Οι δημοσιονομικές προβλέψεις 40 ετών δεν έχουν νόημα αναφέρει το ινστιτούτο Peterson
Στην τελευταία συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Eurogroup για την Ελλάδα αναφέρεται σε ανάλυση του ινστιτούτο Peterson, επισημαίνοντας ότι αν και σε πρώτη φάση φαίνεται σαν κάτι το συνηθισμένο, στην ουσία υπάρχουν πολλά περισσότερα.
Μάλιστα, το ινστιτούτο Peterson θεωρεί ότι δεδομένο ότι θα χρειαστεί να συμφωνηθεί ελάφρυνση του χρέους, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα εκτοξευθούν έως το 2060.
«Η τελευταία συμφωνία της Ελλάδας στο Eurogroup είναι μεγαλύτερη είδηση από ό,τι μπορεί να νομίζει κάποιος βασιζόμενος στις αντιδράσεις του Τύπου.
Όπως ήταν αναμενόμενο η Ελλάδα πήρε την επόμενη δόση προκειμένου να αποφύγει τη χρεοκοπία, το ΔΝΤ έβαλε τη συμβολική υπογραφή έγκρισης, καμία ελάφρυνση του χρέους δεν θα γίνει έως το τέλος του τρέχοντος ελληνικού προγράμματος και το ΔΝΤ δεν θα εκταμιεύσει χρήματα εάν δεν γίνει ελάφρυνση χρέους.
Αυτό μοιάζει με συνηθισμένο (business as usual).
Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα» αναφέρεται στην ανάλυση.
Τρία νέα σημαντικά σημεία στη συμφωνία του Eurogroup
Πιο αναλυτικά στη συμφωνία της 15ης Ιουνίου περιλαμβάνονται τουλάχιστον τρία νέα και σημαντικά σημεία.
Για πρώτη φορά, υπάρχει ξεκάθαρη δέσμευση για ελάφρυνση του χρέους.
Δεύτερον, επιβεβαιώνει ότι το Eurogroup θα δεχθεί το πάγωμα των τόκων ως μέρος του πακέτου, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν εν αμφιβόλω.
Τρίτον, καθορίζει συγκεκριμένες δημοσιονομικές υποθέσεις, όχι μόνο για τα επόμενα δύο με πέντε χρόνια, αλλά για μέχρι το 2060.
Σύμφωνα με το Peterson Institute τα δυο πρώτα είναι καλά νέα, ενώ το τρίτο όχι και τόσο.
«Ως αποτέλεσμα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ότι το πακέτο ελάφρυνσης του χρέους που θα δούμε το επόμενο έτος (2018), πιθανότατα χωρίς την έγκριση του ΔΝΤ- θα αναβάλει τις ουσιαστικές αποφάσεις» αναφέρεται στην ίδια ανάλυση.
Η δέσμευση για την ελάφρυνση του χρέους
Σύμφωνα με τη δήλωση του Eurogroup στη δήλωση του στις 25 Μαΐου του 2016, τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους (περιλαμβανομένης της επέκτασης των ωριμάνσεων και το πάγωμα των τόκων) θα εφαρμόζονταν εάν μια ανανεωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους από τους Θεσμούς στο τέλος του προγράμματος έδειχνε ότι κάτι τέτοιο ήταν απαραίτητο.
Η δήλωση του τελευταίου Eurogroup περιλαμβάνει μια παρόμοια πρόταση: «στο τέλος του προγράμματος, υπό την προϋπόθεση της επιτυχούς εφαρμογής του και στο βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο, αυτό το δεύτερο πακέτο μέτρων θα εφαρμοστεί».
Ωστόσο, το περιερχόμενο αυτής της πρότασης είναι τελείως διαφορετικό.
Πέρυσι υπήρξε μεγάλη διαφωνία μεταξύ των βασικών μερών -της Γερμανίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΔΝΤ και της Ελλάδας- σχετικά με τα μελλοντικά δημοσιονομικά πρωτογενή πλεονάσματα που θα πρέπει να παράγει η Ελλάδα.
Οι τότε υποθέσεις της γερμανικής πλευράς -και ίσως ακόμη και αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- δεν υποδήλωναν την ανάγκη για ελάφρυνση του χρέους.
Επομένως, η προειδοποίηση «αν μια ανανεωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους... δείχνει ότι είναι απαραίτητα» ήταν ουσιαστικά ένα κενό που θα επέτρεπε στο Eurogroup να αρνηθεί σημαντικά μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.
Αυτή τη φορά, η δήλωση του Eurogroup προβλέπει μια πλήρη δημοσιονομική πορεία μέχρι το 2060, αλλά οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα εκτοξευθούν χωρίς την ελάφρυνση του χρέους, πολύ περισσότερο από το ανώτατο όριο του 20% που μόλις επιβεβαίωσε το Eurogroup.
Η πρόταση αυτή ισχύει ακόμη και με βάση τις σχετικά αισιόδοξες παραδοχές για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η πορεία των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας χωρίς την ελάφρυνση του χρέους
Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, υπάρχει ακόμα διαφωνία (όπως και πραγματική αβεβαιότητα) ως προς το μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους που θα χρειαστεί η Ελλάδα.
«Αλλά το γεγονός ότι θα υπάρξει σημαντική ελάφρυνση του χρέους δεν είναι πλέον εν αμφιβόλω.
Πάγωμα τόκων έως το 2037 (πιθανότατα και πιο μετά)
Η ανάλυση του Ινστιτούτου Peterson σχετικά με το ελληνικό χρέος επισημαίνει ότι η προσέγγιση που σκιαγράφησε το Eurogroup τον Μάιο του 2016 θα κάνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο μόνο εάν τα μέτρα περιελάμβαναν εκτεταμένο πάγωμα φόρων στον EFSF, το επίσημη δανειστή της Ελλάδας.
Εντούτοις, αυτές οι αναβολές έχουν δυσάρεστες συνέπειες: Από τη στιγμή που κεφαλαιοποιούνται, αυξάνεται η έκθεση του EFSF στην Ελλάδα.
Ως αποτέλεσμα, ο EFSF θα δάνειζε επιπλέον κεφάλαια στην Ελλάδα ώστε η χώρα να μπορεί να πληρώσει τον τόκο.
Το Ινστιτούτο Peterson έδειξε σε πρόσφατη ανάλυση του ότι οι απαιτήσεις του EFSF για την Ελλάδα ενδέχεται να αυξηθούν κατά σχεδόν 150 δισ. ευρώ, περισσότερο από το οφειλόμενο ποσό, προτού αρχίσουν να μειώνονται αργά.
Ακόμη και το 2080, τα ανεξόφλητα χρέη της Ελλάδας προς το EFSF ενδέχεται να είναι ακόμη υψηλότερα από ό,τι σήμερα.
Ωστόσο, αυτό δεν θα ήταν αποδεκτό από τη συντηρητική πλευρά του Eurogroup.
Και πράγματι, λίγες εβδομάδες μετά την κυκλοφορία της ανάλυσης, η Handelsblatt ανέφερε ότι το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών κράτησε μια σκληρή γραμμή στο πάγωμα των τόκων για το ελληνικό πρόγραμμα, βασισμένο προφανώς σε υπολογισμούς πολύ παρόμοιους με του Ινστιτούτου Peterson.
Εάν αυτή η σκληρή γραμμή είχε επικρατήσει στην Eurogroup, θα είχε δύσκολη -αν όχι αδύνατη- την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους που απαιτούσε το ΔΝΤ.
Αντ' αυτού -όπως αναφέρεται στην ανάλυση του Ινστιτούτου Peterson- το Eurogroup επέλεξε έναν συμβιβασμό, που θα επιτρέψει την αναβολή των τόκων για άλλα 15 χρόνια - δηλαδή έως το 2037- εφόσον τηρούνται οι όροι του ελληνικού προγράμματος.
Επιπλέον, η δήλωση του Eurogroup προβλέπει έναν «μηχανισμό έκτακτης ανάγκης για το χρέος» που θα επέτρεπε «περαιτέρω αναπροσαρμογή του περιθωρίου κέρδους του EFSF και περιορισμό των πληρωμών τόκων» σε περίπτωση ενός απροσδόκητα δυσμενούς σεναρίου.
«Μια προκαταρκτική μελέτη των αριθμών δείχνει ότι, υπό την προϋπόθεση ότι η δημοσιονομική πορεία που συμφωνήθηκε την Πέμπτη (15/6/2017) και οι προβλέψεις ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι αναβολές τόκων και οι παρατάσεις προθεσμιών εντός του χρονικού πλαισίου που προβλέπει η δήλωση του Eurogroup θα ήταν πράγματι αρκετά για να καταστήσουν το ελληνικό χρέος βιώσιμο.
Το πρόβλημα λύθηκε;
Όχι απαραίτητα.
Αυτό εξαρτάται από το ρεαλισμό των υποκείμενων υποθέσεων.
Και εδώ, τα νέα δεν είναι τόσο καλά» επισημαίνεται στην εν λόγω ανάλυση.
Δημοσιονομικές παραδοχές έως το 2060
Ενώ το Eurogroup δεν δεσμεύτηκε να λάβει συγκεκριμένο πακέτο για την ελάφρυνση του χρέους, ήταν πολύ συγκεκριμένο στην περιγραφή των δημοσιονομικών παραδοχών ενός τέτοιου πακέτου - μέχρι το 2060.
Το γεγονός ότι το έπραξε είναι καλή είδηση, όπως αναφέρεται στην ανάλυση.
Ωστόσο, το περιεχόμενο αυτού που περιέγραψε είναι ανησυχητικό.
Το θετικό είναι ότι το Eurogroup ζητά τώρα από την Ελλάδα να διατηρήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% για τέσσερα χρόνια μετά το 2019, βάσει των υποθέσεων του προγράμματος.
Παρ' όλο που απέχει πολύ από το ιδεώδες (σε μια χώρα στην οποία οι επενδύσεις έχουν καταρρεύσει και η ανεργία παραμένει στο 23% θα έπρεπε να δοθεί περισσότερη δημοσιονομική χαλάρωση) είναι εφικτή.
Ωστόσο, τα κακά νέα είναι ότι για την περίοδο μετά το 2022, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει πλεονάσματα άνω του 2%.
Όπως επισημαίνεται στην ίδια ανάλυση, αυτό δεν συνέβη ποτέ, σε καμία χώρα, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ δεν είναι σίγουρο ότι οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις των 40 ετών έχουν νόημα.
Πάντως, το Ινστιτούτο Peterson ξεκαθαρίζει ότι το νόημα των μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους δεν είναι για να μεγιστοποιήσει την ευημερία του οφειλέτη.
Πρέπει να βρεθεί μια καλή ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του οφειλέτη, των συμφερόντων των πιστωτών και της διατήρησης καλών κινήτρων για την Ελλάδα και τη ζώνη του ευρώ ευρύτερα.
Αλλά αυτό απαιτεί ένα ρεαλιστικό όραμα για το τι μπορεί να προσφέρει μια χώρα.
Οι δημοσιονομικές εκτιμήσεις του Eurogroup δεν πληρούν το εν λόγω πρότυπο.
www.bankingnews.gr
Μάλιστα, το ινστιτούτο Peterson θεωρεί ότι δεδομένο ότι θα χρειαστεί να συμφωνηθεί ελάφρυνση του χρέους, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα εκτοξευθούν έως το 2060.
«Η τελευταία συμφωνία της Ελλάδας στο Eurogroup είναι μεγαλύτερη είδηση από ό,τι μπορεί να νομίζει κάποιος βασιζόμενος στις αντιδράσεις του Τύπου.
Όπως ήταν αναμενόμενο η Ελλάδα πήρε την επόμενη δόση προκειμένου να αποφύγει τη χρεοκοπία, το ΔΝΤ έβαλε τη συμβολική υπογραφή έγκρισης, καμία ελάφρυνση του χρέους δεν θα γίνει έως το τέλος του τρέχοντος ελληνικού προγράμματος και το ΔΝΤ δεν θα εκταμιεύσει χρήματα εάν δεν γίνει ελάφρυνση χρέους.
Αυτό μοιάζει με συνηθισμένο (business as usual).
Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα» αναφέρεται στην ανάλυση.
Τρία νέα σημαντικά σημεία στη συμφωνία του Eurogroup
Πιο αναλυτικά στη συμφωνία της 15ης Ιουνίου περιλαμβάνονται τουλάχιστον τρία νέα και σημαντικά σημεία.
Για πρώτη φορά, υπάρχει ξεκάθαρη δέσμευση για ελάφρυνση του χρέους.
Δεύτερον, επιβεβαιώνει ότι το Eurogroup θα δεχθεί το πάγωμα των τόκων ως μέρος του πακέτου, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν εν αμφιβόλω.
Τρίτον, καθορίζει συγκεκριμένες δημοσιονομικές υποθέσεις, όχι μόνο για τα επόμενα δύο με πέντε χρόνια, αλλά για μέχρι το 2060.
Σύμφωνα με το Peterson Institute τα δυο πρώτα είναι καλά νέα, ενώ το τρίτο όχι και τόσο.
«Ως αποτέλεσμα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ότι το πακέτο ελάφρυνσης του χρέους που θα δούμε το επόμενο έτος (2018), πιθανότατα χωρίς την έγκριση του ΔΝΤ- θα αναβάλει τις ουσιαστικές αποφάσεις» αναφέρεται στην ίδια ανάλυση.
Η δέσμευση για την ελάφρυνση του χρέους
Σύμφωνα με τη δήλωση του Eurogroup στη δήλωση του στις 25 Μαΐου του 2016, τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους (περιλαμβανομένης της επέκτασης των ωριμάνσεων και το πάγωμα των τόκων) θα εφαρμόζονταν εάν μια ανανεωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους από τους Θεσμούς στο τέλος του προγράμματος έδειχνε ότι κάτι τέτοιο ήταν απαραίτητο.
Η δήλωση του τελευταίου Eurogroup περιλαμβάνει μια παρόμοια πρόταση: «στο τέλος του προγράμματος, υπό την προϋπόθεση της επιτυχούς εφαρμογής του και στο βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο, αυτό το δεύτερο πακέτο μέτρων θα εφαρμοστεί».
Ωστόσο, το περιερχόμενο αυτής της πρότασης είναι τελείως διαφορετικό.
Πέρυσι υπήρξε μεγάλη διαφωνία μεταξύ των βασικών μερών -της Γερμανίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΔΝΤ και της Ελλάδας- σχετικά με τα μελλοντικά δημοσιονομικά πρωτογενή πλεονάσματα που θα πρέπει να παράγει η Ελλάδα.
Οι τότε υποθέσεις της γερμανικής πλευράς -και ίσως ακόμη και αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- δεν υποδήλωναν την ανάγκη για ελάφρυνση του χρέους.
Επομένως, η προειδοποίηση «αν μια ανανεωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους... δείχνει ότι είναι απαραίτητα» ήταν ουσιαστικά ένα κενό που θα επέτρεπε στο Eurogroup να αρνηθεί σημαντικά μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.
Αυτή τη φορά, η δήλωση του Eurogroup προβλέπει μια πλήρη δημοσιονομική πορεία μέχρι το 2060, αλλά οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα εκτοξευθούν χωρίς την ελάφρυνση του χρέους, πολύ περισσότερο από το ανώτατο όριο του 20% που μόλις επιβεβαίωσε το Eurogroup.
Η πρόταση αυτή ισχύει ακόμη και με βάση τις σχετικά αισιόδοξες παραδοχές για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η πορεία των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας χωρίς την ελάφρυνση του χρέους
Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, υπάρχει ακόμα διαφωνία (όπως και πραγματική αβεβαιότητα) ως προς το μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους που θα χρειαστεί η Ελλάδα.
«Αλλά το γεγονός ότι θα υπάρξει σημαντική ελάφρυνση του χρέους δεν είναι πλέον εν αμφιβόλω.
Πάγωμα τόκων έως το 2037 (πιθανότατα και πιο μετά)
Η ανάλυση του Ινστιτούτου Peterson σχετικά με το ελληνικό χρέος επισημαίνει ότι η προσέγγιση που σκιαγράφησε το Eurogroup τον Μάιο του 2016 θα κάνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο μόνο εάν τα μέτρα περιελάμβαναν εκτεταμένο πάγωμα φόρων στον EFSF, το επίσημη δανειστή της Ελλάδας.
Εντούτοις, αυτές οι αναβολές έχουν δυσάρεστες συνέπειες: Από τη στιγμή που κεφαλαιοποιούνται, αυξάνεται η έκθεση του EFSF στην Ελλάδα.
Ως αποτέλεσμα, ο EFSF θα δάνειζε επιπλέον κεφάλαια στην Ελλάδα ώστε η χώρα να μπορεί να πληρώσει τον τόκο.
Το Ινστιτούτο Peterson έδειξε σε πρόσφατη ανάλυση του ότι οι απαιτήσεις του EFSF για την Ελλάδα ενδέχεται να αυξηθούν κατά σχεδόν 150 δισ. ευρώ, περισσότερο από το οφειλόμενο ποσό, προτού αρχίσουν να μειώνονται αργά.
Ακόμη και το 2080, τα ανεξόφλητα χρέη της Ελλάδας προς το EFSF ενδέχεται να είναι ακόμη υψηλότερα από ό,τι σήμερα.
Ωστόσο, αυτό δεν θα ήταν αποδεκτό από τη συντηρητική πλευρά του Eurogroup.
Και πράγματι, λίγες εβδομάδες μετά την κυκλοφορία της ανάλυσης, η Handelsblatt ανέφερε ότι το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών κράτησε μια σκληρή γραμμή στο πάγωμα των τόκων για το ελληνικό πρόγραμμα, βασισμένο προφανώς σε υπολογισμούς πολύ παρόμοιους με του Ινστιτούτου Peterson.
Εάν αυτή η σκληρή γραμμή είχε επικρατήσει στην Eurogroup, θα είχε δύσκολη -αν όχι αδύνατη- την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους που απαιτούσε το ΔΝΤ.
Αντ' αυτού -όπως αναφέρεται στην ανάλυση του Ινστιτούτου Peterson- το Eurogroup επέλεξε έναν συμβιβασμό, που θα επιτρέψει την αναβολή των τόκων για άλλα 15 χρόνια - δηλαδή έως το 2037- εφόσον τηρούνται οι όροι του ελληνικού προγράμματος.
Επιπλέον, η δήλωση του Eurogroup προβλέπει έναν «μηχανισμό έκτακτης ανάγκης για το χρέος» που θα επέτρεπε «περαιτέρω αναπροσαρμογή του περιθωρίου κέρδους του EFSF και περιορισμό των πληρωμών τόκων» σε περίπτωση ενός απροσδόκητα δυσμενούς σεναρίου.
«Μια προκαταρκτική μελέτη των αριθμών δείχνει ότι, υπό την προϋπόθεση ότι η δημοσιονομική πορεία που συμφωνήθηκε την Πέμπτη (15/6/2017) και οι προβλέψεις ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι αναβολές τόκων και οι παρατάσεις προθεσμιών εντός του χρονικού πλαισίου που προβλέπει η δήλωση του Eurogroup θα ήταν πράγματι αρκετά για να καταστήσουν το ελληνικό χρέος βιώσιμο.
Το πρόβλημα λύθηκε;
Όχι απαραίτητα.
Αυτό εξαρτάται από το ρεαλισμό των υποκείμενων υποθέσεων.
Και εδώ, τα νέα δεν είναι τόσο καλά» επισημαίνεται στην εν λόγω ανάλυση.
Δημοσιονομικές παραδοχές έως το 2060
Ενώ το Eurogroup δεν δεσμεύτηκε να λάβει συγκεκριμένο πακέτο για την ελάφρυνση του χρέους, ήταν πολύ συγκεκριμένο στην περιγραφή των δημοσιονομικών παραδοχών ενός τέτοιου πακέτου - μέχρι το 2060.
Το γεγονός ότι το έπραξε είναι καλή είδηση, όπως αναφέρεται στην ανάλυση.
Ωστόσο, το περιεχόμενο αυτού που περιέγραψε είναι ανησυχητικό.
Το θετικό είναι ότι το Eurogroup ζητά τώρα από την Ελλάδα να διατηρήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% για τέσσερα χρόνια μετά το 2019, βάσει των υποθέσεων του προγράμματος.
Παρ' όλο που απέχει πολύ από το ιδεώδες (σε μια χώρα στην οποία οι επενδύσεις έχουν καταρρεύσει και η ανεργία παραμένει στο 23% θα έπρεπε να δοθεί περισσότερη δημοσιονομική χαλάρωση) είναι εφικτή.
Ωστόσο, τα κακά νέα είναι ότι για την περίοδο μετά το 2022, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει πλεονάσματα άνω του 2%.
Όπως επισημαίνεται στην ίδια ανάλυση, αυτό δεν συνέβη ποτέ, σε καμία χώρα, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ δεν είναι σίγουρο ότι οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις των 40 ετών έχουν νόημα.
Πάντως, το Ινστιτούτο Peterson ξεκαθαρίζει ότι το νόημα των μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους δεν είναι για να μεγιστοποιήσει την ευημερία του οφειλέτη.
Πρέπει να βρεθεί μια καλή ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του οφειλέτη, των συμφερόντων των πιστωτών και της διατήρησης καλών κινήτρων για την Ελλάδα και τη ζώνη του ευρώ ευρύτερα.
Αλλά αυτό απαιτεί ένα ρεαλιστικό όραμα για το τι μπορεί να προσφέρει μια χώρα.
Οι δημοσιονομικές εκτιμήσεις του Eurogroup δεν πληρούν το εν λόγω πρότυπο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών