Τελευταία Νέα
Απόψεις - Άρθρα

Ένωση Αναλογιστών: Σώστε την ελληνική οικονομία και μετά το συνταξιοδοτικό

Ένωση Αναλογιστών: Σώστε την ελληνική οικονομία και μετά το συνταξιοδοτικό
Αναπόφευκτη η περαιτέρω μείωση των συντάξεων, είπε ο κ. Παναγιώτης Ζαμπέλης αναλογιστής και CEO της εταιρείας AON Hewit 
Το συνταξιοδοτικό σύστημα όπως είναι δομημένο είναι ικανό να καταστρέψει την οικονομία.
Η λύση για τη διάσωση της οικονομίας είναι μείωση των συντάξεων για να προχωρήσουμε στη συνέχεια στη μείωση των εισφορών.
Αναπόφευκτη η περαιτέρω μείωση των συντάξεων, είπε ο κ. Παναγιώτης Ζαμπέλης αναλογιστής και CEO της εταιρείας AON Hewit, μιλώντας στο συνέδριο της Ένωσης Αναλογιστών που είχε ως θέμα το Συνταξιοδοτικό στην Ελλάδα.
Ο ίδιος δεν ήταν διόλου αισιόδοξος για τις επερχόμενες εξελίξεις, ενώ προσδιόρισε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να χάσουμε την οικονομία, εξαιτίας επιβαρύνσεων που υφίσταται για να διασωθεί το συνταξιοδοτικό.
Η προοπτική του αναδιανεμητικού συστήματος που στηρίζεται στο πλήθος των εργαζόμενων και των συνταξιούχων δεν έχει μέλλον ενώ το κεφαλαιοποιητικό σύστημα βασίζεται στα χρόνια ασφάλισης την καταβολή των εισφορών την αύξηση των μισθών και την απόδοση των επενδύσεων.
Το αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα εξαιτίας της υψηλής ανεργίας, της εισφοροδιαφυγής, της μείωσης των εισοδημάτων κι άλλων προβλημάτων συντελούν στη μη αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων αφού η μέση σύνταξή είναι 844 ευρώ και το 50% των συνταξιούχων ζει με λιγότερα από 700 ευρώ δηλαδή στο όριο της φτώχειας.
Ο γενικός διευθυντής της KPMG κ. Γιάννης Ραουνάς παρουσίασε μοντέλα συνταξιοδοτικών συστημάτων όπως το Ολλανδικό και Φινλανδικό μοντέλο που έχουν αξιοποιήσει και τους τρείς πυλώνες.
Το bankingnews παρουσιάζει όλη τη μελέτη της KPMG.
Οι παράγοντες που οδήγησαν τα Ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά συστήματα σε κρίση είναι:

― η αύξηση της ανεργίας,

― η αύξηση του πλήθους των συνταξιούχων σε σχέση με τους ενεργούς,

― η αύξηση του προσδόκιμου ορίου ζωής,

― η μείωση της ανάπτυξης,

― η μείωση της απασχόλησης

― η αύξηση των επιπέδων του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους,

― η αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Οι εξελίξεις αυτές στις σημερινές συνθήκες της οικονομικής κρίσης αντιμετωπίζονται στα κράτη-μέλη με νομοθετικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση κυρίως της μετάβασης από αναδιανεμητικά σε κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά συστήματα, καθορισμένης εισφοράς ή καθορισμένης παροχής.
Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε δύο βιώσιμα συνταξιοδοτικά συστήματα τα οποία αρκετά νωρίς διέγνωσαν τις αιτίες της κρίσης και έλαβαν τα κατάλληλα μέτρα.

1) Το Ολλανδικό μοντέλο

Όπως γίνεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Το Ολλανδικό σύστημα περιλαμβάνει 3 πυλώνες: την κρατική σύνταξη, τη συμπληρωματική συλλογική σύνταξη και τα ιδιωτικά ασφαλιστικά προϊόντα που ο καθένας αποκτά όπως επιθυμεί.
Και οι 3 πυλώνες μαζί καθορίζουν το συνολικό ποσό σύνταξης που λαμβάνει κάποιος στο τέλος του εργασιακού του βίου.

Πρώτος πυλώνας

Η κρατική σύνταξη παρέχεται με αναδιανεμητικό σύστημα (pay-as-you-go).
Αυτό σημαίνει ότι το κόστος για τις παροχές των κρατικών συντάξεων καλύπτεται από τους εργαζόμενους με τη μορφή εισφορών, ενώ επιπλέον χρηματοδότηση έρχεται από κρατικά κονδύλια.
Έτσι άμεσα ή έμμεσα ο καθένας συνεισφέρει στο αυξανόμενο κόστος των κρατικών συντάξεων είτε εργάζεται είτε είναι συνταξιούχος.
Οι κρατικές συντάξεις παρέχουν ένα βασικό εισόδημα, το επίπεδο του οποίου συνδέεται με τον ρυθμιζόμενο κατώτερο μισθό.
Οποιοσδήποτε έχει ζήσει ή εργασθεί στην Ολλανδία μεταξύ 15 και 65 ετών έχει κρατική σύνταξη και δικαίωμα σε αυτή από την ηλικία των 65 ετών.
Συνταξιοδοτικές απολαβές ζεύγους: ~ 700 Ευρώ έκαστος (50% του κατώτατου μισθού Ατομικές συνταξιοδοτικές απολαβές: ~ 1.000 Ευρώ (70% του κατώτατου μισθού)

Δεύτερος πυλώνας

Αφορά τα συλλογικά συστήματα συνταξιοδότησης.
Αυτά τα σχήματα είναι διαχειριζόμενα από ταμεία συντάξεων ή από ασφαλιστική εταιρεία.
Κατά τον Ολλανδικό νόμο υφίσταται αυστηρός διαχωρισμός εταιρείας και συνταξιοδοτικού ταμείου.
Ένα τέτοιο ταμείο είναι νομικά και χρηματοοικονομικά ανεξάρτητο από τις εταιρείες.
Τα συνταξιοδοτικά ταμεία διαχειρίζονται τα περισσότερα κεφάλαια συντάξεων στην Ολλανδία.
Ο δεύτερος πυλώνας είναι κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα.
Αυτό σημαίνει ότι οι συντάξεις χρηματοδοτούνται από τις εισφορές που τα μέλη του σχήματος πλήρωσαν στο παρελθόν καθώς και από την απόδοση των επενδύσεων από τις εισφορές τους.
Υφίστανται τρεις διαφορετικοί τύποι ταμείων σύνταξης:

― Κλαδικά ταμεία συντάξεων (για έναν ολόκληρο κλάδο όπως δημόσιοι λειτουργοί, κατασκευαστικός κλάδος, ξενοδοχεία ή κλάδος λιανικής) - 2/3 σε τέτοια ταμεία.

― Εταιρικά ταμεία συντάξεων (για μια εταιρεία ή οργανισμό).

― Ταμεία ελευθέρων επαγγελματιών (π.χ. ιατρών και οδοντιάτρων).

Τα ταμεία συντάξεων είναι μη-κερδοσκοπικοί οργανισμοί.
Λειτουργώντας ως ιδρύματα αποτελούν ανεξάρτητες νομικές οντότητες και δεν αποτελούν μέρος κάποιας εταιρείας.
Ως εκ τούτου δεν επηρεάζονται άμεσα από τυχόν οικονομικές δυσχέρειες μιας εταιρείας.
Στην Ολλανδία δεν είναι υποχρεωτικό από τον νόμο να είναι κάποιος μέλος ενός ταμείου συντάξεων.
Όμως αν οι κοινωνικοί εταίροι αποφασίσουν να παράσχουν ένα σχήμα για τους εργαζομένους τους, η πολιτεία μπορεί να το κάνει υποχρεωτικό για όλο τον κλάδο ή το επάγγελμα.
Έτσι άνω του 90% των εργαζομένων έχουν συνταξιοδοτικό σχήμα με τον εργοδότη τους, διαμορφώνοντας οικονομίες κλίμακας, αποδοτική διαχείριση και τελικά ένα καλό και βιώσιμο σχήμα.



Τρίτος πυλώνας

Αφορά προϊόντα ιδιωτικής συνταξιοδοτικής ασφάλισης.
Χρησιμοποιούνται κυρίως από αυτοαπασχολούμενους και εργαζομένους που δεν περιλαμβάνονται στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
Οποιοσδήποτε μπορεί να αγοράσει συνταξιοδοτικό προϊόν του τρίτου πυλώνα προσαρμοσμένο στις ανάγκες του.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι αποκτούν επιπλέον σύνταξη συχνά εκμεταλλευόμενοι φορολογικά οφέλη.

Νόμος κατανομής κινδύνου (Risk Sharing)

Η πλειονότητα των Ολλανδικών σχημάτων παροχής συντάξεων καθορισμένης παροχής (Defined Benefit) στην πραγματικότητα δεν είναι αμιγώς σχήματα DB, αλλά αποτελούν υβριδικά σχήματα.
Αυτό σημαίνει ότι αν ένα ταμείο αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (εργοδότες, εργαζόμενοι και συνταξιούχοι) συνεισφέρουν για την αποκατάστασή του.

― Οι εισφορές μπορεί να αυξηθούν.
Αυτό θα αυξήσει το μισθολογικό κόστος για τον εργοδότη και θα μειώσει τον καθαρό μισθό για τον εργαζόμενο.

― Τα περισσότερα συνταξιοδοτικά συστήματα περιλαμβάνουν μια ρήτρα που προβλέπει ότι η τιμαριθμική αναπροσαρμογή είναι υπό όρους.
Κάθε χρόνο το εκτελεστικό συμβούλιο του συνταξιοδοτικού ταμείου θα αποφασίσει εάν οικονομική κατάσταση του ταμείου επιτρέπει την τιμαριθμική αναπροσαρμογή των συντάξεων και των κεκτημένων δικαιωμάτων.
Τέτοιες τιμαριθμικοί περιορισμοί επηρεάζουν τους συνταξιούχους, τα μέλη που συνεχίζουν να συνεισφέρουν και τα άτομα που συνταξιοδοτούνται πρόωρα.

― Ένα ακραίο μέτρο είναι η μείωση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων.

2) Το Φινλανδικό μοντέλο

Βασίζεται επίσης στη δομή των τριών πυλώνων.
Ο πρώτος πυλώνας είναι σχεδόν πάντοτε μέρος της μέρος της δημόσιας διοίκησης και οι παροχές, καθώς και το επίπεδο και η χρηματοδότησή τους καθορίζεται μέσω της νομοθεσίας.
Στην Φινλανδία, η βασική σύνταξη του πρώτου πυλώνα αποτελείται από την εθνική σύνταξη και τη σύνταξη με βάση τις αποδοχές.
Τα συστήματα του δεύτερου πυλώνα συμπληρώνουν την κοινωνική ασφάλιση του πρώτου πυλώνα.
Αυτά περιλαμβάνουν τα συλλογικά κατά κλάδο ή εργοδότη σχήματα, όπως τα ομαδικά ασφαλιστήρια που διοργανώνονται από τον εργοδότη.
Τα επαγγελματικά σχήματα μερικές φορές είναι υποχρεωτικά και επίσης μπορεί να υπάρχει νομοθεσία σχετικά με αυτά.
Ωστόσο, η νομοθεσία είναι πάντα σε επίπεδο πλαισίου, το οποίο, για παράδειγμα, καθορίζει τις διαδικασίες ή τις προϋποθέσεις που οι πάροχοι συντάξεων που διαχειρίζονται το σχήμα πρέπει να τηρούν.
Ο τρίτος πυλώνας αποτελείται από την ιδιωτική ασφάλιση και αυτό, επίσης, συνήθως συμπληρώνει τις συνταξιοδοτικές παροχές του πρώτου και του δεύτερου πυλώνα. Περιλαμβάνει, για παράδειγμα, προσωπικά συνταξιοδοτικά ασφαλιστήρια συμβόλαια.
Υπάρχουν 2 βασικοί τύποι συνταξιοδοτικών προγραμμάτων:

― Παροχές με βάση τις αποδοχές για εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, αγρότες και αυτοαπασχολούμενους.

― Παροχές με βάση τις αποδοχές (κεφαλαιοποιητικό) για δημόσιους υπαλλήλους.

Στις αρχές του 2005, έγινε μια σημαντική μεταρρύθμιση κατά την οποία οι συντάξεις με βάση τα εισοδήματα υπέστησαν την πιο εκτεταμένη μεταρρύθμιση στη 40χρονη ιστορία τους.
Επηρέασε σχεδόν όλες τις νέες συντάξεις που άρχισαν μετά την έναρξη ισχύος της μεταρρύθμισης.
Βασικές τροποποιήσεις ήταν:

― Μετάθεση της μέσης πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 2-3 χρόνια

― Προσαρμογή του συνταξιοδοτικού συστήματος με τη μέση αύξηση του προσδόκιμου ζωής

― Ευέλικτη συνταξιοδότηση για συντάξεις γήρατος μεταξύ των ηλικιών 63 και 68,

― Περικοπή στις πρόωρες συντάξεις και αύξηση των κατώτερων ορίων ηλικίας

― Οι συντάξεις προκύπτουν με βάση τις αποδοχές σε ολόκληρο τον επαγγελματικό βίο

― Κοινωνικές παροχές συσσωρεύονται σε σύνταξη σε μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι πριν

― Προσδιορίστηκε χαμηλότερο ασφαλιστικό όριο στα 18 και άλλες τροποποιήσεις που επηρεάζουν τους νέους

― Εισαγωγή συντελεστή προσδόκιμου ζωής για εκείνους που γεννήθηκαν μετά το 1947

― Εισαγωγή μισθολογικού συντελεστή και δείκτη συντάξεων με βάση τα έσοδα

― Δικαίωμα αποκατάστασης

― Αυξημένη συνεισφορά για τους ηλικιωμένους μισθωτούς και ευέλικτη εισφορά για τους αυτοαπασχολούμενους



Όταν το 2005, η Φινλανδική κυβέρνηση, συνειδητοποίηση ότι υπήρχε σημαντικό θέμα στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας, ζητήθηκε από ομάδα εμπειρογνωμόνων να μελετήσουν το θέμα και να διατυπώσουν 3 προτάσεις.
Αυτές συζητήθηκαν με την αντιπολίτευση και κατέληξαν στην καλύτερη πρόταση, η οποία υπερψηφίστηκε στη βουλή με 98%.

Νίκος Θεοδωρόπουλος
ntheo@bankingnews.gr

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης