Ποιές πολιτικές θα επιλύσουν την κρίση
Η ελληνική κρίση συνήθως θεωρείται ως μια κρίση δημόσιου χρέους.
Χρησιμοποιώντας ένα νέο σύνολο δεδομένων, όμως, ο Paul-Adrien Hyppolite, ερευνητής του Harvard, δημοσίευσε μια μελέτη στο VoxEU, στην οποία υποστηρίζει ότι η ελληνική κρίση θα μπορούσε καλύτερα να χαρακτηριστεί ως μία κρίση ισοζυγίου πληρωμών.
Μάλιστα, κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα ερευνώντας τη δυναμική της εθνικής συσσώρευσης πλούτου στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον Hyppolite, υπάρχουν επί του παρόντος δύο αντικρουόμενες απόψεις για την κρίση του ευρώ, οι οποίες αντανακλούν τις διαφορές των ακαδημαϊκών κύκλων.
Είτε θεωρείται ότι είναι μια κρίση δημόσιου χρέους, είτε μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών.
Η ελληνική κρίση ευρέως θεωρείται ως μια κρίση δημόσιου χρέους, ενώ εκείνες στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία χαρακτηρίζονται ως κρίσεις ισοζυγίου πληρωμών (Baldwin και Giavazzi 2015, ΟΙΕ 2016).
Οι απόψεις αυτές είναι δύσκολο να συμβιβαστούν, και ως εκ τούτου η Ελλάδα πρόθυμα θεωρείται ως «ακραία» και «εξωγενής» περίπτωση (Wyplosz 2015) της κρίσης της ευρωζώνης.
Κατά συνέπεια, είναι μεγάλος ο πειρασμός να καταφύγουμε σε μια πολιτική εξήγηση της ελληνικής κρίσης, που βασίζεται αποκλειστικά στη δημοσιονομική απειθαρχία.
Εν τούτοις, σύμφωνα με τον Hyppolite, ο οποίος μελέτησε τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία την περίοδο 1997-2014 με βάση τη θεωρία, εξήχθησαν τα παρακάτω συμπεράσματα:
- Η εθνική αναλογία πλούτου / εισοδήματος είναι αντεστραμμένη καμπύλη σχήματος V, με αποκορύφωμα τον 6ο του 2011
- Η συσσώρευση των εγχώριων κεφαλαίων ήταν η βασική κινητήρια δύναμη του εθνικού πλούτου.
Η ταυτόχρονη δημιουργία μιας αρνητικής καθαρής θέσης ξένων περιουσιακών στοιχείων έχει, επομένως, επηρεάσει την πορεία του εθνικού πλούτου, για πρώτη φορά από την εποχή πριν από την κρίση.
- Ο ιδιωτικός πλούτος αυξήθηκε κατακόρυφα μέχρι το 2007 πριν από την κατάρρευση.
- Η προ της κρίσης ανάπτυξη στα ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία υποστηρίζονται από πάγια περιουσιακά στοιχεία (κυρίως κατοικίες), ενώ η αύξηση των ιδιωτικών υποχρεώσεων προήλθε από δάνεια που χορηγούνται από τις εγχώριες τράπεζες.
- Κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι τιμές κατοικιών έχουν βυθιστεί σε αξία, ενώ η απομόχλευση έχει παραμείνει σχετικά μέτρια.
- Παρά τη γνωστή αύξηση του δημόσιου χρέους, ο πλούτος της κυβέρνησης παρέμεινε θετικός μέχρι το 2013 λόγω της συνεχούς αύξησης των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή πάγια περιουσιακά στοιχεία (κυρίως δημόσιες υποδομές).
Τα παρακάτω στοιχεία σχετικά με τον πλούτο της κυβέρνησης παρέχουν κάποιες πληροφορίες για μια συγκεκριμένη, αλλά ζωτικής σημασίας, συνιστώσα του εθνικού πλούτου:
Ιστορική σειρά κυβερνητικού πλούτου, περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος (1997-2014)
Κατανομή των κρατικών περιουσιακών στοιχείων ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος (1997-2014)
Κατανομή των κυβερνητικών μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων
Κατανομή των υποχρεώσεων του Δημοσίου από τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος (1997-2014)
Ανάλυση της εθνικής συσσώρευσης πλούτου
Αναλύοντας το πραγματικό ποσοστό αύξησης του εθνικού πλούτου σε ένα ρυθμό αύξησης των επενδύσεων που προκαλείται από αποταμιεύσεις, και μια πραγματική αύξηση των κεφαλαιουχικών κερδών, διαπιστώνουμε ότι, πριν από την κρίση:
- Τα πραγματικά κέρδη κεφαλαίου εξηγούν «το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του εθνικού πλούτου»,
- Οι επενδύσεις σε υπερτιμημένα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία ενισχύθηκε από την αύξηση του καθαρού δανεισμού
Στη συνέχεια, η κρίση αφορούσε την έκρηξη της φούσκας των ακινήτων, καταστρέφοντας το σύνολο του πλούτου που συσσωρεύτηκε μέσω νέων επενδύσεων πριν από την κρίση.
Αναλύοντας περαιτέρω τη συσσώρευση πλούτου:
A. Πριν από την κρίση
- Η αγορά κατοικίας ήταν η πρώτη που επωφελήθηκε από την πραγματική αύξηση κεφαλαίου και την κύρια κινητήρια δύναμη των εγχώριων επενδύσεων
- Η κυβέρνηση και οι εταιρείες συνέβαλαν στην εγχώρια συσσώρευση κεφαλαίου σε παρόμοιες αναλογίες από την άποψη των επενδυτικών ροών και
- Το αυξανόμενο εξωτερικό χρέος, κατά κύριο λόγο κινήθηκε με δανεισμό από την κυβέρνηση
B. Κατά τη διάρκεια της κρίσης
- Η Ελλάδα γνώρισε μια παρατεταμένη ύφεση στις επενδύσεις του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα
- Η επίσημη διάσωση συνέχισε τον εξωτερικό δανεισμό της κυβέρνησης
- Τα πραγματικά κέρδη κεφαλαίου επί των καθαρών συναλλαγματικών διαθεσίμων έχουν επικεντρωθεί στο δημόσιο χρέος
Η κρίση του ισοζυγίου πληρωμών
Τα ευρήματα αυτά παρέχουν πληροφορίες για τις μη βιώσιμες μακροοικονομικές δυναμικές δεν προηγήθηκαν της κρίσης, ήτοι της συσσώρευσης κεφαλαίου που τεχνητά οδηγήθηκε από μια φούσκα ακινήτων.
Επίσης, καταδεικνύουν ότι οι επενδύσεις έγιναν σε υπερτιμημένα στοιχεία και χρηματοδοτήθηκαν μέσω εξωτερικού δανεισμού.
Αυτό μας οδηγεί στην απόρριψη της συμβατικής εξήγησης της ελληνικής κρίσης, η οποία φαίνεται στην πραγματικότητα πιο κοντά σε μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών από ό, τι σε μια κρίση δημόσιου χρέους.
Η βασική διαφορά μεταξύ τους, έτσι απλά, ενδείκνυται στη σχετική συμμετοχή των διαφόρων οικονομικών τομέων των εγχώριων επενδύσεων και τη χρηματοδότηση τους μέσω του εξωτερικού δανεισμού.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση κινεί περισσότερο τη διαδικασία αυτή από ότι οι εγχώριες επιχειρήσεις.
Ως εκ τούτου, η κρίση ξεκίνησε ως προς το εξωτερικό δημόσιο - και όχι του ιδιωτικού - χρέους.
Ποιές πολιτικές θα επιλύσουν την κρίση
Σύμφωνα με τον ερευνητή, πρώτα απ 'όλα, η εξωτερική ανισορροπία της κυβέρνησης συνεχίζει να επιδεινώνεται.
Επομένως προτεραιότητα παραμένει η επίτευξη μιας αξιόπιστης συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους.
Αλλά πέρα από αυτό το γνωστό θέμα, δύο συμπεράσματα σχετικά με τις εγχώριες πολιτικές.
Στο δημοσιονομικό μέτωπο, εξασφαλίζοντας μια ισχυρή βάση των εσόδων είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή μελλοντικών δημοσιονομικών υπερβάσεων.
Αυτό απαιτεί την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και νομισματοποίηση των δημόσιων assets.
Σε εταιρικό επίπεδο, η εξάλειψη των πιστωτικών περιορισμών για την ενίσχυση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων είναι ζωτικής σημασίας για να τεθούν τα θεμέλια για διαρκή ανάπτυξη.
(Πρώτη ενημέρωση 11:41, 30 Μαϊου 2017)
www.bankingnews.gr
Χρησιμοποιώντας ένα νέο σύνολο δεδομένων, όμως, ο Paul-Adrien Hyppolite, ερευνητής του Harvard, δημοσίευσε μια μελέτη στο VoxEU, στην οποία υποστηρίζει ότι η ελληνική κρίση θα μπορούσε καλύτερα να χαρακτηριστεί ως μία κρίση ισοζυγίου πληρωμών.
Μάλιστα, κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα ερευνώντας τη δυναμική της εθνικής συσσώρευσης πλούτου στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον Hyppolite, υπάρχουν επί του παρόντος δύο αντικρουόμενες απόψεις για την κρίση του ευρώ, οι οποίες αντανακλούν τις διαφορές των ακαδημαϊκών κύκλων.
Είτε θεωρείται ότι είναι μια κρίση δημόσιου χρέους, είτε μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών.
Η ελληνική κρίση ευρέως θεωρείται ως μια κρίση δημόσιου χρέους, ενώ εκείνες στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία χαρακτηρίζονται ως κρίσεις ισοζυγίου πληρωμών (Baldwin και Giavazzi 2015, ΟΙΕ 2016).
Οι απόψεις αυτές είναι δύσκολο να συμβιβαστούν, και ως εκ τούτου η Ελλάδα πρόθυμα θεωρείται ως «ακραία» και «εξωγενής» περίπτωση (Wyplosz 2015) της κρίσης της ευρωζώνης.
Κατά συνέπεια, είναι μεγάλος ο πειρασμός να καταφύγουμε σε μια πολιτική εξήγηση της ελληνικής κρίσης, που βασίζεται αποκλειστικά στη δημοσιονομική απειθαρχία.
Εν τούτοις, σύμφωνα με τον Hyppolite, ο οποίος μελέτησε τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία την περίοδο 1997-2014 με βάση τη θεωρία, εξήχθησαν τα παρακάτω συμπεράσματα:
- Η εθνική αναλογία πλούτου / εισοδήματος είναι αντεστραμμένη καμπύλη σχήματος V, με αποκορύφωμα τον 6ο του 2011
- Η συσσώρευση των εγχώριων κεφαλαίων ήταν η βασική κινητήρια δύναμη του εθνικού πλούτου.
Η ταυτόχρονη δημιουργία μιας αρνητικής καθαρής θέσης ξένων περιουσιακών στοιχείων έχει, επομένως, επηρεάσει την πορεία του εθνικού πλούτου, για πρώτη φορά από την εποχή πριν από την κρίση.
- Ο ιδιωτικός πλούτος αυξήθηκε κατακόρυφα μέχρι το 2007 πριν από την κατάρρευση.
- Η προ της κρίσης ανάπτυξη στα ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία υποστηρίζονται από πάγια περιουσιακά στοιχεία (κυρίως κατοικίες), ενώ η αύξηση των ιδιωτικών υποχρεώσεων προήλθε από δάνεια που χορηγούνται από τις εγχώριες τράπεζες.
- Κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι τιμές κατοικιών έχουν βυθιστεί σε αξία, ενώ η απομόχλευση έχει παραμείνει σχετικά μέτρια.
- Παρά τη γνωστή αύξηση του δημόσιου χρέους, ο πλούτος της κυβέρνησης παρέμεινε θετικός μέχρι το 2013 λόγω της συνεχούς αύξησης των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή πάγια περιουσιακά στοιχεία (κυρίως δημόσιες υποδομές).
Τα παρακάτω στοιχεία σχετικά με τον πλούτο της κυβέρνησης παρέχουν κάποιες πληροφορίες για μια συγκεκριμένη, αλλά ζωτικής σημασίας, συνιστώσα του εθνικού πλούτου:
Ιστορική σειρά κυβερνητικού πλούτου, περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος (1997-2014)
Κατανομή των κρατικών περιουσιακών στοιχείων ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος (1997-2014)
Κατανομή των κυβερνητικών μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων
Κατανομή των υποχρεώσεων του Δημοσίου από τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος (1997-2014)
Ανάλυση της εθνικής συσσώρευσης πλούτου
Αναλύοντας το πραγματικό ποσοστό αύξησης του εθνικού πλούτου σε ένα ρυθμό αύξησης των επενδύσεων που προκαλείται από αποταμιεύσεις, και μια πραγματική αύξηση των κεφαλαιουχικών κερδών, διαπιστώνουμε ότι, πριν από την κρίση:
- Τα πραγματικά κέρδη κεφαλαίου εξηγούν «το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του εθνικού πλούτου»,
- Οι επενδύσεις σε υπερτιμημένα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία ενισχύθηκε από την αύξηση του καθαρού δανεισμού
Στη συνέχεια, η κρίση αφορούσε την έκρηξη της φούσκας των ακινήτων, καταστρέφοντας το σύνολο του πλούτου που συσσωρεύτηκε μέσω νέων επενδύσεων πριν από την κρίση.
Αναλύοντας περαιτέρω τη συσσώρευση πλούτου:
A. Πριν από την κρίση
- Η αγορά κατοικίας ήταν η πρώτη που επωφελήθηκε από την πραγματική αύξηση κεφαλαίου και την κύρια κινητήρια δύναμη των εγχώριων επενδύσεων
- Η κυβέρνηση και οι εταιρείες συνέβαλαν στην εγχώρια συσσώρευση κεφαλαίου σε παρόμοιες αναλογίες από την άποψη των επενδυτικών ροών και
- Το αυξανόμενο εξωτερικό χρέος, κατά κύριο λόγο κινήθηκε με δανεισμό από την κυβέρνηση
B. Κατά τη διάρκεια της κρίσης
- Η Ελλάδα γνώρισε μια παρατεταμένη ύφεση στις επενδύσεις του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα
- Η επίσημη διάσωση συνέχισε τον εξωτερικό δανεισμό της κυβέρνησης
- Τα πραγματικά κέρδη κεφαλαίου επί των καθαρών συναλλαγματικών διαθεσίμων έχουν επικεντρωθεί στο δημόσιο χρέος
Η κρίση του ισοζυγίου πληρωμών
Τα ευρήματα αυτά παρέχουν πληροφορίες για τις μη βιώσιμες μακροοικονομικές δυναμικές δεν προηγήθηκαν της κρίσης, ήτοι της συσσώρευσης κεφαλαίου που τεχνητά οδηγήθηκε από μια φούσκα ακινήτων.
Επίσης, καταδεικνύουν ότι οι επενδύσεις έγιναν σε υπερτιμημένα στοιχεία και χρηματοδοτήθηκαν μέσω εξωτερικού δανεισμού.
Αυτό μας οδηγεί στην απόρριψη της συμβατικής εξήγησης της ελληνικής κρίσης, η οποία φαίνεται στην πραγματικότητα πιο κοντά σε μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών από ό, τι σε μια κρίση δημόσιου χρέους.
Η βασική διαφορά μεταξύ τους, έτσι απλά, ενδείκνυται στη σχετική συμμετοχή των διαφόρων οικονομικών τομέων των εγχώριων επενδύσεων και τη χρηματοδότηση τους μέσω του εξωτερικού δανεισμού.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση κινεί περισσότερο τη διαδικασία αυτή από ότι οι εγχώριες επιχειρήσεις.
Ως εκ τούτου, η κρίση ξεκίνησε ως προς το εξωτερικό δημόσιο - και όχι του ιδιωτικού - χρέους.
Ποιές πολιτικές θα επιλύσουν την κρίση
Σύμφωνα με τον ερευνητή, πρώτα απ 'όλα, η εξωτερική ανισορροπία της κυβέρνησης συνεχίζει να επιδεινώνεται.
Επομένως προτεραιότητα παραμένει η επίτευξη μιας αξιόπιστης συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους.
Αλλά πέρα από αυτό το γνωστό θέμα, δύο συμπεράσματα σχετικά με τις εγχώριες πολιτικές.
Στο δημοσιονομικό μέτωπο, εξασφαλίζοντας μια ισχυρή βάση των εσόδων είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή μελλοντικών δημοσιονομικών υπερβάσεων.
Αυτό απαιτεί την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και νομισματοποίηση των δημόσιων assets.
Σε εταιρικό επίπεδο, η εξάλειψη των πιστωτικών περιορισμών για την ενίσχυση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων είναι ζωτικής σημασίας για να τεθούν τα θεμέλια για διαρκή ανάπτυξη.
(Πρώτη ενημέρωση 11:41, 30 Μαϊου 2017)
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών