Το ινστιτούτο CEPRs αναλύει δύο ακραία παραδείγματα της Ελλάδος όπου οι πολιτικές λιτότητας δεν απέδωσαν και της Λιθουανίας που γρήγορα ανέκαμψε από την μεγάλη ύφεση.
Η λιτότητα στον απόηχο της Μεγάλης Ύφεσης αποτελεί τον τίτλο της ανάλυσης του VOX CEPR’s η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι εάν η Ελλάδα δεν είχε υιοθετήσει πολιτικές λιτότητας τότε θα είχε καλύτερη σχέση χρέους προς ΑΕΠ.
Το ινστιτούτο CEPRs αναλύει δύο ακραία παραδείγματα της Ελλάδος όπου οι πολιτικές λιτότητας δεν απέδωσαν και της Λιθουανίας που γρήγορα ανέκαμψε από την μεγάλη ύφεση.
Οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης έχουν κατηγορηθεί για την αργή ανάκαμψη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα από 29 ανεπτυγμένες οικονομίες, οι πολιτικές λιτότητας επηρεάζουν αρνητικά τις οικονομικές επιδόσεις συμβάλλοντας στην μείωση του ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, την κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Επίσης οι προσπάθειες για τη μείωση του χρέους μέσω της λιτότητας αποδεικνύεται αντιπαραγωγική.
Από τη Μεγάλη Ύφεση του 2008-2009, τα ποσοστά ανάκτησης ποικίλουν ευρέως σε όλη την Ευρώπη.
Στο ένα άκρο του φάσματος είναι η Ελλάδα, για την οποία η «ανάκαμψη» ποτέ δεν ξεκίνησε.
Το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα στο τέλος του 2014 ήταν χαμηλότερο κατά 25% από τα επίπεδα του 2009.
Αν και η απόδοση του ΑΕΠ στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά αρνητική, η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά την περίοδο μετά την κρίση δεν ήταν μοναδικό φαινόμενο.
Περίπου το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών χωρών παρουσίασαν καθαρή μείωση του ΑΕΠ μεταξύ 2009 και 2014.
Στο άλλο άκρο του φάσματος είναι η Λιθουανία.
Όπως η Ελλάδα, η Λιθουανία γνώρισε μια μεγάλη συρρίκνωση κατά τη διάρκεια της ύφεσης.
Σε αντίθεση όμως με την Ελλάδα, η Λιθουανία επέστρεψε σε ένα γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης και συνεχίζει ανοδικά.
Πολλοί οικονομολόγοι έχουν επισημάνει ότι οι πολιτικές λιτότητας μειώνουν τις κρατικές δαπάνες οδηγούν σε αύξηση των φορολογικών συντελεστών και αυτά εξηγούν την αργή ανάκαμψη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Blanchard και Leigh 2013, Krugman 2015).
Το CEPRs διαπιστώνει ότι οι μεταβολές στις πολιτικές λιτότητας μπορεί να επιδρούν στις οικονομικές επιδόσεις, και ότι αυτές οι πολιτικές είναι αρκετά περιοριστικές συμβάλλοντας στην αύξηση του χρέους προς το ΑΕΠ σε οικονομίες με υψηλό χρέος.
Ως μέτρο λιτότητας, χρησιμοποιείται η διαφορά μεταξύ της προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών και των πραγματικών δημόσιων δαπανών (Blanchard και Leigh 2013).
Τα σφάλματα πρόβλεψης μπορεί να ερμηνευθούν ως αποκλίσεις από τις «κανονικές» αντιδράσεις των δημοσιονομικών πολιτικών στις οικονομικές διακυμάνσεις.
Συγκρίνοντας τα μέτρα λιτότητας με βάση τα σφάλματα στις προβλέψεις για το ΑΕΠ, τον πληθωρισμό και άλλα μέτρα των οικονομικών επιδόσεων εξάγονται ορισμένα συμπεράσματα.
Στην Ελλάδα το ΑΕΠ μειώθηκε κατά περίπου 20%.
Κατά μέσο όρο, οι χώρες με πιο αυστηρή πολιτική σημείωσαν μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ.
Η λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες είναι επίσης αρνητική καθώς πλήττει τον πληθωρισμό, την κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Πώς λιτότητα επηρεάζει την παραγωγή και το χρέος
Πολλοί παρατηρητές έχουν επικρίνει τα μακροοικονομικά μοντέλα με την αιτιολογία ότι δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν τις βασικές κινητήριες δυνάμεις πίσω από την παγκόσμια ύφεση και τα επακόλουθά της.
Για την αντιμετώπιση αυτής της κριτικής, το CEPRs έχει αναπτύξει ένα Νέο Κεϋνσιανό Δυναμικό Υπόδειγμα Γενικής Ισορροπίας (DSGE), βαθμονομημένο με δεδομένα σχετικά με το μέγεθος της χώρας, εμπορικές συνδέσεις, και τα καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Στο βαθμό που το μοντέλο αναπαράγει την αντίδραση των ευρωπαϊκών χωρών με τις πραγματικές αλλαγές στην πολιτική, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να εξεταστεί τι θα μπορούσε να συμβεί εάν ακολουθούνταν διαφορετικές πολιτικές.
Σύμφωνα με το μοντέλο, για τις οικονομίες GIIPS, αντί να υποστούν μια μείωση της παραγωγής τους, μείωση δηλαδή του ΑΕΠ σχεδόν 18% οι απώλειες θα είχαν περιοριστεί στο 1%.
Εάν μπορούσαν τα ευρωπαϊκά κράτη να ακολουθήσουν ανεξάρτητη νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση των διαταραχών που προκαλεί η λιτότητα θα περιοριζόταν η πτώση του ΑΕΠ.
Τέλος, το μοντέλο μας επιτρέπει να εξετάσουμε τη δυναμική του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ κάτω από διάφορες συνθήκες.
Το κύριο σκεπτικό για τις πολιτικές λιτότητας ήταν να επιβραδύνει την κλιμάκωση του χρέους προς το ΑΕΠ που συνέβη σε ολόκληρη την Ευρωζώνη (φθάνοντας κοντά στο 80% στην ΕΕ των 10 και 95% στις χώρες GIIPS το 2010).
Σύμφωνα με το μέτρο αυτό, η λιτότητα που υιοθέτησαν οι χώρες GIIPS θα έπρεπε να οδηγήσει σε μείωση των λόγων του χρέους προς το ΑΕΠ κατά περισσότερο από 20% από το 2008 έως το 2014.
Στην πραγματικότητα, το χρέος προς το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες ή 20%.
Λαμβάνοντας αυτά τα δεδομένα το μοντέλο του CEPRs προβλέπει ότι στην πραγματικότητα η αύξηση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ στις χώρες GIIPS, ήταν αντίστοιχη με τα δεδομένα.
Αν δεν είχε εφαρμοστεί κανένα μέτρο λιτότητας, το μοντέλο προβλέπει μια πιο μέτρια αύξηση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ για τις χώρες GIIPS.
Δηλαδή εάν Ελλάδα εάν δεν είχε πάρει μέτρα λιτότητας θα είχε καλύτερη σχέση χρέους προς ΑΕΠ.
Αν και δεν παίρνουμε τα αποτελέσματα του μοντέλου κυριολεκτικά ως συνταγή για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, το μοντέλο δείχνει ότι οι προσπάθειες για τη μείωση του χρέους μέσω της λιτότητας στο ζενίθ της οικονομικής ύφεσης ήταν αντιπαραγωγική.
www.bankingnews.gr
Το ινστιτούτο CEPRs αναλύει δύο ακραία παραδείγματα της Ελλάδος όπου οι πολιτικές λιτότητας δεν απέδωσαν και της Λιθουανίας που γρήγορα ανέκαμψε από την μεγάλη ύφεση.
Οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης έχουν κατηγορηθεί για την αργή ανάκαμψη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα από 29 ανεπτυγμένες οικονομίες, οι πολιτικές λιτότητας επηρεάζουν αρνητικά τις οικονομικές επιδόσεις συμβάλλοντας στην μείωση του ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, την κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Επίσης οι προσπάθειες για τη μείωση του χρέους μέσω της λιτότητας αποδεικνύεται αντιπαραγωγική.
Από τη Μεγάλη Ύφεση του 2008-2009, τα ποσοστά ανάκτησης ποικίλουν ευρέως σε όλη την Ευρώπη.
Στο ένα άκρο του φάσματος είναι η Ελλάδα, για την οποία η «ανάκαμψη» ποτέ δεν ξεκίνησε.
Το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα στο τέλος του 2014 ήταν χαμηλότερο κατά 25% από τα επίπεδα του 2009.
Αν και η απόδοση του ΑΕΠ στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά αρνητική, η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά την περίοδο μετά την κρίση δεν ήταν μοναδικό φαινόμενο.
Περίπου το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών χωρών παρουσίασαν καθαρή μείωση του ΑΕΠ μεταξύ 2009 και 2014.
Στο άλλο άκρο του φάσματος είναι η Λιθουανία.
Όπως η Ελλάδα, η Λιθουανία γνώρισε μια μεγάλη συρρίκνωση κατά τη διάρκεια της ύφεσης.
Σε αντίθεση όμως με την Ελλάδα, η Λιθουανία επέστρεψε σε ένα γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης και συνεχίζει ανοδικά.
Πολλοί οικονομολόγοι έχουν επισημάνει ότι οι πολιτικές λιτότητας μειώνουν τις κρατικές δαπάνες οδηγούν σε αύξηση των φορολογικών συντελεστών και αυτά εξηγούν την αργή ανάκαμψη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Blanchard και Leigh 2013, Krugman 2015).
Το CEPRs διαπιστώνει ότι οι μεταβολές στις πολιτικές λιτότητας μπορεί να επιδρούν στις οικονομικές επιδόσεις, και ότι αυτές οι πολιτικές είναι αρκετά περιοριστικές συμβάλλοντας στην αύξηση του χρέους προς το ΑΕΠ σε οικονομίες με υψηλό χρέος.
Ως μέτρο λιτότητας, χρησιμοποιείται η διαφορά μεταξύ της προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών και των πραγματικών δημόσιων δαπανών (Blanchard και Leigh 2013).
Τα σφάλματα πρόβλεψης μπορεί να ερμηνευθούν ως αποκλίσεις από τις «κανονικές» αντιδράσεις των δημοσιονομικών πολιτικών στις οικονομικές διακυμάνσεις.
Συγκρίνοντας τα μέτρα λιτότητας με βάση τα σφάλματα στις προβλέψεις για το ΑΕΠ, τον πληθωρισμό και άλλα μέτρα των οικονομικών επιδόσεων εξάγονται ορισμένα συμπεράσματα.
Στην Ελλάδα το ΑΕΠ μειώθηκε κατά περίπου 20%.
Κατά μέσο όρο, οι χώρες με πιο αυστηρή πολιτική σημείωσαν μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ.
Η λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες είναι επίσης αρνητική καθώς πλήττει τον πληθωρισμό, την κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Πώς λιτότητα επηρεάζει την παραγωγή και το χρέος
Πολλοί παρατηρητές έχουν επικρίνει τα μακροοικονομικά μοντέλα με την αιτιολογία ότι δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν τις βασικές κινητήριες δυνάμεις πίσω από την παγκόσμια ύφεση και τα επακόλουθά της.
Για την αντιμετώπιση αυτής της κριτικής, το CEPRs έχει αναπτύξει ένα Νέο Κεϋνσιανό Δυναμικό Υπόδειγμα Γενικής Ισορροπίας (DSGE), βαθμονομημένο με δεδομένα σχετικά με το μέγεθος της χώρας, εμπορικές συνδέσεις, και τα καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Στο βαθμό που το μοντέλο αναπαράγει την αντίδραση των ευρωπαϊκών χωρών με τις πραγματικές αλλαγές στην πολιτική, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να εξεταστεί τι θα μπορούσε να συμβεί εάν ακολουθούνταν διαφορετικές πολιτικές.
Σύμφωνα με το μοντέλο, για τις οικονομίες GIIPS, αντί να υποστούν μια μείωση της παραγωγής τους, μείωση δηλαδή του ΑΕΠ σχεδόν 18% οι απώλειες θα είχαν περιοριστεί στο 1%.
Εάν μπορούσαν τα ευρωπαϊκά κράτη να ακολουθήσουν ανεξάρτητη νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση των διαταραχών που προκαλεί η λιτότητα θα περιοριζόταν η πτώση του ΑΕΠ.
Τέλος, το μοντέλο μας επιτρέπει να εξετάσουμε τη δυναμική του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ κάτω από διάφορες συνθήκες.
Το κύριο σκεπτικό για τις πολιτικές λιτότητας ήταν να επιβραδύνει την κλιμάκωση του χρέους προς το ΑΕΠ που συνέβη σε ολόκληρη την Ευρωζώνη (φθάνοντας κοντά στο 80% στην ΕΕ των 10 και 95% στις χώρες GIIPS το 2010).
Σύμφωνα με το μέτρο αυτό, η λιτότητα που υιοθέτησαν οι χώρες GIIPS θα έπρεπε να οδηγήσει σε μείωση των λόγων του χρέους προς το ΑΕΠ κατά περισσότερο από 20% από το 2008 έως το 2014.
Στην πραγματικότητα, το χρέος προς το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες ή 20%.
Λαμβάνοντας αυτά τα δεδομένα το μοντέλο του CEPRs προβλέπει ότι στην πραγματικότητα η αύξηση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ στις χώρες GIIPS, ήταν αντίστοιχη με τα δεδομένα.
Αν δεν είχε εφαρμοστεί κανένα μέτρο λιτότητας, το μοντέλο προβλέπει μια πιο μέτρια αύξηση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ για τις χώρες GIIPS.
Δηλαδή εάν Ελλάδα εάν δεν είχε πάρει μέτρα λιτότητας θα είχε καλύτερη σχέση χρέους προς ΑΕΠ.
Αν και δεν παίρνουμε τα αποτελέσματα του μοντέλου κυριολεκτικά ως συνταγή για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, το μοντέλο δείχνει ότι οι προσπάθειες για τη μείωση του χρέους μέσω της λιτότητας στο ζενίθ της οικονομικής ύφεσης ήταν αντιπαραγωγική.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών