γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
(upd)Ρευστότητα, αδυναμία χρηματοδότησης της οικονομίας, έκθεση σε ομόλογα, μείωση καταθέσεων, προβληματικά δάνεια, haircut στις εγγυήσεις από την ΕΚΤ, υποβαθμίσεις αποτελούν μέρος των 8 κρισιμότερων προκλήσεων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες το 2011.
Πως διαμορφώνεται όμως η κατάσταση και σε ποιο βαθμό μπορεί να υπάρξουν λύσεις;
Πως διαμορφώνεται όμως η κατάσταση και σε ποιο βαθμό μπορεί να υπάρξουν λύσεις;
Ρευστότητα
Η ρευστότητα χωρίς καμία αμφιβολία είναι το βασικότερο πρόβλημα στο σύστημα. Η εξάρτηση από την ΕΚΤ θα διατηρηθεί καθ΄ όλο το 2011 και μάλλον θα ξεπεράσει τα 100 δις ευρώ από 95 δις της τρέχουσας περιόδου.
Πρώτη φορά στην ιστορία τους οι τράπεζες είναι εξαρτημένες από μια πηγή που μπορεί να είναι θεσμικός φορέας και επόπτης των τραπεζών η ΕΚΤ αλλά η εξάρτηση από μόνο μια πηγή διαχρονικά και ιστορικά ποτέ δεν ήταν καλό πράγμα.
Oι τράπεζες πήραν τις εγγυήσεις 20 δις ευρώ από τα 25 δις ευρώ από το ελληνικό δημόσιο καλύπτοντας τα κοινά ομολογιακά δάνεια , τα senior στην τραπεζική ορολογία, που θα φθάσουν τα 20 δις ευρώ. Τα κοινά ομολογιακά δάνεια εκδόθηκαν χθες από τις τράπεζες.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση τις κατανομές η Εθνική λαμβάνει 4,1 δις ευρώ η Eurobank 3,9 δις ευρώ, η Alpha 3,55 δις ευρώ, η Πειραιώς 3,45 δις ευρώ, η ΑΤΕ 1,55 δις ευρώ, στο ΤΤ 1 δις ευρώ ενώ σε όλες τις άλλες μικρότερες τράπεζες θα διατεθούν εγγυήσεις 2,5 δις ευρώ.
Από την στιγμή που δόθηκαν οι εγγυήσεις οι ελληνικές τράπεζες θα καταθέσουν στην ΕΚΤ τα ομολογιακά δάνεια ως εγγύηση
1)για να αντλήσουν ρευστότητα , 2)για την δημιουργία αποθέματος εγγυήσεων και 3) για να αναπληρώσουν υπάρχουσες εγγυήσεις που θα απομειωθούν κατά 5% έως 10% το γνωστό haircut ή 6 με 7 δις ευρώ.
Οι τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία
Οι τράπεζες αδυνατούν να στηρίξουν την οικονομία και όπως διαφαίνεται ούτε το 2011 θα καταφέρουν να δανειοδοτήσουν τις επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Η μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες και την πραγματική οικονομία είναι να αναπληρωθεί η βραχυχρόνιας διάρκειας δανεική ρευστότητα του συστήματος ύψους 100 δις ευρώ από μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας κεφάλαια.
Τα 100 δις ευρώ είναι απαραίτητα για το σύστημα
1) καλύπτουν το χάσμα των 50 δις ευρώ μεταξύ καταθέσεων 211,47 δις ευρώ και δανείων 261 δις ευρώ.
2)χρηματοδοτούν τα ομόλογα τους οι ελληνικές τράπεζες ύψους 48 δις ή μαζί με των κυπριακών 54 δις ευρώ.
3)Επίσης πρέπει να χρηματοδοτούν δικά τους ομόλογα που λήγουν κάθε χρόνο και προφανώς ανάγκες έστω και τις ελάχιστες χρηματοδότησης της οικονομίας.
Τα 100 δις ευρώ έχουν αναπληρωθεί με 95 δις ευρώ δανεική ρευστότητα από την ΕΚΤ την οποία ανακυκλώνουν από εβδομάδα σε εβδομάδα ή για διαστήματα το πολύ λίγων μηνών.
Οι τράπεζες διαθέτουν ρευστότητα που έχει τακτική ημερομηνία λήξεως και αυτό υποχρεώνει τις τράπεζες να επικεντρώνονται στην αναπλήρωση της και όχι στην χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Οι πρόσφατες κινήσεις των τραπεζών Εθνικής και Eurobank που διαθέτουν γραμμές χρηματοδότησης repos με τράπεζες του εξωτερικού ύψους 8,7 δις ευρώ είναι προφανώς ένα σημαντικό βήμα αλλά αντιστοιχεί μόλις στο 8% των πραγματικών αναγκών των τραπεζών.
Για να μπορέσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να λειτουργήσει εύρυθμα θα πρέπει να συμβούν τα εξής
1)Να μειωθεί η εξάρτηση από την ΕΚΤ. Έχουν δανεισθεί 95 δις και έναντι αυτών έχουν δώσει collateral 137,7 δις ευρώ.
Τα collateral των τραπεζών είναι κατά βάση ελληνικά ομόλογα και τιτλοποιούμενα δάνεια.
Μια σημαντική παράμετρος, τα περισσότερα ελληνικά ομόλογα των τραπεζών είναι εγγυήσεις στην ΕΚΤ. Η Κεντρική τράπεζα κατέχει ελληνικό χρέος 41 δις από δικές της αγορές και 30 -35 δις ευρώ από τις εγγυήσεις.
Το φυσιολογικό θα ήταν να μειωθεί η άντληση ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ από τα 95 στα 10 δις ευρώ αλλά αυτό είναι αδύνατο σε αυτή την συγκυρία.
2)Θα πρέπει οι τράπεζες να μην εκδίδουν μόνο repos τα οποία μπορεί να φθάσουν έως τα 12 με 14 δις ευρώ στην καλύτερη των περιπτώσεων αλλά να εκδίδουν κοινά ομολογιακά και κυρίως να τιτλοποιούν δάνεια και να τα πωλούν στις αγορές.
Στο παρελθόν και σε ετήσια βάση οι τράπεζες αντλούσαν από τις αγορές συνολικά 40 – 50 δις ευρώ.
3)Να αυξηθούν οι καταθέσεις πάνω από 20 δις ευρώ και από 211,47 να ξεπεράσουν τα 230 δις ευρώ. Επίσης αυτό το ενδεχόμενο είναι αδύνατο αυτή την περίοδο.
Οι καταθέσεις αποτελούν την βάση της ρευστότητας των τραπεζών.
Για να υπάρξει αυτή η μετάβαση από τα 100 δις ευρώ που είναι οι τρέχουσες ανάγκες των τραπεζών σε νέα 100 δις ευρώ τα οποία οι τράπεζες θα έχουν αντλήσει από τις αγορές απευθείας και όχι μέσω της ΕΚΤ θα χρειασθεί ένα διάστημα 2-3 ετών.
Ανησυχίες για τα χαρτοφυλάκια ομολόγων ύψους 54 δις
Τα χαρτοφυλάκια ομολόγων των τραπεζών θα αποδειχθούν καταλύτης για την συμπεριφορά των ισολογισμών.
Οι ελληνοκυπριακές τράπεζες διαθέτουν 54 δις ευρώ σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και προφανώς τα μεγάλα χαρτοφυλάκια φέρνουν μεγάλες φουρτούνες στις τράπεζες.
Η βασική αιτία της μεγάλης υποχώρησης των τραπεζικών και χρηματιστηριακών αξιών είναι τα ομόλογα καθώς υπάρχει εύλογος φόβος ότι η χώρα θα οδηγηθεί σε haircut στα χρεόγραφα και θα επηρεασθούν καταλυτικά οι τράπεζες.
Οι καταθέσεις μειώνονται
Η εκροή στο εξωτερικό μπορεί να έχει μειωθεί αισθητά αλλά γεγονός είναι ότι το βασικό πρόβλημα των καταθέσεων είναι ότι δαπανώνται στο εσωτερικό καθώς οι πολίτες και οι εταιρίες αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν καθώς έχει μειωθεί το διαθέσιμο εισόδημα ή τα ταμειακά υπόλοιπα καταλήγουν να χρησιμοποιούν τις καταθέσεις. Οι καταθέσεις στις τράπεζες θα μειωθούν περαιτέρω. Στα 211,4 δις ευρώ τον Οκτώβριο, στα 210,5 δις ευρώ τον Νοέμβριο με βάση εκτιμήσεις και για το 2011 ίσως να υποχωρήσουν στα 200-204 δις ευρώ. Οι καταθέσεις μειώνονται και θα μειωθούν περαιτέρω
Haircut από την ΕΚΤ στις εγγυήσεις
Αυτά είναι προβλήματα σοβαρά τα οποία όμως θα οξυνθούν περαιτέρω γιατί όμως;
Αρχές Ιανουαρίου θα ισχύσει το νέο καθεστώς στα haircuts στις εγγυήσεις των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ που διαμορφώνονται στα 137,7 δις ευρώ στην ΕΚΤ που σημαίνει ότι οι τράπεζες θα χρειασθούν επιπλέον 6-7 δις ευρώ επιπρόσθετες εγγυήσεις.
Αν υπάρξει και υποβάθμιση των ομολόγων των τραπεζών ή της οικονομίας προφανώς θα υπάρξει επίδραση αλλά το βέβαιο είναι ότι σε αυτή την φάση θα επηρεασθούν οι εγγυήσεις στην ΕΚΤ κατά 2-4 δις ευρώ.
Προβληματικά δάνεια 31 δις ευρώ
Στα 31 δις ευρώ εκτιμάται ότι θα αναρριχηθούν τα προβληματικά δάνεια το σύστημα στο τέλος του 2011 απόρροια του καθοδικού κύκλου, της κρίσης χρέους της αύξησης της ανεργίας.
Είναι προφανές ότι από τα 25 δις ευρώ της τρέχουσας περιόδου θα προστεθούν άλλα 7 δις ευρώ και ως εκ τούτου το τραπεζικό σύστημα καλείται να διαχειρισθεί ένα μείζον θέμα για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων.
Θα αυξηθούν οι χρεοκοπίες εταιριών
Το 2011 προειδοποιούν τραπεζικά στελέχη θα εμφανισθεί εντονότερα το φαινόμενο των χρεοκοπιών σε εταιρίες. Έως τώρα το πρόβλημα έμεινε καθηλωμένο καθώς τράπεζες και επιχειρήσεις μερίμνησαν ώστε να μην αναδυθεί την επιφάνεια αλλά πλέον τα πολεμοφόδια στέρεψαν.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά ότι εταιρίες στην κορύφωση του οικονομικού κύκλου θα αδυνατούν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και θα καταλήξουν στην χρεοκοπία.
Υποβάθμιση οικονομίας και stress tests τραπεζών
Αν σε όλα αυτά προσμετρηθούν αφενός οι απειλές των διεθνών οίκων αξιολόγησης ότι επίκειται υποβάθμιση της οικονομίας καθώς και τα stress tests των τραπεζών τον Φεβρουάριο όπου θα τα περάσουν πλην της ΑΤΕ εκ νέου το τοπίο συνεχίζει να παραμένει θολό.
Οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν λοιπόν 8 μεγάλες, 8 σημαντικές προκλήσεις που δεν αποκλείεται να αποτελέσουν και τις 8 πληγές του κλάδου για το 2011.
Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr
Η ρευστότητα χωρίς καμία αμφιβολία είναι το βασικότερο πρόβλημα στο σύστημα. Η εξάρτηση από την ΕΚΤ θα διατηρηθεί καθ΄ όλο το 2011 και μάλλον θα ξεπεράσει τα 100 δις ευρώ από 95 δις της τρέχουσας περιόδου.
Πρώτη φορά στην ιστορία τους οι τράπεζες είναι εξαρτημένες από μια πηγή που μπορεί να είναι θεσμικός φορέας και επόπτης των τραπεζών η ΕΚΤ αλλά η εξάρτηση από μόνο μια πηγή διαχρονικά και ιστορικά ποτέ δεν ήταν καλό πράγμα.
Oι τράπεζες πήραν τις εγγυήσεις 20 δις ευρώ από τα 25 δις ευρώ από το ελληνικό δημόσιο καλύπτοντας τα κοινά ομολογιακά δάνεια , τα senior στην τραπεζική ορολογία, που θα φθάσουν τα 20 δις ευρώ. Τα κοινά ομολογιακά δάνεια εκδόθηκαν χθες από τις τράπεζες.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση τις κατανομές η Εθνική λαμβάνει 4,1 δις ευρώ η Eurobank 3,9 δις ευρώ, η Alpha 3,55 δις ευρώ, η Πειραιώς 3,45 δις ευρώ, η ΑΤΕ 1,55 δις ευρώ, στο ΤΤ 1 δις ευρώ ενώ σε όλες τις άλλες μικρότερες τράπεζες θα διατεθούν εγγυήσεις 2,5 δις ευρώ.
Από την στιγμή που δόθηκαν οι εγγυήσεις οι ελληνικές τράπεζες θα καταθέσουν στην ΕΚΤ τα ομολογιακά δάνεια ως εγγύηση
1)για να αντλήσουν ρευστότητα , 2)για την δημιουργία αποθέματος εγγυήσεων και 3) για να αναπληρώσουν υπάρχουσες εγγυήσεις που θα απομειωθούν κατά 5% έως 10% το γνωστό haircut ή 6 με 7 δις ευρώ.
Οι τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία
Οι τράπεζες αδυνατούν να στηρίξουν την οικονομία και όπως διαφαίνεται ούτε το 2011 θα καταφέρουν να δανειοδοτήσουν τις επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Η μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες και την πραγματική οικονομία είναι να αναπληρωθεί η βραχυχρόνιας διάρκειας δανεική ρευστότητα του συστήματος ύψους 100 δις ευρώ από μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας κεφάλαια.
Τα 100 δις ευρώ είναι απαραίτητα για το σύστημα
1) καλύπτουν το χάσμα των 50 δις ευρώ μεταξύ καταθέσεων 211,47 δις ευρώ και δανείων 261 δις ευρώ.
2)χρηματοδοτούν τα ομόλογα τους οι ελληνικές τράπεζες ύψους 48 δις ή μαζί με των κυπριακών 54 δις ευρώ.
3)Επίσης πρέπει να χρηματοδοτούν δικά τους ομόλογα που λήγουν κάθε χρόνο και προφανώς ανάγκες έστω και τις ελάχιστες χρηματοδότησης της οικονομίας.
Τα 100 δις ευρώ έχουν αναπληρωθεί με 95 δις ευρώ δανεική ρευστότητα από την ΕΚΤ την οποία ανακυκλώνουν από εβδομάδα σε εβδομάδα ή για διαστήματα το πολύ λίγων μηνών.
Οι τράπεζες διαθέτουν ρευστότητα που έχει τακτική ημερομηνία λήξεως και αυτό υποχρεώνει τις τράπεζες να επικεντρώνονται στην αναπλήρωση της και όχι στην χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Οι πρόσφατες κινήσεις των τραπεζών Εθνικής και Eurobank που διαθέτουν γραμμές χρηματοδότησης repos με τράπεζες του εξωτερικού ύψους 8,7 δις ευρώ είναι προφανώς ένα σημαντικό βήμα αλλά αντιστοιχεί μόλις στο 8% των πραγματικών αναγκών των τραπεζών.
Για να μπορέσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να λειτουργήσει εύρυθμα θα πρέπει να συμβούν τα εξής
1)Να μειωθεί η εξάρτηση από την ΕΚΤ. Έχουν δανεισθεί 95 δις και έναντι αυτών έχουν δώσει collateral 137,7 δις ευρώ.
Τα collateral των τραπεζών είναι κατά βάση ελληνικά ομόλογα και τιτλοποιούμενα δάνεια.
Μια σημαντική παράμετρος, τα περισσότερα ελληνικά ομόλογα των τραπεζών είναι εγγυήσεις στην ΕΚΤ. Η Κεντρική τράπεζα κατέχει ελληνικό χρέος 41 δις από δικές της αγορές και 30 -35 δις ευρώ από τις εγγυήσεις.
Το φυσιολογικό θα ήταν να μειωθεί η άντληση ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ από τα 95 στα 10 δις ευρώ αλλά αυτό είναι αδύνατο σε αυτή την συγκυρία.
2)Θα πρέπει οι τράπεζες να μην εκδίδουν μόνο repos τα οποία μπορεί να φθάσουν έως τα 12 με 14 δις ευρώ στην καλύτερη των περιπτώσεων αλλά να εκδίδουν κοινά ομολογιακά και κυρίως να τιτλοποιούν δάνεια και να τα πωλούν στις αγορές.
Στο παρελθόν και σε ετήσια βάση οι τράπεζες αντλούσαν από τις αγορές συνολικά 40 – 50 δις ευρώ.
3)Να αυξηθούν οι καταθέσεις πάνω από 20 δις ευρώ και από 211,47 να ξεπεράσουν τα 230 δις ευρώ. Επίσης αυτό το ενδεχόμενο είναι αδύνατο αυτή την περίοδο.
Οι καταθέσεις αποτελούν την βάση της ρευστότητας των τραπεζών.
Για να υπάρξει αυτή η μετάβαση από τα 100 δις ευρώ που είναι οι τρέχουσες ανάγκες των τραπεζών σε νέα 100 δις ευρώ τα οποία οι τράπεζες θα έχουν αντλήσει από τις αγορές απευθείας και όχι μέσω της ΕΚΤ θα χρειασθεί ένα διάστημα 2-3 ετών.
Ανησυχίες για τα χαρτοφυλάκια ομολόγων ύψους 54 δις
Τα χαρτοφυλάκια ομολόγων των τραπεζών θα αποδειχθούν καταλύτης για την συμπεριφορά των ισολογισμών.
Οι ελληνοκυπριακές τράπεζες διαθέτουν 54 δις ευρώ σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και προφανώς τα μεγάλα χαρτοφυλάκια φέρνουν μεγάλες φουρτούνες στις τράπεζες.
Η βασική αιτία της μεγάλης υποχώρησης των τραπεζικών και χρηματιστηριακών αξιών είναι τα ομόλογα καθώς υπάρχει εύλογος φόβος ότι η χώρα θα οδηγηθεί σε haircut στα χρεόγραφα και θα επηρεασθούν καταλυτικά οι τράπεζες.
Οι καταθέσεις μειώνονται
Η εκροή στο εξωτερικό μπορεί να έχει μειωθεί αισθητά αλλά γεγονός είναι ότι το βασικό πρόβλημα των καταθέσεων είναι ότι δαπανώνται στο εσωτερικό καθώς οι πολίτες και οι εταιρίες αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν καθώς έχει μειωθεί το διαθέσιμο εισόδημα ή τα ταμειακά υπόλοιπα καταλήγουν να χρησιμοποιούν τις καταθέσεις. Οι καταθέσεις στις τράπεζες θα μειωθούν περαιτέρω. Στα 211,4 δις ευρώ τον Οκτώβριο, στα 210,5 δις ευρώ τον Νοέμβριο με βάση εκτιμήσεις και για το 2011 ίσως να υποχωρήσουν στα 200-204 δις ευρώ. Οι καταθέσεις μειώνονται και θα μειωθούν περαιτέρω
Haircut από την ΕΚΤ στις εγγυήσεις
Αυτά είναι προβλήματα σοβαρά τα οποία όμως θα οξυνθούν περαιτέρω γιατί όμως;
Αρχές Ιανουαρίου θα ισχύσει το νέο καθεστώς στα haircuts στις εγγυήσεις των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ που διαμορφώνονται στα 137,7 δις ευρώ στην ΕΚΤ που σημαίνει ότι οι τράπεζες θα χρειασθούν επιπλέον 6-7 δις ευρώ επιπρόσθετες εγγυήσεις.
Αν υπάρξει και υποβάθμιση των ομολόγων των τραπεζών ή της οικονομίας προφανώς θα υπάρξει επίδραση αλλά το βέβαιο είναι ότι σε αυτή την φάση θα επηρεασθούν οι εγγυήσεις στην ΕΚΤ κατά 2-4 δις ευρώ.
Προβληματικά δάνεια 31 δις ευρώ
Στα 31 δις ευρώ εκτιμάται ότι θα αναρριχηθούν τα προβληματικά δάνεια το σύστημα στο τέλος του 2011 απόρροια του καθοδικού κύκλου, της κρίσης χρέους της αύξησης της ανεργίας.
Είναι προφανές ότι από τα 25 δις ευρώ της τρέχουσας περιόδου θα προστεθούν άλλα 7 δις ευρώ και ως εκ τούτου το τραπεζικό σύστημα καλείται να διαχειρισθεί ένα μείζον θέμα για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων.
Θα αυξηθούν οι χρεοκοπίες εταιριών
Το 2011 προειδοποιούν τραπεζικά στελέχη θα εμφανισθεί εντονότερα το φαινόμενο των χρεοκοπιών σε εταιρίες. Έως τώρα το πρόβλημα έμεινε καθηλωμένο καθώς τράπεζες και επιχειρήσεις μερίμνησαν ώστε να μην αναδυθεί την επιφάνεια αλλά πλέον τα πολεμοφόδια στέρεψαν.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά ότι εταιρίες στην κορύφωση του οικονομικού κύκλου θα αδυνατούν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και θα καταλήξουν στην χρεοκοπία.
Υποβάθμιση οικονομίας και stress tests τραπεζών
Αν σε όλα αυτά προσμετρηθούν αφενός οι απειλές των διεθνών οίκων αξιολόγησης ότι επίκειται υποβάθμιση της οικονομίας καθώς και τα stress tests των τραπεζών τον Φεβρουάριο όπου θα τα περάσουν πλην της ΑΤΕ εκ νέου το τοπίο συνεχίζει να παραμένει θολό.
Οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν λοιπόν 8 μεγάλες, 8 σημαντικές προκλήσεις που δεν αποκλείεται να αποτελέσουν και τις 8 πληγές του κλάδου για το 2011.
Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών