Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

George Soros: Η ΕΕ απέτυχε, οι ΗΠΑ έδωσαν σχέδιο Marshall και η Γερμανία λιτότητα

George Soros: Η ΕΕ απέτυχε, οι ΗΠΑ έδωσαν σχέδιο Marshall και η Γερμανία λιτότητα
Η Γερμανία αναδείχθηκε ως η ηγεμονική δύναμη στην Ευρώπη, αλλά απέτυχε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της ως ένας επιτυχημένος ηγεμόνας.
Με ένα μήνυμα «εύχομαι το καλύτερο σε ένα ταραγμένο κόσμο» ο George Soros διατυπώνει τους σοβαρούς προβληματισμούς του για την πορεία του πλανήτη και ειδικά της Ευρώπης.  
Σε άρθρο του στο Project Syndicate τόνισε
«Πριν από την εκλογή του Donald Trump ως προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, έστειλα ένα χαιρετισμό στους φίλους μου, που έγραφε: «Αυτή η περίοδος δεν είναι business as usual.
Σας εύχομαι το καλύτερο σε έναν ταραγμένο κόσμο.
Τώρα αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ αυτό το μήνυμα με τον υπόλοιπο κόσμο.
Αλλά πριν το κάνω, πρέπει να σας πω ποιος είμαι.
Είμαι ένας 86χρονος ουγγρικής καταγωγής Εβραίος που έγινε πολίτης των ΗΠΑ μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Έμαθα σε μικρή ηλικία πόσο σημαντικό είναι το πολιτικό καθεστώς που κυριαρχεί.
Η μεγάλη βιωματική μου εμπειρία ήταν η κατάληψη της Ουγγαρίας από την Γερμανία του Χίτλερ το 1944.
Ο πατέρας μου με ψεύτικες ταυτότητες διέσωσε την οικογένειά του και πολλούς άλλους Εβραίους με τη βοήθειά του, οι περισσότεροι επέζησαν.
Το 1947, διέφυγα από την Ουγγαρία, μέχρι τότε υπό κομμουνιστικό καθεστώς, και πήγα στην Αγγλία.
Ως φοιτητής στο London School of Economics, υιοθέτησα τον  φιλόσοφο Popper Καρλ Πόππερ.
Διακρίνω δύο είδη πολιτικών καθεστώτων:
Εκείνο το καθεστώς όπου οι εκλεγμένοι ηγέτες έπρεπε να μεριμνούν για τα συμφέροντα του εκλογικού σώματος και το άλλο όπου οι κυβερνώντες προσπάθησαν να χειραγωγήσουν τους υπηκόους τους για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των ελίτ.  Υπό την επιρροή του Popper, χαρακτήρισα το πρώτο καθεστώς ανοικτή κοινωνία και το δεύτερο κλειστή κοινωνία.
Η ταξινόμηση είναι υπερβολικά απλοϊκή.
Υπάρχουν πολλοί βαθμοί και παραλλαγές σε όλη την ιστορία, από την εύρυθμη λειτουργία των μοντέλων σε αποτυχημένα κράτη, και πολλά διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης.

Θεωρώ την σημερινή ιστορική στιγμή πολύ κρίσιμη και επώδυνη.
Οι ανοιχτές κοινωνίες βρίσκονται σε κρίση και οι διάφορες μορφές των κλειστών κοινωνιών - από φασιστικές δικτατορίες σε κράτη μαφία - βρίσκονται σε άνοδο.

Γιατί έχει συμβεί αυτό;


Η μόνη εξήγηση που μπορώ να βρω είναι ότι οι εκλεγμένοι ηγέτες απέτυχαν να ανταποκριθούν της εμπιστοσύνης και των προσδοκιών των ψηφοφόρων και ότι η αποτυχία αυτή οδήγησε τους ψηφοφόρους να εγκαταλείψουν τις επικρατούσες εκδοχές της δημοκρατίας και του καπιταλισμού.
Πολύ απλά, πολλοί άνθρωποι θεώρησαν ότι οι ελίτ είχαν κλέψει τη δημοκρατία τους.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν ως η μοναδική εναπομείνασα υπερδύναμη, εξίσου δεσμευμένη στις αρχές της δημοκρατίας και των ελεύθερων αγορών.
Η σημαντική ανάπτυξη από τότε οδήγησε στην παγκοσμιοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών, η παγκοσμιοποίηση αυξάνει τον συνολικό πλούτο.
Μετά από όλα, αν οι νικητές αποζημιωθούν οι χαμένοι θα εξακολουθούν να έχουν κάτι.
Το επιχείρημα ήταν παραπλανητικό, διότι αγνόησε το γεγονός ότι οι νικητές σπάνια, αν όχι ποτέ, αποζημιώνουν τους ηττημένους.
Η παγκοσμιοποίηση εξαπλώθηκε σαν πυρκαγιά.
Η παγκοσμιοποίηση είχε εκτεταμένες οικονομικές και πολιτικές συνέπειες.
Έχει επιφέρει κάποια οικονομική σύγκλιση μεταξύ φτωχών και πλούσιων χωρών αλλά αύξησε την ανισότητα μεταξύ φτωχών και πλούσιων χωρών.
Στον ανεπτυγμένο κόσμο, το 1% του πληθυσμού είναι οι πάμπλουτοι.
Η έλλειψη αναδιανεμητικών πολιτικών είναι η κύρια πηγή της δυσαρέσκειας που έχουν εκμεταλλευτεί οι αντίπαλοι της δημοκρατίας.
Αλλά υπήρχαν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
Ήμουν ένας άπληστος υποστηρικτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την ίδρυσή της.
Θεώρησα ότι είναι η ενσάρκωση της ιδέας μιας ανοιχτής κοινωνίας: μια ένωση δημοκρατικών κρατών πρόθυμων να θυσιάσουν μέρος της κυριαρχίας τους για το κοινό καλό.
 Ξεκίνησε στις ως ένα τολμηρό πείραμα που ο Popper ονόμαζε «αποσπασματική κοινωνική μηχανική».
Το πρώτο βήμα είχε γίνει.  
Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα εξελίχθηκε σε ΕΕ.
Στη συνέχεια, όμως κάτι πήγε στραβά σε οικτρό βαθμό.
Μετά το σοκ του 2008, μια εθελοντική ένωση των ίσων κρατών είχε μετατραπεί σε μια σχέση μεταξύ πιστωτών και οφειλετών, όπου οι οφειλέτες είχαν δυσκολίες στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους και οι πιστωτές καθόριζαν τους όρους και ο οφειλέτες έπρεπε να υπακούσουν.
 Αυτή η σχέση δεν είναι ισότιμη.
Η Γερμανία αναδείχθηκε ως η ηγεμονική δύναμη στην Ευρώπη, αλλά απέτυχε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της ως ένας επιτυχημένος ηγεμόνας.
Συγκρίνετε την συμπεριφορά των ΗΠΑ μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο με τη συμπεριφορά της Γερμανίας μετά το κραχ του 2008: Οι ΗΠΑ υλοποίησαν το Σχέδιο Μάρσαλ, που οδήγησε στην ανάπτυξη της ΕΕ.
 Η Γερμανία επέβαλε ένα πρόγραμμα λιτότητας που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της.
Πριν από την επανένωση της Γερμανίας ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης:
Ήταν πάντα πρόθυμη η Γερμανία να συνεισφέρει προς όλους. Θυμηθείτε τη συμβολή της Γερμανίας στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της Μάργκαρετ Θάτσερ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ;
Αλλά με την επανένωση της Γερμανίας σε 1: 1 βάση αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ ακριβή επανένωση.
Όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers, η Γερμανία δεν αισθανόταν αρκετά πλούσια για να αναλάβει οποιεσδήποτε πρόσθετες υποχρεώσεις.
Όταν οι ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών δήλωσαν ότι κανένα άλλο συστημικά σημαντικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δεν θα επιτρέπεται να αποτύχει, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, δήλωσε ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να φροντίσει τους δικούς του θεσμούς.
Αυτή ήταν η αρχή μιας διαδικασίας αποσύνθεσης.
Μετά το κραχ του 2008, η ΕΕ και η ευρωζώνη έγιναν ολοένα και πιο δυσλειτουργικός θεσμός.
Οι συνθήκες που επικρατούν απέχουν πολύ από την Συνθήκη του Μάαστριχτ, αλλά η αλλαγή της Συνθήκης έγινε σταδιακά πιο δύσκολη και τελικά αδύνατη, διότι καμία αλλαγή δεν μπορεί να επικυρωθεί.
Η ευρωζώνη έγινε το θύμα της απαρχαιωμένης νομοθεσίας ενώ οι  πολυπόθητες μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να θεσπιστούν μόνο με την εύρεση κενών στην νομοθεσία.
Όλα έγιναν πιο περίπλοκα και οι ψηφοφόροι αποξενώθηκαν.
Η άνοδος των κινημάτων κατά της ΕΕ παρεμποδίζει την λειτουργία των θεσμών.
Και αυτές οι δυνάμεις της αποσύνθεσης έλαβαν ισχυρή ώθηση το 2016, με το Brexit, στη συνέχεια, από την εκλογή του Trump στις ΗΠΑ και στις 4 Δεκεμβρίου από την απόρριψη των ιταλών ψηφοφόρων του δημοψηφίσματος.
Η δημοκρατία είναι τώρα σε κρίση.
Ακόμα και οι ΗΠΑ, με την δημοκρατία του λαού που εκλέγει ένα ηθοποιό ή ένα επίδοξο δικτάτορα ως πρόεδρος της.
Παρά το γεγονός ότι Trump έχει πιο ήπια ρητορική από τότε που εξελέγη, ο ίδιος δεν έχει αλλάξει ούτε τη συμπεριφορά του, ούτε τους συμβούλους του.
Το Υπουργικό του Συμβούλιο αποτελείται από ανίκανους εξτρεμιστές και συνταξιούχους στρατηγούς.

Τι μας περιμένει;

Είμαι βέβαιος ότι η δημοκρατία θα αποδειχθεί ανθεκτική στις ΗΠΑ.
Σύνταγμα και θεσμοί, συμπεριλαμβανομένης της τέταρτης εξουσίας, είναι αρκετά ισχυροί ώστε να αντισταθούν στις υπερβολές της εκτελεστικής εξουσίας, εμποδίζοντας έτσι ένα επίδοξο δικτάτορα.
Αλλά οι ΗΠΑ θα ασχοληθούν με τα εσωτερικά τους στο εγγύς μέλλον και οι μειονότητες θα υποφέρουν.
Οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να προστατεύσουν και να προωθήσουν τη δημοκρατία στον υπόλοιπο κόσμο;
Αντίθετα, ο Trump θα έχει μεγαλύτερη συγγένεια με τους δικτάτορες.
Αυτό θα επιτρέψει σε ορισμένους από αυτούς να καταλήξουν σε συμμαχίες με τις ΗΠΑ, και άλλοι θα συνεχίσουν να ασκούν εξουσία.  
Είμαι ιδιαίτερα ανήσυχος για την τύχη της ΕΕ, η οποία κινδυνεύει από την επιρροή του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, του οποίου η έννοια της κυβέρνησης είναι ασυμβίβαστη με εκείνη της ανοικτής κοινωνίας.
Ο Πούτιν δεν είναι παθητικός αποδέκτης εργάστηκε σκληρά για να παρέμβει στις εξελίξεις.
Αναγνώρισε την αδυναμία του καθεστώς του:
Μπορεί να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους, αλλά δεν μπορεί να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη.
Ο ίδιος αισθάνεται να απειλείται από «έγχρωμες επαναστάσεις» στη Γεωργία, την Ουκρανία και αλλού.
Κατά την πρώτη φάση προσπάθησε να ελέγξει τα social media. Στη συνέχεια με μια λαμπρή κίνηση, εκμεταλλεύτηκε το επιχειρηματικό μοντέλο εταιριών κοινωνικής δικτύωσης για να παραπληροφορήσει με πλαστές ειδήσεις, αποπροσανατολίζοντας εκλογείς και αποσταθεροποιώντας τις δημοκρατίες.
Αυτό βοήθησε τον Trump να εκλεγεί.
Το ίδιο είναι πιθανό να συμβεί στην εκλογική Ευρώπη του 2017 στην Ολλανδία, τη Γερμανία και την Ιταλία.
Στη Γαλλία, οι δύο κορυφαίοι υποψήφιοι είναι κοντά στον Putin η Ρωσία θα αποκτήσει ισχυρά ερείσματα στην ΕΕ.
Ελπίζω ότι οι ηγέτες και οι πολίτες της Ευρώπης όσο θα συνειδητοποιούν ότι αυτό θέτει σε κίνδυνο τον τρόπο ζωής τους και τις αξίες τους θα αντιδράσουν.
Το πρόβλημα είναι ότι η μέθοδος Putin έχει χρησιμοποιηθεί για την αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση του σεβασμού….

Μεταφραστική επιμέλεια: Πέτρος Λαζάρου

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης