Σημάδια ανάλογα με αυτά προ της κρίσης του 2008 δείχνουν οι αποτιμήσεις των assets
Την άποψη ότι οι «φουσκωμένες» αποτιμήσεις των μετοχών δεν αντικατοπτρίζουν σε καμία περίπτωση την εικόνα της πραγματικής οικονομίας των ΗΠΑ, τονίζει σε άρθρο της η οικονομική ιστοσελίδα Global Macro Monitor.
Όπως τονίζει «οι μαζορέτες των αγορών μπορεί να πανηγυρίζουν αλλά οι τιμές των assets που βρίσκονται σε ακραία επίπεδα δεν έχουν καμία σχέση με τις τάσεις στην πραγματική οικονομία.
Όλα δείχνουν ότι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μίας νέας μεγάλης κρίσης.
Ίσως σε 20 χρόνια από τώρα ή σε 1.000 χρόνια;
Και σε αυτήν την περίπτωση κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια.
Ας δούμε, όμως, αυτά που ισχύουν πραγματικά.
Αποτιμήσεις assets και πορεία του ΑΕΠ
Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει ότι η καθαρή περιουσία των νοικοκυριών, όπως μετράται από τα πραγματικά και χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία μείον τις υποχρεώσεις, έφθασε σε ρεκόρ ύψους περίπου 102 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η πορεία αυτή δεν ταυτίζεται με την πορεία της οικονομίας.
Σημειώστε ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ «έχασαν» την τελευταία οικονομική κρίση ήταν επειδή ήταν υπερβολικά επικεντρωμένοι σε αυτόν τον δείκτη, ο οποίος επίσης βρίσκονταν σε επίπεδα ρεκόρ το 2017
Το σφάλμα τους ήταν διττό:
1. Δεν κατανόησαν πλήρως τον κίνδυνο ασύμετρων σημάτων που μπορεί να εκπέμπουν οι αγορές, καθώς οι τιμές των assets είναι ευμετάβλητες, ενώ την ίδια ώρα οι υποχρεώσεις πληρωμών των νοικοκυριών παραμένουν σταθερές και
2. Η μη ορθή κατανόηση της οικονομίας οδήγησε σε μία ανατροφοδότηση της κρίσης, η οποία με τη σειρά της επηρέασε τα πάντα (τον πλούτο των νοικοκυριών, την καταναλωτική αλλά και την επενδυτική εμπιστοσύνη).
Είναι σαφές από το γράφημα ποια μεταβλητή οδηγεί την άλλη.
Το βρίσκουμε γελοίο όταν οι αναλυτές διαβεβαιώνουν ότι οι αγορές περιουσιακών στοιχείων έχουν καθοδηγηθεί από βασικά στοιχεία και κέρδη και δεν κατανοούν τον προαναφερθέντα κρίκο ανάδρασης.
Οι αγορές περιουσιακών στοιχείων έχουν διογκωθεί από τις κεντρικές τράπεζες, γεγονός που ανέβασε την οικονομική ανάπτυξη και επηρέασε θετικά τις «θεμελιώδεις αρχές» όπως τα κέρδη και τη ζήτηση των καταναλωτών και, σε κάποιο βαθμό, τις επιχειρηματικές επενδύσεις.
Αυτοί οι ίδιοι αναλυτές είναι τόσο «εκτός τόπου και χρόνου» που έχουν το θράσος να χλευάζουν την παγκόσμια μακροοικονομική κοινότητα, η οποία προσπαθεί να τους διαφωτίσει.
Θα δούμε ποιος εξακολουθεί να έχει τα οικογενειακά κοσμήματά του όταν η παλίρροια καταλαγιάσει και οι αγορές περιουσιακών στοιχείων υποχωρήσουν στη μακροπρόθεσμη μέση αποτίμηση τους.
Ακόμη και μια μέτρια bear market θα μπορούσε να έχει υπερβολικό αντίκτυπο στην οικονομία.
Ο παραπάνω πίνακας δείχνει επίσης ότι η διαρθρωτική απόκλιση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων από την οικονομία ξεκίνησε γύρω στο 1995.
Πριν από αυτό, οι αξίες των περιουσιακών στοιχείων κινούνταν γύρω από την τάση του ονομαστικού ΑΕΠ αυξάνοντας κατά μέσο όρο με περίπου τον ίδιο ρυθμό με την πραγματική οικονομική ανάπτυξη συν τον πληθωρισμό για σχεδόν 50 χρόνια.
Γιατί όλα άλλαξαν στη δεκαετία του ’90;
Υποπτευόμαστε κυρίως την παγκοσμιοποίηση.
Αυτή είναι η περίοδος ένταξης της Κίνας, της Ινδίας και της Ανατολικής Ευρώπης στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό, η άνοδος του Διαδικτύου και η έναρξη μεγάλων ροών ξένων κεφαλαίων στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ, ιδίως στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ.
Επιπλέον, το Μεξικό είχε μόλις βιώσει ένα προβληματικό ισοζύγιο πληρωμών και μια νομισματική κρίση που σύντομα την ακολούθησε η ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση το 1997 και η αδυναμία του ρωσικού χρέους το 1998.
Αυτές οι χώρες έμαθαν σκληρά το μάθημά τους.
Οι κεντρικές τράπεζες των αναδυόμενων αγορών άρχισαν να παρεμβαίνουν στην αγορά συναλλάγματος τους, οδηγώντας σε μαζική ανάπτυξη των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, τα οποία στη συνέχεια ανακυκλώθηκαν κυρίως στις αμερικανικές χρηματοπιστωτικές αγορές. Η ρευστοποίηση των αγορών των ΗΠΑ από τις ξένες ιδιωτικές ροές παρείχε μεγάλο μέρος του καυσίμου τόσο για τη φούσκα των dot.com όσο και γι’ αυτήν των τιμών κατοικιών.
Η σημερινή φούσκα στα assets οφείλεται κυρίως στη ρευστότητα των κεντρικών τραπεζών.
Το τέλος της παγκοσμιοποίησης;
Ο τρέχον πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται να είναι οπαδός της αντί-παγκοσμιοποίησης.
Δεν ξέρουμε εάν θα παραμείνει έτσι.
Εάν μάθαμε οτιδήποτε από την κρίση του 2008 είναι ότι οι αγορές μπορούν να ξεφύγουν από τους φορείς χάραξης πολιτικής και να κινηθούν ανεξάρτητα.
Οι τιμές των assets είναι υπερτιμημένες κατά 40%
Χαρτογραφήσαμε τη διαφορά μεταξύ των τάσεων της καθαρής θέσης και του ΑΕΠ, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων υπερεκτιμούνται κατά περισσότερο από το 40%.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η απόκλιση είναι βιώσιμη, ότι τα περιθώρια θα συνεχίσουν να επεκτείνονται, ότι οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων μπορούν να παραμείνουν διογκωμένες και ότι οι λόγοι τιμής προς κέρδος είναι λογικοί.
Πώς μπορούν όμως να θεωρούνται λογικές οι αποτιμήσεις εάν διαπραγματεύονται στο 180% του ΑΕΠ;
www.bankingnews.gr
Όπως τονίζει «οι μαζορέτες των αγορών μπορεί να πανηγυρίζουν αλλά οι τιμές των assets που βρίσκονται σε ακραία επίπεδα δεν έχουν καμία σχέση με τις τάσεις στην πραγματική οικονομία.
Όλα δείχνουν ότι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μίας νέας μεγάλης κρίσης.
Ίσως σε 20 χρόνια από τώρα ή σε 1.000 χρόνια;
Και σε αυτήν την περίπτωση κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια.
Ας δούμε, όμως, αυτά που ισχύουν πραγματικά.
Αποτιμήσεις assets και πορεία του ΑΕΠ
Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει ότι η καθαρή περιουσία των νοικοκυριών, όπως μετράται από τα πραγματικά και χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία μείον τις υποχρεώσεις, έφθασε σε ρεκόρ ύψους περίπου 102 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η πορεία αυτή δεν ταυτίζεται με την πορεία της οικονομίας.
Σημειώστε ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ «έχασαν» την τελευταία οικονομική κρίση ήταν επειδή ήταν υπερβολικά επικεντρωμένοι σε αυτόν τον δείκτη, ο οποίος επίσης βρίσκονταν σε επίπεδα ρεκόρ το 2017
Το σφάλμα τους ήταν διττό:
1. Δεν κατανόησαν πλήρως τον κίνδυνο ασύμετρων σημάτων που μπορεί να εκπέμπουν οι αγορές, καθώς οι τιμές των assets είναι ευμετάβλητες, ενώ την ίδια ώρα οι υποχρεώσεις πληρωμών των νοικοκυριών παραμένουν σταθερές και
2. Η μη ορθή κατανόηση της οικονομίας οδήγησε σε μία ανατροφοδότηση της κρίσης, η οποία με τη σειρά της επηρέασε τα πάντα (τον πλούτο των νοικοκυριών, την καταναλωτική αλλά και την επενδυτική εμπιστοσύνη).
Είναι σαφές από το γράφημα ποια μεταβλητή οδηγεί την άλλη.
Το βρίσκουμε γελοίο όταν οι αναλυτές διαβεβαιώνουν ότι οι αγορές περιουσιακών στοιχείων έχουν καθοδηγηθεί από βασικά στοιχεία και κέρδη και δεν κατανοούν τον προαναφερθέντα κρίκο ανάδρασης.
Οι αγορές περιουσιακών στοιχείων έχουν διογκωθεί από τις κεντρικές τράπεζες, γεγονός που ανέβασε την οικονομική ανάπτυξη και επηρέασε θετικά τις «θεμελιώδεις αρχές» όπως τα κέρδη και τη ζήτηση των καταναλωτών και, σε κάποιο βαθμό, τις επιχειρηματικές επενδύσεις.
Αυτοί οι ίδιοι αναλυτές είναι τόσο «εκτός τόπου και χρόνου» που έχουν το θράσος να χλευάζουν την παγκόσμια μακροοικονομική κοινότητα, η οποία προσπαθεί να τους διαφωτίσει.
Θα δούμε ποιος εξακολουθεί να έχει τα οικογενειακά κοσμήματά του όταν η παλίρροια καταλαγιάσει και οι αγορές περιουσιακών στοιχείων υποχωρήσουν στη μακροπρόθεσμη μέση αποτίμηση τους.
Ακόμη και μια μέτρια bear market θα μπορούσε να έχει υπερβολικό αντίκτυπο στην οικονομία.
Ο παραπάνω πίνακας δείχνει επίσης ότι η διαρθρωτική απόκλιση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων από την οικονομία ξεκίνησε γύρω στο 1995.
Πριν από αυτό, οι αξίες των περιουσιακών στοιχείων κινούνταν γύρω από την τάση του ονομαστικού ΑΕΠ αυξάνοντας κατά μέσο όρο με περίπου τον ίδιο ρυθμό με την πραγματική οικονομική ανάπτυξη συν τον πληθωρισμό για σχεδόν 50 χρόνια.
Γιατί όλα άλλαξαν στη δεκαετία του ’90;
Υποπτευόμαστε κυρίως την παγκοσμιοποίηση.
Αυτή είναι η περίοδος ένταξης της Κίνας, της Ινδίας και της Ανατολικής Ευρώπης στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό, η άνοδος του Διαδικτύου και η έναρξη μεγάλων ροών ξένων κεφαλαίων στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ, ιδίως στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ.
Επιπλέον, το Μεξικό είχε μόλις βιώσει ένα προβληματικό ισοζύγιο πληρωμών και μια νομισματική κρίση που σύντομα την ακολούθησε η ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση το 1997 και η αδυναμία του ρωσικού χρέους το 1998.
Αυτές οι χώρες έμαθαν σκληρά το μάθημά τους.
Οι κεντρικές τράπεζες των αναδυόμενων αγορών άρχισαν να παρεμβαίνουν στην αγορά συναλλάγματος τους, οδηγώντας σε μαζική ανάπτυξη των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, τα οποία στη συνέχεια ανακυκλώθηκαν κυρίως στις αμερικανικές χρηματοπιστωτικές αγορές. Η ρευστοποίηση των αγορών των ΗΠΑ από τις ξένες ιδιωτικές ροές παρείχε μεγάλο μέρος του καυσίμου τόσο για τη φούσκα των dot.com όσο και γι’ αυτήν των τιμών κατοικιών.
Η σημερινή φούσκα στα assets οφείλεται κυρίως στη ρευστότητα των κεντρικών τραπεζών.
Το τέλος της παγκοσμιοποίησης;
Ο τρέχον πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται να είναι οπαδός της αντί-παγκοσμιοποίησης.
Δεν ξέρουμε εάν θα παραμείνει έτσι.
Εάν μάθαμε οτιδήποτε από την κρίση του 2008 είναι ότι οι αγορές μπορούν να ξεφύγουν από τους φορείς χάραξης πολιτικής και να κινηθούν ανεξάρτητα.
Οι τιμές των assets είναι υπερτιμημένες κατά 40%
Χαρτογραφήσαμε τη διαφορά μεταξύ των τάσεων της καθαρής θέσης και του ΑΕΠ, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων υπερεκτιμούνται κατά περισσότερο από το 40%.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η απόκλιση είναι βιώσιμη, ότι τα περιθώρια θα συνεχίσουν να επεκτείνονται, ότι οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων μπορούν να παραμείνουν διογκωμένες και ότι οι λόγοι τιμής προς κέρδος είναι λογικοί.
Πώς μπορούν όμως να θεωρούνται λογικές οι αποτιμήσεις εάν διαπραγματεύονται στο 180% του ΑΕΠ;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών