Μια πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι σε κάποιο βαθμό ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, με τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να ισορροπούν μεταξύ κέρδους και ζημιών.
Μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές εκπλήξεις του 2015 ήταν η εντυπωσιακή πτώση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου που όμως δεν επέδρασαν ιδιαίτερα θετικά στην παγκόσμια ανάπτυξη.
Παρά την κατάρρευση των τιμών από 115 δολάρια το βαρέλι τον Ιούνιο του 2014 στα 45 δολάρια στο τέλος Νοεμβρίου του 2015, τα περισσότερα μακροοικονομικά μοντέλα δείχνουν ότι ο αντίκτυπος στην παγκόσμια ανάπτυξη ήταν μικρότερη από την αναμενόμενη μόλις στο 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ αναφέρει ο Kenneth Rogoff καθηγητής Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ενώ ήταν επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2001 έως το 2003.
Τα καλά νέα είναι ότι αυτή η ευπρόσδεκτη, αλλά μέτρια επίδραση στην ανάπτυξη κατά πάσα πιθανότητα θα διατηρηθεί και το 2016. Τα κακά νέα είναι ότι οι χαμηλές τιμές θα επηρεάσουν τις κύριες χώρες εξαγωγής πετρελαίου.
Η πρόσφατη πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι στο ίδιο επίπεδο με τη μείωση της προσφοράς την περίοδο 1985-1986, όταν τα μέλη του ΟΠΕΚ (κυρίως η Σαουδική Αραβία) αποφάσισε να ανακτήσει μερίδιο αγοράς στην αγορά πετρελαίου.
Επίσης, είναι συγκρίσιμη με την κατάρρευση της ζήτηση κατά την περίοδο 2008-2009, μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Στο βαθμό που οι παράγοντες της ζήτησης οδηγούν σε πτώση των τιμών του πετρελαίου, δεν θα περίμενε κανείς σημαντικό θετικό αντίκτυπο.
Η τιμή του πετρελαίου είναι περισσότερο αυτόματος σταθεροποιητής από μία εξωγενή δύναμη που οδηγεί την παγκόσμια οικονομία.
Οι τιμές του χρυσού, για παράδειγμα, ήταν στα 1.050 δολάρια ανά ουγγιά στο τέλος του Νοεμβρίου του 2015, απείχε από το αποκορύφωμά στα 1.890 δολάρια το Σεπτέμβριο του 2011 ενώ αντίστοιχα και οι τιμές του χαλκού έχουν υποχωρήσει σημαντικά από το 2011.
Η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου έχει αυξηθεί από 5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2008 στα έως 9,3 εκατ βαρέλια το 2015, μια έκρηξη της προσφοράς παρά την κατάρρευση των τιμών.
Μια πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι σε κάποιο βαθμό ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, με τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να ισορροπούν μεταξύ κέρδους και ζημιών.
Η συνήθης σκέψη είναι ότι οι χαμηλότερες τιμές ενισχύουν την παγκόσμια ζήτηση, επειδή οι καταναλωτές αυξάνουν την κατανάλωση και οι παραγωγοί παρεμβαίνουν στα αποθέματα.
Το 2015, όμως, αυτές οι διαφορές ήταν λιγότερο έντονες.
Ένας λόγος είναι ότι οι εισαγωγείς ενέργειας από τις αναδυόμενες αγορές έχουν επηρεαστεί περισσότερο από την παγκόσμια οικονομική κρίση σε σχέση με την δεκαετία του 1980..
Χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα σταθεροποίησαν την λιανική πώληση ενέργειας, μέσω επιδοτήσεων για να κρατήσουν τις τιμές χαμηλά για τους καταναλωτές.
Το κόστος αυτών των επιδοτήσεων έχει αυξηθεί όσο οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονταν και πολλές χώρες αναζητούν τρόπους για περικοπές.
Έτσι, οι τιμές του πετρελαίου έχουν μειωθεί, οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων αγορών έχουν επωφεληθεί από την ευκαιρία για τη μείωση των φορολογικών επιδοτήσεων.
Παράλληλα, πολλοί εξαγωγείς πετρελαίου αναγκάζονται να περιορίσουν τις δαπάνες των σχεδίων για την αντιμετώπιση της απότομης πτώσης των εσόδων.
Ακόμη και η Σαουδική Αραβία, παρά τα πολύ μεγάλα αποθέματα πετρελαίου, έχει πιεστεί, λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και των μεγαλύτερων στρατιωτικών δαπανών που συνδέονται με τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.
Η ανεπαίσθητη επίδραση των τιμών του πετρελαίου στην παγκόσμια ανάπτυξη δεν θα πρέπει να θεωρείται μεγάλη έκπληξη. Το πετρέλαιο δεν είναι κάτι ανεξάρτητο που επιδρά καθολικά στους οικονομικούς κύκλους.
Μετά από χρόνια ταχείας ανάπτυξης, οι παγκόσμιες επενδύσεις στην παραγωγή και την εξόρυξη πετρελαίου έχουν μειωθεί κατά 150 δισ δολάρια το 2015.
Με βάση τις προθεσμιακές αγορές έχουν οι τιμές του πετρελαίου θα ανέλθει στα 60 δολάρια ανά βαρέλι μόνο από το 2020 και μετά.
Τα καλά νέα για το 2016 είναι ότι τα περισσότερα μακροοικονομικά μοντέλα δείχνουν ότι ο αντίκτυπος της μείωσης των τιμών του πετρελαίου στην ανάπτυξη επιδρά έστω και οριακά για 1 με 2 χρόνια.
Έτσι, οι χαμηλές τιμές θα πρέπει να συνεχίζουν να στηρίζουν την ανάπτυξη, ακόμη και αν οι εισαγωγείς των αναδυόμενων αγορών συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα αποθέματα.
Για τους παραγωγούς πετρελαίου, όμως, οι κίνδυνοι αυξάνονται. Χώρες με κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες, όπως η Κολομβία, Μεξικό και η Ρωσία, έχουν καταφέρει να προσαρμοστούν μέχρι στιγμής.
Η κατάσταση της Ρωσίας παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου.
Αντίθετα, οι χώρες με άκαμπτο καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών δοκιμάζονται περισσότερο.
Εν ολίγοις, οι τιμές του πετρελαίου δεν επέδρασαν τόσο σημαντικά στην παγκόσμια ανάπτυξη το 2015, όπως φαινόταν πιθανό στις αρχές του 2015.
(Πρώτη Ενημέρωση: 01:24, Τρίτη 5 Ιανουαρίου)
www.bankingnews.gr
Παρά την κατάρρευση των τιμών από 115 δολάρια το βαρέλι τον Ιούνιο του 2014 στα 45 δολάρια στο τέλος Νοεμβρίου του 2015, τα περισσότερα μακροοικονομικά μοντέλα δείχνουν ότι ο αντίκτυπος στην παγκόσμια ανάπτυξη ήταν μικρότερη από την αναμενόμενη μόλις στο 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ αναφέρει ο Kenneth Rogoff καθηγητής Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ενώ ήταν επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το 2001 έως το 2003.
Τα καλά νέα είναι ότι αυτή η ευπρόσδεκτη, αλλά μέτρια επίδραση στην ανάπτυξη κατά πάσα πιθανότητα θα διατηρηθεί και το 2016. Τα κακά νέα είναι ότι οι χαμηλές τιμές θα επηρεάσουν τις κύριες χώρες εξαγωγής πετρελαίου.
Η πρόσφατη πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι στο ίδιο επίπεδο με τη μείωση της προσφοράς την περίοδο 1985-1986, όταν τα μέλη του ΟΠΕΚ (κυρίως η Σαουδική Αραβία) αποφάσισε να ανακτήσει μερίδιο αγοράς στην αγορά πετρελαίου.
Επίσης, είναι συγκρίσιμη με την κατάρρευση της ζήτηση κατά την περίοδο 2008-2009, μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Στο βαθμό που οι παράγοντες της ζήτησης οδηγούν σε πτώση των τιμών του πετρελαίου, δεν θα περίμενε κανείς σημαντικό θετικό αντίκτυπο.
Η τιμή του πετρελαίου είναι περισσότερο αυτόματος σταθεροποιητής από μία εξωγενή δύναμη που οδηγεί την παγκόσμια οικονομία.
Οι τιμές του χρυσού, για παράδειγμα, ήταν στα 1.050 δολάρια ανά ουγγιά στο τέλος του Νοεμβρίου του 2015, απείχε από το αποκορύφωμά στα 1.890 δολάρια το Σεπτέμβριο του 2011 ενώ αντίστοιχα και οι τιμές του χαλκού έχουν υποχωρήσει σημαντικά από το 2011.
Η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου έχει αυξηθεί από 5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2008 στα έως 9,3 εκατ βαρέλια το 2015, μια έκρηξη της προσφοράς παρά την κατάρρευση των τιμών.
Μια πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι σε κάποιο βαθμό ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, με τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να ισορροπούν μεταξύ κέρδους και ζημιών.
Η συνήθης σκέψη είναι ότι οι χαμηλότερες τιμές ενισχύουν την παγκόσμια ζήτηση, επειδή οι καταναλωτές αυξάνουν την κατανάλωση και οι παραγωγοί παρεμβαίνουν στα αποθέματα.
Το 2015, όμως, αυτές οι διαφορές ήταν λιγότερο έντονες.
Ένας λόγος είναι ότι οι εισαγωγείς ενέργειας από τις αναδυόμενες αγορές έχουν επηρεαστεί περισσότερο από την παγκόσμια οικονομική κρίση σε σχέση με την δεκαετία του 1980..
Χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα σταθεροποίησαν την λιανική πώληση ενέργειας, μέσω επιδοτήσεων για να κρατήσουν τις τιμές χαμηλά για τους καταναλωτές.
Το κόστος αυτών των επιδοτήσεων έχει αυξηθεί όσο οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονταν και πολλές χώρες αναζητούν τρόπους για περικοπές.
Έτσι, οι τιμές του πετρελαίου έχουν μειωθεί, οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων αγορών έχουν επωφεληθεί από την ευκαιρία για τη μείωση των φορολογικών επιδοτήσεων.
Παράλληλα, πολλοί εξαγωγείς πετρελαίου αναγκάζονται να περιορίσουν τις δαπάνες των σχεδίων για την αντιμετώπιση της απότομης πτώσης των εσόδων.
Ακόμη και η Σαουδική Αραβία, παρά τα πολύ μεγάλα αποθέματα πετρελαίου, έχει πιεστεί, λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και των μεγαλύτερων στρατιωτικών δαπανών που συνδέονται με τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.
Η ανεπαίσθητη επίδραση των τιμών του πετρελαίου στην παγκόσμια ανάπτυξη δεν θα πρέπει να θεωρείται μεγάλη έκπληξη. Το πετρέλαιο δεν είναι κάτι ανεξάρτητο που επιδρά καθολικά στους οικονομικούς κύκλους.
Μετά από χρόνια ταχείας ανάπτυξης, οι παγκόσμιες επενδύσεις στην παραγωγή και την εξόρυξη πετρελαίου έχουν μειωθεί κατά 150 δισ δολάρια το 2015.
Με βάση τις προθεσμιακές αγορές έχουν οι τιμές του πετρελαίου θα ανέλθει στα 60 δολάρια ανά βαρέλι μόνο από το 2020 και μετά.
Τα καλά νέα για το 2016 είναι ότι τα περισσότερα μακροοικονομικά μοντέλα δείχνουν ότι ο αντίκτυπος της μείωσης των τιμών του πετρελαίου στην ανάπτυξη επιδρά έστω και οριακά για 1 με 2 χρόνια.
Έτσι, οι χαμηλές τιμές θα πρέπει να συνεχίζουν να στηρίζουν την ανάπτυξη, ακόμη και αν οι εισαγωγείς των αναδυόμενων αγορών συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα αποθέματα.
Για τους παραγωγούς πετρελαίου, όμως, οι κίνδυνοι αυξάνονται. Χώρες με κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες, όπως η Κολομβία, Μεξικό και η Ρωσία, έχουν καταφέρει να προσαρμοστούν μέχρι στιγμής.
Η κατάσταση της Ρωσίας παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου.
Αντίθετα, οι χώρες με άκαμπτο καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών δοκιμάζονται περισσότερο.
Εν ολίγοις, οι τιμές του πετρελαίου δεν επέδρασαν τόσο σημαντικά στην παγκόσμια ανάπτυξη το 2015, όπως φαινόταν πιθανό στις αρχές του 2015.
(Πρώτη Ενημέρωση: 01:24, Τρίτη 5 Ιανουαρίου)
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών