Απαιτείται σαφήνεια για τα μέτρα που θα ελαφρύνουν το ελληνικό χρέος, προκειμένου να ενταχθούν τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων (QE) της ΕΚΤ
Οι συνθήκες για τις ελληνικές τράπεζες έχουν βελτιωθεί σύμφωνα με τoν Benoit Coeure, μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο οποίος όμως παραδέχτηκε ότι τα εμπόδια της ανάκαμψης παραμένουν.
Ο ίδιος επανέλαβε την πάγια θέση της ευρωπαίκής νομισματικής αρχής ότι θα πρέπει να αναληφθεί αποφασιστική και άμεση δράση για τη μείωση των προβληματικών δανείων στις ελληνικές τράπεζες.
Παράλληλα κάλεσε τους μετόχους να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί ώστε να ανακάμψουν οι τράπεζες.
Ο ίδιος επικεντρώθηκε και στη στρατηγική του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος έχει ιδιαίτερη σημασία για την ΕΚΤ.
Οι μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα αποτελούν βασικό στοιχείο του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής, για έναν απλό λόγο: πρέπει να υποστηρίζεται από επαρκή παροχή πίστωσης στη βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη.
Χωρίς πίστωση, οι επιχειρήσεις μπορεί να μην είναι σε θέση να επενδύσουν σε παραγωγικό κεφάλαιο, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την κάλυψη των δαπανών.
Η υγιής παροχή πιστώσεων είναι τόσο σημαντική για τη νομισματική πολιτική.
Έτσι έγινε και σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, η οποία απολαμβάνει τα οφέλη της φθηνής πίστωσης.
Η Ελλάδα είναι μια θλιβερή εξαίρεση, δυστυχώς.
Ο τραπεζικός δανεισμός προς τον εγχώριο ιδιωτικό μη χρηματοπιστωτικό τομέα μειώνεται σε κάθε τρίμηνο από τα τέλη του 2008, ενώ σωρευτικά η μείωση είναι κατά 28% μέχρι το τέλος του περασμένου έτους.
Και παρόλο που το επίπεδο των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα σταθεροποιήθηκε πρόσφατα, τα επιτόκια των δανείων προς τις επιχειρήσεις αποκλείνουν περίπου 250 μονάδες βάσης πάνω από το σημερινό μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.
Αναφορικά με το ελληνικό χρέος, το μέλος της ΕΚΤ εκτίμησε ότι οι συζητήσεις για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και ένα νέο πρόγραμμα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένεται να οριστικοποιηθούν τις επόμενες εβδομάδες.
Μάλιστα, ο ίδιος ανέφερε ότι απαιτείται σαφήνεια για τα μέτρα που θα ελαφρύνουν το ελληνικό χρέος, προκειμένου να ενταχθούν τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων (QE) της ΕΚΤ.
Μάλιστα, εξήγησε ότι θα πρέπει να υπάρξει εγκαίρως σαφήνεια σχετικά με τα μέτρα του χρέους και τη βιωσιμότητα του χρέους, γεγονός που είναι πολύ σημαντικό - όχι μόνο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στα δημόσια οικονομικά, αλλά και για έτσι θα βοηθηθεί η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα ειδικότερα.
Μιλώντας στο συνέδριο του Economist, ο Coeure δεν παρέλειψε να συστήσει στην ελληνική κυβέρνηση να συνεχίσει να δείχνει ισχυρή δέσμευση στους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής.
Βασικές προκλήσεις για το ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα
Η κατάσταση των ελληνικών τραπεζών έχει βελτιωθεί με διάφορους τρόπους από το καλοκαίρι του 2015, όταν το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής βρισκόταν υπό διαπραγμάτευση.
Η κεφαλαιακή επάρκεια, για παράδειγμα, έχει ενισχυθεί, από 11% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2015 σε περίπου 16-17% στα τέλη του περασμένου έτους, μετά την επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων βασικών τραπεζών στα τέλη του 2015.
Η τραπεζική διακυβέρνηση επίσης έχει βελτιωθεί, όπως φαίνεται από τις σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων, ενώ, το σημαντικότερο, η κερδοφορία ανακτήθηκε το 2016 μετά από χρόνια σημαντικών απωλειών.
Η μέση απόδοση των περιουσιακών στοιχείων βελτιώθηκε από -1,9% το 2015 σε 0,1% το 2016, με βάση την συνεχιζόμενες δραστηριότητες.
Ποια είναι λοιπόν τα κύρια εμπόδια που χρειάζεται ακόμη να ξεπεραστούν;
Αυτά σχετίζονται κυρίως με την εύθραυστη κατάσταση των ισολογισμών των τραπεζών - και στις δύο πλευρές του ενεργητικού και του παθητικού.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) είναι ένα πρόβλημα σε πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ.
Αλλά στην Ελλάδα το 45% του συνόλου των τραπεζικών δανείων είναι μη-εξυπηρετούμενα.
Μάλιστα, επιβαρύνουν την κερδοφορία των τραπεζών και την ικανότητά τους να χορηγήσουν νέα, παραγωγικά δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Η αποφασιστική και ταχεία δράση είναι απαραίτητη, επομένως.
Η πρόοδος μέχρι τώρα ήταν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες στόχους, αλλά και οι στόχοι για το τρέχον έτος και τα επόμενα δύο χρόνια είναι φιλόδοξοι.
Δεν αποκλείεται βέβαια να χρειαστεί μια σταδιακή μεταβολή στις δραστηριότητες των μη εξυπηρετούμενων δανείων - ιδίως μετά την αδύναμη απόδοση κατά τους πρώτους μήνες του 2017.
Στα θετικά είναι και το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές πρόσφατα πέρασαν πολλά σημαντικά νομοθετήματα για την υποστήριξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων κατά τους επόμενους μήνες θα είναι ζωτικής σημασίας για τη στήριξη της απαιτούμενης αλλαγής.
Ο Coeure επισήμανε, μάλιστα τρία στοιχεία που έχουν ιδιαίτερη σημασία:
- Η αναμόρφωση του πλαισίου του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ελλάδα, όπου πολλές επιχειρήσεις είναι υπερχρεωμένες στις τράπεζες και το κράτος.
- Οι νομικές διατάξεις για τη διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης του χρέους με τη μείωση της ευθύνης των ατόμων.
- Το πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες για την είσπραξη των απαιτήσεων.
Από την πλευρά του παθητικού, ο Coeure τόνισε την ανάγκη της επιστροφής των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες.
Οι καταθέσεις αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του κάθε υγιούς τραπεζικού συστήματος.
Μια σταθερή καταθετική βάση επιτρέπει στις τράπεζες να επεκτείνουν την πίστωση προς την πραγματική οικονομία.
Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν υπάρχουν ενδείξεις μιας παρατεταμένης επιστροφής των ιδιωτικών καταθέσεων στην Ελλάδα.
Από το καλοκαίρι του 2015, όταν επιβλήθηκαν οι έλεγχοι κεφαλαίων, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα έχουν καταγράψει μόνο μια μικρή αύξηση 2,5%.
Ωστόσο, παραμένουν περίπου το 25% κάτω από τα επίπεδα στα τέλη του 2014 πριν οι εκροές καταθέσεων επιταχυνθούν αισθητά.
Πως θα ανακάμψει η Ελλάδα
Για να έχουν τα ελληνικά προγράμματα αίσιο τέλος, είναι απαραίτητο οι ελληνικές αρχές να συνεχίζουν να δείχνουν μια σοβαρή δέσμευση στους στόχους που έχουν τεθεί και τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων.
Την ίδια στιγμή, οι άλλοι εμπλεκόμενοι πρέπει να κάνουν το καθήκον τους και να θέσουν σε εφαρμογή τα συμφωνημένα, ώστε να επιτρέψουν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα να ανακάμψει πλήρως και να μπορέσει η χώρα να επιστρέψει στη χρηματοπιστωτική αγορά.
Οι προσπάθειες αυτές δεν είναι μόνο για την Ελλάδα.
Είναι ολόκληρης της ευρωζώνης.
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ευρωζώνης, η οικονομία της οποίας συρρικνώθηκε, έστω και οριακά, στην αρχή του τρέχοντος έτους, παρά το γεγονός ότι η ανάκαμψη γίνεται όλο και πιο σταθερή και ευρείας βάσης - χάρη σε μεγάλο βαθμό των μέτρων νομισματικής πολιτικής.
Αλλά η σύγκλιση θα επιτευχθεί μόνο εάν όλες οι χώρες της ζώνης του ευρώ ανακάμψουν.
Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, φυσικά, προϋποθέτει την άρση της αβεβαιότητας για τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Η αβεβαιότητα σχετικά με τα υψηλά επίπεδα του δημόσιου χρέους έχει επηρεάσει την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία γενικότερα, και του χρηματοπιστωτικού συστήματος ειδικότερα.
Από την άποψη αυτή, η Coeure εξέφρασε τη λύπη της ΕΚΤ που δεν υπήρξε σαφής ορισμός των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους στο τελευταίο Eurogroup.
Οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό να επιτευχθεί συμφωνία κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 15 Ιουνίου.
www.bankingnews.gr
Ο ίδιος επανέλαβε την πάγια θέση της ευρωπαίκής νομισματικής αρχής ότι θα πρέπει να αναληφθεί αποφασιστική και άμεση δράση για τη μείωση των προβληματικών δανείων στις ελληνικές τράπεζες.
Παράλληλα κάλεσε τους μετόχους να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί ώστε να ανακάμψουν οι τράπεζες.
Ο ίδιος επικεντρώθηκε και στη στρατηγική του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος έχει ιδιαίτερη σημασία για την ΕΚΤ.
Οι μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα αποτελούν βασικό στοιχείο του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής, για έναν απλό λόγο: πρέπει να υποστηρίζεται από επαρκή παροχή πίστωσης στη βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη.
Χωρίς πίστωση, οι επιχειρήσεις μπορεί να μην είναι σε θέση να επενδύσουν σε παραγωγικό κεφάλαιο, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την κάλυψη των δαπανών.
Η υγιής παροχή πιστώσεων είναι τόσο σημαντική για τη νομισματική πολιτική.
Έτσι έγινε και σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, η οποία απολαμβάνει τα οφέλη της φθηνής πίστωσης.
Η Ελλάδα είναι μια θλιβερή εξαίρεση, δυστυχώς.
Ο τραπεζικός δανεισμός προς τον εγχώριο ιδιωτικό μη χρηματοπιστωτικό τομέα μειώνεται σε κάθε τρίμηνο από τα τέλη του 2008, ενώ σωρευτικά η μείωση είναι κατά 28% μέχρι το τέλος του περασμένου έτους.
Και παρόλο που το επίπεδο των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα σταθεροποιήθηκε πρόσφατα, τα επιτόκια των δανείων προς τις επιχειρήσεις αποκλείνουν περίπου 250 μονάδες βάσης πάνω από το σημερινό μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.
Αναφορικά με το ελληνικό χρέος, το μέλος της ΕΚΤ εκτίμησε ότι οι συζητήσεις για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και ένα νέο πρόγραμμα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένεται να οριστικοποιηθούν τις επόμενες εβδομάδες.
Μάλιστα, ο ίδιος ανέφερε ότι απαιτείται σαφήνεια για τα μέτρα που θα ελαφρύνουν το ελληνικό χρέος, προκειμένου να ενταχθούν τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων (QE) της ΕΚΤ.
Μάλιστα, εξήγησε ότι θα πρέπει να υπάρξει εγκαίρως σαφήνεια σχετικά με τα μέτρα του χρέους και τη βιωσιμότητα του χρέους, γεγονός που είναι πολύ σημαντικό - όχι μόνο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στα δημόσια οικονομικά, αλλά και για έτσι θα βοηθηθεί η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα ειδικότερα.
Μιλώντας στο συνέδριο του Economist, ο Coeure δεν παρέλειψε να συστήσει στην ελληνική κυβέρνηση να συνεχίσει να δείχνει ισχυρή δέσμευση στους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής.
Βασικές προκλήσεις για το ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα
Η κατάσταση των ελληνικών τραπεζών έχει βελτιωθεί με διάφορους τρόπους από το καλοκαίρι του 2015, όταν το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής βρισκόταν υπό διαπραγμάτευση.
Η κεφαλαιακή επάρκεια, για παράδειγμα, έχει ενισχυθεί, από 11% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2015 σε περίπου 16-17% στα τέλη του περασμένου έτους, μετά την επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων βασικών τραπεζών στα τέλη του 2015.
Η τραπεζική διακυβέρνηση επίσης έχει βελτιωθεί, όπως φαίνεται από τις σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων, ενώ, το σημαντικότερο, η κερδοφορία ανακτήθηκε το 2016 μετά από χρόνια σημαντικών απωλειών.
Η μέση απόδοση των περιουσιακών στοιχείων βελτιώθηκε από -1,9% το 2015 σε 0,1% το 2016, με βάση την συνεχιζόμενες δραστηριότητες.
Ποια είναι λοιπόν τα κύρια εμπόδια που χρειάζεται ακόμη να ξεπεραστούν;
Αυτά σχετίζονται κυρίως με την εύθραυστη κατάσταση των ισολογισμών των τραπεζών - και στις δύο πλευρές του ενεργητικού και του παθητικού.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) είναι ένα πρόβλημα σε πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ.
Αλλά στην Ελλάδα το 45% του συνόλου των τραπεζικών δανείων είναι μη-εξυπηρετούμενα.
Μάλιστα, επιβαρύνουν την κερδοφορία των τραπεζών και την ικανότητά τους να χορηγήσουν νέα, παραγωγικά δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Η αποφασιστική και ταχεία δράση είναι απαραίτητη, επομένως.
Η πρόοδος μέχρι τώρα ήταν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες στόχους, αλλά και οι στόχοι για το τρέχον έτος και τα επόμενα δύο χρόνια είναι φιλόδοξοι.
Δεν αποκλείεται βέβαια να χρειαστεί μια σταδιακή μεταβολή στις δραστηριότητες των μη εξυπηρετούμενων δανείων - ιδίως μετά την αδύναμη απόδοση κατά τους πρώτους μήνες του 2017.
Στα θετικά είναι και το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές πρόσφατα πέρασαν πολλά σημαντικά νομοθετήματα για την υποστήριξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων κατά τους επόμενους μήνες θα είναι ζωτικής σημασίας για τη στήριξη της απαιτούμενης αλλαγής.
Ο Coeure επισήμανε, μάλιστα τρία στοιχεία που έχουν ιδιαίτερη σημασία:
- Η αναμόρφωση του πλαισίου του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ελλάδα, όπου πολλές επιχειρήσεις είναι υπερχρεωμένες στις τράπεζες και το κράτος.
- Οι νομικές διατάξεις για τη διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης του χρέους με τη μείωση της ευθύνης των ατόμων.
- Το πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες για την είσπραξη των απαιτήσεων.
Από την πλευρά του παθητικού, ο Coeure τόνισε την ανάγκη της επιστροφής των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες.
Οι καταθέσεις αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του κάθε υγιούς τραπεζικού συστήματος.
Μια σταθερή καταθετική βάση επιτρέπει στις τράπεζες να επεκτείνουν την πίστωση προς την πραγματική οικονομία.
Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν υπάρχουν ενδείξεις μιας παρατεταμένης επιστροφής των ιδιωτικών καταθέσεων στην Ελλάδα.
Από το καλοκαίρι του 2015, όταν επιβλήθηκαν οι έλεγχοι κεφαλαίων, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα έχουν καταγράψει μόνο μια μικρή αύξηση 2,5%.
Ωστόσο, παραμένουν περίπου το 25% κάτω από τα επίπεδα στα τέλη του 2014 πριν οι εκροές καταθέσεων επιταχυνθούν αισθητά.
Πως θα ανακάμψει η Ελλάδα
Για να έχουν τα ελληνικά προγράμματα αίσιο τέλος, είναι απαραίτητο οι ελληνικές αρχές να συνεχίζουν να δείχνουν μια σοβαρή δέσμευση στους στόχους που έχουν τεθεί και τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων.
Την ίδια στιγμή, οι άλλοι εμπλεκόμενοι πρέπει να κάνουν το καθήκον τους και να θέσουν σε εφαρμογή τα συμφωνημένα, ώστε να επιτρέψουν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα να ανακάμψει πλήρως και να μπορέσει η χώρα να επιστρέψει στη χρηματοπιστωτική αγορά.
Οι προσπάθειες αυτές δεν είναι μόνο για την Ελλάδα.
Είναι ολόκληρης της ευρωζώνης.
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ευρωζώνης, η οικονομία της οποίας συρρικνώθηκε, έστω και οριακά, στην αρχή του τρέχοντος έτους, παρά το γεγονός ότι η ανάκαμψη γίνεται όλο και πιο σταθερή και ευρείας βάσης - χάρη σε μεγάλο βαθμό των μέτρων νομισματικής πολιτικής.
Αλλά η σύγκλιση θα επιτευχθεί μόνο εάν όλες οι χώρες της ζώνης του ευρώ ανακάμψουν.
Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, φυσικά, προϋποθέτει την άρση της αβεβαιότητας για τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Η αβεβαιότητα σχετικά με τα υψηλά επίπεδα του δημόσιου χρέους έχει επηρεάσει την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία γενικότερα, και του χρηματοπιστωτικού συστήματος ειδικότερα.
Από την άποψη αυτή, η Coeure εξέφρασε τη λύπη της ΕΚΤ που δεν υπήρξε σαφής ορισμός των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους στο τελευταίο Eurogroup.
Οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά κατά τη γνώμη μου, είναι σημαντικό να επιτευχθεί συμφωνία κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 15 Ιουνίου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών