Οικονομική κρίση του 2008/9, κρίση των προσφύγων 2015/16 και εθνική κυριαρχία, οι μοχλοί του αντιευρωπαϊκού συναισθήματος
Οι επιπτώσεις της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά και της μεταναστευτικής κρίσης, έχει αυξήσει την επιρροή των αντιευρωπαϊκών πολιτικών στην Ευρώπη, η οποία πιθανότατα θα δώσει την επόμενη σοβαρή της μάχη στις ευρωεκλογές του 2019.
Αυτό αναφέρει η Deutsche Bank στην τελευταία 22σέλιδη ανάλυσή της υπό τον τίτλο "European Parliament elections 2019 - the next "battle for Europe"?" (Εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019 - Η επόμενη "μάχη για την Ευρώπη";), την οποία σας παρουσιάζει το www.bankingnews.gr, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι στις ευρωεκλογές θα είναι ο κρίσιμος απολογισμός του αισθήματος των ψηφοφόρων
Οι εκλογές θα γίνουν στις 23-26 Μαΐου 2019.
Το επόμενο ευρωκοινοβούλιο θα διαμορφωθεί μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, με τον αριθμό των μελών να μειώνεται στα 705, από 751 σήμερα.
Σύμφωνα με την Deutsche Bank, το ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο και μαζί του η σύνθεση των εθνικών κοινοβουλίων των κρατών μελών της ΕΕ άλλαξαν τα τελευταία πέντε χρόνια και σε ορισμένες χώρες ουσιαστικά.
Αυτές οι μετατοπίσεις είναι αναμενόμενο να αντικατοπτριστούν στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), επηρεάζοντας την ευρωπαϊκή χάραξη πολιτικής.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της γερμανικής τράπεζας, και με βάση τις τρέχουσες εθνικές δημοσκοπήσεις, θα υπάρξει απώλειες εδρών για τις περισσότερες κεντρώες φιλοευρωπαϊκές ομάδες και ορατό κέρδος για τις αντιευρωπαϊκές και σκεπτικιστικές ομάδες της ΕΕ.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Χριστιανοδημοκράτες (ΕΛΚ) θα παραμείνει η μεγαλύτερη ομάδα στο ΕΚ με 25,2% (-3,9 π.μ.).
Οι σοσιαλιστές και οι δημοκράτες (S&D) θα φέρουν τις βαρύτερες απώλειες (-5,9 π.μ.) με τις εκτιμήσεις να το φέρνουν μόνο στο 19,1% των εδρών.
Το φιλελεύθερο ALDE θα μπορούσε ενδεχομένως να κερδίσει 10,5% έως 13,5%, αναλόγως με τη στάση του Γάλλου προέδρου Macron.
Η άκρα δεξιά ENF θα μπορούσε να κερδίσει το μέγιστο (+3,4 π.μ.) και να αυξήσει το μερίδιο των εδρών σε 8,1%.
Εάν συμμαχήσει το ENF με το ευρωσκεπτικιστικό EFDD (6,5%), το ECR (7,1%) και άλλα αντίθετα με την ΕΕ κόμματα, θα μπορούσαν να φτάσουν πάνω από το ένα τέταρτο των εδρών στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκτιμά η Deutsche Bank.
Τα ενισχυμένα σκεπτικιστικά κόμματα της ΕΕ θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις πολιτικές της ΕΕ κατά την επόμενη πενταετία, αλλά δεν θα έχουν δύναμη βέτο.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το EPP και το S&D θα χάσουν την απόλυτη πλειοψηφία, ενώ θα χρειαστεί να καταλήξουν σε συναίνεση με άλλες ομάδες του ΕΚ για τον διορισμό του επόμενου προέδρου της Επιτροπής και άλλες αποφάσεις πολιτικής, όπως ο προϋπολογισμός της ΕΕ που απαιτεί απόλυτη πλειοψηφία.
Τα μέρη που αντιτίθενται στην ΕΕ ενδέχεται να μην βρουν την ευρεία συμφωνία που απαιτείται για την κατασκευή ενός ενωμένου κινήματος στο ΕΚ, αλλά η δυναμική τους ενίσχυση και η πλησιέστερη συνεργασία θα εξακολουθούσε να αυξάνει την πολυπλοκότητα στο ΕΚ, παρεμποδίζοντας την ψηφοφορία και τη λήψη αποφάσεων και συμβάλλουν σε περαιτέρω εντάσεις και διαμάχες σε μια ολοένα και πιο αποσυνδεδεμένη Ένωση.
Το πιο δυναμικό κανάλι του λαϊκίστικου κόμματος θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή πολιτική, ενώ πιθανότατα παραμένει ο ρόλος τους στις εθνικές πολιτικές κρατών.
Ο σκεπτικισμός και ο λαϊκισμός στην ΕΕ - το ίδιο πράγμα;
Η ΕΕ, η πολύπλοκη ιδέα ένταξης της κοινής κυριαρχίας μεταξύ των εθνών προσθέτει ένα επιπλέον πλεονέκτημα στην άνοδο των λαϊκιστών και στις πολιτικές τους στρατηγικές, παρέχοντας έναν συχνά εύκολο στόχο και αποδιοπομπαίο τράγο για εσωτερικά θέματα, σύμφωνα με την Deutsche Bank.
Χωρίς αμφιβολία, οι συνέπειες της οικονομικής και διαδοχικής οικονομικής κρίσης του 2008, το ζήτημα της μετανάστευσης και η αντιληπτή πολιτισμική αντίδραση είναι από τις σημαντικότερες αιτίες για την αύξηση του λαϊκισμού όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Η ευρωπαϊκή συστροφή σε αυτό το φαινόμενο μπορεί να βρεθεί στον τρόπο με τον οποίο η κρίση του ευρώ και η κρίση των προσφύγων θεωρείται κακή από τις κυβερνήσεις της ΕΕ.
Τρεις κύριοι κινητήριοι μοχλοί του αντιευρωπαϊκού συναισθήματος
- Απογοήτευση από την οικονομική κρίση του 2008/9.
- Κρίση των προσφύγων 2015/16.
- Εθνική κυριαρχία και ρόλος της ΕΕ.
Ο λαϊκισμός με την αντιευρωπαϊκή του μορφή - μόνιμη πρόκληση για την Ευρώπη
Παρά τη μακροχρόνια ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η πλευρά της προσφοράς του λαϊκισμού μέσω της εγχώριας πολιτικής είναι λίγο πολύ δεδομένη.
Οι λαϊκιστές μπορούν να πιέσουν για ανάληψη δεσμεύσεων που να εκτροχιάζουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς, ενώ οι συγκρούσεις μεταξύ μιας κοινής απόφασης σε επίπεδο ΕΕ και της άρνησης ορισμένων να εφαρμόσουν την απόφαση υπονόμευσε την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών κανόνων και θεσμών.
Επιπλέον, οι τριβές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων μπορούν να ενισχύσουν την αντίληψη της αναποτελεσματικότητας και της απογοήτευσης με την πολιτική της ΕΕ που γίνεται αντιληπτή στην επαφή με τους πολίτες της.
Ένας τέτοιος φαύλος κύκλος βρίσκεται στα χέρια δυνάμεων που θέτουν πρώτα το κράτος-έθνος, ανεξάρτητα από τον συντονισμό των πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ.
Η αλλαγή του πολιτικού τοπίου
Η μετατροπή του ευρωπαϊκού τοπίου δεν είναι μια απότομη διαδικασία που άρχισε πριν από μερικά χρόνια.
Η σύνθεση του ΕΚ έχει ήδη αλλάξει αισθητά όχι μόνο τα τελευταία χρόνια αλλά και τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Ενώ υπάρχουν διάφορες σε κάθε χώρα, σε επίπεδο ΕΕ αυτές οι αλλαγές μπορούν να συνοψιστούν σε γενικές γραμμές ως τρεις κύριες τάσεις
- Μείωση της συμμετοχής των ψηφοφόρων
- Αυξημένος κατακερματισμός στο πολιτικό φάσμα
- Μείωση του ποσοστού ψήφου των καθιερωμένων κεντρώων κομμάτων
Η προσέλευση των ψηφοφόρων στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ακολούθησε συνεχώς πτωτική τάση τα τελευταία 35 χρόνια, από το 62% το 1979 σε μόλις 42,6% το 2014.
Το μειωμένο ενδιαφέρον και η απουσία άνω του 50% του ευρωπαϊκού εκλογικού σώματος από τις εκλογές του ΕΚ, ιδίως στα νέα κράτη μέλη, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς δείχνει τη σοβαρή αποτυχία για την αντιμετώπιση του δημοκρατικού ελλείμματος.
Ένα από τα βασικά ζητήματα γύρω από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019 είναι εάν αυτή η πτωτική τάση θα συνεχιστεί ή μπορεί να διακοπεί.
Η μείωση της προσέλευσης των ψηφοφόρων στις εκλογές του ΕΚ, συνοδεύτηκε και από ένα άλλο φαινόμενο - έναν αυξανόμενο κατακερματισμό στα εκλεγμένα μέλη και τις ομάδες που σχηματίζουν στο νομοθετικό σώμα της ΕΕ.
Φυσικά, αυτός ο κατακερματισμός δεν περιορίζεται στο επίπεδο της ΕΕ, αλλά αντικατοπτρίζει τον κατακερματισμό του πολιτικού τοπίου σε εθνικό επίπεδο των κρατών μελών της ΕΕ.
Η παρατηρούμενη απώλεια της διαχρονικής αφοσίωσης των ψηφοφόρων, ιδιαίτερα προς τους μεγάλους συνδυασμούς, είναι μια απάντηση στο μετασχηματισμό σε ολοένα πιο φιλελεύθερη και ατομικιστική μεταβιομηχανική κοινωνία που πραγματοποιήθηκε στην Ευρώπη κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Με τις ιδεολογικές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς να θολώνουν όλο και περισσότερο μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, ο χώρος για καινούρια και συχνά πιο ριζοσπαστικά κόμματα αφέθηκαν στα πολιτικά περιθώρια.
www.bankingnews.gr
Αυτό αναφέρει η Deutsche Bank στην τελευταία 22σέλιδη ανάλυσή της υπό τον τίτλο "European Parliament elections 2019 - the next "battle for Europe"?" (Εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019 - Η επόμενη "μάχη για την Ευρώπη";), την οποία σας παρουσιάζει το www.bankingnews.gr, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι στις ευρωεκλογές θα είναι ο κρίσιμος απολογισμός του αισθήματος των ψηφοφόρων
Οι εκλογές θα γίνουν στις 23-26 Μαΐου 2019.
Το επόμενο ευρωκοινοβούλιο θα διαμορφωθεί μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, με τον αριθμό των μελών να μειώνεται στα 705, από 751 σήμερα.
Σύμφωνα με την Deutsche Bank, το ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο και μαζί του η σύνθεση των εθνικών κοινοβουλίων των κρατών μελών της ΕΕ άλλαξαν τα τελευταία πέντε χρόνια και σε ορισμένες χώρες ουσιαστικά.
Αυτές οι μετατοπίσεις είναι αναμενόμενο να αντικατοπτριστούν στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), επηρεάζοντας την ευρωπαϊκή χάραξη πολιτικής.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της γερμανικής τράπεζας, και με βάση τις τρέχουσες εθνικές δημοσκοπήσεις, θα υπάρξει απώλειες εδρών για τις περισσότερες κεντρώες φιλοευρωπαϊκές ομάδες και ορατό κέρδος για τις αντιευρωπαϊκές και σκεπτικιστικές ομάδες της ΕΕ.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Χριστιανοδημοκράτες (ΕΛΚ) θα παραμείνει η μεγαλύτερη ομάδα στο ΕΚ με 25,2% (-3,9 π.μ.).
Οι σοσιαλιστές και οι δημοκράτες (S&D) θα φέρουν τις βαρύτερες απώλειες (-5,9 π.μ.) με τις εκτιμήσεις να το φέρνουν μόνο στο 19,1% των εδρών.
Το φιλελεύθερο ALDE θα μπορούσε ενδεχομένως να κερδίσει 10,5% έως 13,5%, αναλόγως με τη στάση του Γάλλου προέδρου Macron.
Η άκρα δεξιά ENF θα μπορούσε να κερδίσει το μέγιστο (+3,4 π.μ.) και να αυξήσει το μερίδιο των εδρών σε 8,1%.
Εάν συμμαχήσει το ENF με το ευρωσκεπτικιστικό EFDD (6,5%), το ECR (7,1%) και άλλα αντίθετα με την ΕΕ κόμματα, θα μπορούσαν να φτάσουν πάνω από το ένα τέταρτο των εδρών στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκτιμά η Deutsche Bank.
Τα ενισχυμένα σκεπτικιστικά κόμματα της ΕΕ θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις πολιτικές της ΕΕ κατά την επόμενη πενταετία, αλλά δεν θα έχουν δύναμη βέτο.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το EPP και το S&D θα χάσουν την απόλυτη πλειοψηφία, ενώ θα χρειαστεί να καταλήξουν σε συναίνεση με άλλες ομάδες του ΕΚ για τον διορισμό του επόμενου προέδρου της Επιτροπής και άλλες αποφάσεις πολιτικής, όπως ο προϋπολογισμός της ΕΕ που απαιτεί απόλυτη πλειοψηφία.
Τα μέρη που αντιτίθενται στην ΕΕ ενδέχεται να μην βρουν την ευρεία συμφωνία που απαιτείται για την κατασκευή ενός ενωμένου κινήματος στο ΕΚ, αλλά η δυναμική τους ενίσχυση και η πλησιέστερη συνεργασία θα εξακολουθούσε να αυξάνει την πολυπλοκότητα στο ΕΚ, παρεμποδίζοντας την ψηφοφορία και τη λήψη αποφάσεων και συμβάλλουν σε περαιτέρω εντάσεις και διαμάχες σε μια ολοένα και πιο αποσυνδεδεμένη Ένωση.
Το πιο δυναμικό κανάλι του λαϊκίστικου κόμματος θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή πολιτική, ενώ πιθανότατα παραμένει ο ρόλος τους στις εθνικές πολιτικές κρατών.
Ο σκεπτικισμός και ο λαϊκισμός στην ΕΕ - το ίδιο πράγμα;
Η ΕΕ, η πολύπλοκη ιδέα ένταξης της κοινής κυριαρχίας μεταξύ των εθνών προσθέτει ένα επιπλέον πλεονέκτημα στην άνοδο των λαϊκιστών και στις πολιτικές τους στρατηγικές, παρέχοντας έναν συχνά εύκολο στόχο και αποδιοπομπαίο τράγο για εσωτερικά θέματα, σύμφωνα με την Deutsche Bank.
Χωρίς αμφιβολία, οι συνέπειες της οικονομικής και διαδοχικής οικονομικής κρίσης του 2008, το ζήτημα της μετανάστευσης και η αντιληπτή πολιτισμική αντίδραση είναι από τις σημαντικότερες αιτίες για την αύξηση του λαϊκισμού όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Η ευρωπαϊκή συστροφή σε αυτό το φαινόμενο μπορεί να βρεθεί στον τρόπο με τον οποίο η κρίση του ευρώ και η κρίση των προσφύγων θεωρείται κακή από τις κυβερνήσεις της ΕΕ.
Τρεις κύριοι κινητήριοι μοχλοί του αντιευρωπαϊκού συναισθήματος
- Απογοήτευση από την οικονομική κρίση του 2008/9.
- Κρίση των προσφύγων 2015/16.
- Εθνική κυριαρχία και ρόλος της ΕΕ.
Ο λαϊκισμός με την αντιευρωπαϊκή του μορφή - μόνιμη πρόκληση για την Ευρώπη
Παρά τη μακροχρόνια ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η πλευρά της προσφοράς του λαϊκισμού μέσω της εγχώριας πολιτικής είναι λίγο πολύ δεδομένη.
Οι λαϊκιστές μπορούν να πιέσουν για ανάληψη δεσμεύσεων που να εκτροχιάζουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς, ενώ οι συγκρούσεις μεταξύ μιας κοινής απόφασης σε επίπεδο ΕΕ και της άρνησης ορισμένων να εφαρμόσουν την απόφαση υπονόμευσε την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών κανόνων και θεσμών.
Επιπλέον, οι τριβές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων μπορούν να ενισχύσουν την αντίληψη της αναποτελεσματικότητας και της απογοήτευσης με την πολιτική της ΕΕ που γίνεται αντιληπτή στην επαφή με τους πολίτες της.
Ένας τέτοιος φαύλος κύκλος βρίσκεται στα χέρια δυνάμεων που θέτουν πρώτα το κράτος-έθνος, ανεξάρτητα από τον συντονισμό των πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ.
Η αλλαγή του πολιτικού τοπίου
Η μετατροπή του ευρωπαϊκού τοπίου δεν είναι μια απότομη διαδικασία που άρχισε πριν από μερικά χρόνια.
Η σύνθεση του ΕΚ έχει ήδη αλλάξει αισθητά όχι μόνο τα τελευταία χρόνια αλλά και τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Ενώ υπάρχουν διάφορες σε κάθε χώρα, σε επίπεδο ΕΕ αυτές οι αλλαγές μπορούν να συνοψιστούν σε γενικές γραμμές ως τρεις κύριες τάσεις
- Μείωση της συμμετοχής των ψηφοφόρων
- Αυξημένος κατακερματισμός στο πολιτικό φάσμα
- Μείωση του ποσοστού ψήφου των καθιερωμένων κεντρώων κομμάτων
Η προσέλευση των ψηφοφόρων στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ακολούθησε συνεχώς πτωτική τάση τα τελευταία 35 χρόνια, από το 62% το 1979 σε μόλις 42,6% το 2014.
Το μειωμένο ενδιαφέρον και η απουσία άνω του 50% του ευρωπαϊκού εκλογικού σώματος από τις εκλογές του ΕΚ, ιδίως στα νέα κράτη μέλη, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς δείχνει τη σοβαρή αποτυχία για την αντιμετώπιση του δημοκρατικού ελλείμματος.
Ένα από τα βασικά ζητήματα γύρω από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019 είναι εάν αυτή η πτωτική τάση θα συνεχιστεί ή μπορεί να διακοπεί.
Η μείωση της προσέλευσης των ψηφοφόρων στις εκλογές του ΕΚ, συνοδεύτηκε και από ένα άλλο φαινόμενο - έναν αυξανόμενο κατακερματισμό στα εκλεγμένα μέλη και τις ομάδες που σχηματίζουν στο νομοθετικό σώμα της ΕΕ.
Φυσικά, αυτός ο κατακερματισμός δεν περιορίζεται στο επίπεδο της ΕΕ, αλλά αντικατοπτρίζει τον κατακερματισμό του πολιτικού τοπίου σε εθνικό επίπεδο των κρατών μελών της ΕΕ.
Η παρατηρούμενη απώλεια της διαχρονικής αφοσίωσης των ψηφοφόρων, ιδιαίτερα προς τους μεγάλους συνδυασμούς, είναι μια απάντηση στο μετασχηματισμό σε ολοένα πιο φιλελεύθερη και ατομικιστική μεταβιομηχανική κοινωνία που πραγματοποιήθηκε στην Ευρώπη κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Με τις ιδεολογικές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς να θολώνουν όλο και περισσότερο μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, ο χώρος για καινούρια και συχνά πιο ριζοσπαστικά κόμματα αφέθηκαν στα πολιτικά περιθώρια.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών