γράφει : ΜΙΝΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
Κανένα περιθώριο ελιγμών δεν έχουν πλέον οι Ευρωπαίοι στους χειρισμούς τους στην ελληνική κρίση χρέους, σύμφωνα με την 45σέλιδη έκθεση της Societe Generale υπό τον τίτλο “The long and muddled road to Fiscal Federalism” (ο μακρύς και μπερδεμένος δρόμος προς τη δημοσιονομική ομοσπονδία), επισημαίνοντας ότι πλέον η μόνη επιλογή είναι η εξασφάλιση του ελέγχου σε μία ελληνική χρεοκοπία. Κάθε άλλη λύση θα είναι απλά... κοστοβόρα.
Ήδη οι αγορές έχουν προεξοφλήσει μία επίπονη χρεοκοπία της Ελλάδας, και μάλιστα σε άμεσο χρόνο, ενώ η έξοδος της χώρας από το ευρώ θα είναι θέμα χρόνου μετά από αυτό. Η Societe Generale διαφωνεί ως προς αυτό το σενάριο. Αντ' αυτού θεωρεί ότι θα υπάρξει αναπροσαρμογή των όρων συμμετοχής των ιδιωτών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI), περιορίζοντας στο ελάχιστο τις πιθανότητες χρεοκοπίας και εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.
Σύμφωνα με την SocGen τρία είναι τα σενάρια που μπορεί να ακολουθηθούν:
Σενάριο 1: Αναθεώρηση των όρων του PSI:
Από την άνοιξη του 2010 οι αρχές είχαν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο “ελεγχόμενης χρεοκοπίας”, αρκεί να ίσχυαν τρεις προϋποθέσεις: α) να υιοθετήσει η Ελλάδα νέο πρόγραμμα λιτότητας και δομικών μεταρρυθμίσεων, β) να μην υπάρξει χρεοκοπία απέναντι στο ΔΝΤ, ως πιστωτή, την ΕΚΤ, ως κάτοχο μεγάλου χαρτοφυλακίου ελληνικών ομολόγων, και των άλλων χωρών – μελών της ευρωζώνης, και γ) να εξασφαλιστεί ότι οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν πρόσβαση στα προγράμματα ρευστότητας της ΕΚΤ.
Και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις τηρήθηκαν πιστά μετά την εφαρμογή της απόφασης για το PSI της 21ης Ιουλίου, χωρίς μάλιστα να προκληθεί “πιστωτικό γεγονός”, αφού η συμμετοχή ήταν εθελοντική.
Πως όμως θα μπορούσε να αναθεωρηθεί το PSI;
Μία αλλαγή θα ήταν να αυξηθεί το haircut στο 50%, από το μέσο όρο του 10% που έγινε με το αρχικό PSI. Αυτό όμως θα σήμαινε μείωση του ελληνικού χρέους μόλις 30% του ΑΕΠ, ενώ οι ελληνικές τράπεζες θα χρειάζονταν άμεσα κεφαλαιακές ενισχύσεις. Παράλληλα, θα ξεκινούσε και πάλι η συζήτηση για το αν αποτελεί credit event μία τέτοια εξέλιξη, εντείνοντας την νευρικότητα των αγορών, και ίσως προκαλώντας “άτακτη” και όχι “ελεγχόμενη” χρεοκοπία.
Μία άλλη αλλαγή που θα μπορούσε να γίνει είναι η επέκταση της περιόδου ωρίμανσης των ελληνικών ομολόγων, συμπεριλαμβάνοντας εκείνα που λήγουν μετά το 2010. Αλλά μία τέτοια περίπτωση θα μείωνε μόλις 2,2% το χρέος (μαζί με το haircut 10%).
Τέλος, μία άλλη επιλογή θα ήταν να μειωθεί σημαντικά το επιτόκιο δανεισμού της χώρας, ώστε να διοχετεύονται λιγότερα κεφάλαια στην εξυπηρέτηση τους.
Σενάριο 2: Η Τρόικα να αρνηθεί να δώσει την έκτη δόση στην Ελλάδα και να εξωθηθεί η χώρα εκτός ευρώ
Εάν δεν δοθεί η έκτη δόση στην Ελλάδα τότε στην ουσία οδηγείται η χώρα σε άμεση χρεοκοπία. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε σημαντικές επιπτώσεις:
-Ουσιαστικά θα συμβεί μία διακοπή των δραστηριοτήτων της ελληνικής κυβέρνησης, αφού θα αδυνατεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις της ελέω χαμηλότερων εσόδων. Υπό αυτό το σενάριο το έλλειμμα θα διευρυνθεί, τα έσοδα θα καταρρεύσουν και η οικονομία θα βυθιστεί ακόμη πιο βαθιά σε ύφεση. (κόστος ΑΕΠ: 5-10%)
-Θα παγώσουν οι εκταμιεύσεις των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ (κοινοτικών κονδυλίων) (κόστος ΑΕΠ: 5-8%)
-Το εμπόριο και οι επενδύσεις θα μειωθούν κατακόρυφα, και ο αποπληθωρισμός της οικονομίας θα είναι άμεσος (κόστος ΑΕΠ: 5-10%)
-Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών θα είναι άμεσα αναγκαία. Οι υπολογισμοί της SocGen κάνουν λόγο ότι περίπου 60 δισ. ευρώ θα χρειαστούν σε περίπτωση εξαιρετικά αρνητικού σεναρίου (κόστος ΑΕΠ: 5%)
-Αν και είναι εξαιρετικά απίθανο σενάριο η έξοδος από το ευρώ, δεν αποκλείεται ορισμένες επιμέρους συμφωνίες, πχ στο εμπόριο ή στους δασμούς, να αλλάξουν
-Οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές δεν θα εκλείψουν απειλώντας την οικονομική δραστηριότητα (κόστος ΑΕΠ: 5-10%).
Αθροίζοντας από τα παραπάνω το κόστος για το ΑΕΠ, τότε το ποσοστό μπορεί να φτάσει τουλάχιστον το 25% ή 6 χιλ. ευρώ ανά κάτοικο το πρώτο χρόνο και κόστος 3-5% για κάθε χρόνο για την επόμενη πενταετία. Παράλληλα, δεν μπορεί να προβλεφθεί και η μετάδοση της κρίσης στην υπόλοιπη ευρωζώνη.
Σενάριο 3: Η Ελλάδα να χρεοκοπήσει βγαίνοντας και από την ευρωζώνη και από την ΕΕ
Αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο στην παρούσα φάση, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί εάν η κατάσταση στη χώρα συνεχίσει να επιδεινώνεται. Σε ένα τέτοιο σενάριο η Ελλάδα δεν θα έχει καμία στήριξη από την ΕΕ, με τις επιπτώσεις να είναι στην αρνητικότερη μορφή της όπως και στο δεύτερο σενάριο. Μάλιστα το κόστος στο ΑΕΠ θα ξεπεράσει το 50% και κόστος 5 -10% για κάθε χρόνο για την επόμενη πενταετία
Σε μία τέτοια περίπτωση η Ελλάδα θα έχει όμως τη δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμα της, αν και το εμπορικό ισοζύγιο θα επιδεινωθεί δραματικά. Η επιστροφή στη δραχμή θα λειτουργήσει υπέρ του τουρισμού.
Μπορεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει;
Η SocGen αναφέρει ξεκάθαρα ότι η σωτηρία της Ελλάδας από μία άτακτη χρεοκοπία επαφίεται καθαρά στην προθυμία των πιστωτών της να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τη χώρα.
Μέχρι στιγμής όμως η Ελλάδα φαίνεται ότι δεν καταφέρνει να πετύχει τους στόχους της, καθώς είναι ευρέως γνωστό ότι τα επίπεδα που είχαν τεθεί ήταν εξαιρετικά αισιόδοξα.
Για να μπορέσει ωστόσο το ελληνικό χρέος να καταστεί βιώσιμο θα πρέπει:
1)να επιτύχει η κυβέρνηση πρωτογενές πλεόνασμα
2)οι Ευρωπαίοι να δανείζουν την χώρα με χαμηλότερα επιτόκια
3)να επιστρέψει η οικονομία άμεσα στην ανάπτυξη
Αλεξάνδρα Τόμπρα
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με την SocGen τρία είναι τα σενάρια που μπορεί να ακολουθηθούν:
Σενάριο 1: Αναθεώρηση των όρων του PSI:
Από την άνοιξη του 2010 οι αρχές είχαν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο “ελεγχόμενης χρεοκοπίας”, αρκεί να ίσχυαν τρεις προϋποθέσεις: α) να υιοθετήσει η Ελλάδα νέο πρόγραμμα λιτότητας και δομικών μεταρρυθμίσεων, β) να μην υπάρξει χρεοκοπία απέναντι στο ΔΝΤ, ως πιστωτή, την ΕΚΤ, ως κάτοχο μεγάλου χαρτοφυλακίου ελληνικών ομολόγων, και των άλλων χωρών – μελών της ευρωζώνης, και γ) να εξασφαλιστεί ότι οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν πρόσβαση στα προγράμματα ρευστότητας της ΕΚΤ.
Και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις τηρήθηκαν πιστά μετά την εφαρμογή της απόφασης για το PSI της 21ης Ιουλίου, χωρίς μάλιστα να προκληθεί “πιστωτικό γεγονός”, αφού η συμμετοχή ήταν εθελοντική.
Πως όμως θα μπορούσε να αναθεωρηθεί το PSI;
Μία αλλαγή θα ήταν να αυξηθεί το haircut στο 50%, από το μέσο όρο του 10% που έγινε με το αρχικό PSI. Αυτό όμως θα σήμαινε μείωση του ελληνικού χρέους μόλις 30% του ΑΕΠ, ενώ οι ελληνικές τράπεζες θα χρειάζονταν άμεσα κεφαλαιακές ενισχύσεις. Παράλληλα, θα ξεκινούσε και πάλι η συζήτηση για το αν αποτελεί credit event μία τέτοια εξέλιξη, εντείνοντας την νευρικότητα των αγορών, και ίσως προκαλώντας “άτακτη” και όχι “ελεγχόμενη” χρεοκοπία.
Μία άλλη αλλαγή που θα μπορούσε να γίνει είναι η επέκταση της περιόδου ωρίμανσης των ελληνικών ομολόγων, συμπεριλαμβάνοντας εκείνα που λήγουν μετά το 2010. Αλλά μία τέτοια περίπτωση θα μείωνε μόλις 2,2% το χρέος (μαζί με το haircut 10%).
Τέλος, μία άλλη επιλογή θα ήταν να μειωθεί σημαντικά το επιτόκιο δανεισμού της χώρας, ώστε να διοχετεύονται λιγότερα κεφάλαια στην εξυπηρέτηση τους.
Σενάριο 2: Η Τρόικα να αρνηθεί να δώσει την έκτη δόση στην Ελλάδα και να εξωθηθεί η χώρα εκτός ευρώ
Εάν δεν δοθεί η έκτη δόση στην Ελλάδα τότε στην ουσία οδηγείται η χώρα σε άμεση χρεοκοπία. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε σημαντικές επιπτώσεις:
-Ουσιαστικά θα συμβεί μία διακοπή των δραστηριοτήτων της ελληνικής κυβέρνησης, αφού θα αδυνατεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις της ελέω χαμηλότερων εσόδων. Υπό αυτό το σενάριο το έλλειμμα θα διευρυνθεί, τα έσοδα θα καταρρεύσουν και η οικονομία θα βυθιστεί ακόμη πιο βαθιά σε ύφεση. (κόστος ΑΕΠ: 5-10%)
-Θα παγώσουν οι εκταμιεύσεις των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ (κοινοτικών κονδυλίων) (κόστος ΑΕΠ: 5-8%)
-Το εμπόριο και οι επενδύσεις θα μειωθούν κατακόρυφα, και ο αποπληθωρισμός της οικονομίας θα είναι άμεσος (κόστος ΑΕΠ: 5-10%)
-Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών θα είναι άμεσα αναγκαία. Οι υπολογισμοί της SocGen κάνουν λόγο ότι περίπου 60 δισ. ευρώ θα χρειαστούν σε περίπτωση εξαιρετικά αρνητικού σεναρίου (κόστος ΑΕΠ: 5%)
-Αν και είναι εξαιρετικά απίθανο σενάριο η έξοδος από το ευρώ, δεν αποκλείεται ορισμένες επιμέρους συμφωνίες, πχ στο εμπόριο ή στους δασμούς, να αλλάξουν
-Οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές δεν θα εκλείψουν απειλώντας την οικονομική δραστηριότητα (κόστος ΑΕΠ: 5-10%).
Αθροίζοντας από τα παραπάνω το κόστος για το ΑΕΠ, τότε το ποσοστό μπορεί να φτάσει τουλάχιστον το 25% ή 6 χιλ. ευρώ ανά κάτοικο το πρώτο χρόνο και κόστος 3-5% για κάθε χρόνο για την επόμενη πενταετία. Παράλληλα, δεν μπορεί να προβλεφθεί και η μετάδοση της κρίσης στην υπόλοιπη ευρωζώνη.
Σενάριο 3: Η Ελλάδα να χρεοκοπήσει βγαίνοντας και από την ευρωζώνη και από την ΕΕ
Αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο στην παρούσα φάση, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί εάν η κατάσταση στη χώρα συνεχίσει να επιδεινώνεται. Σε ένα τέτοιο σενάριο η Ελλάδα δεν θα έχει καμία στήριξη από την ΕΕ, με τις επιπτώσεις να είναι στην αρνητικότερη μορφή της όπως και στο δεύτερο σενάριο. Μάλιστα το κόστος στο ΑΕΠ θα ξεπεράσει το 50% και κόστος 5 -10% για κάθε χρόνο για την επόμενη πενταετία
Σε μία τέτοια περίπτωση η Ελλάδα θα έχει όμως τη δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμα της, αν και το εμπορικό ισοζύγιο θα επιδεινωθεί δραματικά. Η επιστροφή στη δραχμή θα λειτουργήσει υπέρ του τουρισμού.
Μπορεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει;
Η SocGen αναφέρει ξεκάθαρα ότι η σωτηρία της Ελλάδας από μία άτακτη χρεοκοπία επαφίεται καθαρά στην προθυμία των πιστωτών της να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τη χώρα.
Μέχρι στιγμής όμως η Ελλάδα φαίνεται ότι δεν καταφέρνει να πετύχει τους στόχους της, καθώς είναι ευρέως γνωστό ότι τα επίπεδα που είχαν τεθεί ήταν εξαιρετικά αισιόδοξα.
Για να μπορέσει ωστόσο το ελληνικό χρέος να καταστεί βιώσιμο θα πρέπει:
1)να επιτύχει η κυβέρνηση πρωτογενές πλεόνασμα
2)οι Ευρωπαίοι να δανείζουν την χώρα με χαμηλότερα επιτόκια
3)να επιστρέψει η οικονομία άμεσα στην ανάπτυξη
Αλεξάνδρα Τόμπρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών