Μη προγραμματισμένη αλλά αναμενόμενη αναβάθμιση της Ελλάδας από τη Moody's
Σε -μη προγραμματισμένη- αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας για την Ελλάδα, σε «Β3» από «Caa2», προχώρησε σήμερα (21 Φεβρουαρίου 2018) ο αμερικανικός οίκος Moody's, διατηρώντας τις θετικές προοπτικές (outlook).
Η βραχυπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα παρέμεινε στο Not Prime (NP).
Η αξιολόγηση της Ελλάδας ήταν προγραμματισμένη στις 12 Οκτωβρίου 2017, ωστόσο τότε ο οίκος δεν προχώρησε σε καμία ενέργεια ενώ για το 2018 ήταν σχεδιασμένη για τις 30 Μαρτίου 2018.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντικές δημοσιονομικές και θεσμικές βελτιώσεις στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος προσαρμογής, που θα διατηρηθούν κατά τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με όσα εκτιμά η Moody's.
Οι εν λόγω βελτιώσεις θα συμβάλουν στη στήριξη της ανάκαμψης τόσο της οικονομίας, όσο και του τραπεζικού τομέα.
Επίσης, ο οίκος εκτιμά πως Ελλάδα θα ολοκληρώσει με επιτυχία το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής και θα επιστρέψει δυναμικά στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Η «καθαρή» έξοδος από το Μνημόνιο θα υποστηριχθεί βραχυπρόθεσμα από ένα σημαντικό αποθεματικό ταμειακών διαθεσίμων και, μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, από την ισχυρή δέσμευση των πιστωτών της να προσφέρουν περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.
Συνεπώς, ο κίνδυνος αφερεγγυότητας έχει μειωθεί σημαντικά.
Αν και η Ελλάδα βρισκόταν σε μια παρόμοια συγκυρία στα μέσα του 2014, η Moody's πιστεύει ότι ο κίνδυνος αντιστροφής και εκτροχιασμού της φορολογικής και οικονομικής προόδου που επιτεύχθηκε, είναι ουσιαστικά χαμηλότερος.
Η Moody's θα μπορούσε να αναβαθμίσει περαιτέρω τις αξιολογήσεις εάν οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος αποδώσουν περισσότερο από το αναμενόμενο, οδηγώντας σε σταθερή οικονομική ανάπτυξη και σε ταχύτερη μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους, στο πλαίσιο ενός σταθερού πολιτικού περιβάλλοντος.
Η απόδοση της Ελλάδας στο πλαίσιο του τρέχοντος τρίτου προγράμματος προσαρμογής ξεπέρασε τις προσδοκίες και ήταν πολύ ισχυρότερη από ό,τι στα δύο προηγούμενα προγράμματα.
Συγκεκριμένα, η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να θέσει τα δημόσια οικονομικά της σε πιο βιώσιμη βάση, με πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% του ΑΕΠ και σχεδόν ισοσκελισμένους ισολογισμούς τη διετία 2016-2017.
Σημαντικό μέρος της βελτίωσης οφείλεται στα διαρθρωτικά μέτρα, που θα παράσχουν διαρκή δημοσιονομικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στο φορολογικό κομμάτι, στις συντάξεις και τις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη, την αναδιάρθρωση των δημόσιων επιχειρήσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το σωρευτικό όφελος από τα διαρθρωτικά δημοσιονομικά μέτρα θα ανέλθει στο 4,5% περίπου του ΑΕΠ, έως τα τέλη του 2018, επισημαίνεται.
Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση έχει θεσπίσει μια ενδεχόμενη δημοσιονομική δέσμη αυξήσεων φόρων και περικοπών δαπανών που θα ενεργοποιηθούν, εάν χρειαστεί, για την επίτευξη του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος (3,5% του ΑΕΠ), τα έτη 2019-2022.
Τα μέτρα αυτά υποστηρίζουν την άποψη του οίκου ότι οι στόχοι του προϋπολογισμού πιθανότατα θα επιτευχθούν, ακόμη και αν η οικονομική ανάπτυξη αποδειχθεί πιο συγκρατημένη από αυτήν που αναμένεται σήμερα.
Τα παραπάνω θα συρρικνώσουν τον δείκτη δημόσιου χρέους κατά περίπου 7% του ΑΕΠ εντός των επόμενων δύο ετών, σε μόλις πάνω από 174% του ΑΕΠ το 2019, από 181% το 2017.
Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε, επίσης, σε σχέση με τους άλλους στόχους του προγράμματος: αντιμετωπίστηκαν οι βαθιές θεσμικές αδυναμίες της Ελλάδας στη δημόσια και φορολογική διοίκηση καθώς και το δικαστικό σύστημα, που συνέβαλαν στην κρίση, όπως αποδεικνύεται π.χ. με την ίδρυση ανεξάρτητων φορολογικών εσόδων και οντοτήτων ιδιωτικοποίησης και την αντικατάσταση των πολιτικά διορισμένων στα ανώτατα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης.
Αυτές οι αλλαγές θεσμικής και διακυβέρνησης θα οδηγήσουν με την πάροδο του χρόνου στην ορατή βελτίωση των σημερινών, χαμηλών θεσμικών επιδόσεων της Ελλάδας.
Τράπεζες
Οι κυριότερες αδυναμίες του τραπεζικού τομέα -συμπεριλαμβανομένων των πολύ υψηλών επιπέδων NPEs- αντιμετωπίζονται πλέον πιο δυναμικά.
Οι νομικές και τεχνικές απαιτήσεις για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών πλειστηριασμών -ένα βασικό μέτρο για τις τράπεζες που έχουν στόχο να επιταχύνουν τον «καθαρισμό» των ισολογισμών τους- έχουν πλέον τεθεί σε ισχύ και οι τράπεζες έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν μεμονωμένους στόχους μείωσης των NPLs.
Η Moody's σημειώνει επίσης θετικά ότι η εξάρτηση του συστήματος από τη ρευστότητα της Τράπεζα της Ελλάδος και της Ε.Κ.Τ. παρουσιάζει πτωτική πορεία, ενώ, την ίδια στιγμή, οι καταθέσεις επιστρέφουν στο σύστημα.
Οι τράπεζες είναι επίσης σε θέση να εκδίδουν καλυμμένα ομόλογα τους τελευταίους μήνες, διαφοροποιώντας τη χρηματοδότησή τους μακριά από τη χρηματοδότηση των κεντρικών τραπεζών.
Από τα 25 δισ. ευρώ που διατέθηκαν στο πρόγραμμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, απαιτήθηκαν μόνο 5,4 δισ. ευρώ.
Οικονομία
Οι οικονομικές προοπτικές έχουν καταστεί πιο θετικές.
Η οικονομία άρχισε να αναπτύσσεται, αν και με μέτριο ρυθμό.
Η Moody's σημειώνει ότι ο ρυθμός ανάκαμψης είναι παρόμοιος με εκείνον στις άλλες χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης, που είχαν εισέλθει σε πρόγραμμα προσαρμογής.
Οι εξαγωγές αγαθών και τα έσοδα από τον τουρισμό αυξάνονται έντονα, ενώ οι καταναλωτικές δαπάνες είναι πιο μετριοπαθείς, αλλά θα επωφεληθούν από τη βελτίωση της κατάστασης της αγοράς εργασίας, καθώς και από την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος και τη συνεχιζόμενη σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα.
Οι επενδύσεις επωφελούνται ήδη από μια συντονισμένη προσπάθεια της ΕΕ και των επίσημων δανειστών, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
Αν και η Moody's δεν αναθεωρεί τις προβλέψεις για αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2% και 2,2% -αντίστοιχα- για τα έτη 2018 και 2019, εμφανίζεται πιο σίγουρη από ό,τι προηγουμένως ότι οι προβλέψεις αυτές θα πραγματοποιηθούν, δεδομένης της επιτυχούς ολοκλήρωσης του προγράμματος και της υποστήριξης από τις εισροές ιδιωτικών κεφαλαίων.
Η Moody's θεωρεί. πλέον, πολύ πιθανό ότι η Ελλάδα θα ολοκληρώσει με επιτυχία το τρίτο πρόγραμμα υποστήριξης τον Αύγουστο 2018.
Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται από τα θετικά συμπεράσματα που έλαβε το Eurogroup κατά τη σύνοδό της 19ης Φεβρουαρίου, μολονότι καθυστέρησε την επίσημη ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.
Η «καθαρή» έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα - χωρίς να απαιτείται περαιτέρω στήριξη ή συνθήκες - και η επιστροφή της στην αυτάρκεια και στην χρηματοδότηση με βάση την αγορά θα υποστηριχθεί βραχυπρόθεσμα από ένα σημαντικό αποθεματικό ρευστότητας, χρησιμοποιώντας μερικά από τα υπόλοιπα κονδύλια του προγράμματος συνολικού ύψους 86 δισ. ευρώ.
Η Moody's αναμένει να δημιουργηθεί αρχικά ένα αποθεματικό ύψους τουλάχιστον 18 δισ. ευρώ (περίπου 10% του ΑΕΠ το 2018), έτσι ώστε να υποστηριχθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και να διευκολυνθεί η επιστροφή της Ελλάδας στις κεφαλαιαγορές.
Το ποσό θα διατεθεί για ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 17,3 δισ. ευρώ μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Δεκεμβρίου 2020.
Το παραπάνω αποθεματικό θα είναι υψηλότερο από εκείνο που στόχευαν άλλες χώρες του προγράμματος, κατά την έξοδό τους από αυτό.
Οι ανάγκες χρηματοδότησης της κυβέρνησης θα μειωθούν από περίπου το 14% του ΑΕΠ φέτος, σε λιγότερο από 12% το 2019 και κάτω από 8% έως το 2020, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Moody's αναμένει έναν γενικά ισορροπημένο συνολικό προϋπολογισμό για το 2018 και ένα μικρό δημοσιονομικό πλεόνασμα, το επόμενο έτος.
Ελάφρυνση χρέους
Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η ισχυρή δέσμευση των πιστωτών της χώρας να παράσχουν περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, θα εξασφαλίσει διαχειρίσιμες δανειακές ανάγκες και θα στηρίξει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Μια πρώτη δέσμη μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους έχει ήδη εφαρμοστεί από τον ESM κατά τη διάρκεια του 2017, με αποτέλεσμα τη μείωση του χρέους της Ελλάδας κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, μέχρι το 2060.
Η Moody's αναμένει από τους πιστωτές να αναφέρουν λεπτομερώς την πρόταση για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους τους επόμενους μήνες, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης της Ελλάδας.
Είναι πιθανό να περιλαμβάνουν έναν μηχανισμό που θα συνδέει την ελάφρυνση του χρέους με την οικονομική ανάπτυξη, υποδεικνύοντας μια πιο ευέλικτη στάση απ' ό,τι στο παρελθόν.
Σύμφωνα με την Moody’s, ο κίνδυνος μίας αδυναμίας πληρωμής ή αναδιάρθρωσης του χρέους, έχει μειωθεί σημαντικά.
Ενώ η Ελλάδα βρισκόταν σε μια παρόμοια συγκυρία στα μέσα του 2014, η Moody's πιστεύει ότι ο κίνδυνος αντιστροφής και εκτροχιασμού της φορολογικής και οικονομικής προόδου που επιτεύχθηκε είναι τώρα ουσιαστικά χαμηλότερος, σημειώνεται εκ νέου.
Πολιτική κατάσταση
Η πολιτική κατάσταση είναι πιο σταθερή.
Μολονότι οι εκλογές θα πρέπει να πραγματοποιηθούν το αργότερο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2019, οι επίπονες και πολιτικά προκλητικές διαρθρωτικές δημοσιονομικές, οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, έχουν νομοθετηθεί.
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση έχει καθιερώσει μια ισχυρότερη και πιο συνεπή δέσμευση από οποιονδήποτε από τους προκατόχους της.
Η Moody's σημειώνει ότι οι αξιολογήσεις ολοκληρώθηκαν γρηγορότερα και σε μια πολύ πιο εποικοδομητική ατμόσφαιρα από ό, τι αναμενόταν, σε σύγκριση με τα προηγούμενα δύο προγράμματα.
Ο κίνδυνος αντιστροφής των μεταρρυθμίσεων θα περιοριστεί από την πιθανή σύνδεση μεταξύ με την ελάφρυνση του χρέους.
Μία τέτοια σύνδεση θα παρείχε σαφές κίνητρο στις ελληνικές αρχές να μην αναστρέψουν τις βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια, ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι αναπόφευκτες εγχώριες πολιτικές πιέσεις κατά τη διάρκεια των εκλογών του 2019.
Η Moody's εξακολουθεί να πιστεύει ότι θα χρειαστεί περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, δεδομένου του πολύ υψηλού επιπέδου δημόσιου χρέους, που μέχρι το 2030 θα εξακολουθεί να ανέρχεται στο 126% του ΑΕΠ.
Οι ημερομηνίες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας
Επεξεργασία στοιχείων bankingnews
* Με την κίτρινη επισήμανση η τρέχουσα βαθμολογία της Ελλάδος
www.bankingnews.gr
Η βραχυπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα παρέμεινε στο Not Prime (NP).
Η αξιολόγηση της Ελλάδας ήταν προγραμματισμένη στις 12 Οκτωβρίου 2017, ωστόσο τότε ο οίκος δεν προχώρησε σε καμία ενέργεια ενώ για το 2018 ήταν σχεδιασμένη για τις 30 Μαρτίου 2018.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντικές δημοσιονομικές και θεσμικές βελτιώσεις στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος προσαρμογής, που θα διατηρηθούν κατά τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με όσα εκτιμά η Moody's.
Οι εν λόγω βελτιώσεις θα συμβάλουν στη στήριξη της ανάκαμψης τόσο της οικονομίας, όσο και του τραπεζικού τομέα.
Επίσης, ο οίκος εκτιμά πως Ελλάδα θα ολοκληρώσει με επιτυχία το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής και θα επιστρέψει δυναμικά στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Η «καθαρή» έξοδος από το Μνημόνιο θα υποστηριχθεί βραχυπρόθεσμα από ένα σημαντικό αποθεματικό ταμειακών διαθεσίμων και, μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, από την ισχυρή δέσμευση των πιστωτών της να προσφέρουν περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.
Συνεπώς, ο κίνδυνος αφερεγγυότητας έχει μειωθεί σημαντικά.
Αν και η Ελλάδα βρισκόταν σε μια παρόμοια συγκυρία στα μέσα του 2014, η Moody's πιστεύει ότι ο κίνδυνος αντιστροφής και εκτροχιασμού της φορολογικής και οικονομικής προόδου που επιτεύχθηκε, είναι ουσιαστικά χαμηλότερος.
Η Moody's θα μπορούσε να αναβαθμίσει περαιτέρω τις αξιολογήσεις εάν οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος αποδώσουν περισσότερο από το αναμενόμενο, οδηγώντας σε σταθερή οικονομική ανάπτυξη και σε ταχύτερη μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους, στο πλαίσιο ενός σταθερού πολιτικού περιβάλλοντος.
Η απόδοση της Ελλάδας στο πλαίσιο του τρέχοντος τρίτου προγράμματος προσαρμογής ξεπέρασε τις προσδοκίες και ήταν πολύ ισχυρότερη από ό,τι στα δύο προηγούμενα προγράμματα.
Συγκεκριμένα, η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να θέσει τα δημόσια οικονομικά της σε πιο βιώσιμη βάση, με πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% του ΑΕΠ και σχεδόν ισοσκελισμένους ισολογισμούς τη διετία 2016-2017.
Σημαντικό μέρος της βελτίωσης οφείλεται στα διαρθρωτικά μέτρα, που θα παράσχουν διαρκή δημοσιονομικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στο φορολογικό κομμάτι, στις συντάξεις και τις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη, την αναδιάρθρωση των δημόσιων επιχειρήσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το σωρευτικό όφελος από τα διαρθρωτικά δημοσιονομικά μέτρα θα ανέλθει στο 4,5% περίπου του ΑΕΠ, έως τα τέλη του 2018, επισημαίνεται.
Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση έχει θεσπίσει μια ενδεχόμενη δημοσιονομική δέσμη αυξήσεων φόρων και περικοπών δαπανών που θα ενεργοποιηθούν, εάν χρειαστεί, για την επίτευξη του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος (3,5% του ΑΕΠ), τα έτη 2019-2022.
Τα μέτρα αυτά υποστηρίζουν την άποψη του οίκου ότι οι στόχοι του προϋπολογισμού πιθανότατα θα επιτευχθούν, ακόμη και αν η οικονομική ανάπτυξη αποδειχθεί πιο συγκρατημένη από αυτήν που αναμένεται σήμερα.
Τα παραπάνω θα συρρικνώσουν τον δείκτη δημόσιου χρέους κατά περίπου 7% του ΑΕΠ εντός των επόμενων δύο ετών, σε μόλις πάνω από 174% του ΑΕΠ το 2019, από 181% το 2017.
Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε, επίσης, σε σχέση με τους άλλους στόχους του προγράμματος: αντιμετωπίστηκαν οι βαθιές θεσμικές αδυναμίες της Ελλάδας στη δημόσια και φορολογική διοίκηση καθώς και το δικαστικό σύστημα, που συνέβαλαν στην κρίση, όπως αποδεικνύεται π.χ. με την ίδρυση ανεξάρτητων φορολογικών εσόδων και οντοτήτων ιδιωτικοποίησης και την αντικατάσταση των πολιτικά διορισμένων στα ανώτατα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης.
Αυτές οι αλλαγές θεσμικής και διακυβέρνησης θα οδηγήσουν με την πάροδο του χρόνου στην ορατή βελτίωση των σημερινών, χαμηλών θεσμικών επιδόσεων της Ελλάδας.
Τράπεζες
Οι κυριότερες αδυναμίες του τραπεζικού τομέα -συμπεριλαμβανομένων των πολύ υψηλών επιπέδων NPEs- αντιμετωπίζονται πλέον πιο δυναμικά.
Οι νομικές και τεχνικές απαιτήσεις για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών πλειστηριασμών -ένα βασικό μέτρο για τις τράπεζες που έχουν στόχο να επιταχύνουν τον «καθαρισμό» των ισολογισμών τους- έχουν πλέον τεθεί σε ισχύ και οι τράπεζες έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν μεμονωμένους στόχους μείωσης των NPLs.
Η Moody's σημειώνει επίσης θετικά ότι η εξάρτηση του συστήματος από τη ρευστότητα της Τράπεζα της Ελλάδος και της Ε.Κ.Τ. παρουσιάζει πτωτική πορεία, ενώ, την ίδια στιγμή, οι καταθέσεις επιστρέφουν στο σύστημα.
Οι τράπεζες είναι επίσης σε θέση να εκδίδουν καλυμμένα ομόλογα τους τελευταίους μήνες, διαφοροποιώντας τη χρηματοδότησή τους μακριά από τη χρηματοδότηση των κεντρικών τραπεζών.
Από τα 25 δισ. ευρώ που διατέθηκαν στο πρόγραμμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, απαιτήθηκαν μόνο 5,4 δισ. ευρώ.
Οικονομία
Οι οικονομικές προοπτικές έχουν καταστεί πιο θετικές.
Η οικονομία άρχισε να αναπτύσσεται, αν και με μέτριο ρυθμό.
Η Moody's σημειώνει ότι ο ρυθμός ανάκαμψης είναι παρόμοιος με εκείνον στις άλλες χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης, που είχαν εισέλθει σε πρόγραμμα προσαρμογής.
Οι εξαγωγές αγαθών και τα έσοδα από τον τουρισμό αυξάνονται έντονα, ενώ οι καταναλωτικές δαπάνες είναι πιο μετριοπαθείς, αλλά θα επωφεληθούν από τη βελτίωση της κατάστασης της αγοράς εργασίας, καθώς και από την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος και τη συνεχιζόμενη σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα.
Οι επενδύσεις επωφελούνται ήδη από μια συντονισμένη προσπάθεια της ΕΕ και των επίσημων δανειστών, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
Αν και η Moody's δεν αναθεωρεί τις προβλέψεις για αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2% και 2,2% -αντίστοιχα- για τα έτη 2018 και 2019, εμφανίζεται πιο σίγουρη από ό,τι προηγουμένως ότι οι προβλέψεις αυτές θα πραγματοποιηθούν, δεδομένης της επιτυχούς ολοκλήρωσης του προγράμματος και της υποστήριξης από τις εισροές ιδιωτικών κεφαλαίων.
Η Moody's θεωρεί. πλέον, πολύ πιθανό ότι η Ελλάδα θα ολοκληρώσει με επιτυχία το τρίτο πρόγραμμα υποστήριξης τον Αύγουστο 2018.
Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται από τα θετικά συμπεράσματα που έλαβε το Eurogroup κατά τη σύνοδό της 19ης Φεβρουαρίου, μολονότι καθυστέρησε την επίσημη ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.
Η «καθαρή» έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα - χωρίς να απαιτείται περαιτέρω στήριξη ή συνθήκες - και η επιστροφή της στην αυτάρκεια και στην χρηματοδότηση με βάση την αγορά θα υποστηριχθεί βραχυπρόθεσμα από ένα σημαντικό αποθεματικό ρευστότητας, χρησιμοποιώντας μερικά από τα υπόλοιπα κονδύλια του προγράμματος συνολικού ύψους 86 δισ. ευρώ.
Η Moody's αναμένει να δημιουργηθεί αρχικά ένα αποθεματικό ύψους τουλάχιστον 18 δισ. ευρώ (περίπου 10% του ΑΕΠ το 2018), έτσι ώστε να υποστηριχθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και να διευκολυνθεί η επιστροφή της Ελλάδας στις κεφαλαιαγορές.
Το ποσό θα διατεθεί για ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 17,3 δισ. ευρώ μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Δεκεμβρίου 2020.
Το παραπάνω αποθεματικό θα είναι υψηλότερο από εκείνο που στόχευαν άλλες χώρες του προγράμματος, κατά την έξοδό τους από αυτό.
Οι ανάγκες χρηματοδότησης της κυβέρνησης θα μειωθούν από περίπου το 14% του ΑΕΠ φέτος, σε λιγότερο από 12% το 2019 και κάτω από 8% έως το 2020, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Moody's αναμένει έναν γενικά ισορροπημένο συνολικό προϋπολογισμό για το 2018 και ένα μικρό δημοσιονομικό πλεόνασμα, το επόμενο έτος.
Ελάφρυνση χρέους
Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η ισχυρή δέσμευση των πιστωτών της χώρας να παράσχουν περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, θα εξασφαλίσει διαχειρίσιμες δανειακές ανάγκες και θα στηρίξει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Μια πρώτη δέσμη μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους έχει ήδη εφαρμοστεί από τον ESM κατά τη διάρκεια του 2017, με αποτέλεσμα τη μείωση του χρέους της Ελλάδας κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, μέχρι το 2060.
Η Moody's αναμένει από τους πιστωτές να αναφέρουν λεπτομερώς την πρόταση για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους τους επόμενους μήνες, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης της Ελλάδας.
Είναι πιθανό να περιλαμβάνουν έναν μηχανισμό που θα συνδέει την ελάφρυνση του χρέους με την οικονομική ανάπτυξη, υποδεικνύοντας μια πιο ευέλικτη στάση απ' ό,τι στο παρελθόν.
Σύμφωνα με την Moody’s, ο κίνδυνος μίας αδυναμίας πληρωμής ή αναδιάρθρωσης του χρέους, έχει μειωθεί σημαντικά.
Ενώ η Ελλάδα βρισκόταν σε μια παρόμοια συγκυρία στα μέσα του 2014, η Moody's πιστεύει ότι ο κίνδυνος αντιστροφής και εκτροχιασμού της φορολογικής και οικονομικής προόδου που επιτεύχθηκε είναι τώρα ουσιαστικά χαμηλότερος, σημειώνεται εκ νέου.
Πολιτική κατάσταση
Η πολιτική κατάσταση είναι πιο σταθερή.
Μολονότι οι εκλογές θα πρέπει να πραγματοποιηθούν το αργότερο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2019, οι επίπονες και πολιτικά προκλητικές διαρθρωτικές δημοσιονομικές, οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις, έχουν νομοθετηθεί.
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση έχει καθιερώσει μια ισχυρότερη και πιο συνεπή δέσμευση από οποιονδήποτε από τους προκατόχους της.
Η Moody's σημειώνει ότι οι αξιολογήσεις ολοκληρώθηκαν γρηγορότερα και σε μια πολύ πιο εποικοδομητική ατμόσφαιρα από ό, τι αναμενόταν, σε σύγκριση με τα προηγούμενα δύο προγράμματα.
Ο κίνδυνος αντιστροφής των μεταρρυθμίσεων θα περιοριστεί από την πιθανή σύνδεση μεταξύ με την ελάφρυνση του χρέους.
Μία τέτοια σύνδεση θα παρείχε σαφές κίνητρο στις ελληνικές αρχές να μην αναστρέψουν τις βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια, ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι αναπόφευκτες εγχώριες πολιτικές πιέσεις κατά τη διάρκεια των εκλογών του 2019.
Η Moody's εξακολουθεί να πιστεύει ότι θα χρειαστεί περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, δεδομένου του πολύ υψηλού επιπέδου δημόσιου χρέους, που μέχρι το 2030 θα εξακολουθεί να ανέρχεται στο 126% του ΑΕΠ.
Οι ημερομηνίες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας
| Οίκος αξιολόγησης |
Ημερομηνία αξιολόγησης |
Ημερομηνία αξιολόγησης |
| Standard and Poor’s |
19 Ιανουαρίου 2018 Αναβαθμίστηκε σε Β |
20 Ιουλίου 2018 |
| Fitch |
16 Φεβρουαρίου 2018 Αναβαθμίστηκε σε Β |
20 Αυγούστου 2018 |
| Moody’s |
21 Φεβρουαρίου 2018 Αναβαθμίστηκε σε Β3 |
30 Μαρτίου 2018 21 Σεπτεμβρίου 2018 |
| DBRs |
4 Μαΐου 2018 |
2 Νοεμβρίου 2018 |
| Κλίμακα αξιολογήσεων διεθνών οίκων και βαθμολογία της Ελλάδος |
|||
| Moody's |
S&P |
Fitch |
|
| Άριστη |
Aaa |
AAA |
AAA |
| Υψηλής Διαβάθμισης |
Aa1 |
AA+ |
AA+ |
| Aa2 |
AA |
AA |
|
| Aa3 |
AA- |
AA- |
|
| Υψηλότερα της Μεσαίας αξιολόγηση |
Α1 Ελλάδα 2005 |
Α+ Ελλάδα 2005 |
Α+Ελλάδα 2005 |
| Α2 |
Α |
Α |
|
| Α3 |
Α- |
Α- |
|
| Χαμηλότερα της Μεσαίας αξιολόγησης |
Baa1 |
BBB+ |
BBB+ |
| Baa2 |
BBB |
BBB |
|
| investment grade |
Baa3 |
BBB- |
BBB- |
| Μη επενδυτικά ομόλογα (junk - σκουπίδια) |
Ba1 |
BB+ |
BB+ |
| Ba2 |
BB |
BB |
|
| Ba3 |
BB- |
BB- |
|
| Κερδοσκοπικά |
B1 |
B+ |
B+ |
| B2 |
B* Ελλάδα |
B* Ελλάδα |
|
| B3* Ελλάδα |
B- |
B- |
|
| Υψηλού κινδύνου |
Caa1 |
CCC+ |
CCC+ |
| Caa2 |
CCC |
CCC |
|
| Caa3 |
CCC- |
CCC- |
|
| Υψηλός Κίνδυνος Χρεοκοπίας |
Ca |
CC |
CC |
| C |
C |
||
| Χρεοκοπία |
C |
D |
D |
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών