Παιδαριώδης ο τρόπος αντιμετώπισης των NPLs στην Ελλάδα, η Τρόικα διαφωνεί και οι επιχειρηματίες ελπίζουν αδίκως

Τουλάχιστον παιδαριώδης και επικίνδυνος είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των προβληματικών δανείων NPLs στην Ελλάδα καθώς αντί να αναζητείται συλλογική λύση για το πρόβλημα, η κυβέρνηση παρακαλάει την Γερμανία και την Τρόικα, οι τράπεζες διαφωνούν μεταξύ τους ενώ υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να μην δώσει το πράσινο φως η Τρόικα στα σχέδια επί χάρτου που εκπονεί η κυβέρνηση όσον αφορά τα NPLs.
Συγκεκριμένα τονίζεται ότι ο νέος νόμος που αφορά τα κόκκινα δάνεια δηλαδή όσα βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση, τουλάχιστον όπως ορισμένες πτυχές του έχουν παρουσιαστεί δεν βοηθάει τις τράπεζες ενώ η επιλογή του haircut υπό όρους σε ορισμένα επιχειρηματικά προβληματικά δάνεια θα πλήξει κεφαλαιακά τις τράπεζες.
Είναι απαράδεκτο από την μια πλευρά να γίνεται λόγος για τρίτο γύρο ανακεφαλαιοποίησης στις τράπεζες και από την άλλη να υπάρχουν επιχειρηματίες που να ελπίζουν σε haircut.
Haircut στα δάνεια σημαίνει ζημία για τις τράπεζες, σε κάθε περίπτωση καμία τράπεζα δεν μπορεί από την μια να ζημιωθεί και από την άλλη να προσφεύγει στον μέτοχο για να ανακεφαλαιοποιηθεί.
Ο νέος νόμος για τα κόκκινα δάνεια πάσχει σε 3 βασικά σημεία
1)Θα πληγεί η κεφαλαιακή επάρκεια.
Ενώ ο νομοθέτης έχει στόχο να στηρίξει τις τράπεζες, ωστόσο με τις μεθόδους που υιοθετούνται τελικώς όχι δεν θα ωφεληθούν αλλά θα ζημιωθούν οι τράπεζες.
2)Ήδη κύκλοι στην DGCom στην Ευρωπαϊκή επιτροπή Ανταγωνισμού αναφέρουν ότι αν διαφανεί ότι οι τράπεζες λειτουργήσουν χαριστικά σε ασυνεπείς επιχειρηματίες ως προς τις δανειακές τους υποχρεώσεις θα είναι ένα θέμα έναντι των συνεπών επιχειρηματιών.
Ωστόσο το μείζον είναι το εξής, οι τράπεζες παραμένουν υπό καθεστώς state aid κρατικών ενισχύσεων.
Οποιαδήποτε απόφαση που μπορεί να πλήξει τις τράπεζες εις βάρος της κρατικής βοήθειας που έχουν λάβει, ή να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων τραπεζών θα αξιολογηθεί επίσης από την επιτροπή.
Η αλλοίωση των ισορροπιών ανταγωνισμού  που μπορεί να επιφέρει μια ευνοϊκή μεταχείριση προβληματικών επιχειρήσεων από τις τράπεζες εγείρει θέμα ίσων όρων ανταγωνισμού που με την ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί.
3) Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει υιοθετήσει μια επιφανειακή προσέγγιση για τα NPLs και οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί, δεν αλλάξουν την τοπογεωγραφία του προβλήματος, αναφέρει τραπεζίτης.
Η λύση είναι ημίμετρο που δεν θα αντιμετωπίσει το μέγεθος του προβλήματος.
Π.χ. ο μηχανισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών για οφειλές των επιχειρήσεων εφόσον η επιχείρηση υποβάλει  βιώσιμο πλάνο αποτελεί ημίμετρο καθώς η παρελθούσα εμπειρία στο εξωτερικό απέδειξε ότι μόνο με συλλογικές λύσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.
Συν τοις άλλοις μια προβληματική εταιρία που έχει καταφύγει σε εξωδικαστική λύση με την τράπεζα για τις υποχρεώσεις της, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με ζητήματα αθέμιτου ανταγωνισμού;
Μια συνεπής επιχείρηση που πληρώνει τις δανειακές τις υποχρεώσεις θα συγκρίνεται με μια εταιρία που δεν πλήρωσε τις υποχρεώσεις της, ζήτησε ρύθμιση και επιτυγχάνοντας συμφωνία με την τράπεζα, αποκτά πλεονέκτημα….που δεν διέθετε…
Θα τεθούν ζητήματα αθέμιτου ανταγωνισμού.

Το μεγάλο πρόβλημα και οι ορθές λύσεις….

Τα κόκκινα δάνεια αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα θα προκαλέσουν σοκ στο τραπεζικό σύστημα αφενός λόγω των stress tests αφετέρου λόγω του μεγέθους του προβλήματος 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων είναι μη διαχειρίσιμο πρόβλημα σε μεμονωμένη βάση.
(Ως μη εξυπηρετούμενα δάνεια θεωρούνται όσα είναι σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ενώ κόκκινα δάνεια όσα είναι σε οριστική καθυστέρηση.
Ένα δάνειο NPLs μη εξυπηρετούμενο μπορεί υπό κάποιους όρους να καταστεί εξυπηρετούμενο ένα κόκκινο δάνειο είναι έως αδύνατο να καταστεί εξυπηρετούμενο)
Σύμφωνα με έμπειρα τραπεζικά στελέχη χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης 3 σημείων ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το μείζον πρόβλημα των NPLs των προβληματικών δανείων ή κατά άλλους κόκκινων δανείων.
Τα προβληματικά ή κόκκινα δάνεια φθάνουν σύμφωνα με εκτιμήσεις σε πραγματικούς όρους τα 100 δισεκ. ευρώ  σε επίπεδο τραπεζικών ομίλων έναντι 114 δισεκ. που είναι τα καθαρά υγιή και εξυπηρετούμενα δάνεια εντός της Ελλάδος.
Η πρόταση 3 σημείων που έχει μελετηθεί είναι η εξής.

Να δημιουργηθεί Κοινωνικό Ταμείο

Α)Να δημιουργηθεί ένα Ταμείο ειδικού σκοπού ένα Κοινωνικό Ταμείο δηλαδή για τους αντικειμενικά άπορους, ανέργους, όσοι δεν μπορούν να πληρώσουν την δόση τους στεγαστικού τους δανείου για 3 χρόνια το κοινωνικό Ταμείο που θα είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου θα πληρώνει τις δόσεις στις τράπεζες.
Έτσι τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια  θα καταστούν βιώσιμα και οι τράπεζες δάνεια που θεωρούσαν «τελειωμένη ιστορία» θα τα αντιμετωπίζουν ως εξυπηρετούμενα.
Οι δανειολήπτες που θα καταφύγουν στο κοινωνικό Ταμείο θα υπογράφουν μια σύμβαση δέσμευσης μεταξύ Ταμείου και δανειολήπτη, ότι μετά από 3 χρόνια θα ξεκινήσει η αποπληρωμή της υποχρέωσης που θα έχει ο δανειολήπτης στο Ταμείο.
Προφανώς το στεγαστικό δάνειο που θα υπαχθεί - όχι με την έννοια της νομικής κυριότητας - προσωρινά στο κοινωνικό Ταμείο θα μεταβληθεί ώστε ο δανειολήπτης μετά την 3ετία να συνεχίσει να πληρώνει τις δόσεις του δανείου του στην τράπεζα.
Η λύση αυτή είναι πολύ καλύτερη από την λύση της μετατροπής της δόσης σε ενοίκιο.
Γιατί να πληρώνει ο δανειολήπτης ενοίκιο στην τράπεζα σημαίνει ότι έχει να πληρώσει άρα γιατί να πληρώσει ενοίκιο και όχι την δόση του στεγαστικού του δανείου;
Το κοινωνικό Ταμείο είναι μια πολύ ορθή λύση για όσους είναι αδύνατο να πληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο.
Μόνο όμως για όσους αντικειμενικά δεν έχουν να πληρώσουν.
Π.χ. αν κάποιος έχασε την δουλειά του αλλά έχει 4 σπίτια στην κατοχή του δεν θα μπορεί να ενταχθεί στο Ταμείο αλλά ένας άλλος πολίτης που έχασε την δουλειά του και κατέχει μόνο το σπίτι που διαμένει και το χρωστάει στην τράπεζα θα μπορεί να ενταχθεί στο κοινωνικό Ταμείο.

Οι μετοχοποιήσεις εταιριών από τις τράπεζες λύση ρίσκου

Β)Η λύση της μετοχοποίησης  δυνητικών NPLs και κόκκινων επιχειρηματικών δανείων μπορεί να αποτελέσει παγίδα για τις τράπεζες οι οποίες κινδυνεύουν να μετατραπούν σε εταιρίες holding αντί τράπεζες που χορηγούν δάνεια και διακρατούν καταθέσεις.
Οι μετοχοποιήσεις πρέπει να αποτελούν λύσεις μόνο για πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, θα ήταν καταστροφή να λάβει η όλη διαδικασία καθολικό χαρακτήρα.
Τα NPLs δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών και κόκκινα δάνεια δηλαδή όσα βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση χρειάζονται συλλογική λύση και όχι μεμονωμένες λύσεις αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.
Στο τραπέζι υπάρχει η λύση των μετοχοποιήσεων εκείνων των εταιριών που έχουν συνάψει δάνεια και αντιμετωπίζουν προβλήματα στην αποπληρωμή.
Προφανώς θα έχουν προηγηθεί αναδιαρθρώσεις έως και αναχρηματοδοτήσεις για να καταλήξει η τράπεζα να θεωρήσει ένα επιχειρηματικό δάνειο NPLs επιλέγοντας την τελική λύση της μετοχοποίησης.
Γιατί η λύση της μετοχοποίησης είναι υψηλού ρίσκου;
1)Γιατί θα μετατραπούν οι τράπεζες σε εταιρίες holding εξέλιξη που δεν συνάδει με το αντικείμενο τους.
Ο θεσμικός ρόλος των τραπεζών δεν είναι να εξυγιαίνουν τις εταιρίες αλλά να ανακυκλώνουν τις καταθέσεις μέσω της χορήγησης δανείων.
2)Στα stress tests που θα επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο οι συμμετοχές σε εταιρίες….αποτελούν περιουσιακό στοιχείο των τραπεζών….που θα τιμωρείται από τις εποπτικές αρχές.
Τα ομόλογα και οι συμμετοχές σχεδόν τιμωρούνται από τα stress tests.
3)Ακόμη και αν εξυγιανθεί μια εταιρία δεν είναι βέβαιο ότι κατά την πώληση της θα καταφέρει να δημιουργήσει τέτοια αξία που θα καλύψει τουλάχιστον το 50% του δανείου άπαξ και οι συντελεστές κάλυψης δανείων με προβλέψεις (coverage ratio) κινούνται μεταξύ 49% με 55%.
4)Πολλές εταιρίες έχουν συνάψει είτε κοινοπρακτικά δάνεια, είτε δάνεια από πολλές τράπεζες.
Ποια τράπεζα και με ποια διαδικασία θα καταστεί μέτοχος και πως θα διασφαλιστούν τα συμφέροντα των άλλων τραπεζών;
Η βιασύνη είναι ο χειρότερος σύμμαχος και όπως διαφαίνεται η διοίκηση της ΤτΕ πιέζει για άμεση λύση που ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί στρατηγικά λάθος αν δεν διευθετηθούν πολλές εκκρεμότητες.

Απαραίτητη η συλλογική λύση NAMA τύπου bad bank

Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Τράπεζες συμφωνούν στην συλλογική λύση της δημιουργίας μιας bad bank τύπου NAMA National Asset Management Agency ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβληματικά δάνεια στο ελληνικό banking που φθάνουν σε επίπεδο ομίλων τα 84 δισεκ.
Το ΤΧΣ θα υποστηρίξει ενεργά την λύση της NAMA καθώς θεωρεί ότι χρειάζεται ριζοσπαστική λύση για να αντιμετωπιστεί το κεφαλαιώδες ζήτημα των NPLs των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το ΤΧΣ μάλιστα είναι διατεθειμένο να χρηματοδοτήσει την NAMA συνδυαστικά με ιδιώτες ώστε να αγοράσει μέρος των προβληματικών δανείων των τραπεζών τα οποία και θα υπαχθούν στην NAMA.  
Στην NAMA (bad bank) θα μπορούσαν να μεταφερθούν 30-35 δισ. προβληματικά δάνεια στεγαστικά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις τράπεζες μειώνοντας με αυτό τον τρόπο το ρίσκο στους ισολογισμούς τους και ταυτόχρονα μειώνοντας το ενεργητικό θα αυξήσουν την κεφαλαιακή.
Παράλληλα το ΤΧΣ με τα 11 δισεκ. κεφαλαιακό απόθεμα που διαθέτει θα καλύψει μέρος της χρηματοδότησης της NAMA σε συνδυασμό με ιδιώτες.
Αν υποτεθεί ότι θα ενταχθούν στην NAMA 30-35 δισεκ. προβληματικά δάνεια η bad bank θα αγόραζε τα δάνεια αυτά από τις τράπεζες σε μια τιμή π.χ. στο 30% ή 40% της εναπομείνασας αξίας μείον τις προβλέψεις που έχουν διενεργηθεί για το δάνειο.
Π.χ. ένα αρχικό στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ που είναι πλέον NPLs με τρέχον υπόλοιπο 90.000 ευρώ θα μπορούσε το ΤΧΣ να το αγοράσει με 30 χιλιάδες ευρώ άρα θα έπρεπε να καταβάλλει 30 χιλιάδες ευρώ κεφάλαιο στην τράπεζα.
Για προβληματικά δάνεια π.χ. 30 δισεκ. και τιμή αγοράς το 30% της αξίας των δανείων χρειάζονται 9 δισεκ.
Με 9 δισεκ. το ΤΧΣ και ενδεχομένως με συμμετοχή ιδιωτών θα μπορούσαν να αγοράσουν 30 δισεκ. προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες.
Το ΤΧΣ ωστόσο δεν θα καλύψει όλο το κόστος της αγοράς των προβληματικών δανείων θα μπορούσε αυτό το κόστος να επιμεριστεί σε ιδιώτες δηλαδή funds που θα ήθελαν να αποκτήσουν….ελληνικά προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες.
Συνήθως distress funds εκδηλώνουν ενδιαφέρον για προβληματικά δάνεια αλλά σίγουρα ο κύριος χρηματοδότης θα είναι το ΤΧΣ.
Η Τρόικα δεν έχει καταλήξει αν πρέπει να προχωρήσει η λύση της NAMA, καθώς στο παρελθόν είχε απορρίψει μια τέτοια πρόταση ως μη βιώσιμη.
Ωστόσο αναγνωρίζει η Τρόικα ότι για τα ελληνικά NPLs τα ελληνικά προβληματικά δάνεια δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με μεμονωμένες λύσεις αλλά χρειάζεται στρατηγική και συλλογική λύση.

Το πρόβλημα των προβληματικών δανείων σε αριθμούς

1)Ποιο είναι το ύψος των πραγματικών προβληματικών δανείων;
2)Πόσο επαρκείς είναι οι προβλέψεις που έχουν διενεργήσει οι τράπεζες και πόσο επαρκής είναι ο δείκτης coverage ratio;

Πόσα είναι τα κόκκινα δάνεια;

Με βάση συγκλίνουσες εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών τα NPLs ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων άνω των 90 ημερών – που κακώς αναφέρεται ως κόκκινα δάνεια – φθάνει τα 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων ή 77 δισεκ. στην Ελλάδα.
Όμως το πραγματικό μέγεθος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξάνεται σημαντικά αν προσμετρηθούν και πολλά αναχρηματοδοτούμενα δάνεια τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα είχαν καταλήξει σε NPLs.
Κατά ορισμένες εκτιμήσεις τα πραγματικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια φθάνουν τα 100 δισεκ. ευρώ δηλαδή φθάνουν το 46% των δανείων και όχι το 36% που είναι η επίσημη εκδοχή των προβληματικών δανείων.
Το παράδοξο είναι ότι αν τα προβληματικά δάνεια φθάνουν τα 100 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων τότε τα υγιή δάνεια είναι 114 δισεκ. σε σύνολο 214 δισεκ. που είναι το συνολικά υπόλοιπα δανείων.

Πόσο επαρκείς είναι οι προβλέψεις και το coverage ratio;

Οι τράπεζες για 84 δισεκ. προβληματικών δανείων έχουν διενεργήσει περίπου 45 δισεκ. προβλέψεων δηλαδή ο δείκτης κάλυψης δανείων έναντι προβλέψεων φθάνει το 55%.
O δείκτης αυτός με βάση την διεθνή τραπεζική εμπειρία είναι ικανοποιητικός.
Ωστόσο υπάρχει κίνδυνος, σοβαρός κίνδυνος η ΕΚΤ να ζητήσει από τις τράπεζες να αυξήσουν το coverage ratio.
Αυξάνοντας τον δείκτη κάλυψης δανείων, αυξάνονται οι απαιτήσεις σε προβλέψεις, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να διενεργήσουν νέες προβλέψεις και η εξέλιξη αυτή θα εκτοξεύσει τις κεφαλαιακές ανάγκες.
Αν το coverage ratio φθάσει το 60% ή 62% αυτό σημαίνει 4 με 5 δισεκ. νέες προβλέψεις δηλαδή κεφαλαιακή καταστροφή για τις τράπεζες.

Πορεία NPLs τραπεζών σε επίπεδο ομίλων

Ποσά σε δισ. ευρώ

Τράπεζες	NPLs α΄ τρίμηνο 2014	NPLs α΄ τρίμηνο 2014	Προβλέψεις α΄ τρίμηνο 2014	Coverage ratio α΄ τριμ. 2014
Εθνική	16,2	23% - Ελλάδα 28,4%	0,362	56%
Πειραιώς	27,89	37,9%	0,481	51%
Eurobank	16,2	30,9%	0,479	50,3%
Alpha	20,7	33,3%	0,395	56%
Attica bank	0,914	24,6%	0,019	49,2%
Geniki	1,29	67%	0,0029	42%
Κύπρου	14,4	49%	0,146	35%

Επεξεργασία στοιχείων www.bankingnews.gr

www.bankingnews.gr