Ρωσία και Τουρκία μπορεί να έχουν συμμαχήσει στη Συρία, αλλά η Λιβύη αποτελεί ένα πεδίο στο οποίο μπορεί να έρθουν σε σφοδρή σύγκρουση
Πέραν πάσης αμφιβολίας η Λιβύη μοιάζει και είναι μία διαιρεμένη χώρα, με δύο κυβερνήσεις, δύο διαφορετικούς στρατούς και με διαφορετικούς συμμάχους σε κάθε πλευρά.
Όμως διαθέτει ένα εξαιρετικό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο δεν είναι άλλο από τα ενεργειακά της αποθέματα, γεγονός που φαίνεται να δημιουργεί ελπίδες ότι κάποια στιγμή θα κατορθώσει να επιστρέψει σε μία ειρηνική και ευημερούσα περίοδο.
Η πρόσφατη συμφωνία με την Τουρκία και οι επακόλουθες σφοδρές αντιδράσεις από χώρες όπως Ελλάδα, Ρωσία, αλλά και Ισραήλ, ήταν αρκετή για να στρέψει εκ νέου την προσοχή στη χώρα.
Ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούνται οι ξένες επεμβάσεις στη Λιβύη είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακός.
Στα ανατολικά της χώρας υπάρχουν δυνάμεις από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Σαουδική Αραβία και Αίγυπτος στηρίζουν τον στρατηγό Haftar, τον επικεφαλής του Εθνικού Στρατού της Λιβύης, ο οποίος δεν είναι ο εθνικός στρατός της χώρας.
Ενάντια στον Haftar τάσσεται η Τουρκία και το Κατάρ, με τον Recep Tayyip Erdogan να υπογράφει μία εντελώς παράλογη συμφωνία καθορισμού θαλάσσιων ζωνών με τον (αναγνωρισμένο ως επικεφαλής της κυβέρνησης της Λιβύης) Fayez al-Sarraj.
Όμως σε όλο αυτό το τοπίο εισέρχεται και η Ρωσία, η οποία εμφανίζεται πρόθυμη να έχει σχέσεις και με τις δύο πλευρές, δηλαδή τόσο με τον Haftar όσο και με τον al-Sarraj.
Έχει (ανεπίσημα) αποστείλει στρατιωτικές δυνάμεις γνωστές ως ο ομάδα Wagner, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει επιχειρήσεις στη Συρία και δραστηριοποιούνται σε πολλές αφρικανικές χώρες - και υποστηρίζουν και βοηθούν τις δυνάμεις του Hafter.
Η Γαλλία προσχώρησε στην ομάδα χωρών που υποστηρίζουν τον Haftar, ενώ η Ιταλία υποστηρίζει την αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Sarraj.
Όπως έπραξαν στη Συρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέχουν μέχρι στιγμής από οποιαδήποτε παρέμβαση, παραμένοντας απλά παρατηρητής και μιλώντας με ευχολόγια για την ανάγκη εξεύρεσης διπλωματικής λύσης.
Τα συμφέροντα
Ο κατάλογος των συμφερόντων που παρακινούν σε καθεμία από αυτές τις χώρες δεν είναι κρυφός .
Η Ρωσία, η οποία επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική και στα νότια της Σαχάρας, εδραιώθηκε σταθερά στη Συρία και θεωρεί τη Λιβύη ως πιθανή στρατηγική βάση που θα μπορούσε να της εξασφαλίσει σταθερή θέση στη Μεσόγειο, με βάση το λιμάνι του Tartus, στη Συρία.
Καθώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τον τερματισμό της κρίσης στη Λιβύη, συνεργάζεται και με τις δύο πλευρές.
Εάν η αναγνωρισμένη κυβέρνηση κερδίσει τη θέση της, η Ρωσία θα αποκτήσει σημαντική θέση στη χώρα, αλλά ακόμη και αν ο Hafter συμφωνήσει να συνεργαστεί με τη νυν κυβέρνηση ή κατορθώσει να κατακτήσει την εξουσία και πάλι η Μόσχα θα είναι κερδισμένη.
Η Ρωσία θα μπορούσε να πραγματοποιήσει συμφωνίες που υπέγραψε εδώ και χρόνια με τον Muammar Gadhafi .
Ο Haftar έχει υποσχεθεί στη Μόσχα ότι ως αντάλλαγμα στη στρατιωτική βοήθεια που του παρέχει θα υπάρξει αναβίωση αυτών των επικερδών και αξίας αρκετών δισεκατομμυρίων συμφωνιών.
Η Τουρκία, η οποία υπέγραψε στρατιωτική και οικονομική συμφωνία με την κυβέρνηση της Λιβύης τον Νοέμβριο, επιδιώκει να επιτύχει διάφορους στόχους.
Η συμφωνία αυτή, η οποία επικυρώθηκε γρήγορα από το τουρκικό κοινοβούλιο, θα μπορούσε να στερήσει από την Ελλάδα και τους Ελληνοκυπρίους μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου και να αναγκάσει την Αίγυπτο και το Ισραήλ να διαπραγματευτούν με την Τουρκία για την εγκατάσταση αγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Το Ισραήλ και η Ελλάδα, καθώς και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιτίθενται στη συμφωνία, βλέποντάς την ως κίνηση που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο με την εχθρική πρόθεση να βλάψει τα συμφέροντά τους.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, εκτός από την έκφραση καταδίκης και κριτικής, καμία από τις χώρες δεν φαίνεται να σχεδιάζει να αναλάβει έντονη δράση κατά της συμφωνίας ή κατά της Τουρκίας και της Λιβύης.
Οι σχέσεις με την Τουρκία είναι σημαντικές για την Ευρώπη λόγω του ελέγχου της ροής των προσφύγων από τη Συρία προς τις χώρες της ΕΕ και η Τουρκία συχνά απειλεί την ΕΕ με την προοπτική «θα ανοίξει τις πύλες για τους πρόσφυγες».
Η Ελλάδα προσπαθεί να προσελκύσει την Ιορδανία, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και το Ισραήλ σε ένα συνασπισμό κατά της συμφωνίας και μάλιστα απέλασε τον πρεσβευτή της Λιβύης στην Αθήνα.
Από την πλευρά του, όμως, ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Katz είπε: «Δεν έχουμε καμία επιθυμία και η Τουρκία δεν έχει καμία επιθυμία για μια αντιπαράθεση με το Ισραήλ».
Παρόλο που η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο του «ταραχοποιού» στην ευρύτερη περιοχή, το κύριο πρόβλημα της είναι στην πραγματικότητα η Ρωσία.
Στο συριακό μέτωπο υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και οι εμπορικοί δεσμοί τους ακμάζουν.
Οι αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού από τη Ρωσία αναμένεται να φθάσουν σε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια, μετά και την απόκτηση των S-400.
Εάν τελικά η Άγκυρα αποφασίσει να αγοράσει και μαχητικά Sukhoi –από τη στιγμή που φαίνεται οι ΗΠΑ να την αποκλείουν από τα F-35- τότε η αξία των αμυντικών συμφωνιών θα εκτοξευθεί.
Αλλά η Τουρκία και η Ρωσία έχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα στη Λιβύη.
Προσπαθούν και οι δύο να αποκτήσουν άδειες για την ανάπτυξη και παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου στα πεδία της Λιβύης.
Μπορούν επίσης να καταλήξουν να ανταγωνίζονται για επιρροή στις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου.
Η Τουρκία θέλει να εξουδετερώσει τους Άραβες ανταγωνιστές της - την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ - στο λιβυκό θέατρο.
Σύμφωνα με αναφορές από την Τρίπολη, η Τουρκία και το Κατάρ όχι μόνο παρέχουν διπλωματική υποστήριξη στη κυβέρνηση της Λιβύης, αλλά χρηματοδοτούν επίσης τις ριζοσπαστικές ισλαμιστικές πολιτοφυλακές στις οποίες στηρίζεται η κυβέρνηση.
Η αντιπολίτευση και ο Haftar υποστηρίζουν ότι η Τουρκία και το Κατάρ θέλουν να ιδρύσουν ένα ισλαμικό κράτος στη Λιβύη. Πιστεύουν επίσης ότι μόνο ο στρατηγός Hifter μπορεί να το αποτρέψει.
Η Λιβύη αυτή τη στιγμή βρίσκεται παγιδευμένη στη μέση ενός «αγώνα πάλης» μεταξύ ανταγωνιστικών δυνάμεων και χωρών, αλλά δεν μπορεί παρά να μείνει άπραγη και να περιμένει το αποτέλεσμα.
Οι προσπάθειες διαμεσολάβησης του απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών Ghassan Salamé και οι πολυμερείς συνομιλίες που διεξάγουν οι Αμερικανοί αντιπρόσωποι με τον στρατηγό Haftar και την κυβέρνηση της Λιβύης έχουν πέσει στο κενό.
Όπως και με τη Συρία, φαίνεται ότι η λύση θα υπαγορευθεί στη Μόσχα, στην Άγκυρα και στη Ντόχα του Κατάρ, και όχι στην Τρίπολη ή τη Βεγγάζη.
www.bankingnews.gr
Όμως διαθέτει ένα εξαιρετικό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο δεν είναι άλλο από τα ενεργειακά της αποθέματα, γεγονός που φαίνεται να δημιουργεί ελπίδες ότι κάποια στιγμή θα κατορθώσει να επιστρέψει σε μία ειρηνική και ευημερούσα περίοδο.
Η πρόσφατη συμφωνία με την Τουρκία και οι επακόλουθες σφοδρές αντιδράσεις από χώρες όπως Ελλάδα, Ρωσία, αλλά και Ισραήλ, ήταν αρκετή για να στρέψει εκ νέου την προσοχή στη χώρα.
Ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούνται οι ξένες επεμβάσεις στη Λιβύη είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακός.
Στα ανατολικά της χώρας υπάρχουν δυνάμεις από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Σαουδική Αραβία και Αίγυπτος στηρίζουν τον στρατηγό Haftar, τον επικεφαλής του Εθνικού Στρατού της Λιβύης, ο οποίος δεν είναι ο εθνικός στρατός της χώρας.
Ενάντια στον Haftar τάσσεται η Τουρκία και το Κατάρ, με τον Recep Tayyip Erdogan να υπογράφει μία εντελώς παράλογη συμφωνία καθορισμού θαλάσσιων ζωνών με τον (αναγνωρισμένο ως επικεφαλής της κυβέρνησης της Λιβύης) Fayez al-Sarraj.
Όμως σε όλο αυτό το τοπίο εισέρχεται και η Ρωσία, η οποία εμφανίζεται πρόθυμη να έχει σχέσεις και με τις δύο πλευρές, δηλαδή τόσο με τον Haftar όσο και με τον al-Sarraj.
Έχει (ανεπίσημα) αποστείλει στρατιωτικές δυνάμεις γνωστές ως ο ομάδα Wagner, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει επιχειρήσεις στη Συρία και δραστηριοποιούνται σε πολλές αφρικανικές χώρες - και υποστηρίζουν και βοηθούν τις δυνάμεις του Hafter.
Η Γαλλία προσχώρησε στην ομάδα χωρών που υποστηρίζουν τον Haftar, ενώ η Ιταλία υποστηρίζει την αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Sarraj.
Όπως έπραξαν στη Συρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέχουν μέχρι στιγμής από οποιαδήποτε παρέμβαση, παραμένοντας απλά παρατηρητής και μιλώντας με ευχολόγια για την ανάγκη εξεύρεσης διπλωματικής λύσης.
Τα συμφέροντα
Ο κατάλογος των συμφερόντων που παρακινούν σε καθεμία από αυτές τις χώρες δεν είναι κρυφός .
Η Ρωσία, η οποία επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική και στα νότια της Σαχάρας, εδραιώθηκε σταθερά στη Συρία και θεωρεί τη Λιβύη ως πιθανή στρατηγική βάση που θα μπορούσε να της εξασφαλίσει σταθερή θέση στη Μεσόγειο, με βάση το λιμάνι του Tartus, στη Συρία.
Καθώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τον τερματισμό της κρίσης στη Λιβύη, συνεργάζεται και με τις δύο πλευρές.
Εάν η αναγνωρισμένη κυβέρνηση κερδίσει τη θέση της, η Ρωσία θα αποκτήσει σημαντική θέση στη χώρα, αλλά ακόμη και αν ο Hafter συμφωνήσει να συνεργαστεί με τη νυν κυβέρνηση ή κατορθώσει να κατακτήσει την εξουσία και πάλι η Μόσχα θα είναι κερδισμένη.
Η Ρωσία θα μπορούσε να πραγματοποιήσει συμφωνίες που υπέγραψε εδώ και χρόνια με τον Muammar Gadhafi .
Ο Haftar έχει υποσχεθεί στη Μόσχα ότι ως αντάλλαγμα στη στρατιωτική βοήθεια που του παρέχει θα υπάρξει αναβίωση αυτών των επικερδών και αξίας αρκετών δισεκατομμυρίων συμφωνιών.
Η Τουρκία, η οποία υπέγραψε στρατιωτική και οικονομική συμφωνία με την κυβέρνηση της Λιβύης τον Νοέμβριο, επιδιώκει να επιτύχει διάφορους στόχους.
Η συμφωνία αυτή, η οποία επικυρώθηκε γρήγορα από το τουρκικό κοινοβούλιο, θα μπορούσε να στερήσει από την Ελλάδα και τους Ελληνοκυπρίους μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου και να αναγκάσει την Αίγυπτο και το Ισραήλ να διαπραγματευτούν με την Τουρκία για την εγκατάσταση αγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Το Ισραήλ και η Ελλάδα, καθώς και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιτίθενται στη συμφωνία, βλέποντάς την ως κίνηση που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο με την εχθρική πρόθεση να βλάψει τα συμφέροντά τους.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, εκτός από την έκφραση καταδίκης και κριτικής, καμία από τις χώρες δεν φαίνεται να σχεδιάζει να αναλάβει έντονη δράση κατά της συμφωνίας ή κατά της Τουρκίας και της Λιβύης.
Οι σχέσεις με την Τουρκία είναι σημαντικές για την Ευρώπη λόγω του ελέγχου της ροής των προσφύγων από τη Συρία προς τις χώρες της ΕΕ και η Τουρκία συχνά απειλεί την ΕΕ με την προοπτική «θα ανοίξει τις πύλες για τους πρόσφυγες».
Η Ελλάδα προσπαθεί να προσελκύσει την Ιορδανία, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και το Ισραήλ σε ένα συνασπισμό κατά της συμφωνίας και μάλιστα απέλασε τον πρεσβευτή της Λιβύης στην Αθήνα.
Από την πλευρά του, όμως, ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Katz είπε: «Δεν έχουμε καμία επιθυμία και η Τουρκία δεν έχει καμία επιθυμία για μια αντιπαράθεση με το Ισραήλ».
Παρόλο που η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο του «ταραχοποιού» στην ευρύτερη περιοχή, το κύριο πρόβλημα της είναι στην πραγματικότητα η Ρωσία.
Στο συριακό μέτωπο υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και οι εμπορικοί δεσμοί τους ακμάζουν.
Οι αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού από τη Ρωσία αναμένεται να φθάσουν σε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια, μετά και την απόκτηση των S-400.
Εάν τελικά η Άγκυρα αποφασίσει να αγοράσει και μαχητικά Sukhoi –από τη στιγμή που φαίνεται οι ΗΠΑ να την αποκλείουν από τα F-35- τότε η αξία των αμυντικών συμφωνιών θα εκτοξευθεί.
Αλλά η Τουρκία και η Ρωσία έχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα στη Λιβύη.
Προσπαθούν και οι δύο να αποκτήσουν άδειες για την ανάπτυξη και παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου στα πεδία της Λιβύης.
Μπορούν επίσης να καταλήξουν να ανταγωνίζονται για επιρροή στις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου.
Η Τουρκία θέλει να εξουδετερώσει τους Άραβες ανταγωνιστές της - την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ - στο λιβυκό θέατρο.
Σύμφωνα με αναφορές από την Τρίπολη, η Τουρκία και το Κατάρ όχι μόνο παρέχουν διπλωματική υποστήριξη στη κυβέρνηση της Λιβύης, αλλά χρηματοδοτούν επίσης τις ριζοσπαστικές ισλαμιστικές πολιτοφυλακές στις οποίες στηρίζεται η κυβέρνηση.
Η αντιπολίτευση και ο Haftar υποστηρίζουν ότι η Τουρκία και το Κατάρ θέλουν να ιδρύσουν ένα ισλαμικό κράτος στη Λιβύη. Πιστεύουν επίσης ότι μόνο ο στρατηγός Hifter μπορεί να το αποτρέψει.
Η Λιβύη αυτή τη στιγμή βρίσκεται παγιδευμένη στη μέση ενός «αγώνα πάλης» μεταξύ ανταγωνιστικών δυνάμεων και χωρών, αλλά δεν μπορεί παρά να μείνει άπραγη και να περιμένει το αποτέλεσμα.
Οι προσπάθειες διαμεσολάβησης του απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών Ghassan Salamé και οι πολυμερείς συνομιλίες που διεξάγουν οι Αμερικανοί αντιπρόσωποι με τον στρατηγό Haftar και την κυβέρνηση της Λιβύης έχουν πέσει στο κενό.
Όπως και με τη Συρία, φαίνεται ότι η λύση θα υπαγορευθεί στη Μόσχα, στην Άγκυρα και στη Ντόχα του Κατάρ, και όχι στην Τρίπολη ή τη Βεγγάζη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών