Τα σχέδια της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο - Τα 8 κρίσιμα ερωτήματα

Στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει με την Τουρκία για τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο αναφέρεται το Bloomberg σε δημοσίευμα με τίτλο «πως η Τουρκία καταστρέφει το σχέδιο για το φυσικό αέριο της Μεσογείου».
Όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος, στόχος των χωρών που βρίσκονται στην περιοχή είναι να πλουτίσουν αλλά και να περιορίσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι «η Τουρκία δεν ήταν μέρος αυτών των σχεδίων, και με ενεργή ναυτική δύναμη στην περιοχή, παίζει τον ρόλο του σπόιλερ».
Σημειώνεται, δε, ότι ο αρθρογράφος παραθέτει και 8 κρίσιμα ερωτήματα:

1. Πόσο φυσικό αέριο υπάρχει στην ανατολική Μεσόγειο;

Τα μεγάλα ευρήματα είναι στον οικόπεδο της Αφροδίτης έξω από την Κύπρο (όπου εκτιμά ότι βρίσκονται 8 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου), το οικόπεδο Tamar και Leviathan στις ακτές του Ισραήλ (11 και 22 τρισ. κυβικά πόδια αντίστοιχα) και το πεδίο Zohr της Αιγύπτου (30 τρισ. κυβικά πόδια).

2. Ποιο είναι το όραμα για συνεργασία;

Στις αρχές του 2019, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος μαζί με την Ελλάδα, την Ιορδανία, την Παλαιστινιακή Αρχή και την Ιταλία ίδρυσαν το φόρουμ για το Φυσικό Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πρόκειται για μια προσπάθεια δημιουργίας μιας περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου και ενός κόμβου εξαγωγής προς την Ευρώπη, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από τη Ρωσία.
Η συνεργασία είναι επιτακτική εν μέρει λόγω τνων αγωγών που χρειάζονται.
Ένα έργο προβλέπει έναν υποθαλάσσιο αγωγό που μεταφέρει φυσικό αέριο από ισραηλινά και κυπριακά αποθέματα στην Ελλάδα και στη συνέχεια πέρα από αυτά.

3. Γιατί η Τουρκία έμεινε απέξω;

Διότι συμμετείχε η Κύπρος, που είναι αντίπαλος με την Τουρκία.

4. Τι έχει πει η Τουρκία;

Οι Τούρκοι αξιωματούχοι είναι κατά των εξορύξεων από την Κύπρο χωρίς να έχει προηγηθεί συμφωνία και των Τουρκοκυπρίων.
Επιπλέον υποστηρίζουν ότι χωρίς την Τουρκία δεν θα επιβιώσει κανένα ενεργειακό project και τονίζουν ότι ακόμα και ο πιο μικρός αγωγός θα πρέπει να περάσει από τα τουρκικά χωρικά ύδατα.

5. Τι έχει κάνει η Τουρκία;

Η Τουρκία χρησιμοποιεί τα πολεμικά της πλοία για να παρεμβαίνει στις εξορύξεις φυσικού αερίου.
Το 2018, τουρκικά σκάφη εμπόδισαν έναν σκάφος της ιταλικής πετρελαϊκής εταιρείας, Eni SpA, να πλησιάσει το οικόπεδο της Κύπρου.
Επίσης, η Τουρκία έχει στείλει στην περιοχή ερευνητικά πλοία, πως το Fatih, το Barbaros και το Yavuz.

6. Ποια τα δικαιώματα των δύο χωρών όσον αφορά τις εξορύξεις;

Σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, τα παράκτια κράτη διατηρούν μια αποκλειστική οικονομική ζώνη σε απόσταση 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή τους, όπου έχουν δικαίωμα αλιείας, εξόρυξης και γεωτρήσεων.
Σε περίπτωση που τέμνονται δύο ζώνες, όπως στην περίπτωση της Τουρκίας και της Κύπρου, οι χώρες είναι υποχρεωμένες να συμβιβαστούν.
Ωστόσο, η Τουρκία δεν έχει αποδεχθεί το Δίκαιο.
Αντιθέτως, υποστηρίζει ότι τα νησιωτικά κράτη όπως η Κύπρος δικαιούνται μόνο δικαιώματα εντός των νόμιμων χωρικών τους υδάτων, που φτάνουν έως τα 12 ναυτικά μίλια.
Η Κύπρος προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο.

7. Ποια είναι η τελευταία επιπλοκή;

Τον Δεκέμβριο, Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες.
Η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος θεωρούν τη συμφωνία ως μια προσπάθεια από την Τουρκία για κυριαρχία στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Λιβύη βρίσκεται επίσης σε σύγκρουση με την Ελλάδα λόγω των αδειών εκμετάλλευσης ανοικτής θάλασσας που εκδίδει η Αθήνα για τα ύδατα νότια του ελληνικού νησιού Κρήτη, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.

8. Πως έχουν αντιδράσει οι χώρες;

Οι ΗΠΑ εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους για τις τουρκικές έρευνες έξω από την Κύπρου και έχει συστήσει την Τουρκία να τις σταματήσει.
Η ΕΕ έχει αντιδράσει στις επιχειρήσεις παγώνοντας τις υψηλού επιπέδου επαφές με την Τουρκία αλλά και τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ενώ απειλεί και με κυρώσεις.
Στον αντίποδα, η Τουρκία έχει διαμηνύσει ότι θα συνεχίσει τις εξορύξεις.