Το QE της ΕΚΤ δεν μπόρεσε να λύσει τα προβλήματα της ευρωζώνης και οι κυβερνήσεις μοιάζουν ανίκανες να το πράξουν
Την άποψη ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ήταν σχεδόν πλήρως αποτυχημένο, εκφράζει σε άρθρο του στο Mises Institute, ο οικονομολόγος, Daniel Lacalle.
Σύμφωνα με τον Lacalle ο βασικός λόγος για τον οποίο απέτυχε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ είναι ότι ξεκίνησε από μία εσφαλμένη διάγνωση του προβλήματος της ευρωζώνης.
Το ότι το ευρωπαϊκό πρόβλημα ήταν ζήτημα ζήτησης και ρευστότητας, που δεν οφείλεται σε άλλα χρόνια προβλήματα.
Η ΕΚΤ δέχθηκε τεράστια πίεση από τις τράπεζες και τις κυβερνήσεις να εφαρμόσεις ένα παρόμοιο πρόγραμμα με την ποσοτική χαλάρωση των ΗΠΑ, ξεχνώντας ότι αρκετές χώρες της ευρωζώνης εφάρμοζαν προγράμματα στήριξης για τις οικονομίες τους από το 2009 και ότι το πρόβλημα της ευρωζώνης δεν ήταν η ρευστότητα, αλλά ένα παρεμβατικό μοντέλο.
Την ημέρα που η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, η πλεονάζουσα ρευστότητα ανερχόταν σε 125 δισ. ευρώ.
Από τότε έχει φτάσει στα 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Μέσω ενός προγράμματος αγορών ύψους 2,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ και σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές.
Όμως όλα καθίσταται φανερά εάν εξετάσει κάποιος τους δείκτες PMI της Ευρωζώνης.
Βρίσκονται σε πτωτική πορεία.
Τον Νοέμβριο διαμορφώθηκε στο 52,7, τον Δεκέμβριο σε 51,3, δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από την εκτίμηση ότι θα άγγιζε το 52,8.
Ο δείκτης της ευρωζώνης μειώνεται από 52,7 το Νοέμβριο σε 51,3 το Δεκέμβριο, αρκετά κάτω από την πρόβλεψη της 52,8.
Το πιο σημαντικό είναι ότι ο δείκτης PMI της Γαλλίας σημείωσε πτώση από 54,2 τον Νοέμβριο στο 49,3, δηλαδή σε χαμηλό 34 μηνών.
Η ανεργία στη ζώνη του ευρώ, στο 8%, είναι διπλάσια από την ανεργία των ΗΠΑ και άλλων συγκρίσιμων οικονομιών.
Το ποσοστό ανεργίας των νέων παραμένει στο 15%.
Πάνω από 900 δισεκατομμύρια ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένουν στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο κρατά σε ισολογισμούς ένα τρισεκατομμύριο ευρώ.
Ένα ποσοστό που αντιπροσωπεύει το 5,1% των συνολικών δανείων σε σύγκριση με 1,5% στις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία. Οι δημόσιες δαπάνες που διογκώνουν τα ελλείμματα, αυξάνονται.
Το δημόσιο χρέος προς το ΑΕΠ αυξήθηκε στο 86,8%.
Ο αριθμός των εταιρειών ζόμπι - που δεν μπορούν να πληρώσουν τα έξοδα τόκων με λειτουργικά κέρδη - έχει αυξηθεί σε περισσότερο από το 9% όλων των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS).
Τα κυρίαρχα κράτη έχουν εξοικονομήσει περίπου ένα τρισεκατομμύριο ευρώ σε έξοδα τόκων, αλλά έχουν ξοδέψει όλες αυτές τις αποταμιεύσεις. Σήμερα, σχεδόν καμία χώρα της ευρωζώνης δεν μπορεί να απορροφήσει μια μικρή αύξηση των επιτοκίων, ενώ η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και άλλες θέλουν να προχωρήσουν σε αύξηση δαπανών, άρα σε περαιτέρω διόγκωση των ελλειμμάτων τους.
Δεν υπάρχει πραγματική ζήτηση στη δευτερογενή αγορά για τα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης σε αυτές τις αποδόσεις.
Στο αποκορύφωμα του αμερικανικού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν ήταν ποτέ ο μοναδικός αγοραστής των κρατικών ομολόγων.
Υπήρχε πάντα μία σχετικά υγιής δευτερογενής αγορά.
Στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ είναι ο μοναδικός αγοραστής.
Κανένας επενδυτής δεν είναι πιθανό να αγοράσει κρατικά χρεόγραφα της ευρωζώνης σε αυτές τις αποδόσεις, όταν η ΕΚΤ σταματήσει τις δικές της αγορές.
Οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη αναθεωρήθηκαν και πάλι τον Δεκέμβριο.
Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε απότομα.
Ο Trichet, ο προκάτοχος του Mario Draghi στην ηγεσία της ΕΚΤ, μείωσε τα επιτόκια από 5% σε 1%, και «έριξε» δισεκατομμύρια στην οικονομία, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα το 2011.
Σε τι έχει πετύχει η ΕΚΤ;
Διατήρησε το ευρώ ζωντανό.
Σαφώς δεν είναι μία μικρή επιτυχία.
Ο κίνδυνος διάλυσης έχει περιοριστεί αλλά δεν έχει εξαλειφθεί.
Επίσης διατήρησε τα επιτόκια των κρατικών δαπανών σε χαμηλά επίπεδα.
Βέβαια το έπραξε εις βάρος της άνθησης των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Οι μισθοί στην ευρωζώνη αυξάνονται με ρυθμό κατώτερο του πληθωρισμού, από τότε που η ΕΚΤ ξεκίνησε το QE.
Στην πραγματικότητα, ο χαμηλός πληθωρισμός ήταν η μεγαλύτερη ακούσια επιτυχία της ΕΚΤ.
Θα μπορούσε να είναι χειρότερα.
Η μεγαλύτερη "επιτυχία" της ΕΚΤ ήταν η μαζική αποπληρωμή των κυβερνήσεων εις βάρος των αποταμιευτών.
Πρέπει επίσης να συμφωνήσουμε ότι ο Mario Draghi υπενθυμίζει στις κυβερνήσεις ότι πρέπει να εφαρμόσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να χρησιμοποιήσουν την περίοδο χαμηλών επιτοκίων για να φτιάξουν τα δημοσιονομικά τους μεγέθη και επαναλαμβάνει συνεχώς ότι η νομισματική πολιτική δεν θα λειτουργήσει χωρίς μεταρρυθμίσεις.
Κανείς δεν τον άκουσε.
Άλλωστε ήταν η εποχή του party και συνήθως αυτές τις εποχές λαμβάνονται λανθασμένες αποφάσεις.
Με δημόσιες δαπάνες κατά μέσο όρο άνω του 46% του ΑΕΠ, ένα ετήσιο έλλειμμα που υπερβαίνει κατά μέσο όρο το 1,7% και το χρέος 86%, το να μιλάμε για λιτότητα, είναι σαν να λέμε ότι κάνουμε δίαιτα αλλά τρώμε συνεχώς γλυκά.
Η φορολογική επιβάρυνση σε αυτή την περίοδο έχει αυξηθεί σε ολόκληρη την ΕΕ (με αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, όπως η Ιρλανδία) με μέση φορολογική επιβάρυνση 45% για τους εργαζόμενους και 40% για τις επιχειρήσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, στο αποκορύφωμα της κρίσης, δαπάνησαν το 43% του ΑΕΠ (ΕΕ, 50%) και το έριξαν στο 34%.
Ένα συνεχές πρόγραμμα στήριξης
Η ΕΕ ήταν μία μηχανή με βάση τις θεωρίες του Keynes, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση:
1. Το 2008 δημιουργήθηκε ένα «σχέδιο ανάπτυξης και απασχόλησης».
Δαπανήθηκε το 1,5% του ΑΕΠ για τη δημιουργία «εκατομμυρίων θέσεων εργασίας σε υποδομές, δημόσια έργα, διασυνδέσεις και στρατηγικούς τομείς».
Στην πραγματικότητα χάθηκαν 4,5 εκατ. θέσεις εργασίας και το έλλειμμα σχεδόν διπλασιάστηκε.
Μεταξύ 2001 και 2008, η προσφορά χρήματος στη ζώνη του ευρώ διπλασιάστηκε.
2. Δύο μαζικά προγράμματα επαναγοράς ομολόγων, ενώ με τον Trichet ως πρόεδρο της ΕΚΤ, τα επιτόκια μειώθηκαν από 4,25% σε 1% από το 2008.
Η ΕΚΤ υπό τον Trichet αγόρασε πάνω από 115 δισεκατομμύρια ευρώ σε κρατικά ομόλογα.
3. Ένα πρόσθετο μεγάλο κίνητρο από την ΕΚΤ, εκτός από τα προγράμματα ρευστότητας TLTRO με τοn Draghi.
H τράπεζα αγόρασε τεράστιο όγκο ομολόγων στις χαμηλότερα ιστορικά αποδόσεις και το 20% του χρέους των μεγάλων οικονομιών της ευρωζώνης βρίσκεται στην κατοχή της.
Το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ήταν ποτέ η έλλειψη κινήτρων, αλλά η κατάχρησή τους.
Καθώς οι κυβερνητικές δαπάνες και οι μη παραγωγικές επενδύσεις πολλαπλασιάστηκαν, η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα παραμένει στο επίπεδο του 20%.
Το τέλος της QE της ΕΚΤ αφήνει την ευρωζώνη σε ασθενέστερη θέση από ό, τι ήταν το 2011.
Επειδή ο δημοσιονομικός χώρος έχει εξαντληθεί και η ΕΚΤ, με τον ισολογισμό της στο 41% του ΑΕΠ της ευρωζώνης και τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια , έχει επίσης εξαντλήσει τα νομισματικά της εργαλεία.
Το τέλος της QE δεν δείχνει απλώς την αποτυχία της πολιτικής της ΕΚΤ. Επισημαίνει την αποτυχία των οικονομικών πολιτικών των κυβερνήσεων.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην ανάπτυξη, μειώνοντας τους φόρους και προσελκύοντας κεφάλαια.
Πολλοί δεν θα το κάνουν.
Οι περισσότεροι πιθανώς θα αποφασίσουν, πάλι, ότι πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα.
Σε κάθε περίπτωση αποτυχία.
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με τον Lacalle ο βασικός λόγος για τον οποίο απέτυχε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ είναι ότι ξεκίνησε από μία εσφαλμένη διάγνωση του προβλήματος της ευρωζώνης.
Το ότι το ευρωπαϊκό πρόβλημα ήταν ζήτημα ζήτησης και ρευστότητας, που δεν οφείλεται σε άλλα χρόνια προβλήματα.
Η ΕΚΤ δέχθηκε τεράστια πίεση από τις τράπεζες και τις κυβερνήσεις να εφαρμόσεις ένα παρόμοιο πρόγραμμα με την ποσοτική χαλάρωση των ΗΠΑ, ξεχνώντας ότι αρκετές χώρες της ευρωζώνης εφάρμοζαν προγράμματα στήριξης για τις οικονομίες τους από το 2009 και ότι το πρόβλημα της ευρωζώνης δεν ήταν η ρευστότητα, αλλά ένα παρεμβατικό μοντέλο.
Την ημέρα που η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, η πλεονάζουσα ρευστότητα ανερχόταν σε 125 δισ. ευρώ.
Από τότε έχει φτάσει στα 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Μέσω ενός προγράμματος αγορών ύψους 2,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ και σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές.
Όμως όλα καθίσταται φανερά εάν εξετάσει κάποιος τους δείκτες PMI της Ευρωζώνης.
Βρίσκονται σε πτωτική πορεία.
Τον Νοέμβριο διαμορφώθηκε στο 52,7, τον Δεκέμβριο σε 51,3, δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από την εκτίμηση ότι θα άγγιζε το 52,8.
Ο δείκτης της ευρωζώνης μειώνεται από 52,7 το Νοέμβριο σε 51,3 το Δεκέμβριο, αρκετά κάτω από την πρόβλεψη της 52,8.
Το πιο σημαντικό είναι ότι ο δείκτης PMI της Γαλλίας σημείωσε πτώση από 54,2 τον Νοέμβριο στο 49,3, δηλαδή σε χαμηλό 34 μηνών.
Η ανεργία στη ζώνη του ευρώ, στο 8%, είναι διπλάσια από την ανεργία των ΗΠΑ και άλλων συγκρίσιμων οικονομιών.
Το ποσοστό ανεργίας των νέων παραμένει στο 15%.
Πάνω από 900 δισεκατομμύρια ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένουν στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο κρατά σε ισολογισμούς ένα τρισεκατομμύριο ευρώ.
Ένα ποσοστό που αντιπροσωπεύει το 5,1% των συνολικών δανείων σε σύγκριση με 1,5% στις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία. Οι δημόσιες δαπάνες που διογκώνουν τα ελλείμματα, αυξάνονται.
Το δημόσιο χρέος προς το ΑΕΠ αυξήθηκε στο 86,8%.
Ο αριθμός των εταιρειών ζόμπι - που δεν μπορούν να πληρώσουν τα έξοδα τόκων με λειτουργικά κέρδη - έχει αυξηθεί σε περισσότερο από το 9% όλων των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS).
Τα κυρίαρχα κράτη έχουν εξοικονομήσει περίπου ένα τρισεκατομμύριο ευρώ σε έξοδα τόκων, αλλά έχουν ξοδέψει όλες αυτές τις αποταμιεύσεις. Σήμερα, σχεδόν καμία χώρα της ευρωζώνης δεν μπορεί να απορροφήσει μια μικρή αύξηση των επιτοκίων, ενώ η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και άλλες θέλουν να προχωρήσουν σε αύξηση δαπανών, άρα σε περαιτέρω διόγκωση των ελλειμμάτων τους.
Δεν υπάρχει πραγματική ζήτηση στη δευτερογενή αγορά για τα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης σε αυτές τις αποδόσεις.
Στο αποκορύφωμα του αμερικανικού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν ήταν ποτέ ο μοναδικός αγοραστής των κρατικών ομολόγων.
Υπήρχε πάντα μία σχετικά υγιής δευτερογενής αγορά.
Στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ είναι ο μοναδικός αγοραστής.
Κανένας επενδυτής δεν είναι πιθανό να αγοράσει κρατικά χρεόγραφα της ευρωζώνης σε αυτές τις αποδόσεις, όταν η ΕΚΤ σταματήσει τις δικές της αγορές.
Οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη αναθεωρήθηκαν και πάλι τον Δεκέμβριο.
Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε απότομα.
Ο Trichet, ο προκάτοχος του Mario Draghi στην ηγεσία της ΕΚΤ, μείωσε τα επιτόκια από 5% σε 1%, και «έριξε» δισεκατομμύρια στην οικονομία, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα το 2011.
Σε τι έχει πετύχει η ΕΚΤ;
Διατήρησε το ευρώ ζωντανό.
Σαφώς δεν είναι μία μικρή επιτυχία.
Ο κίνδυνος διάλυσης έχει περιοριστεί αλλά δεν έχει εξαλειφθεί.
Επίσης διατήρησε τα επιτόκια των κρατικών δαπανών σε χαμηλά επίπεδα.
Βέβαια το έπραξε εις βάρος της άνθησης των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Οι μισθοί στην ευρωζώνη αυξάνονται με ρυθμό κατώτερο του πληθωρισμού, από τότε που η ΕΚΤ ξεκίνησε το QE.
Στην πραγματικότητα, ο χαμηλός πληθωρισμός ήταν η μεγαλύτερη ακούσια επιτυχία της ΕΚΤ.
Θα μπορούσε να είναι χειρότερα.
Η μεγαλύτερη "επιτυχία" της ΕΚΤ ήταν η μαζική αποπληρωμή των κυβερνήσεων εις βάρος των αποταμιευτών.
Πρέπει επίσης να συμφωνήσουμε ότι ο Mario Draghi υπενθυμίζει στις κυβερνήσεις ότι πρέπει να εφαρμόσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να χρησιμοποιήσουν την περίοδο χαμηλών επιτοκίων για να φτιάξουν τα δημοσιονομικά τους μεγέθη και επαναλαμβάνει συνεχώς ότι η νομισματική πολιτική δεν θα λειτουργήσει χωρίς μεταρρυθμίσεις.
Κανείς δεν τον άκουσε.
Άλλωστε ήταν η εποχή του party και συνήθως αυτές τις εποχές λαμβάνονται λανθασμένες αποφάσεις.
Με δημόσιες δαπάνες κατά μέσο όρο άνω του 46% του ΑΕΠ, ένα ετήσιο έλλειμμα που υπερβαίνει κατά μέσο όρο το 1,7% και το χρέος 86%, το να μιλάμε για λιτότητα, είναι σαν να λέμε ότι κάνουμε δίαιτα αλλά τρώμε συνεχώς γλυκά.
Η φορολογική επιβάρυνση σε αυτή την περίοδο έχει αυξηθεί σε ολόκληρη την ΕΕ (με αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, όπως η Ιρλανδία) με μέση φορολογική επιβάρυνση 45% για τους εργαζόμενους και 40% για τις επιχειρήσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, στο αποκορύφωμα της κρίσης, δαπάνησαν το 43% του ΑΕΠ (ΕΕ, 50%) και το έριξαν στο 34%.
Ένα συνεχές πρόγραμμα στήριξης
Η ΕΕ ήταν μία μηχανή με βάση τις θεωρίες του Keynes, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση:
1. Το 2008 δημιουργήθηκε ένα «σχέδιο ανάπτυξης και απασχόλησης».
Δαπανήθηκε το 1,5% του ΑΕΠ για τη δημιουργία «εκατομμυρίων θέσεων εργασίας σε υποδομές, δημόσια έργα, διασυνδέσεις και στρατηγικούς τομείς».
Στην πραγματικότητα χάθηκαν 4,5 εκατ. θέσεις εργασίας και το έλλειμμα σχεδόν διπλασιάστηκε.
Μεταξύ 2001 και 2008, η προσφορά χρήματος στη ζώνη του ευρώ διπλασιάστηκε.
2. Δύο μαζικά προγράμματα επαναγοράς ομολόγων, ενώ με τον Trichet ως πρόεδρο της ΕΚΤ, τα επιτόκια μειώθηκαν από 4,25% σε 1% από το 2008.
Η ΕΚΤ υπό τον Trichet αγόρασε πάνω από 115 δισεκατομμύρια ευρώ σε κρατικά ομόλογα.
3. Ένα πρόσθετο μεγάλο κίνητρο από την ΕΚΤ, εκτός από τα προγράμματα ρευστότητας TLTRO με τοn Draghi.
H τράπεζα αγόρασε τεράστιο όγκο ομολόγων στις χαμηλότερα ιστορικά αποδόσεις και το 20% του χρέους των μεγάλων οικονομιών της ευρωζώνης βρίσκεται στην κατοχή της.
Το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ήταν ποτέ η έλλειψη κινήτρων, αλλά η κατάχρησή τους.
Καθώς οι κυβερνητικές δαπάνες και οι μη παραγωγικές επενδύσεις πολλαπλασιάστηκαν, η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα παραμένει στο επίπεδο του 20%.
Το τέλος της QE της ΕΚΤ αφήνει την ευρωζώνη σε ασθενέστερη θέση από ό, τι ήταν το 2011.
Επειδή ο δημοσιονομικός χώρος έχει εξαντληθεί και η ΕΚΤ, με τον ισολογισμό της στο 41% του ΑΕΠ της ευρωζώνης και τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια , έχει επίσης εξαντλήσει τα νομισματικά της εργαλεία.
Το τέλος της QE δεν δείχνει απλώς την αποτυχία της πολιτικής της ΕΚΤ. Επισημαίνει την αποτυχία των οικονομικών πολιτικών των κυβερνήσεων.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην ανάπτυξη, μειώνοντας τους φόρους και προσελκύοντας κεφάλαια.
Πολλοί δεν θα το κάνουν.
Οι περισσότεροι πιθανώς θα αποφασίσουν, πάλι, ότι πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα.
Σε κάθε περίπτωση αποτυχία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών