Τα αρνητικά επιτόκια δεν επιτυγχάνουν τους στόχους, δεν συνδράμουν στην ανάπτυξη ή στην αύξηση του πληθωρισμού
«Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο αναπτύσσουν μια πρωτόγνωρη αγάπη στον πειραματισμό των αρνητικών επιτοκίων (NIRP) παρά τις άγνωστες συνέπειες που μπορεί να προκαλέσουν και την ανατριχιαστική επίδραση τους στις αγορές αναφέρει σε ανάλυση της η Pimco που παρουσιάζει το bankingnews.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 2014 και η Τράπεζα της Ιαπωνίας τον Ιανουάριο του 2016 μαζί με τις κεντρικές τράπεζες της Δανίας, της Σουηδίας και της Ελβετίας έχουν υιοθετήσει αρνητικά επιτόκια.
Τώρα φαίνεται ότι και η Fed μπορεί να εξετάζει αυτή την ιδέα, προετοιμάζεται για μια δυνητική συμμετοχή στο πρόγραμμα NIRP δηλαδή την πολιτική αρνητικών επιτοκίων.
(Ένα παράδειγμα: το 2016 τα σενάρια της Fed στα stress tests των τραπεζών, περιλαμβάνει την πιθανότητα βραχυπρόθεσμα να υποχωρήσουν τα επιτόκια στο -0,50%).
Ενώ δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία για την ικανότητα ή τη βούληση πολλών κεντρικών τραπεζών για την υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η πολιτική αυτή είναι αποτελεσματική στην ανάπτυξη ή τον πληθωρισμό.
Στην πραγματικότητα, οι φορείς χάραξης πολιτικής μπορεί να έχει υποτιμήσει σημαντικά τους οικονομικούς κινδύνους.
Η νέα μη φυσιολογική κατάσταση
Οι κεντρικές τράπεζες που υποστηρίζουν τα αρνητικά επιτόκια τονίζουν ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια φυσική επέκταση της συμβατικής νομισματικής πολιτικής.
Σε μια "κανονική εξέλιξη" του κύκλου των επιτοκίων, οι κεντρικές τράπεζες απλά θα μείωναν τα επιτόκια τα ονομαστικά και πραγματικά επιτόκια (προσαρμοσμένα βάσει του πληθωρισμού) με στόχο να υπάρξουν περισσότερες επενδύσεις, όταν οι εταιρίες θα μπορούν να δανείζονται πολύ φθηνότερα.
Η πεποίθηση είναι ότι τα χαμηλότερα επιτόκια αυξάνουν την ζήτηση δανείων, ενώ τα υψηλότερα επιτόκια περιορίζουν την ζήτηση δανείων.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι μπορεί να αυξηθούν πολλαπλασιαστικά με τα χαμηλότερα ή αρνητικά επιτόκια ειδικά αν παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πότε θα υπάρξει αντιστροφή τάσης γιατί η τρέχουσα συγκυρία με τα αρνητικά επιτόκια καθώς είναι άνευ προηγουμένου κατάσταση, φαίνεται ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν επιτυγχάνουν τους στόχους, δεν συνδράμουν στην ανάπτυξη ή στην αύξηση του πληθωρισμού.
Αντ 'αυτού, φαίνεται ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό αυτές τις πειραματικές κινήσεις ως άμυνα και κινήσεις απελπισίας ενώ θεωρούν ότι είναι επιζήμιες στην οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Ποιες είναι οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να αναστατώσουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές;
Τα αρνητικά επιτόκια είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών τους τελευταίους μήνες.
Και σε αντίθεση με το επικρατούν δόγμα των κεντρικών τραπεζών, τα αρνητικά επιτόκια είναι ίσως ένας από τους σημαντικότερους καταλύτες πίσω από τη σύσφιξη των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών.
Ενώ η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων βοηθά αναμφίβολα να υποχωρήσουν σημαντικά οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, τα οποία αντιπροσωπεύουν χαλάρωση των οικονομικών συνθηκών, μπορεί να προκληθεί αποσταθεροποίηση στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα με διεύρυνση των ασφαλίστρων πιστωτικού κινδύνου αύξηση του ρίσκου στις μετοχές, αυξημένη μεταβλητότητα και λιγότερες χορηγήσεις από το τράπεζα σύστημα.
Επιπλέον, η πολιτική αρνητικών επιτοκίων μπορεί να ενεργήσει μειώνοντας τις πληθωριστικές προσδοκίες.
Οι ονομαστικές αποδόσεις των κρατικών ομολόγων επηρεάζονται για τους εξής λόγους:
ένα συστατικό που αντιπροσωπεύει το αναμενόμενο "πραγματικό" πληθωρισμό προσαρμοσμένο και ένα στοιχείο που αντισταθμίζει τον αναμενόμενο πληθωρισμό.
Η πολιτική αρνητικών επιτοκίων και η μείωση των ονομαστικών αποδόσεων μπορεί να καταστείλει τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Αυτό βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με το στόχο της πολιτικής της κεντρικής τράπεζας για τον πληθωρισμό και των πληθωριστικών προσδοκιών.
Επιπλέον, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να συμβάλλουν στην υποτίμηση των κινδύνων αλλά και στις εκτιμήσεις για το είναι κίνδυνος επιδρώντας σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσω της διαμόρφωσης των επενδυτικών χαρτοφυλακίων.
Δεδομένου ότι τα επιτόκια βρίσκονται στο μηδέν ή σε αρνητικό έδαφος, τα «ασφαλέστερα» χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία - τα υψηλής ποιότητας κρατικά ομόλογα – μπορεί να γίνουν πιο επικίνδυνα.
Καθώς οι αποδόσεις των ομολόγων βρίσκονται σε αρνητικό έδαφος, οι κάτοχοι αυτών των ομολόγων «απολαμβάνουν» εγγυημένη απώλεια της αγοραστικής δύναμης εάν διακρατηθούν μέχρι τη λήξη.
Η τάση ποια είναι;
Οι επενδυτές να αντικαθιστούν τα ομόλογα με άλλες επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου.
Τα αρνητικά επιτόκια αντιπροσωπεύουν μια άλλη μορφή κλιμάκωσης του νομισματικού πολέμου.
Μια νομισματική πολιτική έχει σχεδιαστεί για να καταστείλει την αξία ενός νομίσματος «αντίπαλης χώρας», οι κεντρικές τράπεζες επισπεύδουν την επιστροφή στον προστατευτισμό και στις εθνικιστικές πολιτικές, οι οποίες είναι αρνητικές για την παγκόσμια ανάπτυξη.
Επίσης, οι αρνητικοί ρυθμοί επηρεάζουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα και με άλλους δυσμενείς τρόπους.
Τα περιθώρια επιτοκίων στις τράπεζες μειώνονται και το κόστος κεφαλαίου αυξάνεται καθώς τα spreads σε ομόλογα και μετοχές διευρύνονται για να αντισταθμίσουν την μειωμένη κερδοφορία.
Οι τράπεζες προσπαθούν να περάσουν τις δαπάνες στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία μπορεί επίσης να πιεστούν από τις δυνητικά μειωμένες μελλοντικές αποδόσεις των χαρτοφυλακίων τους καθιστώντας πιο δύσκολο να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους προς τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.
Τέλος, τα αρνητικά επιτόκια ενεργούν επίσης ως φόρος επί των αποταμιευτών και των επενδυτών οι οποίοι πρέπει να προγραμματίσουν τις επενδύσεις σε καθεστώς χαμηλότερων αποδόσεων έως αρνητικών αποδόσεων.
Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να προκαλέσει αύξηση στα ποσοστά αποταμίευσης, παρεμποδίζοντας την βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη.
Τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να είναι ένα εργαλείο για τις κεντρικές τράπεζες που η δράση τους είναι όλο και πιο αναποτελεσματική στην τόνωση της ανάπτυξης και του πληθωρισμού, ενώ μπορεί να προκληθεί μεγαλύτερος κίνδυνος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Θα μπορούσε κάλλιστα να ειπωθεί ότι η επιστροφή σε πιο φυσιολογικά επιτόκια νομισματικής πολιτικής θα σημάνει επιστροφή σε πιο φυσιολογικές οικονομίες και πιο φυσιολογικές προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι κινήσεις των κεντρικών τραπεζών έχουν κάνει μεγαλύτερη ζημία από ότι έχουν ωφελήσει.
www.bankingnews.gr
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 2014 και η Τράπεζα της Ιαπωνίας τον Ιανουάριο του 2016 μαζί με τις κεντρικές τράπεζες της Δανίας, της Σουηδίας και της Ελβετίας έχουν υιοθετήσει αρνητικά επιτόκια.
Τώρα φαίνεται ότι και η Fed μπορεί να εξετάζει αυτή την ιδέα, προετοιμάζεται για μια δυνητική συμμετοχή στο πρόγραμμα NIRP δηλαδή την πολιτική αρνητικών επιτοκίων.
(Ένα παράδειγμα: το 2016 τα σενάρια της Fed στα stress tests των τραπεζών, περιλαμβάνει την πιθανότητα βραχυπρόθεσμα να υποχωρήσουν τα επιτόκια στο -0,50%).
Ενώ δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία για την ικανότητα ή τη βούληση πολλών κεντρικών τραπεζών για την υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η πολιτική αυτή είναι αποτελεσματική στην ανάπτυξη ή τον πληθωρισμό.
Στην πραγματικότητα, οι φορείς χάραξης πολιτικής μπορεί να έχει υποτιμήσει σημαντικά τους οικονομικούς κινδύνους.
Η νέα μη φυσιολογική κατάσταση
Οι κεντρικές τράπεζες που υποστηρίζουν τα αρνητικά επιτόκια τονίζουν ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια φυσική επέκταση της συμβατικής νομισματικής πολιτικής.
Σε μια "κανονική εξέλιξη" του κύκλου των επιτοκίων, οι κεντρικές τράπεζες απλά θα μείωναν τα επιτόκια τα ονομαστικά και πραγματικά επιτόκια (προσαρμοσμένα βάσει του πληθωρισμού) με στόχο να υπάρξουν περισσότερες επενδύσεις, όταν οι εταιρίες θα μπορούν να δανείζονται πολύ φθηνότερα.
Η πεποίθηση είναι ότι τα χαμηλότερα επιτόκια αυξάνουν την ζήτηση δανείων, ενώ τα υψηλότερα επιτόκια περιορίζουν την ζήτηση δανείων.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι μπορεί να αυξηθούν πολλαπλασιαστικά με τα χαμηλότερα ή αρνητικά επιτόκια ειδικά αν παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πότε θα υπάρξει αντιστροφή τάσης γιατί η τρέχουσα συγκυρία με τα αρνητικά επιτόκια καθώς είναι άνευ προηγουμένου κατάσταση, φαίνεται ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν επιτυγχάνουν τους στόχους, δεν συνδράμουν στην ανάπτυξη ή στην αύξηση του πληθωρισμού.
Αντ 'αυτού, φαίνεται ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό αυτές τις πειραματικές κινήσεις ως άμυνα και κινήσεις απελπισίας ενώ θεωρούν ότι είναι επιζήμιες στην οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Ποιες είναι οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να αναστατώσουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές;
Τα αρνητικά επιτόκια είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών τους τελευταίους μήνες.
Και σε αντίθεση με το επικρατούν δόγμα των κεντρικών τραπεζών, τα αρνητικά επιτόκια είναι ίσως ένας από τους σημαντικότερους καταλύτες πίσω από τη σύσφιξη των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών.
Ενώ η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων βοηθά αναμφίβολα να υποχωρήσουν σημαντικά οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, τα οποία αντιπροσωπεύουν χαλάρωση των οικονομικών συνθηκών, μπορεί να προκληθεί αποσταθεροποίηση στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα με διεύρυνση των ασφαλίστρων πιστωτικού κινδύνου αύξηση του ρίσκου στις μετοχές, αυξημένη μεταβλητότητα και λιγότερες χορηγήσεις από το τράπεζα σύστημα.
Επιπλέον, η πολιτική αρνητικών επιτοκίων μπορεί να ενεργήσει μειώνοντας τις πληθωριστικές προσδοκίες.
Οι ονομαστικές αποδόσεις των κρατικών ομολόγων επηρεάζονται για τους εξής λόγους:
ένα συστατικό που αντιπροσωπεύει το αναμενόμενο "πραγματικό" πληθωρισμό προσαρμοσμένο και ένα στοιχείο που αντισταθμίζει τον αναμενόμενο πληθωρισμό.
Η πολιτική αρνητικών επιτοκίων και η μείωση των ονομαστικών αποδόσεων μπορεί να καταστείλει τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Αυτό βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με το στόχο της πολιτικής της κεντρικής τράπεζας για τον πληθωρισμό και των πληθωριστικών προσδοκιών.
Επιπλέον, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να συμβάλλουν στην υποτίμηση των κινδύνων αλλά και στις εκτιμήσεις για το είναι κίνδυνος επιδρώντας σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσω της διαμόρφωσης των επενδυτικών χαρτοφυλακίων.
Δεδομένου ότι τα επιτόκια βρίσκονται στο μηδέν ή σε αρνητικό έδαφος, τα «ασφαλέστερα» χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία - τα υψηλής ποιότητας κρατικά ομόλογα – μπορεί να γίνουν πιο επικίνδυνα.
Καθώς οι αποδόσεις των ομολόγων βρίσκονται σε αρνητικό έδαφος, οι κάτοχοι αυτών των ομολόγων «απολαμβάνουν» εγγυημένη απώλεια της αγοραστικής δύναμης εάν διακρατηθούν μέχρι τη λήξη.
Η τάση ποια είναι;
Οι επενδυτές να αντικαθιστούν τα ομόλογα με άλλες επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου.
Τα αρνητικά επιτόκια αντιπροσωπεύουν μια άλλη μορφή κλιμάκωσης του νομισματικού πολέμου.
Μια νομισματική πολιτική έχει σχεδιαστεί για να καταστείλει την αξία ενός νομίσματος «αντίπαλης χώρας», οι κεντρικές τράπεζες επισπεύδουν την επιστροφή στον προστατευτισμό και στις εθνικιστικές πολιτικές, οι οποίες είναι αρνητικές για την παγκόσμια ανάπτυξη.
Επίσης, οι αρνητικοί ρυθμοί επηρεάζουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα και με άλλους δυσμενείς τρόπους.
Τα περιθώρια επιτοκίων στις τράπεζες μειώνονται και το κόστος κεφαλαίου αυξάνεται καθώς τα spreads σε ομόλογα και μετοχές διευρύνονται για να αντισταθμίσουν την μειωμένη κερδοφορία.
Οι τράπεζες προσπαθούν να περάσουν τις δαπάνες στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία μπορεί επίσης να πιεστούν από τις δυνητικά μειωμένες μελλοντικές αποδόσεις των χαρτοφυλακίων τους καθιστώντας πιο δύσκολο να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους προς τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.
Τέλος, τα αρνητικά επιτόκια ενεργούν επίσης ως φόρος επί των αποταμιευτών και των επενδυτών οι οποίοι πρέπει να προγραμματίσουν τις επενδύσεις σε καθεστώς χαμηλότερων αποδόσεων έως αρνητικών αποδόσεων.
Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να προκαλέσει αύξηση στα ποσοστά αποταμίευσης, παρεμποδίζοντας την βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη.
Τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να είναι ένα εργαλείο για τις κεντρικές τράπεζες που η δράση τους είναι όλο και πιο αναποτελεσματική στην τόνωση της ανάπτυξης και του πληθωρισμού, ενώ μπορεί να προκληθεί μεγαλύτερος κίνδυνος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Θα μπορούσε κάλλιστα να ειπωθεί ότι η επιστροφή σε πιο φυσιολογικά επιτόκια νομισματικής πολιτικής θα σημάνει επιστροφή σε πιο φυσιολογικές οικονομίες και πιο φυσιολογικές προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι κινήσεις των κεντρικών τραπεζών έχουν κάνει μεγαλύτερη ζημία από ότι έχουν ωφελήσει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών