Σε ανάλυση του Stratfor περιγράφεται πως η νέα κυβέρνηση στην Ιταλία θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην ΕΕ
Μετά τις ιταλικές εκλογές και την ανακοίνωση της συνεργασίας του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και της Λέγκας έχουν αρχίσει να ξυπνούν οι μήνες από το ελληνικό καλοκαίρι του 2015.
Τότε που η Ελλάδα έφτασε ένα βήμα την έξοδο από το ευρώ, καθώς η «αντισυμβατική» κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιχείρησε να έρθει σε ρήξη με τους δανειστές ευελπιστώντας ότι θα μπει ένας τέλος στη λιτότητα.
Δεν λίγοι λοιπόν εκείνοι οι οποίοι προβλέπουν ένα αντίστοιχο σκηνικό και στην Ιταλία.
«Στις προβλέψεις και τους στόχους, η νέα κυβέρνηση στην Ιταλία μοιάζει με την ελληνική, που ανέλαβε την εξουσία το 2015 υποσχόμενη το τέλος της λιτότητας και την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους.
(Η ελληνική κυβέρνηση, βέβαια, όχι μόνο απέτυχε να πάρει αυτό που ήθελε, αλλά αναγκάστηκε να ζητήσει από τους δανειστές της ακόμα ένα πρόγραμμα διάσωσης.
Πρόκειται για μια πορεία που δύσκολα θα θέλουν να ακολουθήσουν οι Ιταλοί).
Αλλά η Ιταλία έχει πολύ μεγαλύτερη οικονομία από την Ελλάδα.
Ως αποτέλεσμα, το ενδεχόμενο αποχώρησης από την ευρωζώνη αποτελεί πολύ μεγαλύτερη απειλή από ότι μια ελληνική έξοδος.
Και ο πραγματικός κίνδυνος για την ευρωζώνη είναι ότι οι Ιταλοί ηγέτες γνωρίζουν τη σημασία που έχει η χώρα τους και θα μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν στη διαπραγματευτική τους στρατηγική.
Το πρόβλημα με τις απειλές, ωστόσο -ειδικά με εκείνες που εμπλέκουν το οικονομικό μέλλον μιας χώρας- είναι ότι θα μπορούσαν να βγουν εκτός ελέγχου και να προκαλέσουν απρόβλεπτες συνέπειες» επισημαίνεται σε ανάλυση του Stratfor σχετικά με την Ιταλία.
Ο ευρωσκεπτικισμός
Την ίδια στιγμή ούτε ο ευρωσκεπτικισμός στην Ιταλία είναι κάτι νέο.
Σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, τα κυβερνώντα κόμματα είναι υπέρ της μετατροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια λέσχη κυρίαρχων εθνών που συνεργάζονται σε θέματα της επιλογής τους.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Stratfor, η διαφορά για την Ιταλία είναι ότι ο ευρωσκεπτικισμός εμφανίστηκε τελικά σε ένα βασικό μέλος της ευρωζώνης, αυξάνοντας το ρίσκο για την ευρωζώνη περισσότερο από ποτέ.
Πηγή ανησυχίας η Ιταλία
Η Ιταλία είναι πηγή ανησυχίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα ζητούν την επιστροφή στη Ευρώπη προ Μάαστριχτ.
Κι αυτό δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους.
Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα βλέπουν το ευρώ, και μάλιστα τους δημοσιονομικούς στόχους που συνδέονται με αυτό, ως έναν ζουρλομανδύα που περιορίζει την ιταλική οικονομία και υποσκάπτει την ανάπτυξη.
Από την πλευρά τους, το ευρώ έχει στερήσει από τη Ρώμη την επιλογή να εφαρμόσει μια νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση κρίσεων, ενώ οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ εμπόδισαν τις χώρες να χρησιμοποιήσουν τις δημόσιες δαπάνες για τη δημιουργία ανάπτυξης.
Η Λέγκα και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων περιγράφουν επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μια αντιδημοκρατική οντότητα, που πρέπει να σταματήσει να παρεμβαίνει σε εγχώρια ζητήματα.
Πάντως, τους τελευταίους μήνες, η νέα κυβέρνηση στην Ιταλία έχουν περιορίσει την αντι-ευρωπαϊκή ρητορική της, δεσμευόμενη την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη.
Ωστόσο, αν και στο κυβερνητικό πρόγραμμα δεν περιλαμβάνεται ούτε η διαγραφή από το χρέος των ιταλικών ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ στο πλαίσιο του QE αλλά και ο οδικός χάρτης για το Italexit, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήσουν απειλές για μονομερείς ενέργειες σε θέμα που σχετίζονται με την ευρωζώνης ως διαπραγματευτικό αυτού στην προσπάθεια τους να πετύχουν αύξηση των δαπανών.
Δύσκολες επιλογές
Σύμφωνα με το Stratfor, τα νέα είναι ακόμα χειρότερα για την Κομισιόν.
Κι αυτό η επαναδιαπραγμάτευση των δομών οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, όπως ζητάει η ιταλική κυβέρνηση, θα ήταν σχεδόν αδύνατη, καθώς θα έθετε σε κίνδυνο τη συνέχεια της ευρωζώνης.
Ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο θα ήταν οι Βρυξέλλες να κλείσουν τα μάτια τους για τις οικονομικές πολιτικές της Ιταλίας, τουλάχιστον για λίγο.
Ωστόσο κάτι τέτοιο θα ήταν επιζήμιο για τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και θα τροφοδοτούσε τον ευρωσκεπτικισμό.
Εάν η κατάσταση επιδεινωθεί αρκετά, οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης θα μπορούσαν ακόμα και να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη λόγω φόβου.
Την ίδια στιγμή, όμως, εάν κρατήσει σκληρή στάση στα αιτήματα Ρώμης θα μπορούσε να κλιμακώσει τη σύγκρουση και να οδηγήσει την Ιταλία να προχωρήσει σε ενέργειας που θα έπληττε την ευρωζώνη.
Η τρίτη επιλογή είναι ελάχιστα καλύτερη: μια ασταθής κυβέρνηση στην Ιταλία που δεν καταφέρνει να κάνει τίποτα λόγω των εσωτερικών αντιφάσεων και των θεσμικών περιορισμών της χώρας.
Αυτό το αποτέλεσμα θα εξουδετερώσει προσωρινά την απειλή της Ιταλίας για την ΕΕ και την ευρωζώνη αλλά θα αποδυναμώσει την ικανότητα της Ιταλίας να επηρεάζει τις αποφάσεις της ΕΕ, να περιορίσει τη λιτότητα και να καθησυχάσει τους Ιταλούς ψηφοφόρους οι οποίοι είναι απογοητευμένοι από το status quo στο εσωτερικό και στην Ευρώπη.
Στον αντίποδα, εάν η ιταλική κυβέρνηση καταφέρει να υλοποιήσει κάθε πρόταση που περιλαμβάνεται στην ατζέντα της, η ευρωζώνη θα βρεθεί σε κίνδυνο.
Σε αυτή την περίπτωση, στις επόμενες εκλογές, οι Ιταλοί ενδέχεται να στραφούν στα παραδοσιακά κόμματα ή σε πιο ριζοσπαστικά κόμματα που είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν σε μονομερείς ενέργειες που μπορούν να επηρεάσουν την ευρωζώνη.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, -όπως καταλήγει η ανάλυση του Stratfor- ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: οι δυνάμεις του ευρωσκεπτικισμού είναι ζωντανές στο πολιτικό και οικονομικό πυρήνα της Ευρώπης.
www.bankingnews.gr
Τότε που η Ελλάδα έφτασε ένα βήμα την έξοδο από το ευρώ, καθώς η «αντισυμβατική» κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιχείρησε να έρθει σε ρήξη με τους δανειστές ευελπιστώντας ότι θα μπει ένας τέλος στη λιτότητα.
Δεν λίγοι λοιπόν εκείνοι οι οποίοι προβλέπουν ένα αντίστοιχο σκηνικό και στην Ιταλία.
«Στις προβλέψεις και τους στόχους, η νέα κυβέρνηση στην Ιταλία μοιάζει με την ελληνική, που ανέλαβε την εξουσία το 2015 υποσχόμενη το τέλος της λιτότητας και την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους.
(Η ελληνική κυβέρνηση, βέβαια, όχι μόνο απέτυχε να πάρει αυτό που ήθελε, αλλά αναγκάστηκε να ζητήσει από τους δανειστές της ακόμα ένα πρόγραμμα διάσωσης.
Πρόκειται για μια πορεία που δύσκολα θα θέλουν να ακολουθήσουν οι Ιταλοί).
Αλλά η Ιταλία έχει πολύ μεγαλύτερη οικονομία από την Ελλάδα.
Ως αποτέλεσμα, το ενδεχόμενο αποχώρησης από την ευρωζώνη αποτελεί πολύ μεγαλύτερη απειλή από ότι μια ελληνική έξοδος.
Και ο πραγματικός κίνδυνος για την ευρωζώνη είναι ότι οι Ιταλοί ηγέτες γνωρίζουν τη σημασία που έχει η χώρα τους και θα μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν στη διαπραγματευτική τους στρατηγική.
Το πρόβλημα με τις απειλές, ωστόσο -ειδικά με εκείνες που εμπλέκουν το οικονομικό μέλλον μιας χώρας- είναι ότι θα μπορούσαν να βγουν εκτός ελέγχου και να προκαλέσουν απρόβλεπτες συνέπειες» επισημαίνεται σε ανάλυση του Stratfor σχετικά με την Ιταλία.
Ο ευρωσκεπτικισμός
Την ίδια στιγμή ούτε ο ευρωσκεπτικισμός στην Ιταλία είναι κάτι νέο.
Σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, τα κυβερνώντα κόμματα είναι υπέρ της μετατροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια λέσχη κυρίαρχων εθνών που συνεργάζονται σε θέματα της επιλογής τους.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Stratfor, η διαφορά για την Ιταλία είναι ότι ο ευρωσκεπτικισμός εμφανίστηκε τελικά σε ένα βασικό μέλος της ευρωζώνης, αυξάνοντας το ρίσκο για την ευρωζώνη περισσότερο από ποτέ.
Πηγή ανησυχίας η Ιταλία
Η Ιταλία είναι πηγή ανησυχίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα ζητούν την επιστροφή στη Ευρώπη προ Μάαστριχτ.
Κι αυτό δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους.
Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα βλέπουν το ευρώ, και μάλιστα τους δημοσιονομικούς στόχους που συνδέονται με αυτό, ως έναν ζουρλομανδύα που περιορίζει την ιταλική οικονομία και υποσκάπτει την ανάπτυξη.
Από την πλευρά τους, το ευρώ έχει στερήσει από τη Ρώμη την επιλογή να εφαρμόσει μια νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση κρίσεων, ενώ οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ εμπόδισαν τις χώρες να χρησιμοποιήσουν τις δημόσιες δαπάνες για τη δημιουργία ανάπτυξης.
Η Λέγκα και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων περιγράφουν επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μια αντιδημοκρατική οντότητα, που πρέπει να σταματήσει να παρεμβαίνει σε εγχώρια ζητήματα.
Πάντως, τους τελευταίους μήνες, η νέα κυβέρνηση στην Ιταλία έχουν περιορίσει την αντι-ευρωπαϊκή ρητορική της, δεσμευόμενη την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη.
Ωστόσο, αν και στο κυβερνητικό πρόγραμμα δεν περιλαμβάνεται ούτε η διαγραφή από το χρέος των ιταλικών ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ στο πλαίσιο του QE αλλά και ο οδικός χάρτης για το Italexit, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήσουν απειλές για μονομερείς ενέργειες σε θέμα που σχετίζονται με την ευρωζώνης ως διαπραγματευτικό αυτού στην προσπάθεια τους να πετύχουν αύξηση των δαπανών.
Δύσκολες επιλογές
Σύμφωνα με το Stratfor, τα νέα είναι ακόμα χειρότερα για την Κομισιόν.
Κι αυτό η επαναδιαπραγμάτευση των δομών οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, όπως ζητάει η ιταλική κυβέρνηση, θα ήταν σχεδόν αδύνατη, καθώς θα έθετε σε κίνδυνο τη συνέχεια της ευρωζώνης.
Ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο θα ήταν οι Βρυξέλλες να κλείσουν τα μάτια τους για τις οικονομικές πολιτικές της Ιταλίας, τουλάχιστον για λίγο.
Ωστόσο κάτι τέτοιο θα ήταν επιζήμιο για τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και θα τροφοδοτούσε τον ευρωσκεπτικισμό.
Εάν η κατάσταση επιδεινωθεί αρκετά, οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης θα μπορούσαν ακόμα και να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη λόγω φόβου.
Την ίδια στιγμή, όμως, εάν κρατήσει σκληρή στάση στα αιτήματα Ρώμης θα μπορούσε να κλιμακώσει τη σύγκρουση και να οδηγήσει την Ιταλία να προχωρήσει σε ενέργειας που θα έπληττε την ευρωζώνη.
Η τρίτη επιλογή είναι ελάχιστα καλύτερη: μια ασταθής κυβέρνηση στην Ιταλία που δεν καταφέρνει να κάνει τίποτα λόγω των εσωτερικών αντιφάσεων και των θεσμικών περιορισμών της χώρας.
Αυτό το αποτέλεσμα θα εξουδετερώσει προσωρινά την απειλή της Ιταλίας για την ΕΕ και την ευρωζώνη αλλά θα αποδυναμώσει την ικανότητα της Ιταλίας να επηρεάζει τις αποφάσεις της ΕΕ, να περιορίσει τη λιτότητα και να καθησυχάσει τους Ιταλούς ψηφοφόρους οι οποίοι είναι απογοητευμένοι από το status quo στο εσωτερικό και στην Ευρώπη.
Στον αντίποδα, εάν η ιταλική κυβέρνηση καταφέρει να υλοποιήσει κάθε πρόταση που περιλαμβάνεται στην ατζέντα της, η ευρωζώνη θα βρεθεί σε κίνδυνο.
Σε αυτή την περίπτωση, στις επόμενες εκλογές, οι Ιταλοί ενδέχεται να στραφούν στα παραδοσιακά κόμματα ή σε πιο ριζοσπαστικά κόμματα που είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν σε μονομερείς ενέργειες που μπορούν να επηρεάσουν την ευρωζώνη.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, -όπως καταλήγει η ανάλυση του Stratfor- ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: οι δυνάμεις του ευρωσκεπτικισμού είναι ζωντανές στο πολιτικό και οικονομικό πυρήνα της Ευρώπης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών