Η εκλογή του Trump, η Ελλάδα και τα δύο σενάρια για την ΕΕ - Ή θα σταθεί γερά στα πόδια της ή θα διαλυθεί

Πολύς λόγος γίνεται για τις επιπτώσεις που θα έχει στα ελληνικά συμφέροντα η εκλογή του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ.
Ήδη έχουν ανασυρθεί κάποιες σκόρπιες δηλώσεις από την προεκλογική του εκστρατεία, σύμφωνα με τις οποίες καλό θα ήταν η Ελλάδα να επιστρέψει στη δραχμή, ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να γίνουν Ελλάδα ως προς το μέγεθος του χρέους και ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία σχέση με το ελληνικό χρέος, ζήτημα για το οποίο θα πρέπει να ασχοληθεί η Γερμανία ή ακόμα και η Ρωσία.
Είναι προφανές ότι αυτές οι τοποθετήσεις δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ερμηνευτούν ως δείγμα γραφής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ προς την Ελλάδα.
Ωστόσο, σηματοδοτούν και αυτές - όπως και άλλες, π.χ. με το ΝΑΤΟ – την πρόθεση του να περιορίσει τον παρεμβατικό διεθνή ρόλο των ΗΠΑ.
Αν και η ελληνική πλευρά (κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση) έσπευσε να υποστηρίξει ότι μια αλλαγή στο Λευκό Οίκο δεν μπορεί να διαταράξει τις πολύ ισχυρές ελληνοαμερικανικές σχέσεις – θέση που αν μη τι άλλο ακούγεται λογική -, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι εν τέλει η εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει ο Trump.
Σε κάθε περίπτωση το ενδιαφέρον της ελληνικής πλευράς για την παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα, τουλάχιστον την παρούσα φάση, εδράζεται σε δύο κύρια ζητήματα, αυτά του χρέους και της οικονομίας και τις σχέσεις με την Τουρκία.
Ένα πρώτο μείζον ζήτημα λοιπόν είναι το θέμα του χρέους.
Έως τώρα οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν και τον πρώτο λόγο στο ΔΝΤ, έχουν σταθεί στο πλευρό της Ελλάδας ζητώντας αφενός την ελάφρυνση του χρέους και αφετέρου την ανάγκη αλλαγής της οικονομικής πολιτικής και του τέλους της λιτότητας (όχι μόνο για την Ελλάδα, συνολικά για την ΕΕ).
Ωστόσο, η στήριξη αυτή εκφραζόταν αποκλειστικά σε λεκτικές παρεμβάσεις και σε πιέσεις, οι οποίες αν και δεν πρέπει να υποτιμηθούν, σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν ουσιαστική βοήθεια, μια και ο λογαριασμός κατέληγε στα χέρια των Ευρωπαίων και η χάραξη της οικονομικής πολιτικής στα χέρια των Γερμανών.
Εάν ο Trump υλοποιήσει αυτό που έχει πει για το ελληνικό χρέος, επί της ουσίας δεν θα αλλάξει κάτι δραματικά, απλά θα έχουμε χάσει ως χώρα μια φωνή υποστήριξης, η οποία πλέον θα σφυρίζει αδιάφορα.
Ένα δεύτερο κρίσιμο ζήτημα είναι οι σχέσεις με την Τουρκία όσον αφορά την ασφάλεια και την άμυνα.
Είτε αυτές αφορούν τις διμερείς σχέσεις είτε το Κυπριακό.
Οι ΗΠΑ πάντα διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στην περιοχή και ήταν μια δύναμη άμεσης επέμβασης σε περιόδους κρίσης, όπως π.χ. στα Ίμια.
Ενδεχομένως, και εφόσον ο Trump επιμείνει στο περιορισμό του παρεμβατικού ρόλου των ΗΠΑ, αυτή η παρέμβαση, συνήθως εκτόνωσης, θα πάψει να υπάρχει.
Σε κάθε περίπτωση οι δύο αυτές εξελίξεις – και σε συνδυασμό με τη γενικότερη απόσυρση των ΗΠΑ -, εφόσον υλοποιηθούν, δημιουργούν νέα δεδομένα.
Τα οποία, εάν θέλουν οι Ευρωπαίοι, μπορεί να αποτελέσουν το κατάλληλο εφαλτήριο για την αλλαγή πορείας, για την αναγέννηση της ευρωπαϊκής ιδέας, για την ενίσχυση και την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος σε μια σειρά από κρίσιμες παραμέτρους, όπως στην οικονομία, στην άμυνα, στην ασφάλεια και στην εξωτερική πολιτική.
Αυτό το κενό εξουσίας μπορεί να αποτελέσει την ιδανική αφορμή για να βγει η Ευρώπη μπροστά, για να αφήσει πίσω της τις εθνικιστικές τάσεις, για να σταθεί ενωμένη στα πόδια της, για να προτάξει τα δικά της ενιαία συμφέροντα.
Ίσως είναι μια καλή ευκαιρία για την Ευρώπη να αφήσει πίσω της το διχασμό και το αδιέξοδο του εθνικισμού, και να πράξει αυτό που εκ της γέννησης της ονειρευόταν.
Να κάνει το μεγάλο βήμα προς την ομοσπονδοποίηση και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Σπύρος Χριστόπουλος

www.bankingnews.gr