Ζούμε το κλείσιμο του πιο χειραγωγημένου, από την Κίνα, επιχειρηματικού κύκλου - η οικονομία της όμως είναι στάσιμη, ο κόσμος είναι «πνιγμένος» στο χρέος, οπότε τα αρνητικά επιτόκια, μόνο καταστροφικές συνέπειες θα έχουν
Η ελπίδα στις αγορές επανήλθε μετά την υιοθέτηση πρόσθετων μέτρων χαλάρωσης από τις κεντρικές τράπεζες με πιο πρόσφατη την ΕΚΤ και την τράπεζα της Κίνας.
Το θέμα είναι ότι η κίνηση αυτή δεν θα βοηθήσει, αλλά θα ωθήσει τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές ακόμη πιο βαθιά την αγκαλιά του χρέους.
Μπορεί πάραυτα, η αύξηση της ρευστότητας να λειτουργήσει αυτή τη φορά;
Η διαθέσιμη επιχειρηματολογία απαντά αρνητικά: «όχι».
Κι αυτό γιατί το πιο πιθανό είναι αυτός ο αναθερμασμένος «παλμός ρευστότητας» να προσφέρει προσωρινή ώθηση στις αγορές, αλλά όχι στην πραγματική οικονομία, καταλήγοντας να είναι ένας εξαιρετικά επικίνδυνος συνδυασμός.
Το τέλος του κύκλου
Η αναδυόμενη οικονομική ύφεση δεν ξεκίνησε ως αποτέλεσμα των εμπορικών ζητημάτων, αλλά μάλλον από τη μείωση των μαζικών μέτρων στήριξης του κινεζικού χρέους που ξεκίνησε από τα τέλη του 2015 μέχρι τον Ιούλιο του 2017.
Αυτά τα μέτρα υλοποιήθηκαω μέσω ενός σκιώδους τραπεζικού τομέα και ιδίως μέσω των οχημάτων χρηματοδότησης της τοπικής αυτοδιοίκησης ή των «LGFVs».
Το 2016, το μέγεθος του σκιώδους τραπεζικού τομέα τριπλασιάστηκε.
Τα κεφάλαια από τον τομέα της σκιώδους τραπεζικής κατευθύνθηκαν προς επενδύσεις υποδομής και στέγασης, υποστηρίζοντας τόσο την κινεζική οικονομία Ponzified όσο και τη σχετική φούσκα των κατοικιών της.
Η επίδραση αυτού του χρέους ορατή σε μια απότομη άνοδο του κινεζικού βασικού οικονομικού δείκτη από τα τέλη του 2015 έως το καλοκαίρι του 2017, ακολουθούμενη από αύξηση των δεικτών άλλων χωρών (Σχήμα 1).
Στην ουσία, η Κίνα έριξε την παγκόσμια οικονομία πίσω από το χείλος της ύφεσης.
Γιατί η Κίνα σταμάτησε τα προγράμματα στήριξης;
Για τους εξής λόγους.
Κατ'αρχάς, η Κίνα με τους χειρισμούς της διόγκωσε την ήδη μεγάλη φούσκα του χρέους της, που χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση μη παραγωγικών επενδύσεων, η οποία έχει καταλήξει σε δεύτερη φάση στη στασιμότητα της αύξησης της παραγωγικότητας της (Σχήμα 2).
Η κινεζική ηγεσία γνώριζε ήδη από το 2017 ότι ήταν ο αμείλικτος ρυθμός με τον οποίο αυξανόταν το χρέος, που οδήγησε τη χώρα σε κρίση χρέους.
Έτσι, μετά το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας τον Οκτώβριο του 2017 (στην πραγματικότητα γύρω στους δύο μήνες νωρίτερα) η παγκόσμια οικονομία άρχισε να επιβραδύνεται.
Και αυτό είναι ορατό στους παρακάτω δείκτες.
Οι Κινέζοι ηγέτες πανικοβλήθηκαν αφού στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου, ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες, ποσοστό 249,5%, μετά από την πτώση που παρουσίαζε για το μεγαλύτερο μέρος του 2018.
Σημαντικό είναι ότι, αντίθετα με το 2015/2016, όταν η οικονομία ανταποκρίθηκε στα μέτρα στήριξης, η ανάκαμψη αυτή τη φορά ήταν πιο αργή.
Ο συνδυασμός δημοσιονομικών, πιστωτικών και νομισματικών μέτρων στήριξης στις αρχές του έτους, προκάλεσε μόνο μέτρια αύξηση κατά 6,2% το δεύτερο τρίμηνο, η πιο αργή από το 1992, και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από ιδιωτικές εταιρίες υποδηλώνουν ότι η οικονομική κατάσταση είναι χειρότερη από αυτήν που παρουσιάζουν τα επίσημα στοιχεία.
Η Κίνα φαίνεται ότι έχει φτάσει στο σημείο όπου ένα μέτριο (φυσιολογικό) μέτρο στήριξης, δεν υποστηρίζει πια την πραγματική οικονομία και ένας χειρισμός χρέους όπως το 2015/2016, θα ανεβάσει το ύψος του προκαλώντας κρίση.
Σε απλά λόγια αυτό σημαίνει, ότι ο παγκόσμιος επιχειρηματικός κύκλος βρίσκεται στο τέλος του.
Κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου, οι σχεδιαστές πολιτικής προσπάθησαν να αναβάλλουν την ύφεση με όλα τα δυνατά μέσα.
Ωστόσο η παρούσα επέκταση της οικονομίας μαρτυρά πως ο τρέχων επιχειρηματικός κύκλος είναι ο πλέον χειραγωγημένος.
Τώρα, με την καθοδήγηση της ΕΚΤ και της Fed, οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν και πάλι να δώσουν περισσότερα μέτρα στήριξης.
Στην απελπισία τους, προσπαθούν να ωθήσουν την παγκόσμια οικονομία πίσω στο δρόμο της ανάπτυξης, με περισσότερη χαλάρωση.
Αλλά παραβλέπουν πως:
1. Η Κίνα κινεί αυτόν τον κύκλο και η οικονομία της είναι στάσιμη.
2. Ο κόσμος ήδη «πνιγμένος» στο χρέος.
3. Οι αντισυμβατικές μέθοδοι, όπως τα αρνητικά επιτόκια, έχουν καταστροφικές συνέπειες στον τραπεζικό τομέα και στην πραγματική οικονομία.
Το πρώτο σημείο καθιστά αδύνατο σε οποιαδήποτε νομισματική χαλάρωση να στηρίξει την τρέχουσα οικονομική επέκταση.
Το δεύτερο κάνει τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης ιδιαίτερα αμφισβητήσιμα (ενώ μπορούν να βοηθήσουν για μικρό χρονικό διάστημα).
Το τρίτο είναι το πιο κρίσιμο.
Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας είναι ιδιαίτερα απίθανο να επιβιώσει από βαθύτερα αρνητικά επιτόκια, όπως κατέστησαν σαφές πολλοί μεγάλοι ευρωπαίοι αρχηγοί τραπεζών στις πρόσφατες έκτακτες δημόσιες δηλώσεις τους.
Γνωρίζουμε επίσης ότι τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων («QEs») αυξάνουν την ευπάθεια του τραπεζικού συστήματος.
Οι κεντρικές τράπεζες υπονομεύουν τα θεμέλια της οικονομίας με περισσότερα μέτρα στήριξης, ειδικά στην Ευρώπη.
Το «ανοικτής διάρκειας» QE της ΕΚΤ θα υποσκάψει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρωζώνη και το σύστημα «δύο επιπέδων» είναι απίθανο να καθορίσει τα ζητήματα κερδοφορίας των τραπεζών.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ΕΚΤ, στην πραγματικότητα, καταστρέφει την Ευρώπη με το «μπαζούκα» της.
Η ύφεση και η κρίση έρχονται
Η εκ νέου κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου από τον Μάιο έχει υποβαθμίσει το συναίσθημα του επιχειρείν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ως εκ τούτου, ενήργησε ως επιταχυντής της ύφεσης, και ακόμη και αν οι εμπορικές διαφορές μπορούν να διευθετηθούν γρήγορα, κάτι που είναι απίθανο, η ζημιά το πιο πιθανό είναι να έχει ήδη γίνει.
Επιπλέον, τα πραγματικά ζητήματα πίσω από την παγκόσμια επιβράδυνση είναι η επιδείνωση των εμπορικών διαμαχών.
Τα «ασυνήθιστα μέσα» των κεντρικών τραπεζών σαφώς έχουν σαμποτάρει τη γεννήτρια που οδηγεί στην οικονομική ανάπτυξη, ενώ η μαζική και όλο και μη παραγωγική ώθηση του χρέους από την Κίνα έχει καταστρέψει την παγκόσμια οικονομία.
Εάν η Κίνα και οι κεντρικές τράπεζες κατορθώσουν να αναζωογονήσουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων, αλλά όχι την πραγματική οικονομία, γεγονός πολύ πιθανό, το τελικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο από συντριβή, όπως το 1929.
Έτσι, ενώ τα πρόσθετα μέτρα στήριξης μπορεί να προσφέρουν κάποια ανακούφιση ή ακόμα και βραχυπρόθεσμη ευφορία για τις αγορές, θα είναι μόνο ένας αντικατοπτρισμός, μια «παγίδα ταύρων».
Μετά από μια σύντομη ανόρθωση, η παγκόσμια οικονομία θα συνεχίσει να βυθίζεται, μέχρι να σπάσει το εύθραυστο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και να ακολουθήσουν οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές και η οικονομία.
Και μετά, η κατάρρευση.
www.bankingnews.gr
Το θέμα είναι ότι η κίνηση αυτή δεν θα βοηθήσει, αλλά θα ωθήσει τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές ακόμη πιο βαθιά την αγκαλιά του χρέους.
Μπορεί πάραυτα, η αύξηση της ρευστότητας να λειτουργήσει αυτή τη φορά;
Η διαθέσιμη επιχειρηματολογία απαντά αρνητικά: «όχι».
Κι αυτό γιατί το πιο πιθανό είναι αυτός ο αναθερμασμένος «παλμός ρευστότητας» να προσφέρει προσωρινή ώθηση στις αγορές, αλλά όχι στην πραγματική οικονομία, καταλήγοντας να είναι ένας εξαιρετικά επικίνδυνος συνδυασμός.
Το τέλος του κύκλου
Η αναδυόμενη οικονομική ύφεση δεν ξεκίνησε ως αποτέλεσμα των εμπορικών ζητημάτων, αλλά μάλλον από τη μείωση των μαζικών μέτρων στήριξης του κινεζικού χρέους που ξεκίνησε από τα τέλη του 2015 μέχρι τον Ιούλιο του 2017.
Αυτά τα μέτρα υλοποιήθηκαω μέσω ενός σκιώδους τραπεζικού τομέα και ιδίως μέσω των οχημάτων χρηματοδότησης της τοπικής αυτοδιοίκησης ή των «LGFVs».
Το 2016, το μέγεθος του σκιώδους τραπεζικού τομέα τριπλασιάστηκε.
Τα κεφάλαια από τον τομέα της σκιώδους τραπεζικής κατευθύνθηκαν προς επενδύσεις υποδομής και στέγασης, υποστηρίζοντας τόσο την κινεζική οικονομία Ponzified όσο και τη σχετική φούσκα των κατοικιών της.
Η επίδραση αυτού του χρέους ορατή σε μια απότομη άνοδο του κινεζικού βασικού οικονομικού δείκτη από τα τέλη του 2015 έως το καλοκαίρι του 2017, ακολουθούμενη από αύξηση των δεικτών άλλων χωρών (Σχήμα 1).
Στην ουσία, η Κίνα έριξε την παγκόσμια οικονομία πίσω από το χείλος της ύφεσης.
Γιατί η Κίνα σταμάτησε τα προγράμματα στήριξης;
Για τους εξής λόγους.
Κατ'αρχάς, η Κίνα με τους χειρισμούς της διόγκωσε την ήδη μεγάλη φούσκα του χρέους της, που χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση μη παραγωγικών επενδύσεων, η οποία έχει καταλήξει σε δεύτερη φάση στη στασιμότητα της αύξησης της παραγωγικότητας της (Σχήμα 2).
Η κινεζική ηγεσία γνώριζε ήδη από το 2017 ότι ήταν ο αμείλικτος ρυθμός με τον οποίο αυξανόταν το χρέος, που οδήγησε τη χώρα σε κρίση χρέους.
Έτσι, μετά το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας τον Οκτώβριο του 2017 (στην πραγματικότητα γύρω στους δύο μήνες νωρίτερα) η παγκόσμια οικονομία άρχισε να επιβραδύνεται.
Και αυτό είναι ορατό στους παρακάτω δείκτες.
Οι Κινέζοι ηγέτες πανικοβλήθηκαν αφού στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου, ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,8 ποσοστιαίες μονάδες, ποσοστό 249,5%, μετά από την πτώση που παρουσίαζε για το μεγαλύτερο μέρος του 2018.
Σημαντικό είναι ότι, αντίθετα με το 2015/2016, όταν η οικονομία ανταποκρίθηκε στα μέτρα στήριξης, η ανάκαμψη αυτή τη φορά ήταν πιο αργή.
Ο συνδυασμός δημοσιονομικών, πιστωτικών και νομισματικών μέτρων στήριξης στις αρχές του έτους, προκάλεσε μόνο μέτρια αύξηση κατά 6,2% το δεύτερο τρίμηνο, η πιο αργή από το 1992, και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από ιδιωτικές εταιρίες υποδηλώνουν ότι η οικονομική κατάσταση είναι χειρότερη από αυτήν που παρουσιάζουν τα επίσημα στοιχεία.
Η Κίνα φαίνεται ότι έχει φτάσει στο σημείο όπου ένα μέτριο (φυσιολογικό) μέτρο στήριξης, δεν υποστηρίζει πια την πραγματική οικονομία και ένας χειρισμός χρέους όπως το 2015/2016, θα ανεβάσει το ύψος του προκαλώντας κρίση.
Σε απλά λόγια αυτό σημαίνει, ότι ο παγκόσμιος επιχειρηματικός κύκλος βρίσκεται στο τέλος του.
Κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου, οι σχεδιαστές πολιτικής προσπάθησαν να αναβάλλουν την ύφεση με όλα τα δυνατά μέσα.
Ωστόσο η παρούσα επέκταση της οικονομίας μαρτυρά πως ο τρέχων επιχειρηματικός κύκλος είναι ο πλέον χειραγωγημένος.
Τώρα, με την καθοδήγηση της ΕΚΤ και της Fed, οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν και πάλι να δώσουν περισσότερα μέτρα στήριξης.
Στην απελπισία τους, προσπαθούν να ωθήσουν την παγκόσμια οικονομία πίσω στο δρόμο της ανάπτυξης, με περισσότερη χαλάρωση.
Αλλά παραβλέπουν πως:
1. Η Κίνα κινεί αυτόν τον κύκλο και η οικονομία της είναι στάσιμη.
2. Ο κόσμος ήδη «πνιγμένος» στο χρέος.
3. Οι αντισυμβατικές μέθοδοι, όπως τα αρνητικά επιτόκια, έχουν καταστροφικές συνέπειες στον τραπεζικό τομέα και στην πραγματική οικονομία.
Το πρώτο σημείο καθιστά αδύνατο σε οποιαδήποτε νομισματική χαλάρωση να στηρίξει την τρέχουσα οικονομική επέκταση.
Το δεύτερο κάνει τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης ιδιαίτερα αμφισβητήσιμα (ενώ μπορούν να βοηθήσουν για μικρό χρονικό διάστημα).
Το τρίτο είναι το πιο κρίσιμο.
Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας είναι ιδιαίτερα απίθανο να επιβιώσει από βαθύτερα αρνητικά επιτόκια, όπως κατέστησαν σαφές πολλοί μεγάλοι ευρωπαίοι αρχηγοί τραπεζών στις πρόσφατες έκτακτες δημόσιες δηλώσεις τους.
Γνωρίζουμε επίσης ότι τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων («QEs») αυξάνουν την ευπάθεια του τραπεζικού συστήματος.
Οι κεντρικές τράπεζες υπονομεύουν τα θεμέλια της οικονομίας με περισσότερα μέτρα στήριξης, ειδικά στην Ευρώπη.
Το «ανοικτής διάρκειας» QE της ΕΚΤ θα υποσκάψει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρωζώνη και το σύστημα «δύο επιπέδων» είναι απίθανο να καθορίσει τα ζητήματα κερδοφορίας των τραπεζών.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ΕΚΤ, στην πραγματικότητα, καταστρέφει την Ευρώπη με το «μπαζούκα» της.
Η ύφεση και η κρίση έρχονται
Η εκ νέου κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου από τον Μάιο έχει υποβαθμίσει το συναίσθημα του επιχειρείν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ως εκ τούτου, ενήργησε ως επιταχυντής της ύφεσης, και ακόμη και αν οι εμπορικές διαφορές μπορούν να διευθετηθούν γρήγορα, κάτι που είναι απίθανο, η ζημιά το πιο πιθανό είναι να έχει ήδη γίνει.
Επιπλέον, τα πραγματικά ζητήματα πίσω από την παγκόσμια επιβράδυνση είναι η επιδείνωση των εμπορικών διαμαχών.
Τα «ασυνήθιστα μέσα» των κεντρικών τραπεζών σαφώς έχουν σαμποτάρει τη γεννήτρια που οδηγεί στην οικονομική ανάπτυξη, ενώ η μαζική και όλο και μη παραγωγική ώθηση του χρέους από την Κίνα έχει καταστρέψει την παγκόσμια οικονομία.
Εάν η Κίνα και οι κεντρικές τράπεζες κατορθώσουν να αναζωογονήσουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων, αλλά όχι την πραγματική οικονομία, γεγονός πολύ πιθανό, το τελικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο από συντριβή, όπως το 1929.
Έτσι, ενώ τα πρόσθετα μέτρα στήριξης μπορεί να προσφέρουν κάποια ανακούφιση ή ακόμα και βραχυπρόθεσμη ευφορία για τις αγορές, θα είναι μόνο ένας αντικατοπτρισμός, μια «παγίδα ταύρων».
Μετά από μια σύντομη ανόρθωση, η παγκόσμια οικονομία θα συνεχίσει να βυθίζεται, μέχρι να σπάσει το εύθραυστο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και να ακολουθήσουν οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές και η οικονομία.
Και μετά, η κατάρρευση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών