Υπάρχουν ενδείξεις ότι ίσως γλυτώσαμε μια παγκόσμια ύφεση όμως δεν έχουμε μια δυναμική ανάπτυξη που θα μας επέτρεπε να καθησυχάσουμε
Μόλις τον περασμένο Αύγουστο, οι αγορές εξέφραζαν μεγάλο προβληματισμό για μια σειρά θεματων (UK Brexit, εμπορικός πόλεμος Αμερικής με την Κίνας\, αρνητική καμπύλη επιτοκίων κλπ).
Η ξεκάθαρη επιλογή του Μπόρις Τζόνσον για μια ομαλή έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, η όλο και πιο πιθανή εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, αλλά και οι τρεις περικοπές των επιτοκίων από την FED, παρά την αρχική της αντίρρηση, έδωσαν ώθηση στις μετοχές παγκοσμίως, κι έτσι η δεύτερη δεκαετία τού 21 ου αιώνα έκλεισε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ίσως γλυτώσαμε μια παγκόσμια ύφεση. Το σίγουρο πάντως είναι ότι δεν έχουμε μια δυναμική ανάπτυξη που θα μας επέτρεπε να καθησυχάσουμε.
Ποιά είναι εκείνα τα σημεία που δεν επιτρέπουν εφησυχασμό τη νέα χρονιά;
1) Παρά τις συνολικά τρεις μειώσει επιτοκίων από την FED κατά το 2019, η καμπύλη απόδοσης επιτοκίων έγινε από αρνητική επίπεδη αλλά ρέπει προς μια αρνητική κατεύθυνση.
2) Ο δείκτης καταναλωτή στις ΗΠΑ είχε την μεγαλύτερη πτώση τής τελευταίας επταετίας.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι καταναλωτές φοβούνται κάποια απότομη πτώση στην οικονομία και είναι πιο προσεκτικοί στις αγορές τους.
Η μεγάλη πτώση τού δείκτη καταναλωτή είναι καθαρός προ-υφεσιακός δείκτης.
3) Τον Νοέμβριο τού 2019, η μηνιαία αύξηση κατασχέσεων ενυπόθηκων κατοικιών αυξήθηκε κατά 14% - η υψηλότερη από το 2008, ενώ το 30% ενυπόθηκων δανείων που έχουν αναδιαρθρωθεί, εντός 6 μηνών δηλώνουν αδυναμία πληρωμής΄ ενόσω το κόστος των 30ετων ενυπόθηκων δάνειων είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, αυτό δεν μπορεί να αιτιολογηθεί, παρά μόνο από το ότι έχουμε εισέλθει σε μια φούσκα ενυπόθηκων δανείων ανάλογη τού 2007-2008.
4) Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής έπεσε για τέταρτον μήνα στην σειρά τον περασμένο Δεκέμβριο, φτάνοντας το 48% - τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2009. Τα επίπεδα κάτω τού 50% υποδεικνύουν συρρίκνωση τής οικονομίας και ύφεση στους επόμενους 12-18 μήνες.
5) Ο δείκτης Παγκόσμιου εμπορίου για το 2019 θα κλείσει κοντά στο 1.2%, το χειρότερο αποτέλεσμα από το 2009, και πολύ κάτω από το 2.6% που ανέμενε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου.
Προφανώς ο εμπορικός πόλεμος έχει την μεγαλύτερη ευθύνη γι αυτό το αποτέλεσμα.
6) Τα υψηλά στελέχη των αμερικανικών εταιριών πούλησαν μετοχές των εταιριών τους αξίας μεγαλύτερης από 10 δις δολλάρια. Αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο από το 2004 και φανερώνει την καχυποψία που δείχνουν τα στελέχη αυτά ως προς τις μελλοντικές αποδόσεις των εταιριών τους.
7) Στα τέλη Νοεμβρίου, ο Γουώρεν Μπάφετ είχε 128 δις δολάρια σε μετρητά - τα περισσότερα για την τελευταία δεκαετία. Επισπρόσθετα, δεν αγοράζει μετοχές των εταιριών του, σε αντίθεση με την καθιερωμένη πρακτική των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ τελευταια.
8) Πριν από μόλις δύο μήνες, η JP Morgan άλλαξε το ισοζύγιό της, όταν πούλησε δάνεια αξίας 130 δισ και αγόρασε μακροπρόθεσμα ομόλογα αντίστοιχης αξίας, γεγονός που πέρασε σχετικά απαρατήρητο.
Η αλλαγή αυτή, δείχνει ότι η μεγαλύτερη τράπεζα στον κόσμο πιστεύει ότι η Ύφεση είναι πολύ κοντά.
9) Η αγορά Repo στις ΗΠΑ αντιμετώπισε μια μικρή κρίση τον Σεπτέμβριο τού 2019 και ανάγκασε τη FED να παράσχει ρευστότητα στο σύστημα, με την βοήθεια 4 μεγάλων Σούπερ-Συστημικών Τραπεζών, προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. Αυτή η κατάσταση ανάγκασε τη FED, στην ανακοίνωσή της τού Νοεμβρίου, να επισημάνει ‘’την ανησυχία της για την υπερβολική αύξηση τού Εταιρικού χρέους, καθώς και για την αυξημένη συχνότητα διακύμανσης και έλλειψης ρευστότητας στο σύστημα’’.
10) Οι γεωπολιτικοι κυνδυνοι (αναφλεξη στην Μεση Ανατολη, Βορεια Κορεα κλπ) βεβαια είναι παντα οι ασταθμητοι παραγοντες που μπορουν να προκαλεσουν σε ένα αποτομο βαθεμα της Παγκοσμιας οικονομιας και μεγαλη πτωση των αγορων.
Ενδεικτικο της αβεβαιοτητας είναι ότι στην Βρετανία δυο Real Estate Funds (M&G, Aberdeen) απογόρευσαν την περεταίρω ρευστοποίηση μετοχών, λόγω έλλειψης ρευστότητας.
Μην ξεχνάμε ότι η κατάρρευση τής Lehman το 2008 ήρθε από έλλεψη ρευστότητας και όχι κεφαλαίων.
Παρόλα αυτά, οι επενδυτές μετοχών δείχνουν ατάραχοι, με τον Dow Jones να έχει μια από τις καλύτερες χρονιές σε απόδοση από την προηγούμενη κρίση, κοντά στα 25%.
Προφανώς, η άνοδος αυτή έχει βοηθηθεί από την επαναγορά ίδιων μετοχών των εταιριών (ανω των $ 1.5 τρις κατά τα δυο τελευταια χρονια), που είναι η υψηλότερη από το 2007.
Επιγραμματικά, το βασικό σενάριο για την παγκόσμια ανάπτυξη κατά το 2020, που σημαίνει την είσοδο της τρίτης δεκαετίας αυτού τού αιώνα, είναι μάλλον μια μέτρια αύξηση κοντά στο 2.5%. Αυτό, σε περίπτωση που συντρέξει να μην προκύψουν έντονοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, έχουμε ομαλή συνέχεια στην έξοδο τής Βρετανίας από την ΕΕ, αναμενόμενο αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ κα.
Ειδικότερα, για τις ΗΠΑ αναμένεται αύξηση τού ΑΕΠ λίγο χαμηλότερη τού 2%, ενώ στη ΕΕ ακόμα χαμηλότερη, κοντά στο 1%.
Στην Κίνα, μετά από 30 χρόνια δυναμικης ανάπτυξης, θα δούμε ΑΕΠ χαμηλότερο τού 6%.
Σε ένα πενιχρο αναπτυξιακα περιβάλλον με χαμηλά, ακόμα και αρνητικά επιτόκια, είναι επόμενο ότι τα ομόλογα θα κυριαρχούν έναντι των μετοχών στις επενδύσεις.
Ο χρυσός θα συνεχίσει την άνοδό του και την επόμενη χρονιά, παραμένοντας η κυρίαρχη επένδυση των Κεντρικών Τραπεζών για τα 3 τελευταία χρόνια.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, οι κινήσεις της νέας κυβέρνησης για την διαμόρφωση ενός φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος έχουν ήδη αποδώσει σε όλα τα επίπεδα.
Τα ελληνικά ομόλογα θα συνεχίσουν να έχουν χαμηλές αποδόσεις, δίνοντας ταυτόχρονα στον εταιρικό τομέα την δυνατότητα, μετά από πάρα πολλά χρόνια, να δανειστεί σε χαμηλά επίπεδα, ώστε να μπορεί να ανταγωνιστεί επάξια την διεθνή αγορά.
Το ελληνικό χρηματιστήριο, επίσης για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεπεράσει τις 1000 μονάδες και να διατηρήσει ψηλές αποδόσεις για τους επενδυτές του.
Το ΑΕΠ τής χώρας έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεπεράσει το 2,5% και η Ελλάδα να αναδειχθεί η αγαπημένη των αγορών.
Οι τράπεζες θα εστιάσουν ξεκάθαρα στην μείωση τού πορτοφολιού των NPEs, είτε μέσω τού μηχανισμού Ηρακλής ή ακόμα και με απευθείας πωλήσεις πορτοφολιών.
Οι δύο κίνδυνοι που μπορεί να αναστείλουν ή να επιβραδύνουν την πιο πάνω πρόοδο για την ελληνική οικονομία, είναι μια απότομη είσοδος τής παγκόσμιας οικονομίας σε ύφεση ή ένα θερμό επεισόδιο με την Τουρκία.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθυνων Συμβουλος
StormHarbour London
Προεδρος
EuPraxis FSI, Αθηνα
Επισκεπτης Καθηγητης
Rutgers Graduate School NJ, USA
www.bankingnews.gr
Η ξεκάθαρη επιλογή του Μπόρις Τζόνσον για μια ομαλή έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, η όλο και πιο πιθανή εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, αλλά και οι τρεις περικοπές των επιτοκίων από την FED, παρά την αρχική της αντίρρηση, έδωσαν ώθηση στις μετοχές παγκοσμίως, κι έτσι η δεύτερη δεκαετία τού 21 ου αιώνα έκλεισε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ίσως γλυτώσαμε μια παγκόσμια ύφεση. Το σίγουρο πάντως είναι ότι δεν έχουμε μια δυναμική ανάπτυξη που θα μας επέτρεπε να καθησυχάσουμε.
Ποιά είναι εκείνα τα σημεία που δεν επιτρέπουν εφησυχασμό τη νέα χρονιά;
1) Παρά τις συνολικά τρεις μειώσει επιτοκίων από την FED κατά το 2019, η καμπύλη απόδοσης επιτοκίων έγινε από αρνητική επίπεδη αλλά ρέπει προς μια αρνητική κατεύθυνση.
2) Ο δείκτης καταναλωτή στις ΗΠΑ είχε την μεγαλύτερη πτώση τής τελευταίας επταετίας.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι καταναλωτές φοβούνται κάποια απότομη πτώση στην οικονομία και είναι πιο προσεκτικοί στις αγορές τους.
Η μεγάλη πτώση τού δείκτη καταναλωτή είναι καθαρός προ-υφεσιακός δείκτης.
3) Τον Νοέμβριο τού 2019, η μηνιαία αύξηση κατασχέσεων ενυπόθηκων κατοικιών αυξήθηκε κατά 14% - η υψηλότερη από το 2008, ενώ το 30% ενυπόθηκων δανείων που έχουν αναδιαρθρωθεί, εντός 6 μηνών δηλώνουν αδυναμία πληρωμής΄ ενόσω το κόστος των 30ετων ενυπόθηκων δάνειων είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, αυτό δεν μπορεί να αιτιολογηθεί, παρά μόνο από το ότι έχουμε εισέλθει σε μια φούσκα ενυπόθηκων δανείων ανάλογη τού 2007-2008.
4) Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής έπεσε για τέταρτον μήνα στην σειρά τον περασμένο Δεκέμβριο, φτάνοντας το 48% - τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2009. Τα επίπεδα κάτω τού 50% υποδεικνύουν συρρίκνωση τής οικονομίας και ύφεση στους επόμενους 12-18 μήνες.
5) Ο δείκτης Παγκόσμιου εμπορίου για το 2019 θα κλείσει κοντά στο 1.2%, το χειρότερο αποτέλεσμα από το 2009, και πολύ κάτω από το 2.6% που ανέμενε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου.
Προφανώς ο εμπορικός πόλεμος έχει την μεγαλύτερη ευθύνη γι αυτό το αποτέλεσμα.
6) Τα υψηλά στελέχη των αμερικανικών εταιριών πούλησαν μετοχές των εταιριών τους αξίας μεγαλύτερης από 10 δις δολλάρια. Αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο από το 2004 και φανερώνει την καχυποψία που δείχνουν τα στελέχη αυτά ως προς τις μελλοντικές αποδόσεις των εταιριών τους.
7) Στα τέλη Νοεμβρίου, ο Γουώρεν Μπάφετ είχε 128 δις δολάρια σε μετρητά - τα περισσότερα για την τελευταία δεκαετία. Επισπρόσθετα, δεν αγοράζει μετοχές των εταιριών του, σε αντίθεση με την καθιερωμένη πρακτική των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ τελευταια.
8) Πριν από μόλις δύο μήνες, η JP Morgan άλλαξε το ισοζύγιό της, όταν πούλησε δάνεια αξίας 130 δισ και αγόρασε μακροπρόθεσμα ομόλογα αντίστοιχης αξίας, γεγονός που πέρασε σχετικά απαρατήρητο.
Η αλλαγή αυτή, δείχνει ότι η μεγαλύτερη τράπεζα στον κόσμο πιστεύει ότι η Ύφεση είναι πολύ κοντά.
9) Η αγορά Repo στις ΗΠΑ αντιμετώπισε μια μικρή κρίση τον Σεπτέμβριο τού 2019 και ανάγκασε τη FED να παράσχει ρευστότητα στο σύστημα, με την βοήθεια 4 μεγάλων Σούπερ-Συστημικών Τραπεζών, προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. Αυτή η κατάσταση ανάγκασε τη FED, στην ανακοίνωσή της τού Νοεμβρίου, να επισημάνει ‘’την ανησυχία της για την υπερβολική αύξηση τού Εταιρικού χρέους, καθώς και για την αυξημένη συχνότητα διακύμανσης και έλλειψης ρευστότητας στο σύστημα’’.
10) Οι γεωπολιτικοι κυνδυνοι (αναφλεξη στην Μεση Ανατολη, Βορεια Κορεα κλπ) βεβαια είναι παντα οι ασταθμητοι παραγοντες που μπορουν να προκαλεσουν σε ένα αποτομο βαθεμα της Παγκοσμιας οικονομιας και μεγαλη πτωση των αγορων.
Ενδεικτικο της αβεβαιοτητας είναι ότι στην Βρετανία δυο Real Estate Funds (M&G, Aberdeen) απογόρευσαν την περεταίρω ρευστοποίηση μετοχών, λόγω έλλειψης ρευστότητας.
Μην ξεχνάμε ότι η κατάρρευση τής Lehman το 2008 ήρθε από έλλεψη ρευστότητας και όχι κεφαλαίων.
Παρόλα αυτά, οι επενδυτές μετοχών δείχνουν ατάραχοι, με τον Dow Jones να έχει μια από τις καλύτερες χρονιές σε απόδοση από την προηγούμενη κρίση, κοντά στα 25%.
Προφανώς, η άνοδος αυτή έχει βοηθηθεί από την επαναγορά ίδιων μετοχών των εταιριών (ανω των $ 1.5 τρις κατά τα δυο τελευταια χρονια), που είναι η υψηλότερη από το 2007.
Επιγραμματικά, το βασικό σενάριο για την παγκόσμια ανάπτυξη κατά το 2020, που σημαίνει την είσοδο της τρίτης δεκαετίας αυτού τού αιώνα, είναι μάλλον μια μέτρια αύξηση κοντά στο 2.5%. Αυτό, σε περίπτωση που συντρέξει να μην προκύψουν έντονοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, έχουμε ομαλή συνέχεια στην έξοδο τής Βρετανίας από την ΕΕ, αναμενόμενο αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ κα.
Ειδικότερα, για τις ΗΠΑ αναμένεται αύξηση τού ΑΕΠ λίγο χαμηλότερη τού 2%, ενώ στη ΕΕ ακόμα χαμηλότερη, κοντά στο 1%.
Στην Κίνα, μετά από 30 χρόνια δυναμικης ανάπτυξης, θα δούμε ΑΕΠ χαμηλότερο τού 6%.
Σε ένα πενιχρο αναπτυξιακα περιβάλλον με χαμηλά, ακόμα και αρνητικά επιτόκια, είναι επόμενο ότι τα ομόλογα θα κυριαρχούν έναντι των μετοχών στις επενδύσεις.
Ο χρυσός θα συνεχίσει την άνοδό του και την επόμενη χρονιά, παραμένοντας η κυρίαρχη επένδυση των Κεντρικών Τραπεζών για τα 3 τελευταία χρόνια.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, οι κινήσεις της νέας κυβέρνησης για την διαμόρφωση ενός φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος έχουν ήδη αποδώσει σε όλα τα επίπεδα.
Τα ελληνικά ομόλογα θα συνεχίσουν να έχουν χαμηλές αποδόσεις, δίνοντας ταυτόχρονα στον εταιρικό τομέα την δυνατότητα, μετά από πάρα πολλά χρόνια, να δανειστεί σε χαμηλά επίπεδα, ώστε να μπορεί να ανταγωνιστεί επάξια την διεθνή αγορά.
Το ελληνικό χρηματιστήριο, επίσης για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεπεράσει τις 1000 μονάδες και να διατηρήσει ψηλές αποδόσεις για τους επενδυτές του.
Το ΑΕΠ τής χώρας έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεπεράσει το 2,5% και η Ελλάδα να αναδειχθεί η αγαπημένη των αγορών.
Οι τράπεζες θα εστιάσουν ξεκάθαρα στην μείωση τού πορτοφολιού των NPEs, είτε μέσω τού μηχανισμού Ηρακλής ή ακόμα και με απευθείας πωλήσεις πορτοφολιών.
Οι δύο κίνδυνοι που μπορεί να αναστείλουν ή να επιβραδύνουν την πιο πάνω πρόοδο για την ελληνική οικονομία, είναι μια απότομη είσοδος τής παγκόσμιας οικονομίας σε ύφεση ή ένα θερμό επεισόδιο με την Τουρκία.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθυνων Συμβουλος
StormHarbour London
Προεδρος
EuPraxis FSI, Αθηνα
Επισκεπτης Καθηγητης
Rutgers Graduate School NJ, USA
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών