Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε πριν πάρετε καταναλωτικό δάνειο

tags :
Όλα όσα πρέπει να ξέρετε πριν πάρετε καταναλωτικό δάνειο
Τον Απρίλιο του 2008 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υιοθέτησε την Οδηγία 2008/48 για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστης καταργώντας το προηγούμενο πλαίσιο (Οδηγία 87/102 ΕΟΚ) και εισάγοντας στον τομέα αυτό την αρχή της «πλήρους εναρμόνισης».
Στην έννοια του καταναλωτή προσδιορίζεται κάθε φυσικό πρόσωπο που με την πιστωτική σύμβαση επιδιώκει σκοπούς άσχετους με την εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική δραστηριότητα ενώ ως πιστωτικός φορέας « κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που χορηγεί  ή υπόσχεται να χορηγήσει πίστωση στο πλαίσιο της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής του δραστηριότητας».
Να σημειωθεί ότι οι συμβάσεις εγγύησης δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά στην Οδηγία χωρίς αυτό να εμποδίσει τον εθνικό νομοθέτη να επεκτείνει την προστασίας της Οδηγίας και σε αυτές τις κατηγορίες συμβάσεων.
Αναφορικά με  την έννοια των πιστωτικών συμβάσεων, αυτή αφορά όλες τις καταναλωτικές συμβάσεις ποσού 200 ευρώ έως 75.000 ευρώ με εξαίρεση κατ’ αρχήν τα στεγαστικά δάνεια και τις λοιπές ενυπόθηκες πιστώσεις.
Οι πσιτωτικές συμβάσεις μπορεί να είναι
Α) δάνεια προσωπικά ή ορισμένου σκοπού,  β) συμβάσεις  προθεσμιακής καταβολής  όπως πχ. στην περίπτωση πώλησης με δόσεις, γ) άλλης μορφής χρηματοδοτική διευκόλυνση, όπως οι συμβάσεις με δυνατότητα υπερανάληψης ή υπέρβασης.
2. Οι βασικές ρυθμίσεις
Α) Η ενημέρωση του καταναλωτή πριν από την σύναψη της σύμβασης.
α) Οι πληροφορίες στη διαφήμιση (άρθ. 4)
Αυτές αφορούν σειρά τυποποιημένων πληροφοριών σχετικά με το χρεωστικό επιτόκιο, το  συνολικό ποσό της πίστωσης, το συνολικό ετήσιο πραγματικό επιτόκιο, τη διαφάνεια, τον αριθμό των δόσεων, την ενδεχόμενη υποχρέωση ασφάλισης και το κόστος αυτής.
β) Οι πληροφορίες πριν από την σύναψη της σύμβασης (άρθ.5)
Η Οδηγία αναφέρεται σε «τυποποιημένες ευρωπαϊκές πληροφορίες καταναλωτικής πίστης», που πρέπει να παρέχονται εγκαίρως και προτού δεσμευτεί ο καταναλωτής και αφορούν τη σύγκριση διαφόρων προσφορών. Οι πληροφορίες αυτές που πρέπει να παρέχονται εγγράφως ή  επί άλλου σταθερού μέσου, προσδιορίζουν μεταξύ άλλων τα στοιχεία του πιστωτικού φορέα, την διάρκεια, το κόστος της πίστωσης, το συνολικό ετήσιο πραγματικό επιτόκιο (ΣΕΠΕ), το ποσό των καταβολών τις τυχόν επιβαρύνσεις και τα έξοδα, το επιτόκιο υπερημερίας, τις συνέπειες μη καταβολής δόσης καθώς και τα σχετικά με το δικαίωμα υπαναχώρησης και πρόωρης εξόφλησης.
γ) Η υποχρέωση εκτίμησης της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή.
Αξιοσημείωτο είναι τι στην παρ.6 του άρθ.5 της Οδηγίας γίνεται μνεία στην υποχρέωση των πιστωτικών φορέων να περιέχουν αν χρειαστεί επαρκείς εξηγήσεις στον καταναλωτή προκειμένου ο τελευταίος να αξιολογήσει κατά πόσο η προτεινόμενη σύμβαση προσαρμόζεται στις ανάγκες και την οικονομική του κατάσταση.
Σε κάθε περίπτωση όμως επιβάλλεται υποχρέωση διασφάλισης  ενός συστήματος κατά το οποίο πριν από την σύναψη της σύμβασης ο πιστωτικός φορέας πρέπει να εκτιμά την πιστοληπτική ικανότητα του καταναλωτή κατόπιν έρευνας ούτως ώστε να αποφεύγεται ο ανεύθυνος δανεισμός ή η χορήγηση δανείων χωρίς έλεγχο φερεγγυότητας και να περιοριστεί ο κίνδυνος  υπερχρέωσης.
Β)Το περιεχόμενο της σύμβασης.
α ) Οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στη σύμβαση.
Στο άρθ. 10 της Οδηγίας αναφέρονται τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει η πιστωτική σύμβαση που σε γενικές γραμμές συμπίπτουν με εκείνα της προσυμβατικής ενημέρωσης. Σημαντική είναι η αναφορά στο συνολικό ποσό που τελικά πρέπει να πληρώσει ο καταναλωτής, στον προσδιορισμό του συνολικού ετήσιου πραγματικού επιτοκίου, στην ύπαρξη πίνακα χρεολυσίου, στην ενημέρωση για τις μεταβολές του επιτοκίου στην περίπτωση που προβλέπεται κυμαινόμενο επιτόκιο, ενώ πρόσθετα στοιχεία προβλέπονται για τις συμβάσεις υπερανάληψης.
β) Το δικαίωμα υπαναχώρησης
Στο άρθρο 14 της Οδηγίας προβλέπεται η δυνατότατα του καταναλωτή να υπαναχωρήσει από την σύμβαση αζημίως χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος.
Το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκήσει εντός δεκατεσσάρων ημερών από την ημέρα σύναψης της σύμβασης αφού προηγουμένως ενημερωθεί σχετικά ο πιστωτικός φορέας.
Στην περίπτωση υπαναχώρησης ο καταναλωτής οφείλει να καταβάλλει το κεφάλαιο και τους τόκους από την ημέρα ανάληψης του ποσού ως την ημερομηνία εξόφλησης χωρίς να υποχρεούται σε επιπλέον αποζημίωσης πλην τυχόν τελών που κατέβαλλε ενδεχομένως ο πιστωτικός φορέας σε διοικητική υπηρεσία.
γ) Το δικαίωμα πρόωρης εξόφλησης
Στο άρθρο 16 της Οδηγίας αναφέρεται ότι ο καταναλωτής δικαιούται ανά πάσα στιγμή να εκπληρώσει το σύνολο ή μέρος των υποχρεώσεων του που απορρέουν από την σύμβαση πίστωσης. Στις περιπτώσεις αυτές δικαιούται μείωση του συνολικού κόστους της πίστωσης που αποτελείται από τους τόκους και τις επιβαρύνσεις για το εναπομένον διάστημα.
Η Οδηγία καθιερώνει ρητά το δικαίωμα του πιστωτικού φορέα να ζητήσει αποζημίωση από την καταναλωτή.
Η αποζημίωση αυτή πρέπει: i)να είναι εύλογη και αντικειμενικά αιτιολογημένη,  ii) να αφορά ενδεχόμενα έξοδα σχετικά με την πρόωρη εξόφληση της σύμβασης και iii) να αφορά το χρονικό διάστημα για το οποίο έχει καθοριστεί χρεωστικό επιτόκιο.
Σε κάθε περίπτωση η αποζημίωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1% του τιμήματος της πίστωσης που εξοφλήθηκε πρόωρα εφόσον το χρονικό διάστημα που υπολείπεται από την λήξη της σύμβασης υπερβαίνει το έτος ή το 0,5% σε περίπτωση που το διάστημα αυτό είναι μικρότερο του έτους.
Πάντως η Οδηγία επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ορίζουν ότι ο πιστωτικός φορέας  μπορεί να απαιτεί μεγαλύτερη αποζημίωση εφόσον αποδείξει ότι η ζημία που υπέστη από την πρόωρη εξόφληση υπερβαίνει τα  ΄΄ενδεχόμενα έξοδα΄΄. Στην περίπτωση αυτή η ζημία συνίσταται στη διαφορά μεταξύ του συμφωνηθέντος επιτοκίου με εκείνο που ο πιστωτικός φορέας είναι σε θέση να δανείσει στην αγορά το ποσό που εξοφλήθηκε πρόωρα.
3. Η προβληματική των νέων ρυθμίσεων
Η νέα Οδηγία δίνει αφορμή για μία σειρά από προβληματισμούς:
α ) Mέχρι ποιού σημείου μπορεί να αχθεί η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να προβαίνουν σε «υπεύθυνο» δανεισμό και εφόσον διαγνώσουν αρνητική πιστοληπτική ικανότητα υποχρεούται να αρνηθούν την σύμβαση;
Ποιος είναι ο βαθμός «συντρέχοντος πταίσματος της τράπεζας» όταν σε μία τέτοια σύμβαση ο αφερέγγυος καταναλωτής δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του; Ο άκριτος υπερδανεισμός θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταχρηστική άσκηση δικαιώματος εκ μέρους του πιστωτικού ιδρύματος;
β) Είναι σκόπιμη η επέκταση του ρυθμιστικού πεδίου της Οδηγίας -κατά την διαδικασία της ενσωμάτωσης της – και σε άλλες κατηγορίες «τελικών αποδεκτών» όπως ενδεχομένως στους νέους επαγγελματίες ή τους εγγυητές.
γ) Αρκεί η ταχεία αναφορά με ψιλά γράμματα στην τηλεοπτική διαφήμιση των «τυποποιημένων πληροφοριών» που πρέπει να περιέχονται στην προσυμβατική πληροφόρηση του καταναλωτή;
Μέχρι ποιου σημείου πρέπει να παρέχονται οι επαρκείς εξηγήσεις με εξατομικευμένο τρόπο εφόσον ζητηθούν;
Ποιες μπορεί να είναι οι ενδεχόμενες συνέπειες για το κύρος μίας σύμβασης αν δεν τηρήθηκαν πριν από την υπογραφή της οι ως άνω υποχρεώσεις πληροφόρησης του καταναλωτή από το πιστωτικό ίδρυμα;


Βασική βιβλιογραφία
1.Ανθ. Πελλένη-Παπαγεωργίου, Η νέα οδηγία 2008/48/ΕΚ για τις καταναλωτικές συμβάσεις, Ν.Βήμα Τ.58
2. Γ. Δέλλιος, Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών από την έλλειψη ουσιαστικής διαπραγμάτευσης των όρων της σύμβασης.

Δικηγορικό Γραφείο
Κ. Λέων και Συνεργάτες
Τηλ. 210 7241967

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης