Με σύνεση να χρησιμοποιηθούν τα διαθέσιμα κεφάλαια από το πρωτογενές πλεόνασμα
Αυξάνεται η αβεβαιότητα για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, προειδοποιεί η Eurobank, στην καθιερωμένη εβδομαδιαία ανάλυσή της "7 Ημέρες Οικονομία".
Αναλυτικά:
• Ενισχύεται η αβεβαιότητα για την επίτευξη των στόχων του 2014 εξαιτίας:
- της δυστοκίας στην λήψη αποφάσεων για το δημοσιονομικό κενό του 2014
- του αναμενόμενου δημοσιονομικού αποτελέσματος της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας
- των καθυστερήσεων στην εφαρμογή των προαπαιτούμενων μεταρρυθμίσεων
• Η αύξηση της αβεβαιότητας γίνεται αντιληπτή τόσο από την αύξηση των περιθωρίων των δεκαετών ομολόγων όσο και από την σταθεροποίηση του Γενικού Δείκτη του ΧΑΑ.
• Η χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων από το πλεόνασμα του 2013 πρέπει να γίνει με σύνεση ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος μη-επίτευξης του πλεονάσματος του 2014.
• Η αναμενόμενη λύση για το πρόβλημα ελάφρυνσης του χρέους θα περιλαμβάνει μείωση των επιτοκίων και επέκταση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων του επισήμου τομέα.
Πέρασε και η τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου 2014 χωρίς να έχει διαφανεί στον ορίζοντα συμφωνία για τα ανοιχτά θέματα της τρέχουσας αξιολόγησης (η οποία υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ) θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2013). Η συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό του 2014 είναι πιθανό να καθυστερήσει και μετά την 27η Ιανουαρίου 2014 (Eurogroup). H κυβέρνηση επιθυμεί την επιβεβαίωση της πορείας των φορολογικών εσόδων και αναμένει την πορεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού τόσο για τον Δεκέμβριο 2013 (τα τελικά στοιχεία ανακοινώνονται μέσα στις επόμενες ημέρες) όσο και τα προκαταρκτικά στοιχεία του Ιανουαρίου 2014 για να ενισχύσει τα επιχειρήματα της έναντι της τρόικας σχετικά με το μέγεθος του κενού για το 2014.
Οι εξελίξεις της προηγούμενης εβδομάδας δεν φαίνεται να ευνοούν την κυβερνητική θέση για το μέγεθος του δημοσιονομικού κενού του 2014. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει αντισυνταγματικές τις αναδρομικές περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας επιβαρύνει με τουλάχιστον €0,1 δισ. το δημοσιονομικό κενό που θα πρέπει να καλυφθεί μέσα στο 2014 ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ στο τέλος της χρονιάς.
Μια παρόμοια απόφαση για αναδρομική επιστροφή των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις σε δικαστικούς και πανεπιστημιακούς (ανήκουν στην κατηγορία των ειδικών μισθολογίων όπως και οι στρατιωτικοί) έχει αρχίσει να προκαλεί έντονους προβληματισμούς στην κυβέρνηση αφού θα μπορούσε να στοιχίσει τουλάχιστον €1,0 δις στον Προϋπολογισμό του 2014.
Ας σημειωθεί ότι το αναμενόμενο πλεόνασμα του 2013 ανέρχεται σε περίπου €0,8 δις και από αυτό η κυβέρνηση – σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση του τέλους του 2012 – σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το 70% για την ενίσχυση του εισοδήματος κοινωνικών ομάδων με χαμηλό εισόδημα.
Η παραπάνω εξέλιξη όμως μπορεί να ακυρώσει στην πράξη μια τέτοια πρωτοβουλία, αφού η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να καταφύγει σε ισοδύναμα φορολογικά μέτρα για να καλύψει το κενό που δημιουργείται.
Όπως ήδη είχαμε τονίσει την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει με σύνεση τα διαθέσιμα κεφάλαια από το πρωτογενές πλεόνασμα ώστε να μην αναγκαστεί να λάβει επιπλέον φορολογικά μέτρα κατά τη διάρκεια του 2014 που με τη σειρά τους θα ασκήσουν πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κατανάλωση και συνεπώς και στις αναπτυξιακές προοπτικές για τη συγκεκριμένη χρονιά.
Ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για το δημοσιονομικό κενό του 2014 θα επιτρέψει τον καλύτερο προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού της συγκεκριμένης χρονιάς και επίσης και τον προσδιορισμό των αντίστοιχων κενών για το 2015 και το 2016. Παράλληλα, θα επιτρέψει την κατάρτιση και ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2014-17 .
Στο τελευταίο δεν αναμένουμε να προσδιοριστεί επακριβώς ο τρόπος κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2015-16.
Μια συνολική λύση αναμένουμε μετά τον προσδιορισμό των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.
Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις παραμένουν ανοικτά – για μια ακόμη εβδομάδα – τα παρακάτω ζητήματα:
• Το 2ο «κύμα» διαθεσιμότητας (12.500 δημόσιοι υπάλληλοι) μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2014 και οι 11.000 αποχωρήσεις από το Δημόσιο μέσα στο 2014. Σύμφωνα με το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης έχει αρχίσει ήδη ο προσδιορισμός του 2ου κύματος διαθεσιμότητας (αναδιοργάνωση ΕΟΠΥΥ (9.500 υπάλληλοι) και 3.500 υπάλληλοι από τους ΟΤΑ) ενώ οι απολύσεις θα προέλθουν κυρίως από αυτούς που ανήκουν στο 1ο κύμα διαθεσιμότητας αλλά δεν αξιοποιήθηκαν σε άλλες θέσεις μέχρι στιγμής καθώς και από την αξιολόγηση των ΟΤΑ. Ιδιαίτερος προβληματισμός υπάρχει – ενόψει και της επιστροφής της τρόικας στο τέλος Ιανουαρίου – για τα τελικά νούμερα τόσο του 1ου κύματος διαθεσιμότητας εξαιτίας κυρίως των προβλημάτων στη διαθεσιμότητα των διοικητικών υπαλλήλων των ΑΕΙ, όσο και για τις 4.000 απολύσεις που προέβλεπε το πρόγραμμα μέχρι το τέλος του 2013. Για τις τελευταίες δεν έχει γίνει σαφές ακόμη από κυβέρνηση και τρόικα αν θα προσμετρηθεί το σύνολο των απολυμένων από την ΕΡΤ ή μόνο ο αριθμός αυτών που δεν επαναπροσλήφθηκαν στον νέο ενδιάμεσο φορέα. Επίσης, δεν υπάρχει κάποια πληροφόρηση για τις αποχωρήσεις από τις αμυντικές βιομηχανίες. Διευκρινίσεις απαιτούνται από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές για να μην επιστρέψουν στο προσκήνιο τα συγκεκριμένα ζητήματα, επιβαρύνοντας την προσπάθεια εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
• Τις αλλαγές στη νομοθεσία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ώστε να σημειωθεί πρόοδος στην ιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Αποτελεί ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα της παρούσας διαπραγμάτευσης και εξαρτάται από τα τελικά αποτελέσματα των stress tests των ελληνικών τραπεζών, την ανάγκη – αν υπάρξει – για περαιτέρω κεφαλαιακή στήριξη και κυρίως από την δυνατότητα ή όχι χρήσης των πλεοναζόντων κεφαλαίων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2014-16.
Τα πλεονάζοντα κεφάλαια που εκτιμώνται σήμερα σε περίπου €10,5 δισ και οι εκπρόσωποι των δανειστών επιθυμούν τα συγκεκριμένα κεφάλαια να παραμείνουν υπό τον έλεγχο του ΤΧΣ. Η κυβέρνηση αντίθετα επιθυμεί την δυνατότητα χρήσης τους για την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών της περιόδου 2014-16.
• Την απελευθέρωση των εμπορικών μισθώσεων. Δεν υπάρχει κάποια πρόοδος στο συγκεκριμένο ζήτημα με την τρόικα να επιμένει στην πλήρη απελευθέρωση των εμπορικών μισθώσεων και την κυβέρνηση να διακρίνει μεταξύ παλαιών και νέων μισθώσεων και να επιμένει στην απελευθέρωση μόνο των νέων μισθώσεων. Δεν θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο ζήτημα θα αποτελέσει βασικό πρόβλημα στην εξέλιξη της διαπραγμάτευσης αλλά επισημαίνουμε ότι είναι καλύτερο οι τιμές – όπως τα ενοίκια – να προσδιορίζονται μέσα από την ελεύθερη αγορά.
• Την ελαστικοποίηση των ρυθμίσεων για τις απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τις σχετικές δεσμεύσεις του 2ΠΣΕΟ απαιτείται η ελαστικοποίηση του μέγιστου αριθμού απολύσεων με βάση το επιχείρημα ότι μια επιχείρηση που μπορεί εύκολα να απολύσει εργαζομένους σε περίοδο κρίσης θα μπορέσει να κάνει ευκολότερα προσλήψεις όταν θα βρίσκεται στην ανοδική πλευρά του οικονομικού κύκλου. Αν και δεν ισχυριζόμαστε ότι ένα τέτοιο επιχείρημα δεν είναι ισχυρό, καλό θα ήταν να ληφθεί υπόψη στην συγκεκριμένη διαπραγμάτευση ότι η ελαστικοποίηση των απολύσεων τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή μπορεί να δράσει προ-κυκλικά, εντείνοντας την κρίση μέσω της άσκησης πίεσης στο διαθέσιμο εισόδημα.
• Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης που θα εξαλείφει σειρά από περιορισμούς στον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πρόσφατη σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ. Ήδη έχουν αρχίσει να καταγράφονται οι πρώτες αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της κυβέρνησης συνεργασίας όσο και εκτός αυτής όσον αφορά συγκεκριμένες ρυθμίσεις (π.χ. αύξηση της περιόδου ζωής (ημερών) του φρέσκου γάλακτος,. Αν και οι ισορροπίες είναι λεπτές, θεωρούμε ότι η απελευθέρωση των αγορών και η ενίσχυση του ανταγωνισμού θα πρέπει να προχωρήσει. Πολλά από τα ζητήματα που παραμένουν ανοικτά αποτελούν βάρος για την ελληνική οικονομία εδώ και δεκαετίες.
Μετά και από πρόσφατη συνέντευξη του ΥΠΟΙΚ Γ. Στουρνάρα θεωρούμε ότι η πιθανότερη ημερομηνία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για το δημοσιονομικό κενό του 2014 και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι η 17ης Φεβρουαρίου 2014 (Eurogroup). Η δυστοκία στην επίτευξη συμφωνίας (ή ακόμη και στην προοπτική συμφωνίας) για το δημοσιονομικό κενό του 2014, η μη-ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμπεριλαμβάνονταν στα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου 2013 και η ολοένα εντεινόμενη εκλογολογία των τελευταίων εβδομάδων αυξάνουν την αβεβαιότητα για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Η αύξηση της αβεβαιότητας αντικατοπτρίζεται τόσο στην αύξηση του κινδύνου της ελληνικής οικονομίας όπως αυτός μετράται από το περιθώριο (spread) μεταξύ των ελληνικών δεκαετών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων όσο και στη σταθεροποίηση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών.
Την 21η Ιανουαρίου 2014 το συγκεκριμένο περιθώριο ήταν στις 627,6 μβ αυξημένο κατά 41,1 μβ σε σχέση με τις αρχές του έτους. Επισημαίνουμε εδώ ότι στο πρώτο τεύχος του 2014 θεωρούσαμε ότι με δεδομένη την υπευθυνότητα των εμπλεκόμενων στη διαπραγμάτευση θα εξακολουθήσει να μειώνεται ο κίνδυνος της ελληνικής οικονομίας. Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την άποψή μας και θεωρούμε ότι θα ολοκληρωθεί η παρούσα διαπραγμάτευση με επιτυχία.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης στο τέλος του 3ου τριμήνου του 2013 ανερχόταν στα €317,3 δισ. (ή 173,1% του ΑΕΠ ) Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι συνεπής με τον ετήσιο στόχο του 2013. Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2014 ο επίσημος στόχος για το 2013 σε ετήσια βάση είναι για χρέος Γενικής Κυβέρνησης 175,5% το 2013 και 174,8% το 2014. Από την άλλη, είναι πλέον κοινώς αποδεκτό πως αυτά τα επίπεδα χρέους δεν μπορεί να είναι διατηρήσιμα μακροπρόθεσμα, όπως δεν ήταν και το αντίστοιχο χρέος πριν από την εφαρμογή του προγράμματος PSI+ (Μάρτιος 2012).
Την εβδομάδα που μας πέρασε δεν σημειώθηκε κάποια ιδιαίτερη πρόοδος όσον αφορά το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup του τέλους Νοεμβρίου 2012. Όπως έχουμε επισημάνει και παλιότερα, ένα προσχέδιο της λύσης αναμένεται στο Eurogroup της 5ης Μαΐου 2014, πριν από τις Ευρωεκλογές και μετά την επίσημη επιβεβαίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 από την Eurostat.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο ΥΠΟΙΚ Γ. Στουρνάρας απέκλεισε μια άμεση λύση (κούρεμα του χρέους του επίσημου τομέα) και σκιαγράφησε μια έμμεση λύση ελάφρυνσης του χρέους με μέτρα όπως η μείωση των επιτοκίων και η επέκταση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων.
Σημειώστε ότι το προσχέδιο λύσης είναι σημαντικό και για έναν επιπλέον λόγο. Θα εξασφαλίσει το ΔΝΤ για τη συνέχιση της καταβολής των δόσεων σύμφωνα με το 2ΠΣΕΟ. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι σύμφωνα με το σχετικό χρονοδιάγραμμα το ΔΝΤ θα έπρεπε να καταβάλει στην Ελλάδα δύο δόσεις των €1,8 δισ. η κάθε μία, για το 3ο και το 4ο τρίμηνο του 2013, ενώ για το 1ο τρίμηνο του 2014 η σχετική δόση είναι €3,5 δισ. Οι δόσεις καταβάλλονται μετά από επιτυχημένη αξιολόγηση. Η καταβολή των δόσεων είναι κρίσιμη γιατί η ελληνική κυβέρνηση μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2014 αντιμετωπίζει ανάγκες χρηματοδότησης περίπου €5,4 δισ.
Η χρήση του εργαλείου της έκδοσης βραχυπρόθεσμου χρέους για την κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης εξαιτίας της καθυστέρησης της καταβολής των δόσεων θα πρέπει να αποφευχθεί, τόσο λόγω του υψηλού κόστους όσο και λόγω του περιορισμού που επιφέρει στην ρευστότητα.
H ενίσχυση των επενδύσεων μεσοπρόθεσμα και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, έχουν ως απαραίτητη προϋπόθεση την προώθηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων. Αναμένουμε επιτάχυνση των συγκεκριμένων διαδικασιών τους πρώτους μήνες του 2014. Για το 2014 αναμένονται συνολικά €3,5 δις ως έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις.
Οι πιθανότητες επίτευξης του παραπάνω στόχου περιορίζονται αν δεν δρομολογηθούν όλοι οι σχετικοί διαγωνισμοί μέσα στους πρώτους μήνες του 2014.
www.bankingnews.gr
Αναλυτικά:
• Ενισχύεται η αβεβαιότητα για την επίτευξη των στόχων του 2014 εξαιτίας:
- της δυστοκίας στην λήψη αποφάσεων για το δημοσιονομικό κενό του 2014
- του αναμενόμενου δημοσιονομικού αποτελέσματος της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας
- των καθυστερήσεων στην εφαρμογή των προαπαιτούμενων μεταρρυθμίσεων
• Η αύξηση της αβεβαιότητας γίνεται αντιληπτή τόσο από την αύξηση των περιθωρίων των δεκαετών ομολόγων όσο και από την σταθεροποίηση του Γενικού Δείκτη του ΧΑΑ.
• Η χρήση των διαθέσιμων κεφαλαίων από το πλεόνασμα του 2013 πρέπει να γίνει με σύνεση ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος μη-επίτευξης του πλεονάσματος του 2014.
• Η αναμενόμενη λύση για το πρόβλημα ελάφρυνσης του χρέους θα περιλαμβάνει μείωση των επιτοκίων και επέκταση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων του επισήμου τομέα.
Πέρασε και η τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου 2014 χωρίς να έχει διαφανεί στον ορίζοντα συμφωνία για τα ανοιχτά θέματα της τρέχουσας αξιολόγησης (η οποία υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ) θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2013). Η συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό του 2014 είναι πιθανό να καθυστερήσει και μετά την 27η Ιανουαρίου 2014 (Eurogroup). H κυβέρνηση επιθυμεί την επιβεβαίωση της πορείας των φορολογικών εσόδων και αναμένει την πορεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού τόσο για τον Δεκέμβριο 2013 (τα τελικά στοιχεία ανακοινώνονται μέσα στις επόμενες ημέρες) όσο και τα προκαταρκτικά στοιχεία του Ιανουαρίου 2014 για να ενισχύσει τα επιχειρήματα της έναντι της τρόικας σχετικά με το μέγεθος του κενού για το 2014.
Οι εξελίξεις της προηγούμενης εβδομάδας δεν φαίνεται να ευνοούν την κυβερνητική θέση για το μέγεθος του δημοσιονομικού κενού του 2014. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει αντισυνταγματικές τις αναδρομικές περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας επιβαρύνει με τουλάχιστον €0,1 δισ. το δημοσιονομικό κενό που θα πρέπει να καλυφθεί μέσα στο 2014 ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ στο τέλος της χρονιάς.
Μια παρόμοια απόφαση για αναδρομική επιστροφή των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις σε δικαστικούς και πανεπιστημιακούς (ανήκουν στην κατηγορία των ειδικών μισθολογίων όπως και οι στρατιωτικοί) έχει αρχίσει να προκαλεί έντονους προβληματισμούς στην κυβέρνηση αφού θα μπορούσε να στοιχίσει τουλάχιστον €1,0 δις στον Προϋπολογισμό του 2014.
Ας σημειωθεί ότι το αναμενόμενο πλεόνασμα του 2013 ανέρχεται σε περίπου €0,8 δις και από αυτό η κυβέρνηση – σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση του τέλους του 2012 – σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το 70% για την ενίσχυση του εισοδήματος κοινωνικών ομάδων με χαμηλό εισόδημα.
Η παραπάνω εξέλιξη όμως μπορεί να ακυρώσει στην πράξη μια τέτοια πρωτοβουλία, αφού η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να καταφύγει σε ισοδύναμα φορολογικά μέτρα για να καλύψει το κενό που δημιουργείται.
Όπως ήδη είχαμε τονίσει την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει με σύνεση τα διαθέσιμα κεφάλαια από το πρωτογενές πλεόνασμα ώστε να μην αναγκαστεί να λάβει επιπλέον φορολογικά μέτρα κατά τη διάρκεια του 2014 που με τη σειρά τους θα ασκήσουν πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κατανάλωση και συνεπώς και στις αναπτυξιακές προοπτικές για τη συγκεκριμένη χρονιά.
Ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για το δημοσιονομικό κενό του 2014 θα επιτρέψει τον καλύτερο προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού της συγκεκριμένης χρονιάς και επίσης και τον προσδιορισμό των αντίστοιχων κενών για το 2015 και το 2016. Παράλληλα, θα επιτρέψει την κατάρτιση και ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2014-17 .
Στο τελευταίο δεν αναμένουμε να προσδιοριστεί επακριβώς ο τρόπος κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2015-16.
Μια συνολική λύση αναμένουμε μετά τον προσδιορισμό των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.
Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις παραμένουν ανοικτά – για μια ακόμη εβδομάδα – τα παρακάτω ζητήματα:
• Το 2ο «κύμα» διαθεσιμότητας (12.500 δημόσιοι υπάλληλοι) μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2014 και οι 11.000 αποχωρήσεις από το Δημόσιο μέσα στο 2014. Σύμφωνα με το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης έχει αρχίσει ήδη ο προσδιορισμός του 2ου κύματος διαθεσιμότητας (αναδιοργάνωση ΕΟΠΥΥ (9.500 υπάλληλοι) και 3.500 υπάλληλοι από τους ΟΤΑ) ενώ οι απολύσεις θα προέλθουν κυρίως από αυτούς που ανήκουν στο 1ο κύμα διαθεσιμότητας αλλά δεν αξιοποιήθηκαν σε άλλες θέσεις μέχρι στιγμής καθώς και από την αξιολόγηση των ΟΤΑ. Ιδιαίτερος προβληματισμός υπάρχει – ενόψει και της επιστροφής της τρόικας στο τέλος Ιανουαρίου – για τα τελικά νούμερα τόσο του 1ου κύματος διαθεσιμότητας εξαιτίας κυρίως των προβλημάτων στη διαθεσιμότητα των διοικητικών υπαλλήλων των ΑΕΙ, όσο και για τις 4.000 απολύσεις που προέβλεπε το πρόγραμμα μέχρι το τέλος του 2013. Για τις τελευταίες δεν έχει γίνει σαφές ακόμη από κυβέρνηση και τρόικα αν θα προσμετρηθεί το σύνολο των απολυμένων από την ΕΡΤ ή μόνο ο αριθμός αυτών που δεν επαναπροσλήφθηκαν στον νέο ενδιάμεσο φορέα. Επίσης, δεν υπάρχει κάποια πληροφόρηση για τις αποχωρήσεις από τις αμυντικές βιομηχανίες. Διευκρινίσεις απαιτούνται από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές για να μην επιστρέψουν στο προσκήνιο τα συγκεκριμένα ζητήματα, επιβαρύνοντας την προσπάθεια εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
• Τις αλλαγές στη νομοθεσία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ώστε να σημειωθεί πρόοδος στην ιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Αποτελεί ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα της παρούσας διαπραγμάτευσης και εξαρτάται από τα τελικά αποτελέσματα των stress tests των ελληνικών τραπεζών, την ανάγκη – αν υπάρξει – για περαιτέρω κεφαλαιακή στήριξη και κυρίως από την δυνατότητα ή όχι χρήσης των πλεοναζόντων κεφαλαίων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2014-16.
Τα πλεονάζοντα κεφάλαια που εκτιμώνται σήμερα σε περίπου €10,5 δισ και οι εκπρόσωποι των δανειστών επιθυμούν τα συγκεκριμένα κεφάλαια να παραμείνουν υπό τον έλεγχο του ΤΧΣ. Η κυβέρνηση αντίθετα επιθυμεί την δυνατότητα χρήσης τους για την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών της περιόδου 2014-16.
• Την απελευθέρωση των εμπορικών μισθώσεων. Δεν υπάρχει κάποια πρόοδος στο συγκεκριμένο ζήτημα με την τρόικα να επιμένει στην πλήρη απελευθέρωση των εμπορικών μισθώσεων και την κυβέρνηση να διακρίνει μεταξύ παλαιών και νέων μισθώσεων και να επιμένει στην απελευθέρωση μόνο των νέων μισθώσεων. Δεν θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο ζήτημα θα αποτελέσει βασικό πρόβλημα στην εξέλιξη της διαπραγμάτευσης αλλά επισημαίνουμε ότι είναι καλύτερο οι τιμές – όπως τα ενοίκια – να προσδιορίζονται μέσα από την ελεύθερη αγορά.
• Την ελαστικοποίηση των ρυθμίσεων για τις απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τις σχετικές δεσμεύσεις του 2ΠΣΕΟ απαιτείται η ελαστικοποίηση του μέγιστου αριθμού απολύσεων με βάση το επιχείρημα ότι μια επιχείρηση που μπορεί εύκολα να απολύσει εργαζομένους σε περίοδο κρίσης θα μπορέσει να κάνει ευκολότερα προσλήψεις όταν θα βρίσκεται στην ανοδική πλευρά του οικονομικού κύκλου. Αν και δεν ισχυριζόμαστε ότι ένα τέτοιο επιχείρημα δεν είναι ισχυρό, καλό θα ήταν να ληφθεί υπόψη στην συγκεκριμένη διαπραγμάτευση ότι η ελαστικοποίηση των απολύσεων τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή μπορεί να δράσει προ-κυκλικά, εντείνοντας την κρίση μέσω της άσκησης πίεσης στο διαθέσιμο εισόδημα.
• Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης που θα εξαλείφει σειρά από περιορισμούς στον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πρόσφατη σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ. Ήδη έχουν αρχίσει να καταγράφονται οι πρώτες αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της κυβέρνησης συνεργασίας όσο και εκτός αυτής όσον αφορά συγκεκριμένες ρυθμίσεις (π.χ. αύξηση της περιόδου ζωής (ημερών) του φρέσκου γάλακτος,. Αν και οι ισορροπίες είναι λεπτές, θεωρούμε ότι η απελευθέρωση των αγορών και η ενίσχυση του ανταγωνισμού θα πρέπει να προχωρήσει. Πολλά από τα ζητήματα που παραμένουν ανοικτά αποτελούν βάρος για την ελληνική οικονομία εδώ και δεκαετίες.
Μετά και από πρόσφατη συνέντευξη του ΥΠΟΙΚ Γ. Στουρνάρα θεωρούμε ότι η πιθανότερη ημερομηνία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για το δημοσιονομικό κενό του 2014 και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι η 17ης Φεβρουαρίου 2014 (Eurogroup). Η δυστοκία στην επίτευξη συμφωνίας (ή ακόμη και στην προοπτική συμφωνίας) για το δημοσιονομικό κενό του 2014, η μη-ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμπεριλαμβάνονταν στα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου 2013 και η ολοένα εντεινόμενη εκλογολογία των τελευταίων εβδομάδων αυξάνουν την αβεβαιότητα για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Η αύξηση της αβεβαιότητας αντικατοπτρίζεται τόσο στην αύξηση του κινδύνου της ελληνικής οικονομίας όπως αυτός μετράται από το περιθώριο (spread) μεταξύ των ελληνικών δεκαετών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων όσο και στη σταθεροποίηση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών.
Την 21η Ιανουαρίου 2014 το συγκεκριμένο περιθώριο ήταν στις 627,6 μβ αυξημένο κατά 41,1 μβ σε σχέση με τις αρχές του έτους. Επισημαίνουμε εδώ ότι στο πρώτο τεύχος του 2014 θεωρούσαμε ότι με δεδομένη την υπευθυνότητα των εμπλεκόμενων στη διαπραγμάτευση θα εξακολουθήσει να μειώνεται ο κίνδυνος της ελληνικής οικονομίας. Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την άποψή μας και θεωρούμε ότι θα ολοκληρωθεί η παρούσα διαπραγμάτευση με επιτυχία.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης στο τέλος του 3ου τριμήνου του 2013 ανερχόταν στα €317,3 δισ. (ή 173,1% του ΑΕΠ ) Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι συνεπής με τον ετήσιο στόχο του 2013. Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2014 ο επίσημος στόχος για το 2013 σε ετήσια βάση είναι για χρέος Γενικής Κυβέρνησης 175,5% το 2013 και 174,8% το 2014. Από την άλλη, είναι πλέον κοινώς αποδεκτό πως αυτά τα επίπεδα χρέους δεν μπορεί να είναι διατηρήσιμα μακροπρόθεσμα, όπως δεν ήταν και το αντίστοιχο χρέος πριν από την εφαρμογή του προγράμματος PSI+ (Μάρτιος 2012).
Την εβδομάδα που μας πέρασε δεν σημειώθηκε κάποια ιδιαίτερη πρόοδος όσον αφορά το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup του τέλους Νοεμβρίου 2012. Όπως έχουμε επισημάνει και παλιότερα, ένα προσχέδιο της λύσης αναμένεται στο Eurogroup της 5ης Μαΐου 2014, πριν από τις Ευρωεκλογές και μετά την επίσημη επιβεβαίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 από την Eurostat.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο ΥΠΟΙΚ Γ. Στουρνάρας απέκλεισε μια άμεση λύση (κούρεμα του χρέους του επίσημου τομέα) και σκιαγράφησε μια έμμεση λύση ελάφρυνσης του χρέους με μέτρα όπως η μείωση των επιτοκίων και η επέκταση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων.
Σημειώστε ότι το προσχέδιο λύσης είναι σημαντικό και για έναν επιπλέον λόγο. Θα εξασφαλίσει το ΔΝΤ για τη συνέχιση της καταβολής των δόσεων σύμφωνα με το 2ΠΣΕΟ. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι σύμφωνα με το σχετικό χρονοδιάγραμμα το ΔΝΤ θα έπρεπε να καταβάλει στην Ελλάδα δύο δόσεις των €1,8 δισ. η κάθε μία, για το 3ο και το 4ο τρίμηνο του 2013, ενώ για το 1ο τρίμηνο του 2014 η σχετική δόση είναι €3,5 δισ. Οι δόσεις καταβάλλονται μετά από επιτυχημένη αξιολόγηση. Η καταβολή των δόσεων είναι κρίσιμη γιατί η ελληνική κυβέρνηση μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2014 αντιμετωπίζει ανάγκες χρηματοδότησης περίπου €5,4 δισ.
Η χρήση του εργαλείου της έκδοσης βραχυπρόθεσμου χρέους για την κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης εξαιτίας της καθυστέρησης της καταβολής των δόσεων θα πρέπει να αποφευχθεί, τόσο λόγω του υψηλού κόστους όσο και λόγω του περιορισμού που επιφέρει στην ρευστότητα.
H ενίσχυση των επενδύσεων μεσοπρόθεσμα και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, έχουν ως απαραίτητη προϋπόθεση την προώθηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων. Αναμένουμε επιτάχυνση των συγκεκριμένων διαδικασιών τους πρώτους μήνες του 2014. Για το 2014 αναμένονται συνολικά €3,5 δις ως έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις.
Οι πιθανότητες επίτευξης του παραπάνω στόχου περιορίζονται αν δεν δρομολογηθούν όλοι οι σχετικοί διαγωνισμοί μέσα στους πρώτους μήνες του 2014.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών