γράφει : Βασίλης Μεταξάς
Το 2009 η αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε μία πολύ άσχημη κατάσταση...
Έφτασε λοιπόν η ημέρα που ένας από τους πιο δημοφιλείς Προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών θα παραδώσει τα κλειδιά του Λευκού Οίκου, μετά το πέρας της 8ετίας...
Σίγουρα το συνολικό έργο αλλά και η προσωπικότητα του Barack Obama είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα, καθώς οι απαιτήσεις του κόσμου ήταν πάρα πολλές το 2008, όταν εξελέγη πανηγυρικά. Πολλοί τον ξεχώρισαν για την μοναδική του ρητορική που στρεφόταν κατά των ρατσιστικών αντιλήψεων, για την πιο ήπια προσέγγισή του στα επίμαχα ζητήματα και για το πιο ανθρωπιστικό του πρόσωπο σε σχέση με τους προκατόχους του. Ταυτόχρονα όμως πολλοί έχουν σχολιάσει πως ο απερχόμενος Πρόεδρος πιστώθηκε πολλά τα οποία δεν ήταν δικά του κατορθώματα... Άλλοι έχουν πει πως θα μείνει στην ιστορία μόνο και μόνο επειδή ήταν Αφρο-αμερικάνος ή επειδή ήταν «ωραίος τύπος». Ισχύουν όμως;
Το 2009 η αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε μία πολύ άσχημη κατάσταση, στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης που τροφοδότησαν μεταξύ άλλων τα «τοξικά» στεγαστικά δάνεια των τραπεζών. Επί προεδρίας του κ. Obama, η Federal Reserve ακολούθησε μία πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική με ιστορικά χαμηλά επιτόκια για να τονώσει τη ρευστότητα στην οικονομία, καταφέρνοντας εν τέλει να διαμορφώσει το μέσο ρυθμό ανάπτυξης την περίοδο 2009 – 2016 στο 1,6%. Αν και η επίδοση είναι μία από τις χαμηλότερες σε επίπεδο 7ετίας, πλέον η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου έχει πάρει μπρος με τη Wall Street να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Και ναι, οι άκρως ικανοποιητικές επιδόσεις της Wall οφείλονται και στις επιδόσεις της οικονομίας, όχι μόνο στην αισιοδοξία που απορρέει από την εκλογή του Donald Trump την 8η Νοεμβρίου.
Επίσης, η απερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση κατάφερε να δημιουργήσει 11 εκ. θέσεις εργασίας από το 2009, ρίχνοντας την ανεργία στο ιστορικό χαμηλό του 4,7%. Το θετικό ήταν ότι παράλληλα αυξήθηκαν και οι μισθοί, με την ετήσια επίδοση να κινείται ανάμεσα σε 2 – 3%, όταν ο πληθωρισμός βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο (σσ: συνεπάγεται πως υπήρξε πραγματική αύξηση της αγοραστικής δύναμης).
Ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα του Δημοκρατικού Προέδρου ήταν και η δημιουργία του δημόσιου προγράμματος Υγείας «Obamacare»... Χάρη σε αυτό έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη περίπου 20 εκ. Αμερικανοί πολίτες που δεν μπορούσαν στο παρελθόν να ασφαλιστούν, λόγω του κόστους. Ο νεοεκλεγέντας Πρόεδρος έχει δεσμευθεί να το καταργήσει, με τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου να έχουν ήδη εκκινήσει τις διαδικασίες μέσω νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό. Βέβαια, δεν έχει ανακοινώσει ακόμα κάποιο εναλλακτικό σχέδιο για την ασφάλιση των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων.
Οι πολιτικές δημοσιονομικής τόνωσης και τα χαμηλά επιτόκια εκτόξευσαν το δανεισμό του μαερικανικού κράτους από το 2009, οπότε και το δημόσιο χρέος ήταν περίπου 9 τρις. Στα τέλη του 2016 το αντίστοιχο ποσό ήταν 19,9 τρις, υπερδιπλασιάστηκε δηλαδή, με το κόστος δανεισμού ωστόσο να είναι χαμηλό.
Ξεφεύγοντας από το οικονομικό κομμάτι, ο κ. Obama προσπάθησε να αντιμετωπίσει χρόνια προβλήματα της αμερικανικής κοινωνίας, χωρίς όμως να καταφέρει τα δέοντα. Εξηγώντας, όσες συγκινητικές ομιλίες και αν πραγματοποίησε δεν σταμάτησε τις δολοφονίες Αφρο-αμερικανών πολιτών από τις εγχώριες δυνάμεις ασφαλείας και τις ρατσιστικές επιθέσεις εναντίον τους. Επιπλέον, δεν νίκησε το πανίσχυρο λόμπι των βιομηχανιών όπλων, μία πάγια υπόσχεση την οποία εν τέλει αθέτησε, με αποτέλεσμα η ήδη τεράστια λίστα με τους νεκρούς από τις ένοπλες επιθέσεις απλών πολιτών να μακρύνει ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια.
Αν και δε σχετίζεται με τα εσωτερικά των Η.Π.Α., είναι άξια αναφοράς η προσπάθεια του Προέδρου για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή (σε αντίθετι κλίμα από τον Donald Trump...). Σήμα κατατεθέν η συμφωνία μεταξύ 195 χωρών στο Παρίσι, τον Δεκέμβριο του 2015, αλλά και το βέτο για άντληση πετρελαίου σε περιοχές της Αλάσκας.
Μείωσε τις ποινές σε 1.715 κατάδικους και απένειμε 212 χάρες
Ο Barack Obama έχει μειώσει περισσότερες ποινές από οποιονδήποτε άλλο Πρόεδρος στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
Ειδικότερα, μείωσε κατά πολύ την ποινή σε 1.715 κατάδικους (οι 500 ισόβια…) στα 8 χρόνια της διακυβέρνησής του, αριθμός υψηλότερος από το συνολικό για τα προηγούμενα 78 χρόνια, στα οποία βρέθηκαν στην εξουσία 13 διαφορετικοί Πρόεδροι!
Ο κ. Obama εξάντλησε τις προσπάθειες του για επιείκεια, ειδικά σε όσους είχαν καταδικαστεί για εμπόριο ή χρήση ναρκωτικών.
Ωστόσο, απένειμε μόνο 212 χάρες, ολική απαλλαγή δηλαδή από την ποινή.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως από τις προσπάθειες του κ. Obama, έχουν απελευθερωθεί από το Γκουαντανάμο πάνω από 180 άνδρες…
Συγκεκριμένα, όταν ανέλαβε καθήκοντα τον Ιανουάριο του 2009 ήταν έγκλειστοι στη φυλακή 242 άνθρωποι, για να μείνουν τελικά σήμερα 59.
Συνολικά 780 κρατούμενοι πέρασαν από το Γκουαντάναμο…
Θυμίζουμε πως οι Δικαστικές Αρχές των Η.Π.Α. είχαν απορρίψει μέσα στο περασμένο έτος το αίτημα του Λευκού Οίκου να μπορούν να παραδεχτούν την ενοχή τους οι φυλακισμένοι μέσω τηλεδιάσκεψης, κάτι που θα επιτάχυνε την αποσυμφόρηση.
Η φυλακή - ντροπή, στην οποία οι κρατούμενοι υποβάλλονταν σε βασανιστήρια κλπ, άνοιξε τις πύλες της το 2001 στους υπόπτους για τρομοκρατία, στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου 2001…
Η εξωτερική πολιτική
Όπως προαναφέρθηκε, ο κ. Obama προσπάθησε να εφαρμόσει μία πιο ήπια προσέγγιση στα πολύ σημαντικά ζητήματα, ένα εκ των οποίων και η εξωτερική πολιτική της χώρας του. Συνομίλησε όσο κανένας άλλος Αμερικανός Πρόεδρος με τους ηγέτες ανά τον κόσμο και καθιέρωσε μία άψογη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Καναδά και το Μεξικό. Στην περίπτωση της Κίνας δεν επιδίωξε κάποια σύρραξη παρά τις συνεχείς προκλήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα, ενώ φρόντισε να τιμωρήσει με σκληρές οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις τη Βόρεια Κορέα που απειλούσε όλο τον... πλανήτη με το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί και η επιμονή της κυβέρνησής του στη δημιουργία δύο κρατών στο ζήτημα Ισραήλ – Παλαιστίνης. Υπό την ομπρέλα του Διεθνούς Συνασπισμού, οι Η.Π.Α. προκάλεσαν πολύ σημαντικά πλήγματα στο Ισλαμικό Κράτος σε Συρία και Ιράκ. Ενδεικτικά, οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί του μπλοκ ανάγκασαν τους τρομοκράτες να απωλέσουν το 23% των εδαφών τους (πηγή IHS Markit) μέσα στο 2016. Ο Δημοκρατικός Πρόεδρος έληξε τον αιματηρό πόλεμο στο Ιράκ μειώνοντας και τα στρατεύματα σταδιακά στους 4.000, ενώ ελαχιστοποίησε και την παρουσία του αμερικανικού στρατού στο Αφγανιστάν. Ωστόσο, υπάρχουν και μελανά σημεία...
Το πρώτο είναι η επέμβαση στη Λιβύη το 2011, κάτι που αποτέλεσε ένα μεγάλο λάθος όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος το 2016. Σαφώς και η αφρικανική χώρα βρισκόταν υπό τον ζυγό του Gaddafi, ενός δικτάτορα, ο πόλεμος όμως τη βύθισε σε ένα μπαράζ εμφύλιων συρράξεων, ενώ το τελευταίο 12μηνο έχουν κάνει την εμφάνισή τους και οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Πλέον μοιάζει με μία χώρα αποσυναρμολογημένη, η οποία θα επανέλθει μετά από 10ετίες.
Στο θέμα της Ρωσίας, της «αιωνίου αντιπάλου» των Η.Π.Α., τα συμπεράσματα ποικίλουν. Στην αρχή της προεδρίας του ο κ. Obama έκανε σαφή βήματα για αποκατάσταση των σχέσεων με την «αρκούδα» αλλά ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, η εισβολή στην Κριμαία και η επιθετική Ρωσία του Vladimir Putin άλλαξαν τη στάση του. Οι οικονομικές κυρώσεις – απάντηση της Δύσης αποτέλεσαν ένα καίριο πλήγμα για τη Μόσχα. Σε ό,τι αφορά όμως τη Συρία, η Ουάσινγκτον δεν αντέδρασε ποτέ ουσιαστικά ούτε προχώρησε σε σοβαρές συνομιλίες για την από κοινού δράση της Ρωσίας και της συριακής κυβέρνησης, οι οποίες άφησαν πίσω δεκάδες χιλιάδες νεκρούς στις επιδρομές τους κατά των ανταρτών. Βέβαια, είναι μεγάλο λάθος των Η.Π.Α. η διαρκής εχθρική στάση ενάντια στον Bashar al-Assad και οι προσπάθειες για αποπομπή του από την εξουσία. Οι εν λόγω χειρισμοί το μόνο που κατάφεραν ήταν να πυροδοτήσουν ένα ακόμα περοσσότερο το βαρύ κλίμα στη Μέση Ανατολή.
Σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι ορισμένοι (όπως ο... Trump) κατηγόρησαν τον Barack Obama για τη δημιουργία του ISIS...
Ένα επίσης λάθος του απερχόμενου Προέδρου ήταν και το βέτο που άσκησε στην απόφαση για αποζημείωση των συγγενών των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου από τη Σαουδική Αραβία. Το βέτο εν τέλει απορρίφθηκε. Την ίδια στιγμή, σιωπούσα και σιωπά στις πολεμικές ενέργειες της πετρελαϊκης χώρας στην Υεμένη...
Το «άδοξο» τέλος
Σίγουρα διαβάζοντας κάποιος τα παραπάνω απορεί με τον χαρακτηρισμό «άδοξο»...
Ο κ. Obama πήρε σαφή πολιτική θέση υπέρ της Hillary Clinton κατά την προκλεγική εκστρατεία, συσπειρώνοντας έτσι ακόμα περισσότερο το αντίπαλο στρατόπεδο. Ένας Πρόεδρος πρέπει να παραμένει ουδέτερος σε μία τόσο σημαντική αναμέτρηση. Τελικά η κα Clinton ηττήθηκε εκκωφαντικά, εκθέτοντας και τον Barack Obama.
Ακόμα μεγαλύτερο σφάλμα ίσως αποτελούν οι πρόσφατες κυρώσεις κατά της Μόσχας και οι απέλαση 35 διπλωματών της, λόγω «hacking» που επηρέασσε το αποτέλεσμα των εκλογών της 8ης Νοεμβρίου. Η κίνηση έμοιαζε πιο πολύ με το κύκνειο άσμα μίας κυβέρνησης που ήθελε απλά να δυσκολέψει την επόμενη...
Τί περιμένουμε από τον Donald Trump;
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος έχει αποδείξει πως είναι απρόβλεπτος στις κινήσεις του, ωστόσο μας έχει δώσει μία γεύση από τις πολιτικές που επιθυμεί να ακολουθήσει. Σε ό,τι αφορά την αμερικανική οικονομία, έχει μιλήσει για δημοσιονομική τόνωση, μέσω επενδύσεων σε υποδομές, ύψους 1 τρις δολαρίων σε βάθος 4ετίας, ενώ έχει προαναγγείλει και χαλάρωση του ρυθμιστικού πλαισίου για τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις. Τα παραπάνω θα επιδράσουν θετικά στη Wall Street, όχι όμως με την αναμενόμενη ένταση.
Επιπλέον, σκοπεύει να μειώσει τον εταιρικό φόρο σετο 15% (από 35%), σε μία προσπάθεια να προσελκύσει επενδύσεις και να δώσει κίνητρο για την επιστροφή κεφαλαίων στη χώρα. Περί αυτού, να τονιστεί ότι η Apple διακρατεί στο εξωτερικό 215 δις δολάρια!
Ωστόσο, οι αθέμιτοι τρόποι μέσω απειλών για διασυνοριακό τρόπο τους οποίους εφαρμόζει ο Ρεπουμπλικάνος ίσως έχουν το αντίστροφο αποτέλεσμα. Ο κ. Trump έχει απειλήσει με αυξημένο διασυνοριακό φόρο 35% τις πολυεθνικές (μεταξύ αυτών Toyota, BMW, Ford, General Motors κλπ) που επιλέγουν το Μεξικό και όχι τις Η.Π.Α. για επενδύσεις, στο πλαίσιο της επιθετικής στρατηγικής που εφαρμόζει και έχει σκοπό τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ωστόσο, οι πολιτικές του έχουν ήδη οδηγήσει σε κατάρρευση το μεξικανικό πέσο, το οποίο σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο έναντι του αμερικανικού δολαρίου… Οπότε, σύμφωνα στελέχη αυτοκινητοβιομηχανιών, συμβαίνει το εξής: Το υποτιμημένο πέσο καθιστά ακόμα πιο ελκυστικό το Μεξικό, καθώς ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής αλλά και της ίδιας της επένδυσης!
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο σχόλιο έκανε χθες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός και ο πρώην υπουργός Οικονομικών των Η.Π.Α., Lawrence Summers. Μάλιστα, πηγές του NBC σχολιάζαν χθες πως ακόμα και αν εφαρμοστεί ο διασυνοριακός φόρος 35% που αποτελεί ευθεία παραβίαση της εμπορικής συμφωνίας NAFTA, θα «απορροφηθεί» από το πολύ χαμηλό κόστος. «Σε σχέση με την περίοδο που κτίσαμε το τελευταίοι μας εργοστάσιο στο Μεξικό, το πέσο έχει υποτιμηθεί κατά 50%», σχολιάζει σχετικά διευθύνων σύμβουλος μεγάλης αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, το μεγαλύτερο «τεστ» για τον Donald Trump
Ένα μεγάλο στοίχημα για τον ίδιο αλλά ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει με το επί 10ετίες αντίπαλο δέος, τη Ρωσία. Οι οικονομικές κυρώσεις (τις είχε κινήσει ο Barack Obama…) κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Κριμαία το 2014 συνεχίζονται, καθώς δεν έχει επιτευχθεί η κατάλληλη πρόοδος (από πλευράς Μόσχα) σε ό,τι αφορά την ειρηνευτική Συμφωνία του Μινσκ για την Κριμαία. Να σημειωθεί ωστόσο πως η κωλυσιεργία στην όλη διαδικασία οφείλεται και στην ακροδεξιά ουκρανική κυβέρνηση, η οποία στηρίζεται μάλιστα από την Ε.Ε.
Η ίδια η Μόσχα δεν έχει εκφράσει ανοικτά κάποια αντίρρηση για ολοκλήρωση των διαδικασιών και πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας. Προεκλογικά, ο Ρεπουμπλικάνος είχε ταχθεί ουκ ολίγες φορές υπέρ μίας νέας, πιο ήπιας σχέσης της Ουάσινγκτον με τη Ρωσία, κάτι που εμπεριέχει και περιορισμό ή κατάργηση των κυρώσεων από τη Δύση.
Την ίδια στιγμή, όπως προαναφέρθηκε, είχε εξαπολύσει «πυρά» εναντίον του ΝΑΤΟ όχι μόνο για τις στρατηγικές του, αλλά και για το ότι οι Η.Π.Α. συνδράμουν μεγάλα ποσά «με τις υπόλοιπες χώρες να απολαμβάνουν την προστασία της Ουάσιγκτον».
Ένα «τρελό» και ταυτόχρονα λογικό σενάριο μελλοντικά θα ήταν η επιβολή κυρώσεων σε… Γερμανία και ΝΑΤΟ από τις υπόλοιπες χώρες, ως απόρροια για τη μη συμμόρφωση στη Συμφωνία του Μινσκ από την ουκρανική κυβέρνηση, την οποία και υποστηρίζουν. Με πλήρη εφαρμογή της νομιμότητας θα έπρεπε και η Ουάσινγκτον για τον ίδιο λόγο να φορτωθεί με κυρώσεις, λόγω και του «ενεργού» ρόλου της στην αλλαγή της ουκρανικής ηγεσίας το 2014.
Θα δοκιμάσει κάτι τέτοιο ο νεοεκλεγέντας Πρόεδρος; Πλέον, πρέπει να διαλέξει: Σύγκρουση με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ και καλύτερες διπλωματικές σχέσεις με τη Ρωσία ή συνέχιση της ίδιας πολιτικής και ολομέτωπη επίθεση κατά του Vladimir Putin;
Με ποιους τρόπους μπορεί να επηρεάσει η εκλογή Trump την Ε.Ε.;
Πριν τις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαπέλυε με κάθε ευκαιρία «πυρά» κατά του νεοεκλεγέντα Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών… Εξαίρεση αποτελεί η Γερμανία, με την Angela Merkel να αποφεύγει να πάρει θέση, μιλώντας μόνο για την «ισότητα των φύλων» σε καίριες θέσεις σε περίπτωση που κερδίσει η Hillary Clinton. Μετά την αναπάντεχη και σπουδαία νίκη του Ρεπουμπλικάνου όμως, παρατηρείται μία στροφή 180 μοιρών. Και μόνο αυτό, αποδεικνύει πως οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να έχουν καλές και εποικοδομητικές σχέσεις με τον Πρόεδρο των Η.Π.Α., καθώς η πορεία του μπλοκ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό (και) από αυτόν, ειδικά την τρέχουσα κρίσιμη περίοδο.
Να σημειωθεί πως και αυτή τη φορά η Ε.Ε. δεν παρέλειψε να μην αποδεχθεί και να σχολιάσει αρνητικά μία δημοκρατική απόφαση ενός λαού, όπως έγινε και με τα δημοψηφίσματα στην Ελλάδα και τη Βρετανία. Άσχετα με το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με την νίκη του κ.Trump, δεν παύει να είναι εκλεγμένος από το λαό.
Σε ό,τι αφορά το επίκαιρο θέμα της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., η μέχρι τώρα αρνητική στάση του Ρεπουμπλικάνου απέναντι στις Βρυξέλλες δίνει σίγουρα μία διαπραγματευτική ισχύ στο Λονδίνο, ενόψει των συνομιλιών για το Brexit. Επί του θέματος, ο κ.Trump είχε κατακρίνει ουκ ολίγες φορές τους χειρισμούς της Ένωσης πριν από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου, τασσόμενος ανοικτά υπέρ του Brexit. Σημειώνεται πως έχει άψογες σχέσεις με έναν εκ των ηγετών της καμπάνιας για το Brexit, τον Nigel Farage.
Στο οικονομικό κομμάτι, ο κ.Trump έχει προαναγγείλει μία κατάργηση της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ Ουάσινγκτον και Βρυξελλών (TTIP), ενώ κάποιες πιο ήπιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για συνέχιση των συνομιλιών, αλλά με μία σαφώς πιο σκληρή στάση από πλευράς των Αμερικανών. Σε αυτό το σημείο να υπενθυμιστεί πως ο νεοεκλεγέντας Πρόεδρος έχει διαμηνύσει πως θα αντικαταστήσει όλους τους διαπραγματευτές εμπορικών συμφωνιών.
Αντίκτυπο εντός της Γηραιάς Ηπείρου αναμένεται να έχει και η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής που θα ακολουθήσει η Federal Reserve, καθώς ο Ρεπουμπλικάνος έχει ταχθεί προ πολλού κατά της ποσοτικής χαλάρωσης ή της πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων που ακολουθείται αυτή τη στιγμή στη χώρα (0,5% - 0,75%). Ως αποτέλεσμα, θα αναπτυχθεί μία έντονη ανισορροπία ανάμεσα στα τραπεζικά συστήματα της Ευρωζώνης και των Η.Π.Α., λόγω του συνεχιζόμενου QE που ακολουθεί η Ε.Κ.Τ.
Επίσης, η εκλογή Trump φαίνεται πως θα θέσει τις ΗΠΑ εκτός της συμφωνίας του Παρισιού (υπέγραψαν 195 χώρες) για την κλιματική αλλαγή, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο projects πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τη μείωση των ρύπων.
Σχετικά με το ΝΑΤΟ, ο κ. Trump είχε μιλήσει για χρηματική συνδρομή των χωρών που «θέλουν να λένε πως προστατεύονται από την Ουάσινγκτον».
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε πως η εκλογή Trump αποδίδεται από πολλούς στο κύμα λαϊκισμού που έχει ξεκινήσει από την Ευρώπη. Μάλιστα, μέσα στις χώρες που οι δύσκολες συνθήκες είχαν ως αποτέλεσμα να εκλεγούν λαϊκιστές στην εξουσία, συγκαταλέγεται και η Ελλάδα. Ο θρίαμβός του ίσως πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο αυτήν την τάση τη στιγμή που σε Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία οι λαϊκιστές... μεσουρανούν.
Tip: Η υποδοχή του καναδικού Κοινοβουλίου στον κ. Obama
www.bankingnews.gr
Σίγουρα το συνολικό έργο αλλά και η προσωπικότητα του Barack Obama είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα, καθώς οι απαιτήσεις του κόσμου ήταν πάρα πολλές το 2008, όταν εξελέγη πανηγυρικά. Πολλοί τον ξεχώρισαν για την μοναδική του ρητορική που στρεφόταν κατά των ρατσιστικών αντιλήψεων, για την πιο ήπια προσέγγισή του στα επίμαχα ζητήματα και για το πιο ανθρωπιστικό του πρόσωπο σε σχέση με τους προκατόχους του. Ταυτόχρονα όμως πολλοί έχουν σχολιάσει πως ο απερχόμενος Πρόεδρος πιστώθηκε πολλά τα οποία δεν ήταν δικά του κατορθώματα... Άλλοι έχουν πει πως θα μείνει στην ιστορία μόνο και μόνο επειδή ήταν Αφρο-αμερικάνος ή επειδή ήταν «ωραίος τύπος». Ισχύουν όμως;
Το 2009 η αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε μία πολύ άσχημη κατάσταση, στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης που τροφοδότησαν μεταξύ άλλων τα «τοξικά» στεγαστικά δάνεια των τραπεζών. Επί προεδρίας του κ. Obama, η Federal Reserve ακολούθησε μία πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική με ιστορικά χαμηλά επιτόκια για να τονώσει τη ρευστότητα στην οικονομία, καταφέρνοντας εν τέλει να διαμορφώσει το μέσο ρυθμό ανάπτυξης την περίοδο 2009 – 2016 στο 1,6%. Αν και η επίδοση είναι μία από τις χαμηλότερες σε επίπεδο 7ετίας, πλέον η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου έχει πάρει μπρος με τη Wall Street να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Και ναι, οι άκρως ικανοποιητικές επιδόσεις της Wall οφείλονται και στις επιδόσεις της οικονομίας, όχι μόνο στην αισιοδοξία που απορρέει από την εκλογή του Donald Trump την 8η Νοεμβρίου.
Επίσης, η απερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση κατάφερε να δημιουργήσει 11 εκ. θέσεις εργασίας από το 2009, ρίχνοντας την ανεργία στο ιστορικό χαμηλό του 4,7%. Το θετικό ήταν ότι παράλληλα αυξήθηκαν και οι μισθοί, με την ετήσια επίδοση να κινείται ανάμεσα σε 2 – 3%, όταν ο πληθωρισμός βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο (σσ: συνεπάγεται πως υπήρξε πραγματική αύξηση της αγοραστικής δύναμης).
Ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα του Δημοκρατικού Προέδρου ήταν και η δημιουργία του δημόσιου προγράμματος Υγείας «Obamacare»... Χάρη σε αυτό έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη περίπου 20 εκ. Αμερικανοί πολίτες που δεν μπορούσαν στο παρελθόν να ασφαλιστούν, λόγω του κόστους. Ο νεοεκλεγέντας Πρόεδρος έχει δεσμευθεί να το καταργήσει, με τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου να έχουν ήδη εκκινήσει τις διαδικασίες μέσω νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό. Βέβαια, δεν έχει ανακοινώσει ακόμα κάποιο εναλλακτικό σχέδιο για την ασφάλιση των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων.
Οι πολιτικές δημοσιονομικής τόνωσης και τα χαμηλά επιτόκια εκτόξευσαν το δανεισμό του μαερικανικού κράτους από το 2009, οπότε και το δημόσιο χρέος ήταν περίπου 9 τρις. Στα τέλη του 2016 το αντίστοιχο ποσό ήταν 19,9 τρις, υπερδιπλασιάστηκε δηλαδή, με το κόστος δανεισμού ωστόσο να είναι χαμηλό.
Ξεφεύγοντας από το οικονομικό κομμάτι, ο κ. Obama προσπάθησε να αντιμετωπίσει χρόνια προβλήματα της αμερικανικής κοινωνίας, χωρίς όμως να καταφέρει τα δέοντα. Εξηγώντας, όσες συγκινητικές ομιλίες και αν πραγματοποίησε δεν σταμάτησε τις δολοφονίες Αφρο-αμερικανών πολιτών από τις εγχώριες δυνάμεις ασφαλείας και τις ρατσιστικές επιθέσεις εναντίον τους. Επιπλέον, δεν νίκησε το πανίσχυρο λόμπι των βιομηχανιών όπλων, μία πάγια υπόσχεση την οποία εν τέλει αθέτησε, με αποτέλεσμα η ήδη τεράστια λίστα με τους νεκρούς από τις ένοπλες επιθέσεις απλών πολιτών να μακρύνει ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια.
Αν και δε σχετίζεται με τα εσωτερικά των Η.Π.Α., είναι άξια αναφοράς η προσπάθεια του Προέδρου για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή (σε αντίθετι κλίμα από τον Donald Trump...). Σήμα κατατεθέν η συμφωνία μεταξύ 195 χωρών στο Παρίσι, τον Δεκέμβριο του 2015, αλλά και το βέτο για άντληση πετρελαίου σε περιοχές της Αλάσκας.
Μείωσε τις ποινές σε 1.715 κατάδικους και απένειμε 212 χάρες
Ο Barack Obama έχει μειώσει περισσότερες ποινές από οποιονδήποτε άλλο Πρόεδρος στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
Ειδικότερα, μείωσε κατά πολύ την ποινή σε 1.715 κατάδικους (οι 500 ισόβια…) στα 8 χρόνια της διακυβέρνησής του, αριθμός υψηλότερος από το συνολικό για τα προηγούμενα 78 χρόνια, στα οποία βρέθηκαν στην εξουσία 13 διαφορετικοί Πρόεδροι!
Ο κ. Obama εξάντλησε τις προσπάθειες του για επιείκεια, ειδικά σε όσους είχαν καταδικαστεί για εμπόριο ή χρήση ναρκωτικών.
Ωστόσο, απένειμε μόνο 212 χάρες, ολική απαλλαγή δηλαδή από την ποινή.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως από τις προσπάθειες του κ. Obama, έχουν απελευθερωθεί από το Γκουαντανάμο πάνω από 180 άνδρες…
Συγκεκριμένα, όταν ανέλαβε καθήκοντα τον Ιανουάριο του 2009 ήταν έγκλειστοι στη φυλακή 242 άνθρωποι, για να μείνουν τελικά σήμερα 59.
Συνολικά 780 κρατούμενοι πέρασαν από το Γκουαντάναμο…
Θυμίζουμε πως οι Δικαστικές Αρχές των Η.Π.Α. είχαν απορρίψει μέσα στο περασμένο έτος το αίτημα του Λευκού Οίκου να μπορούν να παραδεχτούν την ενοχή τους οι φυλακισμένοι μέσω τηλεδιάσκεψης, κάτι που θα επιτάχυνε την αποσυμφόρηση.
Η φυλακή - ντροπή, στην οποία οι κρατούμενοι υποβάλλονταν σε βασανιστήρια κλπ, άνοιξε τις πύλες της το 2001 στους υπόπτους για τρομοκρατία, στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου 2001…
Η εξωτερική πολιτική
Όπως προαναφέρθηκε, ο κ. Obama προσπάθησε να εφαρμόσει μία πιο ήπια προσέγγιση στα πολύ σημαντικά ζητήματα, ένα εκ των οποίων και η εξωτερική πολιτική της χώρας του. Συνομίλησε όσο κανένας άλλος Αμερικανός Πρόεδρος με τους ηγέτες ανά τον κόσμο και καθιέρωσε μία άψογη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Καναδά και το Μεξικό. Στην περίπτωση της Κίνας δεν επιδίωξε κάποια σύρραξη παρά τις συνεχείς προκλήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα, ενώ φρόντισε να τιμωρήσει με σκληρές οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις τη Βόρεια Κορέα που απειλούσε όλο τον... πλανήτη με το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί και η επιμονή της κυβέρνησής του στη δημιουργία δύο κρατών στο ζήτημα Ισραήλ – Παλαιστίνης. Υπό την ομπρέλα του Διεθνούς Συνασπισμού, οι Η.Π.Α. προκάλεσαν πολύ σημαντικά πλήγματα στο Ισλαμικό Κράτος σε Συρία και Ιράκ. Ενδεικτικά, οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί του μπλοκ ανάγκασαν τους τρομοκράτες να απωλέσουν το 23% των εδαφών τους (πηγή IHS Markit) μέσα στο 2016. Ο Δημοκρατικός Πρόεδρος έληξε τον αιματηρό πόλεμο στο Ιράκ μειώνοντας και τα στρατεύματα σταδιακά στους 4.000, ενώ ελαχιστοποίησε και την παρουσία του αμερικανικού στρατού στο Αφγανιστάν. Ωστόσο, υπάρχουν και μελανά σημεία...
Το πρώτο είναι η επέμβαση στη Λιβύη το 2011, κάτι που αποτέλεσε ένα μεγάλο λάθος όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος το 2016. Σαφώς και η αφρικανική χώρα βρισκόταν υπό τον ζυγό του Gaddafi, ενός δικτάτορα, ο πόλεμος όμως τη βύθισε σε ένα μπαράζ εμφύλιων συρράξεων, ενώ το τελευταίο 12μηνο έχουν κάνει την εμφάνισή τους και οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Πλέον μοιάζει με μία χώρα αποσυναρμολογημένη, η οποία θα επανέλθει μετά από 10ετίες.
Στο θέμα της Ρωσίας, της «αιωνίου αντιπάλου» των Η.Π.Α., τα συμπεράσματα ποικίλουν. Στην αρχή της προεδρίας του ο κ. Obama έκανε σαφή βήματα για αποκατάσταση των σχέσεων με την «αρκούδα» αλλά ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, η εισβολή στην Κριμαία και η επιθετική Ρωσία του Vladimir Putin άλλαξαν τη στάση του. Οι οικονομικές κυρώσεις – απάντηση της Δύσης αποτέλεσαν ένα καίριο πλήγμα για τη Μόσχα. Σε ό,τι αφορά όμως τη Συρία, η Ουάσινγκτον δεν αντέδρασε ποτέ ουσιαστικά ούτε προχώρησε σε σοβαρές συνομιλίες για την από κοινού δράση της Ρωσίας και της συριακής κυβέρνησης, οι οποίες άφησαν πίσω δεκάδες χιλιάδες νεκρούς στις επιδρομές τους κατά των ανταρτών. Βέβαια, είναι μεγάλο λάθος των Η.Π.Α. η διαρκής εχθρική στάση ενάντια στον Bashar al-Assad και οι προσπάθειες για αποπομπή του από την εξουσία. Οι εν λόγω χειρισμοί το μόνο που κατάφεραν ήταν να πυροδοτήσουν ένα ακόμα περοσσότερο το βαρύ κλίμα στη Μέση Ανατολή.
Σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι ορισμένοι (όπως ο... Trump) κατηγόρησαν τον Barack Obama για τη δημιουργία του ISIS...
Ένα επίσης λάθος του απερχόμενου Προέδρου ήταν και το βέτο που άσκησε στην απόφαση για αποζημείωση των συγγενών των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου από τη Σαουδική Αραβία. Το βέτο εν τέλει απορρίφθηκε. Την ίδια στιγμή, σιωπούσα και σιωπά στις πολεμικές ενέργειες της πετρελαϊκης χώρας στην Υεμένη...
Το «άδοξο» τέλος
Σίγουρα διαβάζοντας κάποιος τα παραπάνω απορεί με τον χαρακτηρισμό «άδοξο»...
Ο κ. Obama πήρε σαφή πολιτική θέση υπέρ της Hillary Clinton κατά την προκλεγική εκστρατεία, συσπειρώνοντας έτσι ακόμα περισσότερο το αντίπαλο στρατόπεδο. Ένας Πρόεδρος πρέπει να παραμένει ουδέτερος σε μία τόσο σημαντική αναμέτρηση. Τελικά η κα Clinton ηττήθηκε εκκωφαντικά, εκθέτοντας και τον Barack Obama.
Ακόμα μεγαλύτερο σφάλμα ίσως αποτελούν οι πρόσφατες κυρώσεις κατά της Μόσχας και οι απέλαση 35 διπλωματών της, λόγω «hacking» που επηρέασσε το αποτέλεσμα των εκλογών της 8ης Νοεμβρίου. Η κίνηση έμοιαζε πιο πολύ με το κύκνειο άσμα μίας κυβέρνησης που ήθελε απλά να δυσκολέψει την επόμενη...
Τί περιμένουμε από τον Donald Trump;
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος έχει αποδείξει πως είναι απρόβλεπτος στις κινήσεις του, ωστόσο μας έχει δώσει μία γεύση από τις πολιτικές που επιθυμεί να ακολουθήσει. Σε ό,τι αφορά την αμερικανική οικονομία, έχει μιλήσει για δημοσιονομική τόνωση, μέσω επενδύσεων σε υποδομές, ύψους 1 τρις δολαρίων σε βάθος 4ετίας, ενώ έχει προαναγγείλει και χαλάρωση του ρυθμιστικού πλαισίου για τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις. Τα παραπάνω θα επιδράσουν θετικά στη Wall Street, όχι όμως με την αναμενόμενη ένταση.
Επιπλέον, σκοπεύει να μειώσει τον εταιρικό φόρο σετο 15% (από 35%), σε μία προσπάθεια να προσελκύσει επενδύσεις και να δώσει κίνητρο για την επιστροφή κεφαλαίων στη χώρα. Περί αυτού, να τονιστεί ότι η Apple διακρατεί στο εξωτερικό 215 δις δολάρια!
Ωστόσο, οι αθέμιτοι τρόποι μέσω απειλών για διασυνοριακό τρόπο τους οποίους εφαρμόζει ο Ρεπουμπλικάνος ίσως έχουν το αντίστροφο αποτέλεσμα. Ο κ. Trump έχει απειλήσει με αυξημένο διασυνοριακό φόρο 35% τις πολυεθνικές (μεταξύ αυτών Toyota, BMW, Ford, General Motors κλπ) που επιλέγουν το Μεξικό και όχι τις Η.Π.Α. για επενδύσεις, στο πλαίσιο της επιθετικής στρατηγικής που εφαρμόζει και έχει σκοπό τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ωστόσο, οι πολιτικές του έχουν ήδη οδηγήσει σε κατάρρευση το μεξικανικό πέσο, το οποίο σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο έναντι του αμερικανικού δολαρίου… Οπότε, σύμφωνα στελέχη αυτοκινητοβιομηχανιών, συμβαίνει το εξής: Το υποτιμημένο πέσο καθιστά ακόμα πιο ελκυστικό το Μεξικό, καθώς ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής αλλά και της ίδιας της επένδυσης!
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο σχόλιο έκανε χθες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός και ο πρώην υπουργός Οικονομικών των Η.Π.Α., Lawrence Summers. Μάλιστα, πηγές του NBC σχολιάζαν χθες πως ακόμα και αν εφαρμοστεί ο διασυνοριακός φόρος 35% που αποτελεί ευθεία παραβίαση της εμπορικής συμφωνίας NAFTA, θα «απορροφηθεί» από το πολύ χαμηλό κόστος. «Σε σχέση με την περίοδο που κτίσαμε το τελευταίοι μας εργοστάσιο στο Μεξικό, το πέσο έχει υποτιμηθεί κατά 50%», σχολιάζει σχετικά διευθύνων σύμβουλος μεγάλης αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, το μεγαλύτερο «τεστ» για τον Donald Trump
Ένα μεγάλο στοίχημα για τον ίδιο αλλά ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει με το επί 10ετίες αντίπαλο δέος, τη Ρωσία. Οι οικονομικές κυρώσεις (τις είχε κινήσει ο Barack Obama…) κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Κριμαία το 2014 συνεχίζονται, καθώς δεν έχει επιτευχθεί η κατάλληλη πρόοδος (από πλευράς Μόσχα) σε ό,τι αφορά την ειρηνευτική Συμφωνία του Μινσκ για την Κριμαία. Να σημειωθεί ωστόσο πως η κωλυσιεργία στην όλη διαδικασία οφείλεται και στην ακροδεξιά ουκρανική κυβέρνηση, η οποία στηρίζεται μάλιστα από την Ε.Ε.
Η ίδια η Μόσχα δεν έχει εκφράσει ανοικτά κάποια αντίρρηση για ολοκλήρωση των διαδικασιών και πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας. Προεκλογικά, ο Ρεπουμπλικάνος είχε ταχθεί ουκ ολίγες φορές υπέρ μίας νέας, πιο ήπιας σχέσης της Ουάσινγκτον με τη Ρωσία, κάτι που εμπεριέχει και περιορισμό ή κατάργηση των κυρώσεων από τη Δύση.
Την ίδια στιγμή, όπως προαναφέρθηκε, είχε εξαπολύσει «πυρά» εναντίον του ΝΑΤΟ όχι μόνο για τις στρατηγικές του, αλλά και για το ότι οι Η.Π.Α. συνδράμουν μεγάλα ποσά «με τις υπόλοιπες χώρες να απολαμβάνουν την προστασία της Ουάσιγκτον».
Ένα «τρελό» και ταυτόχρονα λογικό σενάριο μελλοντικά θα ήταν η επιβολή κυρώσεων σε… Γερμανία και ΝΑΤΟ από τις υπόλοιπες χώρες, ως απόρροια για τη μη συμμόρφωση στη Συμφωνία του Μινσκ από την ουκρανική κυβέρνηση, την οποία και υποστηρίζουν. Με πλήρη εφαρμογή της νομιμότητας θα έπρεπε και η Ουάσινγκτον για τον ίδιο λόγο να φορτωθεί με κυρώσεις, λόγω και του «ενεργού» ρόλου της στην αλλαγή της ουκρανικής ηγεσίας το 2014.
Θα δοκιμάσει κάτι τέτοιο ο νεοεκλεγέντας Πρόεδρος; Πλέον, πρέπει να διαλέξει: Σύγκρουση με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ και καλύτερες διπλωματικές σχέσεις με τη Ρωσία ή συνέχιση της ίδιας πολιτικής και ολομέτωπη επίθεση κατά του Vladimir Putin;
Με ποιους τρόπους μπορεί να επηρεάσει η εκλογή Trump την Ε.Ε.;
Πριν τις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαπέλυε με κάθε ευκαιρία «πυρά» κατά του νεοεκλεγέντα Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών… Εξαίρεση αποτελεί η Γερμανία, με την Angela Merkel να αποφεύγει να πάρει θέση, μιλώντας μόνο για την «ισότητα των φύλων» σε καίριες θέσεις σε περίπτωση που κερδίσει η Hillary Clinton. Μετά την αναπάντεχη και σπουδαία νίκη του Ρεπουμπλικάνου όμως, παρατηρείται μία στροφή 180 μοιρών. Και μόνο αυτό, αποδεικνύει πως οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να έχουν καλές και εποικοδομητικές σχέσεις με τον Πρόεδρο των Η.Π.Α., καθώς η πορεία του μπλοκ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό (και) από αυτόν, ειδικά την τρέχουσα κρίσιμη περίοδο.
Να σημειωθεί πως και αυτή τη φορά η Ε.Ε. δεν παρέλειψε να μην αποδεχθεί και να σχολιάσει αρνητικά μία δημοκρατική απόφαση ενός λαού, όπως έγινε και με τα δημοψηφίσματα στην Ελλάδα και τη Βρετανία. Άσχετα με το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με την νίκη του κ.Trump, δεν παύει να είναι εκλεγμένος από το λαό.
Σε ό,τι αφορά το επίκαιρο θέμα της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., η μέχρι τώρα αρνητική στάση του Ρεπουμπλικάνου απέναντι στις Βρυξέλλες δίνει σίγουρα μία διαπραγματευτική ισχύ στο Λονδίνο, ενόψει των συνομιλιών για το Brexit. Επί του θέματος, ο κ.Trump είχε κατακρίνει ουκ ολίγες φορές τους χειρισμούς της Ένωσης πριν από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου, τασσόμενος ανοικτά υπέρ του Brexit. Σημειώνεται πως έχει άψογες σχέσεις με έναν εκ των ηγετών της καμπάνιας για το Brexit, τον Nigel Farage.
Στο οικονομικό κομμάτι, ο κ.Trump έχει προαναγγείλει μία κατάργηση της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ Ουάσινγκτον και Βρυξελλών (TTIP), ενώ κάποιες πιο ήπιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για συνέχιση των συνομιλιών, αλλά με μία σαφώς πιο σκληρή στάση από πλευράς των Αμερικανών. Σε αυτό το σημείο να υπενθυμιστεί πως ο νεοεκλεγέντας Πρόεδρος έχει διαμηνύσει πως θα αντικαταστήσει όλους τους διαπραγματευτές εμπορικών συμφωνιών.
Αντίκτυπο εντός της Γηραιάς Ηπείρου αναμένεται να έχει και η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής που θα ακολουθήσει η Federal Reserve, καθώς ο Ρεπουμπλικάνος έχει ταχθεί προ πολλού κατά της ποσοτικής χαλάρωσης ή της πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων που ακολουθείται αυτή τη στιγμή στη χώρα (0,5% - 0,75%). Ως αποτέλεσμα, θα αναπτυχθεί μία έντονη ανισορροπία ανάμεσα στα τραπεζικά συστήματα της Ευρωζώνης και των Η.Π.Α., λόγω του συνεχιζόμενου QE που ακολουθεί η Ε.Κ.Τ.
Επίσης, η εκλογή Trump φαίνεται πως θα θέσει τις ΗΠΑ εκτός της συμφωνίας του Παρισιού (υπέγραψαν 195 χώρες) για την κλιματική αλλαγή, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο projects πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τη μείωση των ρύπων.
Σχετικά με το ΝΑΤΟ, ο κ. Trump είχε μιλήσει για χρηματική συνδρομή των χωρών που «θέλουν να λένε πως προστατεύονται από την Ουάσινγκτον».
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε πως η εκλογή Trump αποδίδεται από πολλούς στο κύμα λαϊκισμού που έχει ξεκινήσει από την Ευρώπη. Μάλιστα, μέσα στις χώρες που οι δύσκολες συνθήκες είχαν ως αποτέλεσμα να εκλεγούν λαϊκιστές στην εξουσία, συγκαταλέγεται και η Ελλάδα. Ο θρίαμβός του ίσως πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο αυτήν την τάση τη στιγμή που σε Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία οι λαϊκιστές... μεσουρανούν.
Tip: Η υποδοχή του καναδικού Κοινοβουλίου στον κ. Obama
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών