκρατική οργάνωση.
Ο στρατός της Τουρκίας έπληξε συχνά στόχους στην κουρδική περιοχή του Ιράκ κοντά στο οχυρό του ΡΚΚ στα βουνά Qandil.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι θα συντρίψει το YPG της Συρίας, το οποίο η Άγκυρα βλέπει ως αδελφό κομμάτι του ΡΚΚ, και έχει στείλει στρατεύματα στη βόρεια Συρία για να κινητοποιήσει τους τρομοκράτες να εκδιώξουν τους Κουρδικούς μαχητές.
Στο Ιράκ...
Οι Κούρδοι αποτελούν το 15-20% του πληθυσμού, που κατοικούν κυρίως στις τρεις βόρειες επαρχίες του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Το καθεστώς του Saddam Hussein είχε ως στόχο τους Ιρακινούς Κούρδους στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οπότε και χρησιμοποίησε χημικό αέριο, χωριά καταστράφηκαν και χιλιάδες Κούρδοι κατέληξαν σε στρατόπεδα.
Η περιφέρειά τους είναι ημιαυτόνομη από το 1991, διαθέτει δική της περιφερειακή κυβέρνηση και ένοπλες δυνάμεις, αλλά εξακολουθεί να βασίζεται στην κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης για τον προϋπολογισμό της.
Όταν οι μαχητές του ισλαμικού κράτους σάρωσαν το μεγαλύτερο μέρος του βόρειου Ιράκ το 2014, οι Κούρδοι μαχητές εκμεταλλεύτηκαν την κατάρρευση της κυβέρνησης για να αναλάβουν τον έλεγχο του Kirkuk, της πόλης των πετρελαίων που θεωρούν ως αρχαία περιφερειακή πρωτεύουσα, καθώς και άλλες περιοχές αμφισβητούμενες από τη Βαγδάτη και το βόρειο Κουρδιστάν.
Οι ιρακινές κυβερνητικές δυνάμεις και οι Κούρδοι μαχητές της Peshmerga, με υποστήριξη των ΗΠΑ νίκησαν το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο είχε καταλάβει το βόρειο Ιράκ.
Οι Κούρδοι του Ιράκ διεξήγαγαν δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τον Σεπτέμβριο του 2017, το οποίο πυροδότησε μια περιφερειακή κρίση από την αντιπολίτευση της Βαγδάτης και των περιφερειακών δυνάμεων.
Η ψηφοφορία προκάλεσε στρατιωτικά και οικονομικά αντίποινα από τη Βαγδάτη, που οδήγησαν στην ανακατάληψη των εδαφών που είχαν περάσει στα χέρια των Κούρδων το 2014.
Οι δεσμοί έχουν βελτιωθεί έκτοτε, αλλά παραμένουν εντάσεις για τις εξαγωγές πετρελαίου και στην κατανομή των εσόδων.
Στο Ιράν...
Οι Κούρδοι αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού.
Το 2011, το Ιράν δεσμεύθηκε να εντείνει τη στρατιωτική δράση εναντίον του Κόμματος της Ελεύθερης Ζωής του Κουρδιστάν, ενός παρακλαδιού του ΡΚΚ που επιδίωξε μεγαλύτερη αυτονομία για τους Κούρδους στο Ιράν.
Ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι οι Κούρδοι, μαζί με άλλες θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες, αντιμετωπίζουν διακρίσεις από το κληρικό καθεστώς του Ιράν.
Οι ελίτ των Επαναστατικών Φρουρών καταστέλλουν αναταραχές στην κουρδική κοινότητα εδώ και δεκαετίες και η δικαιοσύνη της χώρας έχει καταδικάσει πολλούς ακτιβιστές σε μακροχρόνια φυλάκιση ή θάνατο.
Ο στρατός του Ιράν ζήτησε από τις ιρακινές αρχές να παραδώσουν Κούρδους αντιφρονούντες που υποστηρίζουν την απόσχιση που σταθμεύουν εκεί και να κλείσουν τις βάσεις τους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών