Η πολιτική του Reagan απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, τη δεκαετία του 1980, άλλαξε τις ισορροπίες παγκοσμίως με τρόπο που έπληξε πολλές χώρες
Με αναφορές στην πολιτική του Ronald Reagan (πρώην προέδρου του ΗΠΑ) ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz, Mohamed El-Erian σχολιάζει την εμπορική πολιτική του Donald Trump.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο project-syndicate, η πολιτική του Reagan απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, τη δεκαετία του 1980, άλλαξε τις ισορροπίες παγκοσμίως με τρόπο που έπληξε πολλές χώρες.
Συγκεκριμένα, υπέγραψε μια σειρά συμφωνιών για τον έλεγχο των εξοπλισμών με τη Σοβιετική Ένωση.
Έτσι το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι εάν η επιβολή εμπορικών δασμών από την κυβέρνηση του Trump θα έχει παρόμοιο αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον El-Erain, πολλές από τις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσαν να «κερδίσουν» από τον εκσυγχρονισμό.
Την ίδια στιγμή πολλοί οικονομολόγοι συμφωνήσουν ότι οι ΗΠΑ έχουν δικαιολογημένα έχουν «παράπονα» από την Κίνα.
Ωστόσο, οι εμπορικοί δασμοί αποτελούν επικίνδυνη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.
Κι αυτό διότι οι εμπορικοί δασμοί επηρεάζουν το σύνολο της οικονομίας (οδηγώντας σε οικονομική συρρίκνωση και πληθωρισμό) με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος υπονόμευσης της παγκόσμιας ανάπτυξης που αντιμετωπίζει ήδη πολλές προκλήσεις.
Επίσης, περιπλέκουν ακόμα περισσότερο τη διαδικασία ομαλοποίησης της νομισματικής πολιτικής, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνεται η πιθανότητα παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αστάθειας.
«Οι προκύπτουσες συστημικές ρωγμές θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ολόκληρο το εμπορικό σύστημα σε μια εποχή που δεν υπάρχει καλή εναλλακτική λύση» επισημαίνει ο El-Erian.
Παράλληλα, τονίζει ότι πολλοί οικονομολόγοι δυσκολεύονται να προβλέψουν τι μέλλει γενέσθαι…
Για παράδειγμα, μια ομάδα οικονομολόγων αναγνωρίζοντας ότι οι τρέχουσες εντάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο ενός πολιτικού ατυχήματος ή λάθους, τις βλέπουν ως μέρος μιας διαπραγματευτικής πολιτικής.
Την τελευταία στιγμή, όμως, οι σημαντικότερες εμπορικές δυνάμεις του κόσμου θα αποφύγουν μια αμοιβαία καταστροφική προσέγγιση, επιλέγοντας αντ' αυτού διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν σε ένα ελεύθερο αλλά και πιο δίκιο εμπορικό καθεστώς.
Την ίδια στιγμή, μια άλλη ομάδα οικονομολόγων, οι εμπορικές εντάσεις μπορούν εύκολα να βγουν εκτός ελέγχου, επιβαρύνοντας σημαντικά το βιοτικό επίπεδο.
Σε μια περίοδο έντονης πολιτικής πόλωσης, θυμού κατά του κατεστημένου και δυσπιστίας κατά των εμπειρογνωμόνων, η ενίσχυση του προστατευτισμού θα μπορούσε να συμβάλλει στην περαιτέρω άνοδο του λαϊκισμού, του εθνικισμού αλλά και της εσωστρεφούς πολιτικής.
«Αλλά η σύγκριση με τον Reagan υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλες ευρύτερες επιπτώσεις.
Αναγκάζοντας τη Σοβιετική Ένωση σε μια εξοπλιστική μάχη που θα μπορούσαν να κερδίσουν μόνο οι ΗΠΑ (με κίνδυνο να αυξηθεί το χρέος και να αυξηθεί ο κίνδυνος συγκρούσεων), ο Reagan επιτάχυνε τη διάλυση αυτού που αποκαλούσε "κακή αυτοκρατορία".
Ήταν μια τολμηρή και επικίνδυνη στρατηγική που τελικά άλλαξε τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης.
Ακόμη και πριν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία 15 νέων χωρών, η ευρωπαϊκή "αυτοκρατορία" της είχε καταρρεύσει.
Το τείχος του Βερολίνου είχε πέσει, με αποτέλεσμα τη επανένωση της Γερμανίας, ενώ η Γιουγκοσλαβία διασπάστηκε.
Λίγο αργότερα, το "βελούδινο διαζύγιο" της Τσεχοσλοβακίας δημιούργησε την Τσεχία και τη Σλοβακία, οι οποίες -μαζί με άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας και της Πολωνίας)- σταθεροποίησαν τη θέση του στη Δύση εντασσόμενες στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ» επισημαίνει ο El-Erian.
Καταστροφή…
Όπως τονίζει ο ίδιος, ένας εμπορικός πόλεμος σήμερα θα μπορούσε να ζημιώσει όλες τις οικονομίες.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ (που εξαρτώνται λιγότερο από τις ξένες αγορές) θα λειτουργήσουν καλύτερα από ότι άλλες σε μια συμβατική παγκόσμια οικονομία.
Ήδη οι κινεζικές χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν υποφέρει, σε αντίθεση με τις αμερικανικές που συνεχίζουν στους ίδιους ρυθμούς.
Η θεωρία των παιγνίων υποδηλώνει ότι οι συμμετέχοντες σε αυτή τη σύγκρουση, αναγνωρίζοντας το πόσο επιζήμιος είναι ένας εμπορικός πόλεμος, θα ικανοποιήσουν πολλές από τις απαιτήσεις των ΗΠΑ.
Όλα αυτά θα μπορούσαν να κάνουν τις ΗΠΑ πιο πρόθυμες να σταματήσουν την οικονομική επιρροή τους.
Αλλά η επιτυχία αυτής της προσέγγισης δεν είναι απόλυτα εγγυημένη.
Κι αυτό γιατί απαιτείται όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν εμπιστοσύνη.
Ταυτόχρονα, η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να αποφύγει την κλιμάκωση των εντάσεων.
«Είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν πρόκειται για "Reagan moment" όσον αφορά το εμπόριο και το εάν θα οδηγήσει σε ένα πιο δίκαιο σύστημα.
Εξάλλου, μια τέτοια προσέγγιση θα απαιτούσε προσεκτική στρατηγική σχεδίαση και επιδέξια εφαρμογή -για να μην αναφέρουμε πολλά καλή τύχη- με γνώμονα τη λεπτή κατανόηση των οικονομικών, πολιτικών και γεωπολιτικών παραγόντων» κατέληξε ο El-Erian.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο project-syndicate, η πολιτική του Reagan απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, τη δεκαετία του 1980, άλλαξε τις ισορροπίες παγκοσμίως με τρόπο που έπληξε πολλές χώρες.
Συγκεκριμένα, υπέγραψε μια σειρά συμφωνιών για τον έλεγχο των εξοπλισμών με τη Σοβιετική Ένωση.
Έτσι το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι εάν η επιβολή εμπορικών δασμών από την κυβέρνηση του Trump θα έχει παρόμοιο αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον El-Erain, πολλές από τις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσαν να «κερδίσουν» από τον εκσυγχρονισμό.
Την ίδια στιγμή πολλοί οικονομολόγοι συμφωνήσουν ότι οι ΗΠΑ έχουν δικαιολογημένα έχουν «παράπονα» από την Κίνα.
Ωστόσο, οι εμπορικοί δασμοί αποτελούν επικίνδυνη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.
Κι αυτό διότι οι εμπορικοί δασμοί επηρεάζουν το σύνολο της οικονομίας (οδηγώντας σε οικονομική συρρίκνωση και πληθωρισμό) με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος υπονόμευσης της παγκόσμιας ανάπτυξης που αντιμετωπίζει ήδη πολλές προκλήσεις.
Επίσης, περιπλέκουν ακόμα περισσότερο τη διαδικασία ομαλοποίησης της νομισματικής πολιτικής, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνεται η πιθανότητα παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αστάθειας.
«Οι προκύπτουσες συστημικές ρωγμές θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ολόκληρο το εμπορικό σύστημα σε μια εποχή που δεν υπάρχει καλή εναλλακτική λύση» επισημαίνει ο El-Erian.
Παράλληλα, τονίζει ότι πολλοί οικονομολόγοι δυσκολεύονται να προβλέψουν τι μέλλει γενέσθαι…
Για παράδειγμα, μια ομάδα οικονομολόγων αναγνωρίζοντας ότι οι τρέχουσες εντάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο ενός πολιτικού ατυχήματος ή λάθους, τις βλέπουν ως μέρος μιας διαπραγματευτικής πολιτικής.
Την τελευταία στιγμή, όμως, οι σημαντικότερες εμπορικές δυνάμεις του κόσμου θα αποφύγουν μια αμοιβαία καταστροφική προσέγγιση, επιλέγοντας αντ' αυτού διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν σε ένα ελεύθερο αλλά και πιο δίκιο εμπορικό καθεστώς.
Την ίδια στιγμή, μια άλλη ομάδα οικονομολόγων, οι εμπορικές εντάσεις μπορούν εύκολα να βγουν εκτός ελέγχου, επιβαρύνοντας σημαντικά το βιοτικό επίπεδο.
Σε μια περίοδο έντονης πολιτικής πόλωσης, θυμού κατά του κατεστημένου και δυσπιστίας κατά των εμπειρογνωμόνων, η ενίσχυση του προστατευτισμού θα μπορούσε να συμβάλλει στην περαιτέρω άνοδο του λαϊκισμού, του εθνικισμού αλλά και της εσωστρεφούς πολιτικής.
«Αλλά η σύγκριση με τον Reagan υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλες ευρύτερες επιπτώσεις.
Αναγκάζοντας τη Σοβιετική Ένωση σε μια εξοπλιστική μάχη που θα μπορούσαν να κερδίσουν μόνο οι ΗΠΑ (με κίνδυνο να αυξηθεί το χρέος και να αυξηθεί ο κίνδυνος συγκρούσεων), ο Reagan επιτάχυνε τη διάλυση αυτού που αποκαλούσε "κακή αυτοκρατορία".
Ήταν μια τολμηρή και επικίνδυνη στρατηγική που τελικά άλλαξε τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης.
Ακόμη και πριν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία 15 νέων χωρών, η ευρωπαϊκή "αυτοκρατορία" της είχε καταρρεύσει.
Το τείχος του Βερολίνου είχε πέσει, με αποτέλεσμα τη επανένωση της Γερμανίας, ενώ η Γιουγκοσλαβία διασπάστηκε.
Λίγο αργότερα, το "βελούδινο διαζύγιο" της Τσεχοσλοβακίας δημιούργησε την Τσεχία και τη Σλοβακία, οι οποίες -μαζί με άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας και της Πολωνίας)- σταθεροποίησαν τη θέση του στη Δύση εντασσόμενες στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ» επισημαίνει ο El-Erian.
Καταστροφή…
Όπως τονίζει ο ίδιος, ένας εμπορικός πόλεμος σήμερα θα μπορούσε να ζημιώσει όλες τις οικονομίες.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ (που εξαρτώνται λιγότερο από τις ξένες αγορές) θα λειτουργήσουν καλύτερα από ότι άλλες σε μια συμβατική παγκόσμια οικονομία.
Ήδη οι κινεζικές χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν υποφέρει, σε αντίθεση με τις αμερικανικές που συνεχίζουν στους ίδιους ρυθμούς.
Η θεωρία των παιγνίων υποδηλώνει ότι οι συμμετέχοντες σε αυτή τη σύγκρουση, αναγνωρίζοντας το πόσο επιζήμιος είναι ένας εμπορικός πόλεμος, θα ικανοποιήσουν πολλές από τις απαιτήσεις των ΗΠΑ.
Όλα αυτά θα μπορούσαν να κάνουν τις ΗΠΑ πιο πρόθυμες να σταματήσουν την οικονομική επιρροή τους.
Αλλά η επιτυχία αυτής της προσέγγισης δεν είναι απόλυτα εγγυημένη.
Κι αυτό γιατί απαιτείται όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν εμπιστοσύνη.
Ταυτόχρονα, η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να αποφύγει την κλιμάκωση των εντάσεων.
«Είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν πρόκειται για "Reagan moment" όσον αφορά το εμπόριο και το εάν θα οδηγήσει σε ένα πιο δίκαιο σύστημα.
Εξάλλου, μια τέτοια προσέγγιση θα απαιτούσε προσεκτική στρατηγική σχεδίαση και επιδέξια εφαρμογή -για να μην αναφέρουμε πολλά καλή τύχη- με γνώμονα τη λεπτή κατανόηση των οικονομικών, πολιτικών και γεωπολιτικών παραγόντων» κατέληξε ο El-Erian.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών