Πολλαπλά τα οφέλη του ευρώ για τη γερμανική οικονομία - Με τεράστια πλεονάσματα και γηράσκοντα πληθυσμό, συγκρίνεται με την Ιαπωνία, αλλά το ευρώ την βοήθησε να μη γίνει Ιαπωνία
Οποιοσδήποτε σκέφτεται οικονομικά, θα πρέπει να γνωρίζει πως οι αριθμοί πρέπει να βγαίνουν - ο τρόπος για να γίνεται αυτό είναι ένα θέμα προβληματισμού, ωστόσο είναι απαγορευτικό να αγνοούν τον κανόνα των αριθμών, εκείνοι που ηγούνται των μεγάλων οικονομιών.
Η τραγωδία της ευρωζώνης, και ειδικά του ρόλου που διαδραματίζει η Γερμανία σε αυτήν, είναι ότι ακόμα δεν έχει υπάρξει μετάβαση σε έναν τρόπο σκέψης για το πώς βγαίνουν οι αριθμοί των εισοδημάτων και των δαπανών όχι μόνο σε επίπεδο ευρωζώνης, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που εξηγεί εν μέρει τη γενικότερη εχθρότητα των Γερμανών στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ωστόσο οι πολιτικές αυτές δεν θα αλλάξουν δραματικά.
Ίσως χρειαστεί να γίνουν ακόμα πιο επιθετικές.
Αν συμβεί αυτό, η απογοήτευση που έγινε έκδηλη με τις παραιτήσεις τριών Γερμανών αξιωματούχων από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, με πιο πρόσφατη αυτή της Sabine Lautenschläger, και με επιθέσεις από Γερμανούς αξιωματούχους, θα διογκωθεί.
Η εχθρότητα αυτή θα είχε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που δεν θα διέφεραν πολύ από τις τρεις δεκαετίες ευρωσκεπτικισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Ε.Ε. μπορεί να επιβιώσει χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά όχι χωρίς τη Γερμανία, τον πυρήνα της, επισημαίνει ο αρθρογράφος των Financial Times. Υπενθυμίζοντας, τους αρχικούς φόβους, όταν πρωτοκυκλοφόρησε το ευρώ πριν από 30 περίπου χρόνια, ότι θα κατέληγε να διχάσει πολιτικά την Ε.Ε. καταλήγει πως σήμερα πλέον δεν υπάρχει εύκολη επιστροφή.
Πρέπει να πετύχει και οι Γερμανοί αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι πως το ευρώ δουλεύει γι'αυτούς αφού λειτουργεί σταθεροποιητικά στην οικονομία τους παρά τα τεράστια πλεονάσματα των αποταμιεύσεων.
Tα πλεονάσματα αυτά ωστόσο δεν μπορούν να γίνουν ιδιαίτερα αποδοτικά και επικερδή, επειδή η αγορά δεν τα χρειάζεται.
Αυτό σημαίνει να βρίσκεσαι σε μια παγκόσμια «παγίδα ρευστότητας», με χαμηλές επενδύσεις παρά τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια: οι αποταμιεύσεις δεν σπανίζουν, αντίθετα είναι άφθονες.
Ποια είναι εντέλει τα οφέλη του ευρώ για τη Γερμανία;
Μια απάντηση έρχεται από τη σύγκριση με την οικονομία με την οποία μοιάζει περισσότερο: την ιαπωνική.
Και οι δύο ξαναγεννήθηκαν από τις στάχτες τους την επαύριο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ως σύμμαχοι των ΗΠΑ και δυναμικοί βιομηχανικοί εξαγωγείς.
H Ιαπωνία είναι η τρίτη και η Γερμανία η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Έχουν επίσης τον δεύτερο και τρίτο πιο γερασμένο πληθυσμό στον πλανήτη αντίστοιχα.
Το ποσοστό γονιμότητας της Γερμανίας είναι 204ο στον κόσμο, ενώ της Ιαπωνίας 209ο.
Πρόκειται λοιπόν για σχετικά μεγάλες και γερασμένες χώρες, με υψηλά εισοδήματα και ισχυρή βιομηχανία.
Και οι δύο χώρες έχουν τεράστια πλεονάσματα ιδιωτικών αποταμιεύσεων έναντι των επενδύσεων, γεγονός όμως που δεν προκαλεί έκπληξη.
Από το 2010 ως το 2017, το πλεόνασμα των ιδιωτικών αποταμιεύσεων έναντι των επενδύσεων, ήταν στο 7% του ΑΕΠ στη Γερμανία και στο 8% στην Ιαπωνία.
Η σύνθεση ωστόσο διέφερε: το πλεόνασμα αποταμιεύσεων των νοικοκυριών ήταν το 72% του συνολικού ιδιωτικού πλεονάσματος της Γερμανίας, ενώ το πλεόνασμα του τομέα των επιχειρήσεων ήταν το 76% του ιδιωτικού πλεονάσματος της Ιαπωνίας.
Ακόμα και με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, η εγχώρια ιδιωτική επένδυση ήταν πολύ χαμηλότερη των ιδιωτικών αποταμιεύσεων.
Με βάση τη μαθηματική λογική, τις αποταμιεύσεις αυτές μπορούν να τις απορροφήσουν είτε δημοσιονομικά ελλείμματα είτε κεφαλαιακές εκροές.
Εδώ υφίσταται η διαφορά.
Στην Ιαπωνία, οι καθαρές κεφαλαιακές εκροές (η αντεστραμμένη εικόνα του πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) απορρόφησαν μόλις το ένα τρίτο του ιδιωτικού πλεονάσματος, με το υπόλοιπο να καταλήγει σε δημοσιονομικά ελλείμματα.
Στη Γερμανία, οι κεφαλαιακές εκροές απορρόφησαν όλο το ιδιωτικό πλεόνασμα, καθώς η κυβέρνηση είχε δημοσιονομικά πλεονάσματα.
H διαφορά σε καμία περίπτωση δεν δείχνει μια γερμανική δημοσιονομική συμμόρφωση και μια ιαπωνική δημοσιονομική ατασθαλία.
Η Ιαπωνία είχε αναγκαστικά δημοσιονομικά ελλείμματα, γιατί η επίτευξη και η διατήρηση πλεονασμάτων 8% στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, όπως θα απαιτούνταν σε διαφορετικά περίπτωση, ήταν αδύνατη: η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία ήταν πολύ ασταθής και οι ξένοι εταίροι πολύ επιθετικοί.
H Γερμανία, ωστόσο, έχει σταθερή και ανταγωνιστική συναλλαγματική ισοτιμία.
Σχεδόν το 40% των εξαγωγών της κατευθύνονται σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Η ανταγωνιστική θέση που εξασφάλισε η Γερμανία από τα πρώτα χρόνια της ευρωζώνης συνεχίζει να υφίσταται και να είναι διασφαλισμένη.
Επιπλέον, η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ αντανακλά την ανταγωνιστικότητα του μέσου όρου όσων το χρησιμοποιούν.
Τα οφέλη αυτά έχουν σε μεγάλο βαθμό διευκολύνει τη Γερμανία να επιτύχει τον επιθυμητό συνδυασμό ιδιωτικών, δημοσιονομικών και εμπορικών πλεονασμάτων.
Το ευρώ έκανε αποτελεσματική την οικονομική σύνεση και συνέπεια.
Τι θα είχε συμβεί αν η γερμανική οικονομία δεν απολάμβανε την προστασία της ευρωζώνης;
Το γερμανικό μάρκο θα είχε σημειώσει τεράστια ανατίμηση, σε έναν κόσμο που με χαμηλό πληθωρισμό.
Αυτό θα οδηγούσε τον πληθωρισμό στη Γερμανία κάτω από το μηδέν, θα έπληττε την κερδοφορία και τις επιδόσεις των εξαγωγών και θα προκαλούσε απώλειες για τα γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με τα πολλά ξένα στοιχεία ενεργητικού.
Θα καθιστούσε αδύνατο να διατηρηθούν θετικά τα ονομαστικά επιτόκια, ενώ πιθανότατα θα καθιστούσε αδύνατη και τη διατήρηση δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Εν συντομία, η ευρωζώνη προστάτεψε τη Γερμανία από το να γίνει Ιαπωνία.
Οι Γερμανοί θα έπρεπε να είναι ευγνώμονες για όσα τους πρόσφερε το ευρώ και απέναντι στον Mario Draghi, τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ για τις γενναίες αποφάσεις του, που έσωσαν το σύστημα από την καταστροφή και να ελπίζουν ότι στα χνάρια του θα βαδίσει και η διάδοχός του, Christine Lagarde.
Tα επιτόκια στις γερμανικές αποταμιεύσεις δεν θα μπορούσαν να είναι πολύ υψηλότερα, είτε εντός, είτε εκτός ευρωζώνης.
Στη σημερινή οικονομία, ο μόνος τρόπος για τους Γερμανούς να απολαμβάνουν υψηλότερες αποδόσεις από τις αποταμιεύσεις τους, είναι να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο και ως χώρα θα μπορούσε η Γερμανία να βοηθήσει στη μεταβολή του ισοζυγίου των επιθυμητών αποταμιεύσεων και επενδύσεων παγκοσμίως, γεγονός επιτακτικό με την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, την εξασθένιση της παγκόσμιας ζήτησης και τις αρνητικές προοπτικές της γερμανικής οικονομίας για το 2020.
Οι φορείς άσκησης πολιτικής στη Γερμανία και αλλού θα έπρεπε να αυξήσουν τις δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες -προπαντός τις επενδύσεις.
Ευκαιρίες υπάρχουν, με πρώτη και καλύτερη την ευκαιρία δανεισμού στα τρέχοντα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, και στις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα, το μόνο συνετό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε τολμηροί και φιλόδοξοι.
www.bankingnews.gr
Η τραγωδία της ευρωζώνης, και ειδικά του ρόλου που διαδραματίζει η Γερμανία σε αυτήν, είναι ότι ακόμα δεν έχει υπάρξει μετάβαση σε έναν τρόπο σκέψης για το πώς βγαίνουν οι αριθμοί των εισοδημάτων και των δαπανών όχι μόνο σε επίπεδο ευρωζώνης, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που εξηγεί εν μέρει τη γενικότερη εχθρότητα των Γερμανών στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ωστόσο οι πολιτικές αυτές δεν θα αλλάξουν δραματικά.
Ίσως χρειαστεί να γίνουν ακόμα πιο επιθετικές.
Αν συμβεί αυτό, η απογοήτευση που έγινε έκδηλη με τις παραιτήσεις τριών Γερμανών αξιωματούχων από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, με πιο πρόσφατη αυτή της Sabine Lautenschläger, και με επιθέσεις από Γερμανούς αξιωματούχους, θα διογκωθεί.
Η εχθρότητα αυτή θα είχε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που δεν θα διέφεραν πολύ από τις τρεις δεκαετίες ευρωσκεπτικισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Ε.Ε. μπορεί να επιβιώσει χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά όχι χωρίς τη Γερμανία, τον πυρήνα της, επισημαίνει ο αρθρογράφος των Financial Times. Υπενθυμίζοντας, τους αρχικούς φόβους, όταν πρωτοκυκλοφόρησε το ευρώ πριν από 30 περίπου χρόνια, ότι θα κατέληγε να διχάσει πολιτικά την Ε.Ε. καταλήγει πως σήμερα πλέον δεν υπάρχει εύκολη επιστροφή.
Πρέπει να πετύχει και οι Γερμανοί αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι πως το ευρώ δουλεύει γι'αυτούς αφού λειτουργεί σταθεροποιητικά στην οικονομία τους παρά τα τεράστια πλεονάσματα των αποταμιεύσεων.
Tα πλεονάσματα αυτά ωστόσο δεν μπορούν να γίνουν ιδιαίτερα αποδοτικά και επικερδή, επειδή η αγορά δεν τα χρειάζεται.
Αυτό σημαίνει να βρίσκεσαι σε μια παγκόσμια «παγίδα ρευστότητας», με χαμηλές επενδύσεις παρά τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια: οι αποταμιεύσεις δεν σπανίζουν, αντίθετα είναι άφθονες.
Ποια είναι εντέλει τα οφέλη του ευρώ για τη Γερμανία;
Μια απάντηση έρχεται από τη σύγκριση με την οικονομία με την οποία μοιάζει περισσότερο: την ιαπωνική.
Και οι δύο ξαναγεννήθηκαν από τις στάχτες τους την επαύριο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ως σύμμαχοι των ΗΠΑ και δυναμικοί βιομηχανικοί εξαγωγείς.
H Ιαπωνία είναι η τρίτη και η Γερμανία η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Έχουν επίσης τον δεύτερο και τρίτο πιο γερασμένο πληθυσμό στον πλανήτη αντίστοιχα.
Το ποσοστό γονιμότητας της Γερμανίας είναι 204ο στον κόσμο, ενώ της Ιαπωνίας 209ο.
Πρόκειται λοιπόν για σχετικά μεγάλες και γερασμένες χώρες, με υψηλά εισοδήματα και ισχυρή βιομηχανία.
Και οι δύο χώρες έχουν τεράστια πλεονάσματα ιδιωτικών αποταμιεύσεων έναντι των επενδύσεων, γεγονός όμως που δεν προκαλεί έκπληξη.
Από το 2010 ως το 2017, το πλεόνασμα των ιδιωτικών αποταμιεύσεων έναντι των επενδύσεων, ήταν στο 7% του ΑΕΠ στη Γερμανία και στο 8% στην Ιαπωνία.
Η σύνθεση ωστόσο διέφερε: το πλεόνασμα αποταμιεύσεων των νοικοκυριών ήταν το 72% του συνολικού ιδιωτικού πλεονάσματος της Γερμανίας, ενώ το πλεόνασμα του τομέα των επιχειρήσεων ήταν το 76% του ιδιωτικού πλεονάσματος της Ιαπωνίας.
Ακόμα και με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, η εγχώρια ιδιωτική επένδυση ήταν πολύ χαμηλότερη των ιδιωτικών αποταμιεύσεων.
Με βάση τη μαθηματική λογική, τις αποταμιεύσεις αυτές μπορούν να τις απορροφήσουν είτε δημοσιονομικά ελλείμματα είτε κεφαλαιακές εκροές.
Εδώ υφίσταται η διαφορά.
Στην Ιαπωνία, οι καθαρές κεφαλαιακές εκροές (η αντεστραμμένη εικόνα του πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) απορρόφησαν μόλις το ένα τρίτο του ιδιωτικού πλεονάσματος, με το υπόλοιπο να καταλήγει σε δημοσιονομικά ελλείμματα.
Στη Γερμανία, οι κεφαλαιακές εκροές απορρόφησαν όλο το ιδιωτικό πλεόνασμα, καθώς η κυβέρνηση είχε δημοσιονομικά πλεονάσματα.
H διαφορά σε καμία περίπτωση δεν δείχνει μια γερμανική δημοσιονομική συμμόρφωση και μια ιαπωνική δημοσιονομική ατασθαλία.
Η Ιαπωνία είχε αναγκαστικά δημοσιονομικά ελλείμματα, γιατί η επίτευξη και η διατήρηση πλεονασμάτων 8% στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, όπως θα απαιτούνταν σε διαφορετικά περίπτωση, ήταν αδύνατη: η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία ήταν πολύ ασταθής και οι ξένοι εταίροι πολύ επιθετικοί.
H Γερμανία, ωστόσο, έχει σταθερή και ανταγωνιστική συναλλαγματική ισοτιμία.
Σχεδόν το 40% των εξαγωγών της κατευθύνονται σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Η ανταγωνιστική θέση που εξασφάλισε η Γερμανία από τα πρώτα χρόνια της ευρωζώνης συνεχίζει να υφίσταται και να είναι διασφαλισμένη.
Επιπλέον, η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ αντανακλά την ανταγωνιστικότητα του μέσου όρου όσων το χρησιμοποιούν.
Τα οφέλη αυτά έχουν σε μεγάλο βαθμό διευκολύνει τη Γερμανία να επιτύχει τον επιθυμητό συνδυασμό ιδιωτικών, δημοσιονομικών και εμπορικών πλεονασμάτων.
Το ευρώ έκανε αποτελεσματική την οικονομική σύνεση και συνέπεια.
Τι θα είχε συμβεί αν η γερμανική οικονομία δεν απολάμβανε την προστασία της ευρωζώνης;
Το γερμανικό μάρκο θα είχε σημειώσει τεράστια ανατίμηση, σε έναν κόσμο που με χαμηλό πληθωρισμό.
Αυτό θα οδηγούσε τον πληθωρισμό στη Γερμανία κάτω από το μηδέν, θα έπληττε την κερδοφορία και τις επιδόσεις των εξαγωγών και θα προκαλούσε απώλειες για τα γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με τα πολλά ξένα στοιχεία ενεργητικού.
Θα καθιστούσε αδύνατο να διατηρηθούν θετικά τα ονομαστικά επιτόκια, ενώ πιθανότατα θα καθιστούσε αδύνατη και τη διατήρηση δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Εν συντομία, η ευρωζώνη προστάτεψε τη Γερμανία από το να γίνει Ιαπωνία.
Οι Γερμανοί θα έπρεπε να είναι ευγνώμονες για όσα τους πρόσφερε το ευρώ και απέναντι στον Mario Draghi, τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ για τις γενναίες αποφάσεις του, που έσωσαν το σύστημα από την καταστροφή και να ελπίζουν ότι στα χνάρια του θα βαδίσει και η διάδοχός του, Christine Lagarde.
Tα επιτόκια στις γερμανικές αποταμιεύσεις δεν θα μπορούσαν να είναι πολύ υψηλότερα, είτε εντός, είτε εκτός ευρωζώνης.
Στη σημερινή οικονομία, ο μόνος τρόπος για τους Γερμανούς να απολαμβάνουν υψηλότερες αποδόσεις από τις αποταμιεύσεις τους, είναι να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο και ως χώρα θα μπορούσε η Γερμανία να βοηθήσει στη μεταβολή του ισοζυγίου των επιθυμητών αποταμιεύσεων και επενδύσεων παγκοσμίως, γεγονός επιτακτικό με την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, την εξασθένιση της παγκόσμιας ζήτησης και τις αρνητικές προοπτικές της γερμανικής οικονομίας για το 2020.
Οι φορείς άσκησης πολιτικής στη Γερμανία και αλλού θα έπρεπε να αυξήσουν τις δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες -προπαντός τις επενδύσεις.
Ευκαιρίες υπάρχουν, με πρώτη και καλύτερη την ευκαιρία δανεισμού στα τρέχοντα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, και στις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα, το μόνο συνετό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε τολμηροί και φιλόδοξοι.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών