Σωρεία λαθών οδηγεί την Αργεντινή σε ύφεση ξανά - Η ανάκαμψη είναι δύσκολη, αλλά εφικτή, αρκεί να μην επαναληφθούν τα λάθη του 2001 και να μην θεωρηθεί μονόδρομος η λύση του ΔΝΤ
Με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν τον ερχόμενο μήνα, η Αργεντινή βρίσκεται για άλλη μια φορά στο χείλος μιας κρίσης που θα μπορούσε να καταλήξει σε ύφεση και αθέτηση υποχρεώσεων εξαιτίας σωρείας λαθών από όλους τους εμπλεκόμενους στην παρούσα δυσμενή συγκυρία.
Αν ο πρόεδρος Mauricio Macri εξασφαλίσει μια ακόμη θητεία, δεν πρέπει να χάσει χρόνο για να αντιστρέψει την οικονομική υποβάθμιση της χώρας.
Και δυστυχώς επανέρχεται το ίδιο ερώτημα στην επιφάνεια, όπως και πριν από 18 χρόνια, το 2001: «ποιος οδήγησε εδώ την Αργεντινή;».
Αυτό διερωτάται ο Mohamed A. El-Erian, Επικεφαλής του Παγκόσμιου Συμβουλίου του πρώην αμερικανού προέδρου Barack Obama και προέδρου του Queens’ College του Πανεπιστημίου Cambridge, σε άρθρο του που δημοσιεύει το Project Syndicate.
Στα τέλη του 2001, η χώρα βρέθηκε πάλι σε ένα πολιτικό παιχνίδι απόδοσης ευθυνών το οποίο είχε οδηγήσει την οικονομία της σε αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους της, βαθιά ύφεση με αποτέλεσμα να υποστεί βαρύ πλήγμα η διεθνή αξιοπιστία της για χρόνια.
Πολλοί από τους τότε υπαίτιους και υποψήφιους για το παιχνίδι θύτη και θύματος έχουν επιστρέψει, όπως έχουν μπει στο παιχνίδι και πολλοί νέοι.
Το κακό είναι ότι όλοι τους, επαναλαμβάνουν μια τραγωδία που μπορεί να αποφευχθεί.
Μετά από μια κακή πρώτη εκλογική έκβαση, ο Αργεντινός πρόεδρος Mauricio Macri βρίσκει τον εαυτό του να ξεκινά μια ακόμη θητεία υπό οικονομικές συνθήκες, τις οποίες είχε υποσχεθεί πως ποτέ δεν θα ξαναζούσε η Αργεντινή.
Η χώρα επέβαλε capital controls και ανακοίνωσε την αναπροσαρμογή των πληρωμών του χρέους της.
Τα κρατικά της ομόλογα έχουν υποβαθμιστεί σε περιοχή junk από την Moody's και Standard & Poor's την έχει αξιολογήσει υπό επιλεκτική χρεοκοπία.
Μια βαθιά ύφεση βρίσκεται σε εξέλιξη, ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός και είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει άνοδος της φτώχειας.
Δεν πέρασαν ούτε τέσσερα χρόνια από τότε που ανέλαβε καθήκοντα και άρχισε να ακολουθεί μια μεταρρυθμιστική ατζέντα την οποία επαινούσε ευρέως η διεθνής κοινότητα.
Όμως, από τότε, η χώρα έχει αντιμετωπίσει προβλήματα και έχει γίνει αποδέκτης υποστήριξης σε βαθμό ρεκόρ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το θέμα είναι ότι η Αργεντινή ξαναζεί την κρίση για τον απλό λόγο ότι δεν έχει αλλάξει αρκετά μετά την τελευταία κατάρρευση.
Ως εκ τούτου, τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας παρέμειναν ευάλωτα σε εσωτερικές και εξωτερικές διαταραχές.
Αν και έχουν δεσμευθεί για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές αρχές της Αργεντινής έχουν κάνει και πολλά λάθη που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Η δημοσιονομική πειθαρχία και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν εφαρμοστεί άνισα και η κεντρική τράπεζα σε κρίσιμες περιπτώσεις, οι κινήσεις της ήταν τέτοιες που απλά εξανέμιζαν την αξιοπιστία της.
Περισσότερο στο σημείο αυτό, οι αρχές της Αργεντινής υπέκυψαν στον ίδιο πειρασμό που υπέπεσαν και οι προκάτοχοί της.
Σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν τις βραδύτερες από τις αναμενόμενες βελτιώσεις της του εγχώριου δυναμικού, ανέβασαν υπερβολικά το χρέος σε ξένο νόμισμα, επιδεινώνοντας αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «προπατορικό αμάρτημα»: την νομισματική αναντιστοιχία μεταξύ περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, καθώς και μεταξύ εσόδων και εξυπηρετήσης χρέους.
Ακόμη χειρότερο, το χρέος αυτό είχε αναληφθεί όχι μόνο από έμπειρους επενδυτές αναδυόμενων αγορών αλλά και από «επενδυτές τουρίστες» που αναζητούσαν αποδόσεις υψηλότερες από τις διαθέσιμες στις εγχώριες αγορές τους.
Οι τελευταίοι τείνουν να μην έχουν επαρκείς γνώσεις σχετικά με την κλάση των περιουσιακών στοιχείων στην οποία δραστηριοποιούνται και έτσι είναι πασίγνωστες για τη συμβολή τους στην υπέρβαση των τιμών - τόσο προς τα πάνω όσο και προς τα κάτω.
Ανεξαρτήτως της ιστορίας της χρόνιας μεταβλητότητας και της επεισοδιακής έλλειψης ρευστότητας της Αργεντινής - συμπεριλαμβανομένων των οκτώ προηγούμενων αθετήσων πληρωμών χρέους - οι επενδυτές έτρεψαν να τοποθετηθούν στο χρέος της χώρας και των εταιρειών της, συμπεριλαμβανομένου ενός 100ετούς ομολόγου το οποίο συγκέντρωσε 2,75 δισεκατομμύρια δολάρια με επιτόκιο μόλις 7,9% .
Με αυτόν τον τρόπο, οδήγησαν τις αποδόσεις του χρέους της Αργεντινής πολύ κάτω από τις οικονομικές, χρηματοπιστωτικές και ρευστοποιητικές συνθήκες, γεγονός που ενθάρρυνε τις οντότητες της Αργεντινής να εκδίδουν ακόμα περισσότερα ομόλογα παρά τις εξασθενημένες θεμελιώδεις αρχές.
Η αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων έχει ενθαρρυνθεί από ασυνήθιστα χαλαρές νομισματικές πολιτικές – μία πολιτική εξαιρετικά χαμηλών (και, στην περίπτωση της ΕΚΤ, αρνητικών) επιτοκίων και προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης - στις προηγμένες οικονομίες.
Συστημικές και σημαντικές κεντρικές τράπεζες (η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η ΕΚΤ) έχουν γίνει οι τελευταίοι παίκτες στο παιχνίδι ευθυνών της Αργεντινής.
Επιπλέον, επηρεαζόμενοι από χρόνια ισχυρής στήριξης από την κεντρική τράπεζα για αγορές περιουσιακών στοιχείων, οι επενδυτές έχουν προετοιμαστεί να αναμένουν άφθονη και προβλέψιμη ρευστότητα - έναν συνεπή «κοινό παγκόσμιο παράγοντα - για να αντισταθμίσουν κάθε είδους ατομικές πιστωτικές αδυναμίες.
Και αυτό το φαινόμενο έχει τονισθεί από τον πολλαπλασιασμό των παθητικών επενδύσεων, με την πλειονότητα των δεικτών που ευνοούν έντονα τις εξαιρετικές αγοραίες αξίες (ως εκ τούτου, όσο μεγαλύτερο είναι το χρέος μιας αναδυόμενης αγοράς, όπως η Αργεντινή, τόσο μεγαλύτερο είναι το βάρος σε πολλούς δείκτες).
Στη συνέχεια, υπάρχει το ΔΝΤ, το οποίο επέστρεψε αμέσως για να βοηθήσει την Αργεντινή, όταν οι αποκλίσεις της εσωτερικής πολιτικής προκαλούσαν νευρικότητα στους επενδυτές το 2018.
Μέχρι στιγμής, η Αργεντινή έχει λάβει 44 δισεκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο της μεγαλύτερης συμφωνίας χρηματοδότησης του ΔΝΤ.
Ωστόσο, από την πρώτη μέρα, το πρόγραμμα του ΔΝΤ έχει επικριθεί για τις εκτιμήσεις του σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της Αργεντινής και την πορεία της για μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα.
Όπως συμβαίνει, τα ίδια ζητήματα βασανίζουν τις προηγούμενες προσπάθειες του ΔΝΤ στην Αργεντινή, συμπεριλαμβανομένης της ταραχώδους περιόδου που προηγήθηκε της αδυναμίας που οδήγησε στο 2001.
Όπως και στη δολοφονία του Agatha Christie στο Orient Express, σχεδόν όλοι οι εμπλεκόμενοι έβαλαν το χέρι τους στην συνεχιζόμενη οικονομική και χρηματοπιστωτική καταστροφή της Αργεντινής υποστεί δυσφήμιση και οικονομικές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οικονομικές απώλειες.
Ωστόσο, τα κόστη αυτά είναι φτωχά σε σύγκριση με το τι θα αντιμετωπίσει ο λαός της Αργεντινής, εάν η κυβέρνησή τους δεν κινηθεί γρήγορα - σε συνεργασία με τους ιδιώτες πιστωτές και το ΔΝΤ - για να αντιστρέψει την οικονομική και χρηματοπιστωτική επιδείνωση.
Όποιος κι αν επικρατήσει στις προεδρικές εκλογές του επόμενου μήνα, η κυβέρνηση της Αργεντινής πρέπει να απορρίψει την ιδέα ότι η μόνη επιλογή της κινείται μεταξύ του να αποδεχθεί και να απορρίψει όλες τις απαιτήσεις του ΔΝΤ και των εξωτερικών πιστωτών.
Όπως και η Βραζιλία υπό τον τότε Πρόεδρο Luis Inácio Lula da Silva το 2002, η Αργεντινή πρέπει να ξεκινήσει μια τρίτη πορεία, αναπτύσσοντας ένα πρόγραμμα προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων που επικεντρώνεται στην προστασία των πιο ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας.
Με επαρκή εξαγορά από εγχώριες εκλογικές περιφέρειες, ένα τέτοιο πρόγραμμα θα προσφέρει μια ευθυγραμμισμένη με τα κίνητρα πορεία για την Αργεντινή να συνεχίσει την ανάκαμψή της σε συνεργασία με τους πιστωτές και το ΔΝΤ.
Δεδομένης της κάμψης της παγκόσμιας οικονομίας και του αυξανόμενου κινδύνου παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής μεταβλητότητας, δεν υπάρχει χρόνος για σπατάλη.
Ο καθένας που συμμετέχει στην Αργεντινή έχει να διαδραματίσει ένα ρόλο στην αποτροπή της επανάληψης ύφεσης και των ατασθαλιών των αρχών της δεκαετίας του 2000.
Η διαχείριση της εγχώριας ανάκαμψης δεν θα είναι εύκολη, αλλά είναι εφικτή - και πολύ καλύτερη από τις εναλλακτικές λύσεις.
wqww.bankingnews.gr
Αν ο πρόεδρος Mauricio Macri εξασφαλίσει μια ακόμη θητεία, δεν πρέπει να χάσει χρόνο για να αντιστρέψει την οικονομική υποβάθμιση της χώρας.
Και δυστυχώς επανέρχεται το ίδιο ερώτημα στην επιφάνεια, όπως και πριν από 18 χρόνια, το 2001: «ποιος οδήγησε εδώ την Αργεντινή;».
Αυτό διερωτάται ο Mohamed A. El-Erian, Επικεφαλής του Παγκόσμιου Συμβουλίου του πρώην αμερικανού προέδρου Barack Obama και προέδρου του Queens’ College του Πανεπιστημίου Cambridge, σε άρθρο του που δημοσιεύει το Project Syndicate.
Στα τέλη του 2001, η χώρα βρέθηκε πάλι σε ένα πολιτικό παιχνίδι απόδοσης ευθυνών το οποίο είχε οδηγήσει την οικονομία της σε αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους της, βαθιά ύφεση με αποτέλεσμα να υποστεί βαρύ πλήγμα η διεθνή αξιοπιστία της για χρόνια.
Πολλοί από τους τότε υπαίτιους και υποψήφιους για το παιχνίδι θύτη και θύματος έχουν επιστρέψει, όπως έχουν μπει στο παιχνίδι και πολλοί νέοι.
Το κακό είναι ότι όλοι τους, επαναλαμβάνουν μια τραγωδία που μπορεί να αποφευχθεί.
Μετά από μια κακή πρώτη εκλογική έκβαση, ο Αργεντινός πρόεδρος Mauricio Macri βρίσκει τον εαυτό του να ξεκινά μια ακόμη θητεία υπό οικονομικές συνθήκες, τις οποίες είχε υποσχεθεί πως ποτέ δεν θα ξαναζούσε η Αργεντινή.
Η χώρα επέβαλε capital controls και ανακοίνωσε την αναπροσαρμογή των πληρωμών του χρέους της.
Τα κρατικά της ομόλογα έχουν υποβαθμιστεί σε περιοχή junk από την Moody's και Standard & Poor's την έχει αξιολογήσει υπό επιλεκτική χρεοκοπία.
Μια βαθιά ύφεση βρίσκεται σε εξέλιξη, ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός και είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει άνοδος της φτώχειας.
Δεν πέρασαν ούτε τέσσερα χρόνια από τότε που ανέλαβε καθήκοντα και άρχισε να ακολουθεί μια μεταρρυθμιστική ατζέντα την οποία επαινούσε ευρέως η διεθνής κοινότητα.
Όμως, από τότε, η χώρα έχει αντιμετωπίσει προβλήματα και έχει γίνει αποδέκτης υποστήριξης σε βαθμό ρεκόρ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το θέμα είναι ότι η Αργεντινή ξαναζεί την κρίση για τον απλό λόγο ότι δεν έχει αλλάξει αρκετά μετά την τελευταία κατάρρευση.
Ως εκ τούτου, τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας παρέμειναν ευάλωτα σε εσωτερικές και εξωτερικές διαταραχές.
Αν και έχουν δεσμευθεί για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές αρχές της Αργεντινής έχουν κάνει και πολλά λάθη που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Η δημοσιονομική πειθαρχία και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν εφαρμοστεί άνισα και η κεντρική τράπεζα σε κρίσιμες περιπτώσεις, οι κινήσεις της ήταν τέτοιες που απλά εξανέμιζαν την αξιοπιστία της.
Περισσότερο στο σημείο αυτό, οι αρχές της Αργεντινής υπέκυψαν στον ίδιο πειρασμό που υπέπεσαν και οι προκάτοχοί της.
Σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν τις βραδύτερες από τις αναμενόμενες βελτιώσεις της του εγχώριου δυναμικού, ανέβασαν υπερβολικά το χρέος σε ξένο νόμισμα, επιδεινώνοντας αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «προπατορικό αμάρτημα»: την νομισματική αναντιστοιχία μεταξύ περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, καθώς και μεταξύ εσόδων και εξυπηρετήσης χρέους.
Ακόμη χειρότερο, το χρέος αυτό είχε αναληφθεί όχι μόνο από έμπειρους επενδυτές αναδυόμενων αγορών αλλά και από «επενδυτές τουρίστες» που αναζητούσαν αποδόσεις υψηλότερες από τις διαθέσιμες στις εγχώριες αγορές τους.
Οι τελευταίοι τείνουν να μην έχουν επαρκείς γνώσεις σχετικά με την κλάση των περιουσιακών στοιχείων στην οποία δραστηριοποιούνται και έτσι είναι πασίγνωστες για τη συμβολή τους στην υπέρβαση των τιμών - τόσο προς τα πάνω όσο και προς τα κάτω.
Ανεξαρτήτως της ιστορίας της χρόνιας μεταβλητότητας και της επεισοδιακής έλλειψης ρευστότητας της Αργεντινής - συμπεριλαμβανομένων των οκτώ προηγούμενων αθετήσων πληρωμών χρέους - οι επενδυτές έτρεψαν να τοποθετηθούν στο χρέος της χώρας και των εταιρειών της, συμπεριλαμβανομένου ενός 100ετούς ομολόγου το οποίο συγκέντρωσε 2,75 δισεκατομμύρια δολάρια με επιτόκιο μόλις 7,9% .
Με αυτόν τον τρόπο, οδήγησαν τις αποδόσεις του χρέους της Αργεντινής πολύ κάτω από τις οικονομικές, χρηματοπιστωτικές και ρευστοποιητικές συνθήκες, γεγονός που ενθάρρυνε τις οντότητες της Αργεντινής να εκδίδουν ακόμα περισσότερα ομόλογα παρά τις εξασθενημένες θεμελιώδεις αρχές.
Η αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων έχει ενθαρρυνθεί από ασυνήθιστα χαλαρές νομισματικές πολιτικές – μία πολιτική εξαιρετικά χαμηλών (και, στην περίπτωση της ΕΚΤ, αρνητικών) επιτοκίων και προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης - στις προηγμένες οικονομίες.
Συστημικές και σημαντικές κεντρικές τράπεζες (η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η ΕΚΤ) έχουν γίνει οι τελευταίοι παίκτες στο παιχνίδι ευθυνών της Αργεντινής.
Επιπλέον, επηρεαζόμενοι από χρόνια ισχυρής στήριξης από την κεντρική τράπεζα για αγορές περιουσιακών στοιχείων, οι επενδυτές έχουν προετοιμαστεί να αναμένουν άφθονη και προβλέψιμη ρευστότητα - έναν συνεπή «κοινό παγκόσμιο παράγοντα - για να αντισταθμίσουν κάθε είδους ατομικές πιστωτικές αδυναμίες.
Και αυτό το φαινόμενο έχει τονισθεί από τον πολλαπλασιασμό των παθητικών επενδύσεων, με την πλειονότητα των δεικτών που ευνοούν έντονα τις εξαιρετικές αγοραίες αξίες (ως εκ τούτου, όσο μεγαλύτερο είναι το χρέος μιας αναδυόμενης αγοράς, όπως η Αργεντινή, τόσο μεγαλύτερο είναι το βάρος σε πολλούς δείκτες).
Στη συνέχεια, υπάρχει το ΔΝΤ, το οποίο επέστρεψε αμέσως για να βοηθήσει την Αργεντινή, όταν οι αποκλίσεις της εσωτερικής πολιτικής προκαλούσαν νευρικότητα στους επενδυτές το 2018.
Μέχρι στιγμής, η Αργεντινή έχει λάβει 44 δισεκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο της μεγαλύτερης συμφωνίας χρηματοδότησης του ΔΝΤ.
Ωστόσο, από την πρώτη μέρα, το πρόγραμμα του ΔΝΤ έχει επικριθεί για τις εκτιμήσεις του σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της Αργεντινής και την πορεία της για μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα.
Όπως συμβαίνει, τα ίδια ζητήματα βασανίζουν τις προηγούμενες προσπάθειες του ΔΝΤ στην Αργεντινή, συμπεριλαμβανομένης της ταραχώδους περιόδου που προηγήθηκε της αδυναμίας που οδήγησε στο 2001.
Όπως και στη δολοφονία του Agatha Christie στο Orient Express, σχεδόν όλοι οι εμπλεκόμενοι έβαλαν το χέρι τους στην συνεχιζόμενη οικονομική και χρηματοπιστωτική καταστροφή της Αργεντινής υποστεί δυσφήμιση και οικονομικές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οικονομικές απώλειες.
Ωστόσο, τα κόστη αυτά είναι φτωχά σε σύγκριση με το τι θα αντιμετωπίσει ο λαός της Αργεντινής, εάν η κυβέρνησή τους δεν κινηθεί γρήγορα - σε συνεργασία με τους ιδιώτες πιστωτές και το ΔΝΤ - για να αντιστρέψει την οικονομική και χρηματοπιστωτική επιδείνωση.
Όποιος κι αν επικρατήσει στις προεδρικές εκλογές του επόμενου μήνα, η κυβέρνηση της Αργεντινής πρέπει να απορρίψει την ιδέα ότι η μόνη επιλογή της κινείται μεταξύ του να αποδεχθεί και να απορρίψει όλες τις απαιτήσεις του ΔΝΤ και των εξωτερικών πιστωτών.
Όπως και η Βραζιλία υπό τον τότε Πρόεδρο Luis Inácio Lula da Silva το 2002, η Αργεντινή πρέπει να ξεκινήσει μια τρίτη πορεία, αναπτύσσοντας ένα πρόγραμμα προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων που επικεντρώνεται στην προστασία των πιο ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας.
Με επαρκή εξαγορά από εγχώριες εκλογικές περιφέρειες, ένα τέτοιο πρόγραμμα θα προσφέρει μια ευθυγραμμισμένη με τα κίνητρα πορεία για την Αργεντινή να συνεχίσει την ανάκαμψή της σε συνεργασία με τους πιστωτές και το ΔΝΤ.
Δεδομένης της κάμψης της παγκόσμιας οικονομίας και του αυξανόμενου κινδύνου παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής μεταβλητότητας, δεν υπάρχει χρόνος για σπατάλη.
Ο καθένας που συμμετέχει στην Αργεντινή έχει να διαδραματίσει ένα ρόλο στην αποτροπή της επανάληψης ύφεσης και των ατασθαλιών των αρχών της δεκαετίας του 2000.
Η διαχείριση της εγχώριας ανάκαμψης δεν θα είναι εύκολη, αλλά είναι εφικτή - και πολύ καλύτερη από τις εναλλακτικές λύσεις.
wqww.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών