Τι μπορούμε να περιμένουμε από τη σημερινή Σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας.
Με τη θετική ανακοίνωση, στη μόλις προηγηθείσα Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Κύπρο επετεύχθη πολύ κοντά το optimum των "προσγειωμένων" προσδοκιών μας, απέναντι στην εντεινόμενα επιθετική Τουρκία. Δηλαδή μια σαφής - όσο γίνεται για την Ευρώπη του 2018 - καταδίκη των «συνεχιζόμενων παράνομων ενεργειών» -με ρητή αναφορά στο παράνομο, αλλά και έμφαση στη συνέχιση των ενεργειών- της Άγκυρας «στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο». Δίνοντας έμφαση δε, «στις ενέργειες της Τουρκίας στην Συρία» που στην ουσία είναι πολεμικές επιχειρήσεις και προγηγούνται στο ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα.
Κι αν αυτή ήταν η κεντρική ιδέα της ανακοίνωσης, όπως τη διατύπωσε ο Donald Tusk, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η πρόσθετη συνεισφορά του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean Claude Junger, ο οποίος ούτως ή άλλως είχε τοποθετηθεί πιο επικριτικά κατά της στάσης της Αγκυρας, ήταν ότι «τα προβλήματα με την Τουρκία μεγαλώνουν». Κάπου εδώ, όμως, τα θετικά μηνύματα ουσιαστικά εξαντλούνται.
Η διπλή πραγματικότητα της Βάρνας
Πρώτον, στη Σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας η βασική προσδοκία των «27» είναι η εξασφάλιση της συνέχισης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό. Η συμφωνία αυτή, που ούτε συμφωνία είναι, ούτε ικανοποιητική ποτέ υπήρξε, ούτε άλλωστε και τηρήθηκε πλήρως, έχει για τους Ευρωπαίους – δηλαδή για τους Γερμανούς – πρώτιστη προτεραιότητα. Και αναφερόμαστε κυρίως στη Γερμανία γιατί αυτή έπεισε, πίεσε καλύτερα, τον Erdogan να "μαζέψει" τις ανθρώπινες ροές του 2015-16.
Τις οποίες ροές η Άγκυρα γνωρίζει ότι, με την απειλή ότι θα τις επαναλάβει, έχει το όπλο που παγώνει τις πολιτικές ηγεσίες, ιδίως σε Γερμανία και Αυστρία, επειδή συνταράσσει την εκεί κοινή γνώμη. Τόσο απλά, τόσο ωμά.
Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο Erdogan ο οποίος, ταυτόχρονα, θα παρατήρησε ότι για χάρη του ελευθερώθηκε εγκαίρως η πρόσθετη χρηματοδότηση των €3 δις που διεκδικούσε η Άγκυρα, ενώ όμως το θέμα της βίζας για τους Τούρκους εκκρεμεί.
Δεύτερον και μάλλον πιο δυσάρεστο. Ο μοχλός πίεσης που η Ευρώπη θεωρεί ότι διέθετε απέναντι στην Τουρκία, που οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις είχαν αναγάγει ως τοτέμ της εξωτερικής τους πολιτικής, δηλαδή η ενταξιακή πορεία της Αγκυρας, έχει από πολλού καταστεί ανενεργός.
Η πρόσφατη διατύπωση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι: "[Η Ελλάδα] θα συνεχίσει να στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, παρότι είναι προφανές ότι η γείτων κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση" καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι, τώρα πια, ακόμα και η ελληνική πλευρά έχει συνειδητοποιήσει ότι αυτός ο μοχλός πίεσης δεν έχει καμιά ισχύ πια.
Αυτά, λοιπόν, δείχνουν ότι η Σύνοδος ΕΕ-Τουρκίας όχι μόνον "δεν θα είναι εύκολη", αλλά μπορεί και να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις. Ας το θυμόμαστε, για να μη φορτώνουμε με προσδοκίες εκείνο που μας καίει ως χώρα και κοινή γνώμη περισσότερο. Δηλαδή την απελευθέρωση των δυο Ελλήνων στρατιωτικών από την φυλακή της Αδριανούπολης. Κι ας έχουμε, επίσης, στο νου μας ότι αν το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό ξεφύγει, πάλι από τα ελληνικά νησιά θα περάσει το ανθρώπινο κύμα...
Τάσος Τσιπλάκος - Strategy Consultant
C4I Strategy Consultants
Κι αν αυτή ήταν η κεντρική ιδέα της ανακοίνωσης, όπως τη διατύπωσε ο Donald Tusk, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η πρόσθετη συνεισφορά του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jean Claude Junger, ο οποίος ούτως ή άλλως είχε τοποθετηθεί πιο επικριτικά κατά της στάσης της Αγκυρας, ήταν ότι «τα προβλήματα με την Τουρκία μεγαλώνουν». Κάπου εδώ, όμως, τα θετικά μηνύματα ουσιαστικά εξαντλούνται.
Η διπλή πραγματικότητα της Βάρνας
Πρώτον, στη Σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας η βασική προσδοκία των «27» είναι η εξασφάλιση της συνέχισης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό. Η συμφωνία αυτή, που ούτε συμφωνία είναι, ούτε ικανοποιητική ποτέ υπήρξε, ούτε άλλωστε και τηρήθηκε πλήρως, έχει για τους Ευρωπαίους – δηλαδή για τους Γερμανούς – πρώτιστη προτεραιότητα. Και αναφερόμαστε κυρίως στη Γερμανία γιατί αυτή έπεισε, πίεσε καλύτερα, τον Erdogan να "μαζέψει" τις ανθρώπινες ροές του 2015-16.
Τις οποίες ροές η Άγκυρα γνωρίζει ότι, με την απειλή ότι θα τις επαναλάβει, έχει το όπλο που παγώνει τις πολιτικές ηγεσίες, ιδίως σε Γερμανία και Αυστρία, επειδή συνταράσσει την εκεί κοινή γνώμη. Τόσο απλά, τόσο ωμά.
Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο Erdogan ο οποίος, ταυτόχρονα, θα παρατήρησε ότι για χάρη του ελευθερώθηκε εγκαίρως η πρόσθετη χρηματοδότηση των €3 δις που διεκδικούσε η Άγκυρα, ενώ όμως το θέμα της βίζας για τους Τούρκους εκκρεμεί.
Δεύτερον και μάλλον πιο δυσάρεστο. Ο μοχλός πίεσης που η Ευρώπη θεωρεί ότι διέθετε απέναντι στην Τουρκία, που οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις είχαν αναγάγει ως τοτέμ της εξωτερικής τους πολιτικής, δηλαδή η ενταξιακή πορεία της Αγκυρας, έχει από πολλού καταστεί ανενεργός.
Η πρόσφατη διατύπωση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι: "[Η Ελλάδα] θα συνεχίσει να στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, παρότι είναι προφανές ότι η γείτων κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση" καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι, τώρα πια, ακόμα και η ελληνική πλευρά έχει συνειδητοποιήσει ότι αυτός ο μοχλός πίεσης δεν έχει καμιά ισχύ πια.
Αυτά, λοιπόν, δείχνουν ότι η Σύνοδος ΕΕ-Τουρκίας όχι μόνον "δεν θα είναι εύκολη", αλλά μπορεί και να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις. Ας το θυμόμαστε, για να μη φορτώνουμε με προσδοκίες εκείνο που μας καίει ως χώρα και κοινή γνώμη περισσότερο. Δηλαδή την απελευθέρωση των δυο Ελλήνων στρατιωτικών από την φυλακή της Αδριανούπολης. Κι ας έχουμε, επίσης, στο νου μας ότι αν το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό ξεφύγει, πάλι από τα ελληνικά νησιά θα περάσει το ανθρώπινο κύμα...
Τάσος Τσιπλάκος - Strategy Consultant
C4I Strategy Consultants
Σχόλια αναγνωστών