Η επιθετικότητα Erdogan αποτελεί ένα όπλο που χρησιμοποιεί αμιγώς για εσωτερική κατανάλωση ώστε οι Τούρκοι να ξεχάσουν τα πραγματικά προβλήματα της Άγκυρας
Οι κινήσεις – πρόκληση αποτελούν μία συνήθεια την οποία ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan, χρησιμοποιεί ανά διαστήματα, συχνά με απώτερο στόχο είτε να «ψαρέψει» τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, είτε να καλύψει κενά που υπάρχουν στο εσωτερικό της χώρας του.
Η τελευταία του απόφαση να συνάψει συμφωνία αμοιβαίας κατανόησης με τη Λιβύη, αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες στη Μεσόγειο, πέραν της προκλητικότητας που περιέχει, μοιάζει με ένα ακόμη πυροτέχνημα του Τούρκου προέδρου, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με αρκετά προβλήματα τόσο εκτός όσο και εντός Τουρκίας.
Το πρώτο και βασικότερο πρόβλημα για τον Τούρκο πρόεδρο είναι η άσχημη πορεία της οικονομίας, η οποία μπορεί να μην βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου όπως συνέβη πριν από μερικούς μήνες, αλλά εξακολουθεί να ακροβατεί μεταξύ ύφεσης και αναιμικής ανάπτυξης.
Το οικονομικό θαύμα που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια έχει φθάσει στο τέλος του, ενώ και σε γεωπολιτικό επίπεδο ο Erdogan ακροβατεί σε λεπτό σχοινί.
Οι σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ στην ουσία είναι παγωμένες, με τις δύο πλευρές να βρίσκονται σε μία προσωρινή ανάπαυλα, μετά και την επίσκεψη Erdogan στην Ουάσιγκτον, ενώ αυτές με τη Ρωσία, εκ παραδόσεως, μοιάζουν φιλικές στην επιφάνεια αλλά ανά πάσα στιγμή μπορούν να εκτροχιαστούν.
Με τη νέα συμφωνία, όμως, ο Erdogan και αρκετά μέλη της κυβέρνησής του, κατορθώνουν να «πουλήσουν» στο εσωτερικό την ιδέα της «μεγάλης και ανίκητης Τουρκίας, που δεν μπορεί να τη σταματήσει κανείς» και πιθανώς να πείθουν μέρος του τουρκικού εκλογικού σώματος, το όποιο άλλωστε ζει και αναπνέει με την ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Ταυτόχρονα τόσο ο Erdogan όσο και ο επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης Fayez al-Serraj δεν υπολόγισαν ως φαίνεται τον περίφημο στρατάρχη Haftar.
Ο Haftar που ελέγχει την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης –και έχει κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία- έσπευσε να χαρακτηρίσει τη συμφωνία «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης».
Πρόκειται για ένα πρόσωπο διόλου αμελητέο στο εσωτερικό της Λιβύης, καθώς ο 75χρονος σήμερα στρατάρχης ήταν αξιωματικός στο πραξικόπημα που έφερε τον Gaddafi στην εξουσία το 1969, αλλά έπεσε στην δυσμένεια του Λίβυου δικτάτορα στα τέλη της δεκαετίας του 1980 .
Ο Haftar αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ, όπου πήρε την αμερικανική υπηκοότητα, περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία για να επιστρέψει.
Ο στρατιωτικός ξαναγύρισε στη Λιβύη το 2011, για να συμμετάσχει στον εμφύλιο πόλεμο που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και ο οποίος τερμάτισε την 42ετή κυριαρχία του Gaddafi.
Στο εξής η χώρα περνά σε πολιτική αστάθεια καθώς τζιχαντιστικές οργανώσεις, αντάρτικες ομάδες, φυλές και άλλες πολιτικές δυνάμεις μάχονται μεταξύ τους για την επικράτηση.
Ο Haftar εμφανίζεται δυνατά στο προσκήνιο στη Λιβύη και το 2014, όταν αντιτάχθηκε στην αποτυχία του επονομαζόμενου τότε Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (GNC) να προφυλαχθεί από την άνοδο των αντάρτικων ομάδων.
Ο ίδιος εμφανίστηκε ως διώκτης των τζιχαντιστών και ξεκίνησε με την παραστρατιωτική του δύναμη, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA0, εκστρατεία κατά των ισλαμιστικών πολιτοφυλακών.
Πολλοί στρατιωτικοί του ανατολικού τμήματος της χώρας εντάσσονται στον LNA και ο Haftar αρχίζει να εδραιώνει τη δύναμή του.
Αρχικά «καθάρισε» από τους τζιχαντιστές την Βεγγάζη και η πόλη έγινε το «προπύργιό» του.
Οι περιοχές που ελέγχει ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός (LNA) του Haftar και αυτές που ελέγχονται από τον GNA του Fayez al-Serraj (σ.σ.: με κόκκινο στίγμα οι περιοχές που ελέγχονται από τοπικούς φυλάρχους)
Από τα ανατολικά ξεκίνησε την προέλαση για την κατάκτηση της χώρας, ισχυροποιώντας σε κάθε νίκη την κυριαρχία του, απέναντι στις εκάστοτε τοπικές ή γενικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.
Στις αρχές του έτους, ο LNA έθεσε υπό τον έλεγχο του Haftar την νευραλγική για την οικονομία της χώρα περιοχή με τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Η περιοχή λεγόταν «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, ενώ ο στρατάρχης κατέλαβε την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Την ίδια ώρα έντονη ήταν και η αντίδραση της Αιγύπτου, με την κυβέρνηση της χώρας να τονίζει σε ανακοίνωσή της ότι «τα δύο μνημόνια συμφωνίας δεν έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα, δεν μπορούν να αναγνωρισθούν επισήμως υπό το φως του άρθρου 8 της Συμφωνίας Skhirat, το οποίο ορίζει ότι η (λιβυκή) κυβέρνηση ή το υπουργικό συμβούλιο (και όχι ο πρωθυπουργός της) έχουν την εξουσία να υπογράφουν διεθνείς συμφωνίες».
Προσθέτει ακόμη ότι «είναι γνωστό ότι στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο της Λιβύης δεν υπάρχουν υπουργοί και εκπροσώπηση διάφορων περιφερειών της Λιβύης και έτσι ο ρόλος του πρωθυπουργού είναι περιορισμένος, και η σύναψη συμφωνιών με άλλες χώρες θεωρείται κατάφωρη παραβίαση της συμφωνίας Skhirat.
Αυτές οι δύο συμφωνίες δεν μπορούν να έχουν κανένα αντίκτυπο στα δικαιώματα των χωρών της Μεσογείου ή των θαλάσσιων συνόρων στην περιοχή της Μεσογείου».
Όλο το παρασκήνιο
Η ανακοίνωση της Τουρκίας ότι υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο με τη της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης, θέτοντας ως όριο της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στα δυτικά τον 28ο Μεσημβρινό ο οποίος «κόβει» κάθετα και στη μέση την Ρόδο, γεγονός που με τη σειρά του σημαίνει πως η Τουρκία διεκδικεί ακόμη και την υφαλοκρηπίδα νότια της Κρήτης, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ελλάδας η οποία κάνει λόγο για νομικά αβάσιμους, εσφαλμένους και αυθαίρετους ισχυρισμούς.
Ωστόσο αυτή η νέα πρόκληση της Άγκυρας, αποτελεί ένα επικοινωνιακό τρικ του Erdogan προς τον τουρκικό λαό προκειμένου να αποδείξει πως η Τουρκία παραμένει ισχυρή.
Η συμφωνία δεν μπορεί να υλοποιηθεί αφού ο στρατάρχης Haftar που ελέγχει την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης –και έχει κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία- τη χαρακτηρίζει «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης».
Ποιος είναι ο Kalifa Haftar
Ο 75χρονος σήμερα στρατάρχης ήταν αξιωματικός στο πραξικόπημα που έφερε τον Gaddafi στην εξουσία το 1969, αλλά έπεσε στην δυσμένεια του Λίβυου δικτάτορα στα τέλη της δεκαετίας του 1980 .
Ο Haftar αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ, όπου πήρε την αμερικανική υπηκοότητα, περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία για να επιστρέψει.
Ο στρατιωτικός ξαναγύρισε στη Λιβύη το 2011, για να συμμετάσχει στον εμφύλιο πόλεμο που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και ο οποίος τερμάτισε την 42ετή κυριαρχία του Gaddafi.
Στο εξής η χώρα περνά σε πολιτική αστάθεια καθώς τζιχαντιστικές οργανώσεις, αντάρτικες ομάδες, φυλές και άλλες πολιτικές δυνάμεις μάχονται μεταξύ τους για την επικράτηση.
Ο Haftar εμφανίζεται δυνατά στο προσκήνιο στη Λιβύη και το 2014, όταν αντιτάχθηκε στην αποτυχία του επονομαζόμενου τότε Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (GNC) να προφυλαχθεί από την άνοδο των αντάρτικων ομάδων.
Ο ίδιος εμφανίστηκε ως διώκτης των τζιχαντιστών και ξεκίνησε με την παραστρατιωτική του δύναμη, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό, εκστρατεία κατά των ισλαμιστικών πολιτοφυλακών.
Πολλοί στρατιωτικοί του ανατολικού τμήματος της χώρας εντάσσονται στον Λιβυκό Εθνικό Στρατό και ο Haftar αρχίζει να εδραιώνει τη δύναμή του.
Αρχικά «καθάρισε» από τους τζιχαντιστές την Βεγγάζη και η πόλη έγινε το «προπύργιό» του.
Από τα ανατολικά ξεκίνησε την προέλαση για την κατάκτηση της χώρας, ισχυροποιώντας σε κάθε νίκη την κυριαρχία του, απέναντι στις εκάστοτε τοπικές ή γενικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.
Στις αρχές του έτους, ο ΕΛΣ έθεσε υπό τον έλεγχο του Haftar την νευραλγική για την οικονομία της χώρα περιοχή με τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Η περιοχή λεγόταν «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, ενώ ο στρατάρχης κατέλαβε την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Από ποιες χώρες υποστηρίζεται ο Haftar
Επισήμως, όλα τα κράτη – μέλη του ΟΗΕ υποστηρίζουν την κυβέρνηση Fayez al-Serraj.
Στην πραγματικότητα όμως, ορισμένες κυβερνήσεις «είχαν παράλληλες συνομιλίες με διάφορους παράγοντες που επέτρεψαν να αγνοήσουν τη νομική διαδικασία και να προχωρήσουν στη στρατιωτική διαδικασία.
Ανάμεσα σε αυτές τις χώρες είναι:
- η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που θέλουν να περιορίσουν την επιρροή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Λιβύη.
- η Ρωσία, η οποία έχει περιθάλψει τραυματίες στρατιώτες του ΕΛΣ και έχει αναφερθεί ότι τυπώνει χρήματα για λογαριασμό του στρατάρχη.
- Η Γαλλία, η οποία τον βλέπει ως το κλειδί για τη σταθεροποίηση της Λιβύης και την επιβράδυνση της ροής των μεταναστών στην Ευρώπη.
Το χάος στη Λιβύη μετά την πτώση του Gaddafi
Η Λιβύη, όπου οι δυνάμεις οι πιστές στον ισχυρό άνδρα του ανατολικού τμήματος της χώρας στρατάρχη Haftar εξαπέλυσαν επίθεση για την κατάληψη της πρωτεύουσας Τρίπολης στο δυτικό τμήμα, βυθίστηκε στο χάος μετά την πτώση του Muammar Gaddafi το 2011.
Πτώση του Gaddafi
Τον Φεβρουάριο 2011, κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, ένα κύμα διαμαρτυρίας , που καταστέλλεται σκληρά από το καθεστώς Gaddafi, ξεκινά από την Βεγγάζη στη ανατολική Λιβύη και στην συνέχεια εξαπλώνεται την χώρα.
Τον Μάρτιο, ένας συνασπισμός υπό την Ουάσινγκτον, το Παρίσι και το Λονδίνο, εξαπολύει επίθεση κατά του καθεστώτος του Καντάφι, έπειτα από το πράσινο φως του ΟΗΕ.
Στις 20 Οκτωβρίου, ο Gaddafi, που διαφεύγει από τον Αύγουστο, μετά την κατάληψη του στρατηγείου του στην Τρίπολη από τους αντάρτες, φονεύεται.
Τρεις ημέρες αργότερα, το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, πολιτικό όργανο της εξέγερσης, κηρύσσει την "πλήρη απελευθέρωση" της χώρας.
Τον Αύγουστο 2012, το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο παραδίδει τις εξουσίες του στο Γενικό Εθνικό Κονγκρέσο (Κοινοβούλιο) που έχει εκλεγεί έναν μήνα πριν.
Οι πρεσβείες κλείνουν
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2012, τέσσερις Αμερικανοί, ανάμεσά τους ο πρεσβευτής C. Stivens, σκοτώνονται σε επίθεση κατά του αμερικανικού προξενείου στη Βεγγάζη.
Τζιχαντιστική οργάνωση που συνδέεται με την αλ Κάιντα θεωρείται υπεύθυνη για την επίθεση.
Στις 23 Απριλίου 2013, μία επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο πραγματοποιείται κατά της γαλλικής πρεσβείας στην Τρίπολη. Δύο άτομα τραυματίζονται.
Οι περισσότερες πρεσβείες κλείνουν.
Δύο αντίπαλες εξουσίες
Στις 16 Μαΐου 2014, ο Haftar, άνθρωπος της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, εξαπολύει επιχείρηση κατά των τζιχαντιστικών οργανώσεων στην Βεγγάζη.
Πολλοί στρατιωτικοί του ανατολικού τμήματος της χώρας εντάσσονται στην παραστρατιωτική του δύναμη, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό.
Στις 25 Ιουνίου, έπειτα από νέες εκλογές, το Γενικό Εθνικό Κονγκρέσο αντικαθίσταται από το Κοινοβούλιο, όπου κυριαρχούν οι αντι-ισλαμιστές.
Στο τέλος του Αυγούστου, έπειτα από εβδομάδες συγκρούσεων, ένας συνασπισμός πολιτοφυλακών, ο Fajr Libya, καταλαμβάνει την Τρίπολη και αποκαθιστά τις εξουσίες του παλιού κοινοβουλίου, του Γενικού Εθνικού Κονγκρέσου, και εγκαθιστά νέα κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση του Αμπντάλα αλ-Θένι, που κυβερνούσε μέχρι τότε, και το Κοινοβούλιο το οποίο εξελέγη τον Ιούνιο εξορίζονται στην ανατολική Λιβύη.
Έτσι η χώρα βρίσκεται με δύο κυβερνήσεις και δύο κοινοβούλια.
Τον Δεκέμβριο 2015, έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και οι βουλευτές υπογράφουν στο Σκιράτ του Μαρόκου συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Σχηματίζεται Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
Τον Μάρτιο 2016, ο επικεφαλής της κυβέρνησης, ο Φάγεζ αλ-Σαράζ, κατορθώνει να εγκατασταθεί στην Τρίπολη. Αλλά στην ανατολική Λιβύη, η παράλληλη κυβέρνηση, υποστηριζόμενη από τον στρατηγό Haftar, και το Κοινοβούλιο στρέφονται εναντίον του.
Πόλεμος κατά των τζιχαντιστών
Τον Δεκέμβριο 2016, ο Fayez Al Saraz ανακοινώνει την απελευθέρωση της Σύρτης, παλαιό προπύργιο της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, δηλώνοντας ωστόσο ότι ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας "δεν έχει τελειώσει".
Το Ισλαμικό Κράτος πραγματοποιεί σειρά αιματηρών επιθέσεων αυτοκτονίας.
Στις 5 Ιουλίου 2017, ο Haftar ανακοινώνει την "πλήρη απελευθέρωση" της Βεγγάζης από τους τζιχαντιστές.
Συναντήσεις κορυφής
Στις 25 Ιουλίου 2017, οι Fayez Al Saraz και Haftar, συναντώνται κοντά στο Παρίσι και δεσμεύονται να εργασθούν για να βγάλουν την χώρα από το χάος.
Τον Μάιο 2018, συμφωνούν να συνεργασθούν για την οργάνωση εκλογών στο τέλος του 2018.
Ο στρατηγός Haftar θα μποϊκοτάρει διεθνή διάσκεψη τον Νοέμβριο στην Ιταλία και οι εκλογές δεν θα διεξαχθούν ποτέ.
Επιτυχία του Haftar
Στο τέλος του Ιουνίου 2018, ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός αναλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής που ονομάζεται «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, και καταλαμβάνει την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Τον Ιανουάριο 2019, ο στρατάρχης Haftar ξεκινά την κατάκτηση της νότιας Λιβύης, που καλύπτεται από έρημο και καταλαμβάνει την βασική πόλη Σέμπχα και την αλ-Σαράρα, μία από τις σημαντικότερες πετρελαϊκές περιοχές της χώρας.
Συμφωνία
Στις 11 Φεβρουαρίου 2019, η Αφρικανική Ένωση συγκαλεί διεθνή διάσκεψη και ζητεί εκλογές. Στις 28, ο ΟΗΕ ανακοινώνει ότι επήλθε συμφωνία ανάμεσα στους Σαρλαζ και Haftar για την οργάνωση εκλογών.
Στις 20 Μαρτίου, ο ΟΗΕ ανακοινώνει εθνική διάσκεψη στα μέσα του Απριλίου στο Γκανταμές (κεντρική Λιβύη) για την έξοδο από την κρίση.
Επίθεση του Haftar στην Τρίπολη
Στις 4 Απριλίου, ο στρατάρχης Haftar εξαπολύει επίθεση εναντίον της Τρίπολης.
Στις 5, οι δυνάμεις του απωθούνται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων δυτικά της πρωτεύουσας.
Συγκρούσεις διεξάγονται ανάμεσα στις δυνάμεις που είναι πιστές στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τις δυνάμεις του Εθνικού Λιβυκού Στρατού νότια της Τρίπολης.
Με την διεθνή κοινότητα να πληθαίνει τις εκκλήσεις για κατάπαυση των εχθροπραξιών, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ A. Guterresς, ο οποίος συναντήθηκε με τους Al Saraz και Haftar, εκφράζει την βαθιά του ανησυχία.
Την επομένη, διεξάγεται αεροπορική επιδρομή των δυνάμεων της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας κατά θέσης του Εθνικού Λιβυκού Στρατού στην περιοχή Αλ-Αζιζίγια (νότια της Τρίπολης).
Στις 7, σφοδρές συγκρούσεις διεξάγονται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων νότια της Τρίπολης.
Ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός πραγματοποιεί αεροπορική επίθεση στα προάστια της πρωτεύουσας και η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ανακοινώνει γενική "αντεπίθεση" σε όλες τις πόλεις της χώρας.
Το πετρέλαιο: η λύση στα προβλήματα της Λιβύης ή ακόμα ένα επεισόδιο στην κρίσης;
Η πετρελαϊκή κρίση της Λιβύης είναι απλώς μια αντανάκλαση του ευρύτερου σχίσματος στη χώρα, χωρίζοντας ουσιαστικά το γεωγραφικό της κέντρο καθώς ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίζεται.
Υπάρχουν δύο διοικήσεις.
Η κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας που υποστηρίζεται από το ΟΗΕ στην Τρίπολη προς τα δυτικά και ένα ανεπίσημο σώμα στην ανατολή που υποστηρίζεται από τον στρατιωτικό διοικητή Khalifa Haftar, ο οποίος ενεργεί ως de facto κυβερνήτης και είναι συνήθως παρών όταν οι δύο πλευρές συνομιλούν.
Κάθε πλευρά υποστηρίζεται από μια λιτανεία των πολιτοφυλακών και η εικόνα μάλιστα παραμένει πιο άθλια από τις πόλεις-κράτη και τις αδίστακτες φυλετικές φυλές.
Μετά την πτώση του Gaddafi, το πετρέλαιο προοριζόταν να «λειάνει» τη διαδικασία συμφιλίωσης.
Σύμφωνα με ένα σύστημα που έχει εγκριθεί από το ΟΗΕ, το αργό πετρέλαιο παράγεται στην πλούσια σε ορυκτά άλατα ανατολικά πριν πωληθεί από την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία στην άλλη πλευρά της χώρας.
Το σύστημα αυτό αποσκοπεί να εξασφαλίσει ότι το σύνολο του πετρελαίου πωλείται από την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) και όχι από τις μυριάδες ομάδες ανταρτών.
Ωστόσο, τον περασμένο Ιούνιο, ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) της Haftar επέστρεψε τέσσερις βασικούς λιμένες από αντίπαλες πολιτοφυλακές και απενεργοποίησε τις βρύσες, παγώνοντας σχεδόν όλη την παραγωγή πετρελαίου της Λιβύης για περισσότερο από δεκαπενθήμερο και προκαλώντας άνοδο των παγκόσμιων τιμών.
Τα «βαρέλια» της διαφθοράς
Το κίνητρό του, οι υποστηρικτές του Haftar, επέμενε, ήταν να σταματήσει η απώλεια χρημάτων από το πετρέλαιο στη διαφθορά και να παραμείνει έξω από τα χέρια τρομοκρατικών ομάδων.
Τούτου λεχθέντος, η σύγκρουση για τα λιμάνια της Λιβύης ταιριάζει επίσης σε μια πιο μακροπρόθεσμη μάχη Ανατολής - Δύσης σχετικά με τον έλεγχο και τη διανομή των εσόδων.
Ο Haftar εγκατέλειψε τελικά τον έλεγχο ως απάντηση στις απαιτήσεις που οδήγησε ο Donald Trump.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας για την επανέναρξη των λιμένων και την ικανοποίηση των αιτημάτων του Haftar, εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών, της Γαλλίας, της Ιταλίας, των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου συμφώνησαν ότι η πετρελαϊκή βιομηχανία της Λιβύης, μαζί με τις επίσημες και ανεπίσημες κεντρικές τράπεζες της χώρας, μιας ευρείας έρευνας για τη διαφθορά υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών.
Ακόμη και με αυτά τα θετικά βήματα, η διαφθορά στον τομέα του πετρελαίου της Λιβύης παραμένει συστημικό πρόβλημα.
Η κακοδιαχείριση των εσόδων από το πετρέλαιο έχουν μετατρέψει τον πλούτο των φυσικών πόρων της Λιβύης σε άλλο φορέα διένεξης.
Ο καθαρισμός της βιομηχανίας και η συμφιλίωση των ανταγωνιστικών πλευρών θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος κάθε προσπάθειας για την επίτευξη μακροπρόθεσμης επίλυσης της κρίσης - και ίσως πιο σημαντικό για τους δυτικούς συνομιλητές της χώρας, να διασφαλιστεί ότι η χώρα διατηρεί την ικανότητά της να ενεργεί ως σημαντικός παραγωγός πετρελαίου.
www.bankingnews.gr
Η τελευταία του απόφαση να συνάψει συμφωνία αμοιβαίας κατανόησης με τη Λιβύη, αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες στη Μεσόγειο, πέραν της προκλητικότητας που περιέχει, μοιάζει με ένα ακόμη πυροτέχνημα του Τούρκου προέδρου, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με αρκετά προβλήματα τόσο εκτός όσο και εντός Τουρκίας.
Το πρώτο και βασικότερο πρόβλημα για τον Τούρκο πρόεδρο είναι η άσχημη πορεία της οικονομίας, η οποία μπορεί να μην βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου όπως συνέβη πριν από μερικούς μήνες, αλλά εξακολουθεί να ακροβατεί μεταξύ ύφεσης και αναιμικής ανάπτυξης.
Το οικονομικό θαύμα που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια έχει φθάσει στο τέλος του, ενώ και σε γεωπολιτικό επίπεδο ο Erdogan ακροβατεί σε λεπτό σχοινί.
Οι σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ στην ουσία είναι παγωμένες, με τις δύο πλευρές να βρίσκονται σε μία προσωρινή ανάπαυλα, μετά και την επίσκεψη Erdogan στην Ουάσιγκτον, ενώ αυτές με τη Ρωσία, εκ παραδόσεως, μοιάζουν φιλικές στην επιφάνεια αλλά ανά πάσα στιγμή μπορούν να εκτροχιαστούν.
Με τη νέα συμφωνία, όμως, ο Erdogan και αρκετά μέλη της κυβέρνησής του, κατορθώνουν να «πουλήσουν» στο εσωτερικό την ιδέα της «μεγάλης και ανίκητης Τουρκίας, που δεν μπορεί να τη σταματήσει κανείς» και πιθανώς να πείθουν μέρος του τουρκικού εκλογικού σώματος, το όποιο άλλωστε ζει και αναπνέει με την ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Ταυτόχρονα τόσο ο Erdogan όσο και ο επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης Fayez al-Serraj δεν υπολόγισαν ως φαίνεται τον περίφημο στρατάρχη Haftar.
Ο Haftar που ελέγχει την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης –και έχει κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία- έσπευσε να χαρακτηρίσει τη συμφωνία «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης».
Πρόκειται για ένα πρόσωπο διόλου αμελητέο στο εσωτερικό της Λιβύης, καθώς ο 75χρονος σήμερα στρατάρχης ήταν αξιωματικός στο πραξικόπημα που έφερε τον Gaddafi στην εξουσία το 1969, αλλά έπεσε στην δυσμένεια του Λίβυου δικτάτορα στα τέλη της δεκαετίας του 1980 .
Ο Haftar αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ, όπου πήρε την αμερικανική υπηκοότητα, περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία για να επιστρέψει.
Ο στρατιωτικός ξαναγύρισε στη Λιβύη το 2011, για να συμμετάσχει στον εμφύλιο πόλεμο που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και ο οποίος τερμάτισε την 42ετή κυριαρχία του Gaddafi.
Στο εξής η χώρα περνά σε πολιτική αστάθεια καθώς τζιχαντιστικές οργανώσεις, αντάρτικες ομάδες, φυλές και άλλες πολιτικές δυνάμεις μάχονται μεταξύ τους για την επικράτηση.
Ο Haftar εμφανίζεται δυνατά στο προσκήνιο στη Λιβύη και το 2014, όταν αντιτάχθηκε στην αποτυχία του επονομαζόμενου τότε Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (GNC) να προφυλαχθεί από την άνοδο των αντάρτικων ομάδων.
Ο ίδιος εμφανίστηκε ως διώκτης των τζιχαντιστών και ξεκίνησε με την παραστρατιωτική του δύναμη, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA0, εκστρατεία κατά των ισλαμιστικών πολιτοφυλακών.
Πολλοί στρατιωτικοί του ανατολικού τμήματος της χώρας εντάσσονται στον LNA και ο Haftar αρχίζει να εδραιώνει τη δύναμή του.
Αρχικά «καθάρισε» από τους τζιχαντιστές την Βεγγάζη και η πόλη έγινε το «προπύργιό» του.
Οι περιοχές που ελέγχει ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός (LNA) του Haftar και αυτές που ελέγχονται από τον GNA του Fayez al-Serraj (σ.σ.: με κόκκινο στίγμα οι περιοχές που ελέγχονται από τοπικούς φυλάρχους)
Από τα ανατολικά ξεκίνησε την προέλαση για την κατάκτηση της χώρας, ισχυροποιώντας σε κάθε νίκη την κυριαρχία του, απέναντι στις εκάστοτε τοπικές ή γενικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.
Στις αρχές του έτους, ο LNA έθεσε υπό τον έλεγχο του Haftar την νευραλγική για την οικονομία της χώρα περιοχή με τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Η περιοχή λεγόταν «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, ενώ ο στρατάρχης κατέλαβε την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Την ίδια ώρα έντονη ήταν και η αντίδραση της Αιγύπτου, με την κυβέρνηση της χώρας να τονίζει σε ανακοίνωσή της ότι «τα δύο μνημόνια συμφωνίας δεν έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα, δεν μπορούν να αναγνωρισθούν επισήμως υπό το φως του άρθρου 8 της Συμφωνίας Skhirat, το οποίο ορίζει ότι η (λιβυκή) κυβέρνηση ή το υπουργικό συμβούλιο (και όχι ο πρωθυπουργός της) έχουν την εξουσία να υπογράφουν διεθνείς συμφωνίες».
Προσθέτει ακόμη ότι «είναι γνωστό ότι στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο της Λιβύης δεν υπάρχουν υπουργοί και εκπροσώπηση διάφορων περιφερειών της Λιβύης και έτσι ο ρόλος του πρωθυπουργού είναι περιορισμένος, και η σύναψη συμφωνιών με άλλες χώρες θεωρείται κατάφωρη παραβίαση της συμφωνίας Skhirat.
Αυτές οι δύο συμφωνίες δεν μπορούν να έχουν κανένα αντίκτυπο στα δικαιώματα των χωρών της Μεσογείου ή των θαλάσσιων συνόρων στην περιοχή της Μεσογείου».
Όλο το παρασκήνιο
Η ανακοίνωση της Τουρκίας ότι υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο με τη της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης, θέτοντας ως όριο της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στα δυτικά τον 28ο Μεσημβρινό ο οποίος «κόβει» κάθετα και στη μέση την Ρόδο, γεγονός που με τη σειρά του σημαίνει πως η Τουρκία διεκδικεί ακόμη και την υφαλοκρηπίδα νότια της Κρήτης, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ελλάδας η οποία κάνει λόγο για νομικά αβάσιμους, εσφαλμένους και αυθαίρετους ισχυρισμούς.
Ωστόσο αυτή η νέα πρόκληση της Άγκυρας, αποτελεί ένα επικοινωνιακό τρικ του Erdogan προς τον τουρκικό λαό προκειμένου να αποδείξει πως η Τουρκία παραμένει ισχυρή.
Η συμφωνία δεν μπορεί να υλοποιηθεί αφού ο στρατάρχης Haftar που ελέγχει την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης –και έχει κηρύξει τον πόλεμο στην Τουρκία- τη χαρακτηρίζει «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης».
Ποιος είναι ο Kalifa Haftar
Ο 75χρονος σήμερα στρατάρχης ήταν αξιωματικός στο πραξικόπημα που έφερε τον Gaddafi στην εξουσία το 1969, αλλά έπεσε στην δυσμένεια του Λίβυου δικτάτορα στα τέλη της δεκαετίας του 1980 .
Ο Haftar αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ, όπου πήρε την αμερικανική υπηκοότητα, περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία για να επιστρέψει.
Ο στρατιωτικός ξαναγύρισε στη Λιβύη το 2011, για να συμμετάσχει στον εμφύλιο πόλεμο που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και ο οποίος τερμάτισε την 42ετή κυριαρχία του Gaddafi.
Στο εξής η χώρα περνά σε πολιτική αστάθεια καθώς τζιχαντιστικές οργανώσεις, αντάρτικες ομάδες, φυλές και άλλες πολιτικές δυνάμεις μάχονται μεταξύ τους για την επικράτηση.
Ο Haftar εμφανίζεται δυνατά στο προσκήνιο στη Λιβύη και το 2014, όταν αντιτάχθηκε στην αποτυχία του επονομαζόμενου τότε Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (GNC) να προφυλαχθεί από την άνοδο των αντάρτικων ομάδων.
Ο ίδιος εμφανίστηκε ως διώκτης των τζιχαντιστών και ξεκίνησε με την παραστρατιωτική του δύναμη, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό, εκστρατεία κατά των ισλαμιστικών πολιτοφυλακών.
Πολλοί στρατιωτικοί του ανατολικού τμήματος της χώρας εντάσσονται στον Λιβυκό Εθνικό Στρατό και ο Haftar αρχίζει να εδραιώνει τη δύναμή του.
Αρχικά «καθάρισε» από τους τζιχαντιστές την Βεγγάζη και η πόλη έγινε το «προπύργιό» του.
Από τα ανατολικά ξεκίνησε την προέλαση για την κατάκτηση της χώρας, ισχυροποιώντας σε κάθε νίκη την κυριαρχία του, απέναντι στις εκάστοτε τοπικές ή γενικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.
Στις αρχές του έτους, ο ΕΛΣ έθεσε υπό τον έλεγχο του Haftar την νευραλγική για την οικονομία της χώρα περιοχή με τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Η περιοχή λεγόταν «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, ενώ ο στρατάρχης κατέλαβε την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Από ποιες χώρες υποστηρίζεται ο Haftar
Επισήμως, όλα τα κράτη – μέλη του ΟΗΕ υποστηρίζουν την κυβέρνηση Fayez al-Serraj.
Στην πραγματικότητα όμως, ορισμένες κυβερνήσεις «είχαν παράλληλες συνομιλίες με διάφορους παράγοντες που επέτρεψαν να αγνοήσουν τη νομική διαδικασία και να προχωρήσουν στη στρατιωτική διαδικασία.
Ανάμεσα σε αυτές τις χώρες είναι:
- η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που θέλουν να περιορίσουν την επιρροή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Λιβύη.
- η Ρωσία, η οποία έχει περιθάλψει τραυματίες στρατιώτες του ΕΛΣ και έχει αναφερθεί ότι τυπώνει χρήματα για λογαριασμό του στρατάρχη.
- Η Γαλλία, η οποία τον βλέπει ως το κλειδί για τη σταθεροποίηση της Λιβύης και την επιβράδυνση της ροής των μεταναστών στην Ευρώπη.
Το χάος στη Λιβύη μετά την πτώση του Gaddafi
Η Λιβύη, όπου οι δυνάμεις οι πιστές στον ισχυρό άνδρα του ανατολικού τμήματος της χώρας στρατάρχη Haftar εξαπέλυσαν επίθεση για την κατάληψη της πρωτεύουσας Τρίπολης στο δυτικό τμήμα, βυθίστηκε στο χάος μετά την πτώση του Muammar Gaddafi το 2011.
Πτώση του Gaddafi
Τον Φεβρουάριο 2011, κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, ένα κύμα διαμαρτυρίας , που καταστέλλεται σκληρά από το καθεστώς Gaddafi, ξεκινά από την Βεγγάζη στη ανατολική Λιβύη και στην συνέχεια εξαπλώνεται την χώρα.
Τον Μάρτιο, ένας συνασπισμός υπό την Ουάσινγκτον, το Παρίσι και το Λονδίνο, εξαπολύει επίθεση κατά του καθεστώτος του Καντάφι, έπειτα από το πράσινο φως του ΟΗΕ.
Στις 20 Οκτωβρίου, ο Gaddafi, που διαφεύγει από τον Αύγουστο, μετά την κατάληψη του στρατηγείου του στην Τρίπολη από τους αντάρτες, φονεύεται.
Τρεις ημέρες αργότερα, το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, πολιτικό όργανο της εξέγερσης, κηρύσσει την "πλήρη απελευθέρωση" της χώρας.
Τον Αύγουστο 2012, το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο παραδίδει τις εξουσίες του στο Γενικό Εθνικό Κονγκρέσο (Κοινοβούλιο) που έχει εκλεγεί έναν μήνα πριν.
Οι πρεσβείες κλείνουν
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2012, τέσσερις Αμερικανοί, ανάμεσά τους ο πρεσβευτής C. Stivens, σκοτώνονται σε επίθεση κατά του αμερικανικού προξενείου στη Βεγγάζη.
Τζιχαντιστική οργάνωση που συνδέεται με την αλ Κάιντα θεωρείται υπεύθυνη για την επίθεση.
Στις 23 Απριλίου 2013, μία επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο πραγματοποιείται κατά της γαλλικής πρεσβείας στην Τρίπολη. Δύο άτομα τραυματίζονται.
Οι περισσότερες πρεσβείες κλείνουν.
Δύο αντίπαλες εξουσίες
Στις 16 Μαΐου 2014, ο Haftar, άνθρωπος της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, εξαπολύει επιχείρηση κατά των τζιχαντιστικών οργανώσεων στην Βεγγάζη.
Πολλοί στρατιωτικοί του ανατολικού τμήματος της χώρας εντάσσονται στην παραστρατιωτική του δύναμη, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό.
Στις 25 Ιουνίου, έπειτα από νέες εκλογές, το Γενικό Εθνικό Κονγκρέσο αντικαθίσταται από το Κοινοβούλιο, όπου κυριαρχούν οι αντι-ισλαμιστές.
Στο τέλος του Αυγούστου, έπειτα από εβδομάδες συγκρούσεων, ένας συνασπισμός πολιτοφυλακών, ο Fajr Libya, καταλαμβάνει την Τρίπολη και αποκαθιστά τις εξουσίες του παλιού κοινοβουλίου, του Γενικού Εθνικού Κονγκρέσου, και εγκαθιστά νέα κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση του Αμπντάλα αλ-Θένι, που κυβερνούσε μέχρι τότε, και το Κοινοβούλιο το οποίο εξελέγη τον Ιούνιο εξορίζονται στην ανατολική Λιβύη.
Έτσι η χώρα βρίσκεται με δύο κυβερνήσεις και δύο κοινοβούλια.
Τον Δεκέμβριο 2015, έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και οι βουλευτές υπογράφουν στο Σκιράτ του Μαρόκου συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Σχηματίζεται Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
Τον Μάρτιο 2016, ο επικεφαλής της κυβέρνησης, ο Φάγεζ αλ-Σαράζ, κατορθώνει να εγκατασταθεί στην Τρίπολη. Αλλά στην ανατολική Λιβύη, η παράλληλη κυβέρνηση, υποστηριζόμενη από τον στρατηγό Haftar, και το Κοινοβούλιο στρέφονται εναντίον του.
Πόλεμος κατά των τζιχαντιστών
Τον Δεκέμβριο 2016, ο Fayez Al Saraz ανακοινώνει την απελευθέρωση της Σύρτης, παλαιό προπύργιο της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, δηλώνοντας ωστόσο ότι ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας "δεν έχει τελειώσει".
Το Ισλαμικό Κράτος πραγματοποιεί σειρά αιματηρών επιθέσεων αυτοκτονίας.
Στις 5 Ιουλίου 2017, ο Haftar ανακοινώνει την "πλήρη απελευθέρωση" της Βεγγάζης από τους τζιχαντιστές.
Συναντήσεις κορυφής
Στις 25 Ιουλίου 2017, οι Fayez Al Saraz και Haftar, συναντώνται κοντά στο Παρίσι και δεσμεύονται να εργασθούν για να βγάλουν την χώρα από το χάος.
Τον Μάιο 2018, συμφωνούν να συνεργασθούν για την οργάνωση εκλογών στο τέλος του 2018.
Ο στρατηγός Haftar θα μποϊκοτάρει διεθνή διάσκεψη τον Νοέμβριο στην Ιταλία και οι εκλογές δεν θα διεξαχθούν ποτέ.
Επιτυχία του Haftar
Στο τέλος του Ιουνίου 2018, ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός αναλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής που ονομάζεται «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, και καταλαμβάνει την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Τον Ιανουάριο 2019, ο στρατάρχης Haftar ξεκινά την κατάκτηση της νότιας Λιβύης, που καλύπτεται από έρημο και καταλαμβάνει την βασική πόλη Σέμπχα και την αλ-Σαράρα, μία από τις σημαντικότερες πετρελαϊκές περιοχές της χώρας.
Συμφωνία
Στις 11 Φεβρουαρίου 2019, η Αφρικανική Ένωση συγκαλεί διεθνή διάσκεψη και ζητεί εκλογές. Στις 28, ο ΟΗΕ ανακοινώνει ότι επήλθε συμφωνία ανάμεσα στους Σαρλαζ και Haftar για την οργάνωση εκλογών.
Στις 20 Μαρτίου, ο ΟΗΕ ανακοινώνει εθνική διάσκεψη στα μέσα του Απριλίου στο Γκανταμές (κεντρική Λιβύη) για την έξοδο από την κρίση.
Επίθεση του Haftar στην Τρίπολη
Στις 4 Απριλίου, ο στρατάρχης Haftar εξαπολύει επίθεση εναντίον της Τρίπολης.
Στις 5, οι δυνάμεις του απωθούνται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων δυτικά της πρωτεύουσας.
Συγκρούσεις διεξάγονται ανάμεσα στις δυνάμεις που είναι πιστές στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τις δυνάμεις του Εθνικού Λιβυκού Στρατού νότια της Τρίπολης.
Με την διεθνή κοινότητα να πληθαίνει τις εκκλήσεις για κατάπαυση των εχθροπραξιών, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ A. Guterresς, ο οποίος συναντήθηκε με τους Al Saraz και Haftar, εκφράζει την βαθιά του ανησυχία.
Την επομένη, διεξάγεται αεροπορική επιδρομή των δυνάμεων της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας κατά θέσης του Εθνικού Λιβυκού Στρατού στην περιοχή Αλ-Αζιζίγια (νότια της Τρίπολης).
Στις 7, σφοδρές συγκρούσεις διεξάγονται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων νότια της Τρίπολης.
Ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός πραγματοποιεί αεροπορική επίθεση στα προάστια της πρωτεύουσας και η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ανακοινώνει γενική "αντεπίθεση" σε όλες τις πόλεις της χώρας.
Το πετρέλαιο: η λύση στα προβλήματα της Λιβύης ή ακόμα ένα επεισόδιο στην κρίσης;
Η πετρελαϊκή κρίση της Λιβύης είναι απλώς μια αντανάκλαση του ευρύτερου σχίσματος στη χώρα, χωρίζοντας ουσιαστικά το γεωγραφικό της κέντρο καθώς ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίζεται.
Υπάρχουν δύο διοικήσεις.
Η κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας που υποστηρίζεται από το ΟΗΕ στην Τρίπολη προς τα δυτικά και ένα ανεπίσημο σώμα στην ανατολή που υποστηρίζεται από τον στρατιωτικό διοικητή Khalifa Haftar, ο οποίος ενεργεί ως de facto κυβερνήτης και είναι συνήθως παρών όταν οι δύο πλευρές συνομιλούν.
Κάθε πλευρά υποστηρίζεται από μια λιτανεία των πολιτοφυλακών και η εικόνα μάλιστα παραμένει πιο άθλια από τις πόλεις-κράτη και τις αδίστακτες φυλετικές φυλές.
Μετά την πτώση του Gaddafi, το πετρέλαιο προοριζόταν να «λειάνει» τη διαδικασία συμφιλίωσης.
Σύμφωνα με ένα σύστημα που έχει εγκριθεί από το ΟΗΕ, το αργό πετρέλαιο παράγεται στην πλούσια σε ορυκτά άλατα ανατολικά πριν πωληθεί από την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία στην άλλη πλευρά της χώρας.
Το σύστημα αυτό αποσκοπεί να εξασφαλίσει ότι το σύνολο του πετρελαίου πωλείται από την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) και όχι από τις μυριάδες ομάδες ανταρτών.
Ωστόσο, τον περασμένο Ιούνιο, ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) της Haftar επέστρεψε τέσσερις βασικούς λιμένες από αντίπαλες πολιτοφυλακές και απενεργοποίησε τις βρύσες, παγώνοντας σχεδόν όλη την παραγωγή πετρελαίου της Λιβύης για περισσότερο από δεκαπενθήμερο και προκαλώντας άνοδο των παγκόσμιων τιμών.
Τα «βαρέλια» της διαφθοράς
Το κίνητρό του, οι υποστηρικτές του Haftar, επέμενε, ήταν να σταματήσει η απώλεια χρημάτων από το πετρέλαιο στη διαφθορά και να παραμείνει έξω από τα χέρια τρομοκρατικών ομάδων.
Τούτου λεχθέντος, η σύγκρουση για τα λιμάνια της Λιβύης ταιριάζει επίσης σε μια πιο μακροπρόθεσμη μάχη Ανατολής - Δύσης σχετικά με τον έλεγχο και τη διανομή των εσόδων.
Ο Haftar εγκατέλειψε τελικά τον έλεγχο ως απάντηση στις απαιτήσεις που οδήγησε ο Donald Trump.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας για την επανέναρξη των λιμένων και την ικανοποίηση των αιτημάτων του Haftar, εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών, της Γαλλίας, της Ιταλίας, των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου συμφώνησαν ότι η πετρελαϊκή βιομηχανία της Λιβύης, μαζί με τις επίσημες και ανεπίσημες κεντρικές τράπεζες της χώρας, μιας ευρείας έρευνας για τη διαφθορά υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών.
Ακόμη και με αυτά τα θετικά βήματα, η διαφθορά στον τομέα του πετρελαίου της Λιβύης παραμένει συστημικό πρόβλημα.
Η κακοδιαχείριση των εσόδων από το πετρέλαιο έχουν μετατρέψει τον πλούτο των φυσικών πόρων της Λιβύης σε άλλο φορέα διένεξης.
Ο καθαρισμός της βιομηχανίας και η συμφιλίωση των ανταγωνιστικών πλευρών θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος κάθε προσπάθειας για την επίτευξη μακροπρόθεσμης επίλυσης της κρίσης - και ίσως πιο σημαντικό για τους δυτικούς συνομιλητές της χώρας, να διασφαλιστεί ότι η χώρα διατηρεί την ικανότητά της να ενεργεί ως σημαντικός παραγωγός πετρελαίου.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών