Η Ελλάδα το 2015 ήταν στο κέντρο του δράματος - Το 2016 οι ανησυχίες έχουν μετατοπιστεί στην πολύ μεγαλύτερη ιταλική οικονομία.
Το Grexit και το χάος στις τράπεζες του 2015 επαναλαμβάνεται στην Ιταλία αναφέρει σε ανάλυση της η Carmen Reinhart καθηγήτρια του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Συστήματος στο Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου Harvard.
Σε άρθρο της στο Project Syndicate αναφέρει….
Το δημοψήφισμα της Ιταλίας στις 4 Δεκεμβρίου του 2016 θα δώσει στους ψηφοφόρους την ευκαιρία να εγκρίνουν ή να απορρίψουν αυτό που ορισμένοι χαρακτήρισαν ως πιο εκτεταμένες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις της Ιταλίας μετά την κατάργηση της μοναρχίας στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ωστόσο, τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης της Ιταλίας όλα τάσσονται υπέρ της εξόδου από το ευρώ, το οποίο εξηγεί γιατί ο Πρωθυπουργός Matteo Renzi έχει υποσχεθεί να παραιτηθεί αν οι ψηφοφόροι απορρίψουν τις μεταρρυθμίσεις.
Δικαιολογημένα, μετά τη νίκη έκπληξη, τον Ιούνιο του 2016 του Brexit και του Donald Trump στις προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών, υπάρχει προβληματισμός.
Όμως υπάρχει και μια άλλη δημοσκόπηση η φυγή κεφαλαίων από την Ιταλία έχει επιταχυνθεί μέσα στο 2016.
Donald Trump ακούει ερωτήσεις από τον Τύπο
Υπάρχει πρόσφατο προηγούμενο.
Το καλοκαίρι του 2015, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να εισάγει ελέγχους κεφαλαίου capital controls ώστε να αποτρέψει μαζική εκροή καταθέσεων.
Η Ελλάδα το 2015 ήταν στο κέντρο του δράματος.
Οι εντάσεις μεταξύ της ελληνικής και γερμανικής κυβέρνησης ήταν έντονες ενώ η κερδοσκοπία για το αν η Ελλάδα θα παραμείνει στην ευρωζώνη κλιμακώθηκαν.
Το 2016 οι ανησυχίες έχουν μετατοπιστεί στην πολύ μεγαλύτερη ιταλική οικονομία.
Στο σημερινό περιβάλλον της αβεβαιότητας, οι διαφορές απόδοσης των ιταλικών ομολόγων διευρύνθηκαν σε περίπου 200 μονάδες βάσης έναντι των γερμανικών bunds.
Οικονομικές και πολιτικές συνθήκες στις δύο χρεωμένες νότιες ευρωπαϊκές οικονομίες της Ιταλίας και Ελλάδος διαφέρουν σε σημαντικά σημεία αλλά υπάρχουν και ομοιότητες επίσης.
Η οικονομική ανάπτυξη και στις δύο χώρες έχει μείνει πολύ πίσω από άλλες προηγμένες οικονομίες για περισσότερο από μια δεκαετία και επιδεινώθηκε η κατάσταση με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-2009.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ιταλία είναι περίπου 12% χαμηλότερα από ότι ήταν το 2007, με μόνο την Ελλάδα να είναι σε χειρότερη θέση.
Το πρόβλημα της αφερεγγυότητας των τραπεζών, παραμένει στην Ελλάδα, όπου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τρίτο των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων, δεν είναι τόσο γενικευμένο το πρόβλημα με τα NPLs στην Ιταλία.
Παρόλα αυτά, η αβέβαιη προοπτική της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, της Monte dei Paschi, σε συνδυασμό με τους περιορισμένους πόρους της ιταλικής κυβέρνησης να στηρίξει τις αδύναμες τράπεζες, έχει τροφοδοτήσει ανησυχία μεταξύ των καταθετών.
Οι τραπεζίτες προειδοποιούν επίσης ότι το σχέδιο για τη διάσωση της Monte dei Paschi μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο από το δημοψήφισμα στις 4 Δεκεμβρίου το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο γύρο πτώσης των τιμών των μετοχών.
Το ισοζύγιο πληρωμών αποδεικνύει πρόβλημα και βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ιταλία από το πρώτο εξάμηνο του 2016 και είναι ο κύριος παράγοντας που επιδρά στους επενδυτές.
Πριν από την υιοθέτηση του ευρώ, ένα μη βιώσιμο ισοζύγιο πληρωμών (όπως και σε άλλες χώρες με δικά τους νομίσματα) θα ωθούσε συνήθως την κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια, καθιστώντας έτσι τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία πιο ελκυστική για τους επενδυτές, αποτρέποντας την φυγή κεφαλαίων.
Με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που ασκεί την νομισματική πολιτική για την ευρωζώνη στο σύνολό της, αυτό δεν αποτελεί πλέον επιλογή.
Οι κεντρικές τράπεζες που αντιμετωπίζουν πιέσεις στα νομίσματά τους μπορούν επίσης να αποφασίσουν να επιτρέψουν μια υποτίμηση και να αφήσουν τις αγορές καθορίσουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, αντί να προσπαθούν να "υπερασπιστούν" κάποια προκαθορισμένη ισοτιμία.
Αυτό, επίσης, είναι μια ξεπερασμένη επιλογή για την Ιταλία.
Ενώ το ευρώ μπορεί να κυμανθεί ελεύθερα έναντι των άλλων νομισμάτων, δεν υπάρχει "Ιταλικό" ευρώ να υποτιμηθεί έναντι ενός «γερμανικού» ευρώ.
Οι φορείς χάραξης πολιτικής επιβάλλουν ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων για να επιβραδύνουν ή σταματήσουν την φυγή κεφαλαίων κατά τη διάρκεια μιας κρίσης του ισοζυγίου πληρωμών. Η Ελλάδα και η Κύπρος εντός της ευρωζώνης και η Ισλανδία έξω από το ευρώ, κατέφυγαν σε αυτή την επιλογή των capital controls ως απάντηση στην ακραία πίεση.
Όμως, η ελεύθερη κυκλοφορία των χρηματοπιστωτικών κεφαλαίων εντός της ευρωζώνης αποτελεί θεμελιώδη αρχή του σχεδιασμού του κοινού νομίσματος και η Ιταλία δεν είναι στο σημείο να το καταστρατηγήσει, τουλάχιστον για τώρα.
Αν οι αυξήσεις των επιτοκίων, η υποτίμηση του νομίσματος και τα capital controls δεν είναι βιώσιμες επιλογές, τι μπορεί να πράξει μια κεντρική τράπεζα όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με φυγή κεφαλαίων;
Στην Ευρώπη υπάρχει το Target 2 το σύστημα διακανονισμού σε συνεχή χρόνο για το ευρώ.
Εάν μια χώρα έχει ξεμείνει από συναλλαγματικά αποθέματα, η κεντρική τράπεζα της δανείζει αυτόματα για να διατηρήσει την πρόσδεση στους μηχανισμούς.
Όταν υπάρχει φυγή κεφαλαίων σε μια χώρα της περιφέρειας της ευρωζώνης αυτό συνεπάγεται προοδευτικά πιο αρνητικό ισοζύγιο Target2.
Από το Σεπτέμβριο του 2016 (τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία), το έλλειμμα Target2 της Ιταλίας είναι πάνω από 20% του ΑΕΠ - το χειρότερο μέχρι σήμερα.
Η πρόσφατη εμπειρία της Ιρλανδίας δημιουργεί ένα ενθαρρυντικό προηγούμενο για την αντιστροφή αυτού του φαύλου κύκλου.
Για την Ιταλία, μια τέτοια αντιστροφή θα απαιτήσει τεράστια πολιτική προσπάθεια και ενδεχομένως, μια μεγάλη δόση τύχης.
Πρώτη ενημέρωση: Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2017
www.bankingnews.gr
Σε άρθρο της στο Project Syndicate αναφέρει….
Το δημοψήφισμα της Ιταλίας στις 4 Δεκεμβρίου του 2016 θα δώσει στους ψηφοφόρους την ευκαιρία να εγκρίνουν ή να απορρίψουν αυτό που ορισμένοι χαρακτήρισαν ως πιο εκτεταμένες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις της Ιταλίας μετά την κατάργηση της μοναρχίας στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ωστόσο, τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης της Ιταλίας όλα τάσσονται υπέρ της εξόδου από το ευρώ, το οποίο εξηγεί γιατί ο Πρωθυπουργός Matteo Renzi έχει υποσχεθεί να παραιτηθεί αν οι ψηφοφόροι απορρίψουν τις μεταρρυθμίσεις.
Δικαιολογημένα, μετά τη νίκη έκπληξη, τον Ιούνιο του 2016 του Brexit και του Donald Trump στις προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών, υπάρχει προβληματισμός.
Όμως υπάρχει και μια άλλη δημοσκόπηση η φυγή κεφαλαίων από την Ιταλία έχει επιταχυνθεί μέσα στο 2016.
Donald Trump ακούει ερωτήσεις από τον Τύπο
Υπάρχει πρόσφατο προηγούμενο.
Το καλοκαίρι του 2015, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να εισάγει ελέγχους κεφαλαίου capital controls ώστε να αποτρέψει μαζική εκροή καταθέσεων.
Η Ελλάδα το 2015 ήταν στο κέντρο του δράματος.
Οι εντάσεις μεταξύ της ελληνικής και γερμανικής κυβέρνησης ήταν έντονες ενώ η κερδοσκοπία για το αν η Ελλάδα θα παραμείνει στην ευρωζώνη κλιμακώθηκαν.
Το 2016 οι ανησυχίες έχουν μετατοπιστεί στην πολύ μεγαλύτερη ιταλική οικονομία.
Στο σημερινό περιβάλλον της αβεβαιότητας, οι διαφορές απόδοσης των ιταλικών ομολόγων διευρύνθηκαν σε περίπου 200 μονάδες βάσης έναντι των γερμανικών bunds.
Οικονομικές και πολιτικές συνθήκες στις δύο χρεωμένες νότιες ευρωπαϊκές οικονομίες της Ιταλίας και Ελλάδος διαφέρουν σε σημαντικά σημεία αλλά υπάρχουν και ομοιότητες επίσης.
Η οικονομική ανάπτυξη και στις δύο χώρες έχει μείνει πολύ πίσω από άλλες προηγμένες οικονομίες για περισσότερο από μια δεκαετία και επιδεινώθηκε η κατάσταση με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-2009.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ιταλία είναι περίπου 12% χαμηλότερα από ότι ήταν το 2007, με μόνο την Ελλάδα να είναι σε χειρότερη θέση.
Το πρόβλημα της αφερεγγυότητας των τραπεζών, παραμένει στην Ελλάδα, όπου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τρίτο των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων, δεν είναι τόσο γενικευμένο το πρόβλημα με τα NPLs στην Ιταλία.
Παρόλα αυτά, η αβέβαιη προοπτική της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, της Monte dei Paschi, σε συνδυασμό με τους περιορισμένους πόρους της ιταλικής κυβέρνησης να στηρίξει τις αδύναμες τράπεζες, έχει τροφοδοτήσει ανησυχία μεταξύ των καταθετών.
Οι τραπεζίτες προειδοποιούν επίσης ότι το σχέδιο για τη διάσωση της Monte dei Paschi μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο από το δημοψήφισμα στις 4 Δεκεμβρίου το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο γύρο πτώσης των τιμών των μετοχών.
Το ισοζύγιο πληρωμών αποδεικνύει πρόβλημα και βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ιταλία από το πρώτο εξάμηνο του 2016 και είναι ο κύριος παράγοντας που επιδρά στους επενδυτές.
Πριν από την υιοθέτηση του ευρώ, ένα μη βιώσιμο ισοζύγιο πληρωμών (όπως και σε άλλες χώρες με δικά τους νομίσματα) θα ωθούσε συνήθως την κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια, καθιστώντας έτσι τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία πιο ελκυστική για τους επενδυτές, αποτρέποντας την φυγή κεφαλαίων.
Με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που ασκεί την νομισματική πολιτική για την ευρωζώνη στο σύνολό της, αυτό δεν αποτελεί πλέον επιλογή.
Οι κεντρικές τράπεζες που αντιμετωπίζουν πιέσεις στα νομίσματά τους μπορούν επίσης να αποφασίσουν να επιτρέψουν μια υποτίμηση και να αφήσουν τις αγορές καθορίσουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, αντί να προσπαθούν να "υπερασπιστούν" κάποια προκαθορισμένη ισοτιμία.
Αυτό, επίσης, είναι μια ξεπερασμένη επιλογή για την Ιταλία.
Ενώ το ευρώ μπορεί να κυμανθεί ελεύθερα έναντι των άλλων νομισμάτων, δεν υπάρχει "Ιταλικό" ευρώ να υποτιμηθεί έναντι ενός «γερμανικού» ευρώ.
Οι φορείς χάραξης πολιτικής επιβάλλουν ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων για να επιβραδύνουν ή σταματήσουν την φυγή κεφαλαίων κατά τη διάρκεια μιας κρίσης του ισοζυγίου πληρωμών. Η Ελλάδα και η Κύπρος εντός της ευρωζώνης και η Ισλανδία έξω από το ευρώ, κατέφυγαν σε αυτή την επιλογή των capital controls ως απάντηση στην ακραία πίεση.
Όμως, η ελεύθερη κυκλοφορία των χρηματοπιστωτικών κεφαλαίων εντός της ευρωζώνης αποτελεί θεμελιώδη αρχή του σχεδιασμού του κοινού νομίσματος και η Ιταλία δεν είναι στο σημείο να το καταστρατηγήσει, τουλάχιστον για τώρα.
Αν οι αυξήσεις των επιτοκίων, η υποτίμηση του νομίσματος και τα capital controls δεν είναι βιώσιμες επιλογές, τι μπορεί να πράξει μια κεντρική τράπεζα όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με φυγή κεφαλαίων;
Στην Ευρώπη υπάρχει το Target 2 το σύστημα διακανονισμού σε συνεχή χρόνο για το ευρώ.
Εάν μια χώρα έχει ξεμείνει από συναλλαγματικά αποθέματα, η κεντρική τράπεζα της δανείζει αυτόματα για να διατηρήσει την πρόσδεση στους μηχανισμούς.
Όταν υπάρχει φυγή κεφαλαίων σε μια χώρα της περιφέρειας της ευρωζώνης αυτό συνεπάγεται προοδευτικά πιο αρνητικό ισοζύγιο Target2.
Από το Σεπτέμβριο του 2016 (τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία), το έλλειμμα Target2 της Ιταλίας είναι πάνω από 20% του ΑΕΠ - το χειρότερο μέχρι σήμερα.
Η πρόσφατη εμπειρία της Ιρλανδίας δημιουργεί ένα ενθαρρυντικό προηγούμενο για την αντιστροφή αυτού του φαύλου κύκλου.
Για την Ιταλία, μια τέτοια αντιστροφή θα απαιτήσει τεράστια πολιτική προσπάθεια και ενδεχομένως, μια μεγάλη δόση τύχης.
Πρώτη ενημέρωση: Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2017
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών