Περισσότερο αναγκαία από ποτέ η εθνική συνεννόηση
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται για την Ελλάδα από την αποχώρηση της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ είναι το εάν και κατά πόσο η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει την πορεία του ελληνικού προγράμματος.
Συγκεκριμένα, το ερώτημα εν πολλοίς συμπυκνώνεται στο εάν η Ελλάδα θα βγει κερδισμένη ή χαμένη από τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Εάν δηλαδή θα πρέπει να προσδοκά σε μια πιο χαλαρή αντιμετώπιση από τους δανειστές της ή θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια πιο σκληρή στάση ως προς το πώς θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα προσαρμογής.
Αν και οι εξελίξεις τώρα διαμορφώνονται και είναι εξαιρετικά πρόωρο να γίνει η οποιαδήποτε ασφαλής πρόβλεψη, το πιθανότερο είναι να μην υπάρξουν ριζικές αλλαγές στο άμεσο μέλλον για την πορεία του ελληνικού προγράμματος.
Άλλωστε η ΕΕ πασχίζει αυτή τη στιγμή όπου το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά, να στείλει το μήνυμα ότι οι εναπομείναντες 27 θα κάνουν ότι χρειαστεί για να διατηρηθεί η ΕΕ ενωμένη.
Συνεπώς το ελληνικό ζήτημα που για τους δανειστές εν πολλοίς έχει δρομολογηθεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, εισέρχεται σε δεύτερη μοίρα δεδομένου ότι πλέον διακυβεύονται πολύ μεγαλύτερα και πολύ σοβαρότερα ζητήματα, όπως είναι η συνοχή και η μελλοντική μορφή της ΕΕ (δεν είναι τυχαίο ότι έχει επανέλθει στο προσκήνιο η συζήτηση περί της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων).
Υπό αυτά τα δεδομένα, τα περιθώρια για την ελληνική κυβέρνηση για περαιτέρω ελιγμούς ελαχιστοποιούνται σημαντικά.
Είναι προφανές πως σημαντικές αλλαγές ως προς την ακολουθούμενη «συνταγή» δεν πρόκειται να υπάρξουν.
Το βάρος της οικονομικής προσαρμογής ήταν, είναι και θα παραμείνει στους ώμους της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτό είναι βέβαιο μια και κανείς στην Ευρώπη δεν επιθυμεί υπό τις νέες συνθήκες να ξαναπιάσει το θέμα του ελληνικού ζητήματος για να μελετήσει περαιτέρω παραμέτρους και να «υποστεί» νέες καθυστερήσεις.
Άλλωστε η πολιτική κατάσταση στην ΕΕ περιπλέκεται ακόμα περισσότερο με την άνοδο των εθνικιστικών φωνών, γεγονός που με τη σειρά του καθιστά ολοένα και πιο δύσκολο (από πλευράς πολιτικών όρων) να περάσουν αλλαγές με πιο ευνοϊκούς όρους στο ελληνικό πρόγραμμα από τα διάφορα εθνικά κοινοβούλια.
Συνεπώς το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί ως έχει, με τους δανειστές να μην φαίνονται διατεθειμένοι για περαιτέρω παραχωρήσεις.
Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει πως η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα περίοδο, όπου νέα δεδομένα και ισορροπίες διαμορφώνονται.
Υπό αυτήν την ανάγνωση, σίγουρα θα υπάρξουν ανατροπές και ευκαιρίες, τις οποίες μπορεί να εκμεταλλευθεί η Ελλάδα για να αντλήσει οφέλη, έστω και μακροπρόθεσμα.
Αλλά αυτό χρειάζεται σχέδιο και στρατηγική συμμαχιών.
Προϋποθέσεις που δεν αφορούν μόνο και αποκλειστικά την κυβέρνηση, αλλά όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου.
Σπύρος Χριστόπουλος
www.bankingnews.gr
Συγκεκριμένα, το ερώτημα εν πολλοίς συμπυκνώνεται στο εάν η Ελλάδα θα βγει κερδισμένη ή χαμένη από τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Εάν δηλαδή θα πρέπει να προσδοκά σε μια πιο χαλαρή αντιμετώπιση από τους δανειστές της ή θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια πιο σκληρή στάση ως προς το πώς θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα προσαρμογής.
Αν και οι εξελίξεις τώρα διαμορφώνονται και είναι εξαιρετικά πρόωρο να γίνει η οποιαδήποτε ασφαλής πρόβλεψη, το πιθανότερο είναι να μην υπάρξουν ριζικές αλλαγές στο άμεσο μέλλον για την πορεία του ελληνικού προγράμματος.
Άλλωστε η ΕΕ πασχίζει αυτή τη στιγμή όπου το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά, να στείλει το μήνυμα ότι οι εναπομείναντες 27 θα κάνουν ότι χρειαστεί για να διατηρηθεί η ΕΕ ενωμένη.
Συνεπώς το ελληνικό ζήτημα που για τους δανειστές εν πολλοίς έχει δρομολογηθεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, εισέρχεται σε δεύτερη μοίρα δεδομένου ότι πλέον διακυβεύονται πολύ μεγαλύτερα και πολύ σοβαρότερα ζητήματα, όπως είναι η συνοχή και η μελλοντική μορφή της ΕΕ (δεν είναι τυχαίο ότι έχει επανέλθει στο προσκήνιο η συζήτηση περί της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων).
Υπό αυτά τα δεδομένα, τα περιθώρια για την ελληνική κυβέρνηση για περαιτέρω ελιγμούς ελαχιστοποιούνται σημαντικά.
Είναι προφανές πως σημαντικές αλλαγές ως προς την ακολουθούμενη «συνταγή» δεν πρόκειται να υπάρξουν.
Το βάρος της οικονομικής προσαρμογής ήταν, είναι και θα παραμείνει στους ώμους της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτό είναι βέβαιο μια και κανείς στην Ευρώπη δεν επιθυμεί υπό τις νέες συνθήκες να ξαναπιάσει το θέμα του ελληνικού ζητήματος για να μελετήσει περαιτέρω παραμέτρους και να «υποστεί» νέες καθυστερήσεις.
Άλλωστε η πολιτική κατάσταση στην ΕΕ περιπλέκεται ακόμα περισσότερο με την άνοδο των εθνικιστικών φωνών, γεγονός που με τη σειρά του καθιστά ολοένα και πιο δύσκολο (από πλευράς πολιτικών όρων) να περάσουν αλλαγές με πιο ευνοϊκούς όρους στο ελληνικό πρόγραμμα από τα διάφορα εθνικά κοινοβούλια.
Συνεπώς το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί ως έχει, με τους δανειστές να μην φαίνονται διατεθειμένοι για περαιτέρω παραχωρήσεις.
Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει πως η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα περίοδο, όπου νέα δεδομένα και ισορροπίες διαμορφώνονται.
Υπό αυτήν την ανάγνωση, σίγουρα θα υπάρξουν ανατροπές και ευκαιρίες, τις οποίες μπορεί να εκμεταλλευθεί η Ελλάδα για να αντλήσει οφέλη, έστω και μακροπρόθεσμα.
Αλλά αυτό χρειάζεται σχέδιο και στρατηγική συμμαχιών.
Προϋποθέσεις που δεν αφορούν μόνο και αποκλειστικά την κυβέρνηση, αλλά όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου.
Σπύρος Χριστόπουλος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών