γράφει : ΜΑΡΙΝΑ ΦΟΥΝΤΑ
Η προσαρμογή της επίσημης αγοράς εργασίας στη μεγάλη ύφεση που επιβαρύνει την ελληνική οικονομία στην 3ετία 2009-2011 έγινε κατά κύριο λόγο με μείωση της επίσημης απασχόλησης και λιγότερο με μείωση των επίσημων μισθολογικών αμοιβών, αναφέρουν στο τελευταίο εβδομαδιαίο οικονομικό τους δελτίο οι αναλυτές της Alpha Bank.
Σύμφωνα με την Alpha, η υπέρμετρη στρέβλωση της λειτουργίας μιας οικονομίας με συνεχή και υπέρμετρα υψηλό δανεισμό από το εξωτερικό δεν μπορεί να αντιστραφεί παρά μόνο με μεγάλο κόστος προσαρμογής και, δυστυχώς, και με μεγάλη αύξηση της ανεργίας
Επιπλέον, το κόστος προσαρμογής αυξάνει πολύ περισσότερο όταν κατά την περίοδο της προσαρμογής στο νέο υπόδειγμα λειτουργίας της οικονομίας, το οικονομικό κλίμα στη χώρα υπονομεύεται συστηματικά με υπερβολικά αρνητικές προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας και όταν τα βασικά μέτρα προσαρμογής αντιμετωπίζονται ως απώλεια κεκτημένων, παρά το ότι αυτά τα κεκτημένα αποκτήθηκαν με βασικό στήριγμα τον ανεξέλεγκτο δανεισμό από το εξωτερικό που πια δεν υπάρχει.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχων Ασφάλισης ΙΚΑ- ΕΤΑΜ (ΕΥΠΕΑ), σε ελέγχους 21.063 επιχειρήσεων όλων των κατηγοριών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2011 διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα: α) Το 6% των επιχειρήσεων, δηλαδή 1.313 επιχειρήσεις, απασχολούσαν προσωπικό χωρίς να τηρούν Μητρώο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και χωρίς να έχουν ενημερώσει άλλες αρμόδιες υπηρεσίες (π.χ., την Επιθεώρηση Εργασίας ή τον ΟΑΕΔ) για το απασχολούμενο προσωπικό τους. β) Σε ένα σύνολο 68.345 εργαζομένων που καταγράφηκαν στους επιτόπιους ελέγχους στις ανωτέρω επιχειρήσεις, διαπιστώθηκε ότι 20.567 εργαζόμενοι απασχολούνταν ανασφάλιστοι (8.225 αλλοδαποί και 12.342 ημεδαποί). Αυτό σημαίνει ότι το 30% των απασχολούμενων ήταν ανασφάλιστοι, έναντι του 25% που είχε διαπιστωθεί από τους αντίστοιχους ελέγχους το 2010. γ) Από τους καταγεγραμμένους ανασφάλιστους από την ΕΥΠΕΑ, το 40% είναι αλλοδαποί που διαφεύγουν οποιασδήποτε επίσημης καταγραφής της απασχόλησής τους.
Σύμφωνα, επίσης, με στοιχεία που ανακοίνωσε ο Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ο αριθμός των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ έχει μειωθεί στα 2,31 εκατ. άτομα το 2011, από 2,71 εκατ. άτομα το 2008 και 2,64 εκατ. το 2009, ενώ εκτιμάται περαιτέρω μείωσή τους στα 2,24 εκατ. άτομα το 2012. Επίσης, οι συνολικές ετήσιες αποδοχές των ασφαλισμένων εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα έχουν μειωθεί από € 34,47 δις το 2008 και € 36,11 δις το 2009, σε €30,01 δις το 2011, ενώ αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω στα € 26,83 δις το 2012. Είχαμε δηλαδή μια μεγάλη αύξηση των μέσων ετήσιων αποδοχών των εργαζομένων ανά εργαζόμενο κατά 7,5% το 2009, η οποία αντιστράφηκε σε μείωση κατά -1,1% το 2010 και κατά -3,8% το 2011. Δηλαδή, ο μέσος ετήσιος μισθός των εργαζομένων το 2011 ήταν € 13.000, και ήταν ακόμη υψηλότερος από τον μέσο μισθό του 2008 (€ 12.715). Η προσαρμογή της αγοράς εργασίας στον ιδιωτικό τομέα κατά το 2011 στο περιβάλλον της μεγάλης ύφεσης στην οικονομία έγινε κατά κύριο λόγο με πτώση της απασχόλησης κατά -4,0% το 2010 και επιπλέον κατά -9,0% το 2011, παρά με πτώση των μισθολογικών αμοιβών. Βέβαια, το ΥΠΕΚΑ εκτιμά ότι το 2012 θα υπάρξει νέα μείωση της απασχόλησης κατά -3,0% όσο και μεγαλύτερη πτώση των μισθών κατά -7,7%.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι: α) Ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών, καθώς και ημεδαπών εργαζομένων, εργάζεται παράνομα στη χώρα με πολύ χαμηλές αμοιβές, πολύ κατώτερες από τις νόμιμες αμοιβές που επιβάλλονται με την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. β) Η προσαρμογή της επίσημης αγοράς εργασίας στη μεγάλη ύφεση που επιβαρύνει την ελληνική οικονομία στην 3ετία 2009-2011 έγινε κατά κύριο λόγο με μείωση της επίσημης απασχόλησης και λιγότερο με μείωση των επίσημων μισθολογικών αμοιβών.
Είναι προφανές ότι πολλές επιχειρήσεις απασχολούν ανασφάλιστους εργαζόμενους με συνολικό κόστος περί τα € 400 - € 600 το μήνα, παρά ασφαλισμένους εργαζόμενους με σχεδόν διπλάσιο συνολικό κόστος για τον εργοδότη. Είναι επίσης προφανές ότι οι επιχειρήσεις που δεν επιθυμούν να λειτουργούν παράνομα βρίσκονται σε σημαντικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι των επιχειρήσεων που παρανομούν ή που λειτουργούν σε γειτονικές χώρες με πολύ χαμηλότερο κόστος εργασίας. Ως αποτέλεσμα, η σχέση ασφαλισμένων/ανασφάλιστων εργαζόμενων αυξάνει τα τελευταία έτη.
Η ανασφάλιστη εργασία δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με ελέγχους σε 24ωρη βάση, ούτε με τη διασύνδεση του συστήματος πληροφορικής του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με το σύστημα «TAXIS», ούτε με την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ούτε με ρυθμίσεις οφειλών, ούτε με διατάξεις περί ασφαλιστικής ενημερότητας, ούτε με το κλείσιμο επιχειρήσεων που δεν είναι συνεπείς στην καταβολή των εισφορών ή δεν τακτοποιούν τις οφειλές τους. Αν και πολλές από τις ανωτέρω προτάσεις είναι ασφαλώς σωστές και χρήσιμες, το πρόβλημα δεν θα λυθεί αν με την εφαρμογή αποτελεσματικότερων ελέγχων αυξηθεί ο αριθμός των επιχειρήσεων που κλείνουν ή που μεταφέρονται σε άλλες χώρες. Κυρίως, όμως, το πρόβλημα δεν θα λυθεί όσο η διαφορά μεταξύ μισθού που καταβάλλουν στην πράξη οι εργοδότες και του νόμιμου μισθού εξακολουθήσει να είναι μεγάλη.
Το ανελαστικό επίπεδο των αμοιβών επηρεάζει αναμφισβήτητα αυξητικά τόσο το ποσοστό της ανασφάλιστης εργασίας, όσο και το ποσοστό της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων που σήμερα είναι άνεργοι σε ποσοστό άνω του 40%. Στη σημερινή συγκυρία θα πρέπει να εξαλειφθούν οι παράγοντες που εμποδίζουν την αύξηση της παραγωγικής και ανταγωνιστικής απασχόλησης και την απορρόφηση των ανέργων και ιδιαίτερα των νέων στο εργατικό δυναμικό. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει πλέον να επιδιώκεται η ασφάλεια απασχόλησης και η πραγματική αύξηση των μισθών με βάση την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και την αύξηση της ανταγωνιστικής παραγωγής. Ο μισθός των εργαζομένων σε μια χώρα δεν προσδιορίζεται παρά μόνο από την παραγωγικότητά τους. Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στον δημόσιο τομέα αποσκοπούν στην αύξηση της απασχόλησης στους κλάδους της οικονομίας που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα (εξαγόμενα και υποκατάστατα εισαγομένων). Ευνοείται έτσι η παραγωγική και η διεθνώς ανταγωνιστική απασχόληση των εργαζομένων στη χώρα, και όχι η τεχνητά διογκωμένη απασχόληση (συνήθως με ρουσφέτι και γενικά με μονιμότητα) στο δημόσιο τομέα, μέσω του αυξανόμενου και ανεξέλεγκτου δανεισμού από το εξωτερικό. Αυτός ο δανεισμός χρηματοδοτούσε, μέσω των ταχέως αυξανομένων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, την υπερ-απασχόληση (εκτός των άλλων και με δημιουργία χιλιάδων οργανισμών υψηλού κόστους για τον κρατικό προϋπολογισμό) και τις υψηλές και ταχέως αυξανόμενες μισθολογικές αμοιβές στον ίδιο το δημόσιο τομέα. Τα μεγάλα ελλείμματα με την σειρά τους, μέσω τεχνητής αύξησης της εγχώριας ζήτησης, δημιουργούσαν συνθήκες τεχνητά υψηλής απασχόλησης (συμπεριλαμβανομένης και της αυτό-απασχόλησης) στον ιδιωτικό τομέα. Στο τελευταίο συνέβαλε καθοριστικά και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή, καθώς και η παράνομη ανασφάλιστη και χαμηλού κόστους απασχόληση σε αυτόν τον τομέα. Η υπέρμετρη στρέβλωση της λειτουργίας μιας οικονομίας με συνεχή και υπέρμετρα υψηλό δανεισμό από το εξωτερικό δεν μπορεί να αντιστραφεί παρά μόνο με μεγάλο κόστος προσαρμογής και, δυστυχώς, και με μεγάλη αύξηση της ανεργίας. Επιπλέον, το κόστος προσαρμογής αυξάνει πολύ περισσότερο όταν κατά την περίοδο της προσαρμογής στο νέο υπόδειγμα λειτουργίας της οικονομίας, το οικονομικό κλίμα στη χώρα υπονομεύεται συστηματικά με υπερβολικά αρνητικές προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας και όταν τα βασικά μέτρα προσαρμογής αντιμετωπίζονται ως απώλεια κεκτημένων, παρά το ότι αυτά τα κεκτημένα αποκτήθηκαν με βασικό στήριγμα τον ανεξέλεγκτο δανεισμό από το εξωτερικό που πια δεν υπάρχει.
www.bankingnews.gr
Επιπλέον, το κόστος προσαρμογής αυξάνει πολύ περισσότερο όταν κατά την περίοδο της προσαρμογής στο νέο υπόδειγμα λειτουργίας της οικονομίας, το οικονομικό κλίμα στη χώρα υπονομεύεται συστηματικά με υπερβολικά αρνητικές προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας και όταν τα βασικά μέτρα προσαρμογής αντιμετωπίζονται ως απώλεια κεκτημένων, παρά το ότι αυτά τα κεκτημένα αποκτήθηκαν με βασικό στήριγμα τον ανεξέλεγκτο δανεισμό από το εξωτερικό που πια δεν υπάρχει.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχων Ασφάλισης ΙΚΑ- ΕΤΑΜ (ΕΥΠΕΑ), σε ελέγχους 21.063 επιχειρήσεων όλων των κατηγοριών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2011 διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα: α) Το 6% των επιχειρήσεων, δηλαδή 1.313 επιχειρήσεις, απασχολούσαν προσωπικό χωρίς να τηρούν Μητρώο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και χωρίς να έχουν ενημερώσει άλλες αρμόδιες υπηρεσίες (π.χ., την Επιθεώρηση Εργασίας ή τον ΟΑΕΔ) για το απασχολούμενο προσωπικό τους. β) Σε ένα σύνολο 68.345 εργαζομένων που καταγράφηκαν στους επιτόπιους ελέγχους στις ανωτέρω επιχειρήσεις, διαπιστώθηκε ότι 20.567 εργαζόμενοι απασχολούνταν ανασφάλιστοι (8.225 αλλοδαποί και 12.342 ημεδαποί). Αυτό σημαίνει ότι το 30% των απασχολούμενων ήταν ανασφάλιστοι, έναντι του 25% που είχε διαπιστωθεί από τους αντίστοιχους ελέγχους το 2010. γ) Από τους καταγεγραμμένους ανασφάλιστους από την ΕΥΠΕΑ, το 40% είναι αλλοδαποί που διαφεύγουν οποιασδήποτε επίσημης καταγραφής της απασχόλησής τους.
Σύμφωνα, επίσης, με στοιχεία που ανακοίνωσε ο Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ο αριθμός των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ έχει μειωθεί στα 2,31 εκατ. άτομα το 2011, από 2,71 εκατ. άτομα το 2008 και 2,64 εκατ. το 2009, ενώ εκτιμάται περαιτέρω μείωσή τους στα 2,24 εκατ. άτομα το 2012. Επίσης, οι συνολικές ετήσιες αποδοχές των ασφαλισμένων εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα έχουν μειωθεί από € 34,47 δις το 2008 και € 36,11 δις το 2009, σε €30,01 δις το 2011, ενώ αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω στα € 26,83 δις το 2012. Είχαμε δηλαδή μια μεγάλη αύξηση των μέσων ετήσιων αποδοχών των εργαζομένων ανά εργαζόμενο κατά 7,5% το 2009, η οποία αντιστράφηκε σε μείωση κατά -1,1% το 2010 και κατά -3,8% το 2011. Δηλαδή, ο μέσος ετήσιος μισθός των εργαζομένων το 2011 ήταν € 13.000, και ήταν ακόμη υψηλότερος από τον μέσο μισθό του 2008 (€ 12.715). Η προσαρμογή της αγοράς εργασίας στον ιδιωτικό τομέα κατά το 2011 στο περιβάλλον της μεγάλης ύφεσης στην οικονομία έγινε κατά κύριο λόγο με πτώση της απασχόλησης κατά -4,0% το 2010 και επιπλέον κατά -9,0% το 2011, παρά με πτώση των μισθολογικών αμοιβών. Βέβαια, το ΥΠΕΚΑ εκτιμά ότι το 2012 θα υπάρξει νέα μείωση της απασχόλησης κατά -3,0% όσο και μεγαλύτερη πτώση των μισθών κατά -7,7%.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι: α) Ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών, καθώς και ημεδαπών εργαζομένων, εργάζεται παράνομα στη χώρα με πολύ χαμηλές αμοιβές, πολύ κατώτερες από τις νόμιμες αμοιβές που επιβάλλονται με την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. β) Η προσαρμογή της επίσημης αγοράς εργασίας στη μεγάλη ύφεση που επιβαρύνει την ελληνική οικονομία στην 3ετία 2009-2011 έγινε κατά κύριο λόγο με μείωση της επίσημης απασχόλησης και λιγότερο με μείωση των επίσημων μισθολογικών αμοιβών.
Είναι προφανές ότι πολλές επιχειρήσεις απασχολούν ανασφάλιστους εργαζόμενους με συνολικό κόστος περί τα € 400 - € 600 το μήνα, παρά ασφαλισμένους εργαζόμενους με σχεδόν διπλάσιο συνολικό κόστος για τον εργοδότη. Είναι επίσης προφανές ότι οι επιχειρήσεις που δεν επιθυμούν να λειτουργούν παράνομα βρίσκονται σε σημαντικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι των επιχειρήσεων που παρανομούν ή που λειτουργούν σε γειτονικές χώρες με πολύ χαμηλότερο κόστος εργασίας. Ως αποτέλεσμα, η σχέση ασφαλισμένων/ανασφάλιστων εργαζόμενων αυξάνει τα τελευταία έτη.
Η ανασφάλιστη εργασία δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με ελέγχους σε 24ωρη βάση, ούτε με τη διασύνδεση του συστήματος πληροφορικής του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με το σύστημα «TAXIS», ούτε με την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ούτε με ρυθμίσεις οφειλών, ούτε με διατάξεις περί ασφαλιστικής ενημερότητας, ούτε με το κλείσιμο επιχειρήσεων που δεν είναι συνεπείς στην καταβολή των εισφορών ή δεν τακτοποιούν τις οφειλές τους. Αν και πολλές από τις ανωτέρω προτάσεις είναι ασφαλώς σωστές και χρήσιμες, το πρόβλημα δεν θα λυθεί αν με την εφαρμογή αποτελεσματικότερων ελέγχων αυξηθεί ο αριθμός των επιχειρήσεων που κλείνουν ή που μεταφέρονται σε άλλες χώρες. Κυρίως, όμως, το πρόβλημα δεν θα λυθεί όσο η διαφορά μεταξύ μισθού που καταβάλλουν στην πράξη οι εργοδότες και του νόμιμου μισθού εξακολουθήσει να είναι μεγάλη.
Το ανελαστικό επίπεδο των αμοιβών επηρεάζει αναμφισβήτητα αυξητικά τόσο το ποσοστό της ανασφάλιστης εργασίας, όσο και το ποσοστό της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων που σήμερα είναι άνεργοι σε ποσοστό άνω του 40%. Στη σημερινή συγκυρία θα πρέπει να εξαλειφθούν οι παράγοντες που εμποδίζουν την αύξηση της παραγωγικής και ανταγωνιστικής απασχόλησης και την απορρόφηση των ανέργων και ιδιαίτερα των νέων στο εργατικό δυναμικό. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει πλέον να επιδιώκεται η ασφάλεια απασχόλησης και η πραγματική αύξηση των μισθών με βάση την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και την αύξηση της ανταγωνιστικής παραγωγής. Ο μισθός των εργαζομένων σε μια χώρα δεν προσδιορίζεται παρά μόνο από την παραγωγικότητά τους. Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στον δημόσιο τομέα αποσκοπούν στην αύξηση της απασχόλησης στους κλάδους της οικονομίας που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα (εξαγόμενα και υποκατάστατα εισαγομένων). Ευνοείται έτσι η παραγωγική και η διεθνώς ανταγωνιστική απασχόληση των εργαζομένων στη χώρα, και όχι η τεχνητά διογκωμένη απασχόληση (συνήθως με ρουσφέτι και γενικά με μονιμότητα) στο δημόσιο τομέα, μέσω του αυξανόμενου και ανεξέλεγκτου δανεισμού από το εξωτερικό. Αυτός ο δανεισμός χρηματοδοτούσε, μέσω των ταχέως αυξανομένων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, την υπερ-απασχόληση (εκτός των άλλων και με δημιουργία χιλιάδων οργανισμών υψηλού κόστους για τον κρατικό προϋπολογισμό) και τις υψηλές και ταχέως αυξανόμενες μισθολογικές αμοιβές στον ίδιο το δημόσιο τομέα. Τα μεγάλα ελλείμματα με την σειρά τους, μέσω τεχνητής αύξησης της εγχώριας ζήτησης, δημιουργούσαν συνθήκες τεχνητά υψηλής απασχόλησης (συμπεριλαμβανομένης και της αυτό-απασχόλησης) στον ιδιωτικό τομέα. Στο τελευταίο συνέβαλε καθοριστικά και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή, καθώς και η παράνομη ανασφάλιστη και χαμηλού κόστους απασχόληση σε αυτόν τον τομέα. Η υπέρμετρη στρέβλωση της λειτουργίας μιας οικονομίας με συνεχή και υπέρμετρα υψηλό δανεισμό από το εξωτερικό δεν μπορεί να αντιστραφεί παρά μόνο με μεγάλο κόστος προσαρμογής και, δυστυχώς, και με μεγάλη αύξηση της ανεργίας. Επιπλέον, το κόστος προσαρμογής αυξάνει πολύ περισσότερο όταν κατά την περίοδο της προσαρμογής στο νέο υπόδειγμα λειτουργίας της οικονομίας, το οικονομικό κλίμα στη χώρα υπονομεύεται συστηματικά με υπερβολικά αρνητικές προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας και όταν τα βασικά μέτρα προσαρμογής αντιμετωπίζονται ως απώλεια κεκτημένων, παρά το ότι αυτά τα κεκτημένα αποκτήθηκαν με βασικό στήριγμα τον ανεξέλεγκτο δανεισμό από το εξωτερικό που πια δεν υπάρχει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών