Οι 6 λόγοι που θα οδηγήσουν σε διπλή ύφεση έως το 2022... και οι 6 αισιόδοξοι παράγοντες για την διεθνή οικονομία
Τα δυνητικά σενάρια για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας μεταξύ 2020 και 2022 αναλύει η Nevins Research εταιρία οικονομικών αναλύσεων στις ΗΠΑ.
Οι άνθρωποι όταν καταγράφονται αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης θεωρούν ότι ξεκινάει ύφεση και όταν οι οικονομίες ανακάμπτουν μετά από ένα σοκ, θεωρούν ότι ξεκινάει μια περίοδος ανάκαμψης.
Οι οικονομικοί κύκλοι πλέον δεν έχουν καμία σχέση με το παρελθόν, συνήθως κάθε οικονομικός κύκλος κρατάει 8 με 10 χρόνια αλλά τώρα με την ποσοτική χαλάρωση όλα έχουν αλλάξει.
Το ίδιο ισχύει και για τον επιχειρηματικό κύκλο.
Τι θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον;
Θα μπορούσαμε να φτάσουμε σε πολύ βαθειά ύφεση το 2020, και στην συνέχεια η ανάκαμψη να είναι τόσο αδύναμη που θα χρειάζονταν αρκετά χρόνια για να φθάσουν οι οικονομίες σε επίπεδα προ κορωνοιού.
Ας εξετάσουμε λοιπόν πώς μπορεί να ξεδιπλωθεί η οικονομία σε έναν ορίζοντα - ας πούμε, τρία χρόνια από το 2020 έως το 2022 -.
Θα εξετάσουμε τους λόγους για τους οποίους η κατάστασή μας είναι πραγματικά, πολύ κακή και, στη συνέχεια, θα σκεφτούμε γιατί ίσως να μην είναι τόσο άσχημα τα πράγματα.
Θα συγκρίνουμε τις εκτιμήσεις ας σε σχέση με την περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ειδικά με την κρίσιμη οικονομική περίοδο του 2008 έως το 2010.
Γιατί αυτή είναι η χειρότερη οικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Ύφεση
Οι λόγοι είναι οι εξής
Πρώτος λόγος:
Πρόκειται για «διπλή ύφεση»
Ας ληφθεί υπόψη ότι οι δέκα τελευταίες κρίσεις π.χ. στις ΗΠΑ προκλήθηκαν κυρίως από τέσσερις κατηγορίες δαπανών: επαγγελματικός εξοπλισμός, εμπορικά ακίνητα, κτίρια κατοικιών και διαρκή καταναλωτικά αγαθά.
Εάν απομονώσουμε μόνο τα σκαμπανεβάσματα αυτών των τεσσάρων κατηγοριών το ιστορικό του επιχειρηματικού κύκλου δεν είναι διακριτό από την πραγματική ιστορία.
Επιπλέον, αυτές οι τέσσερις κατηγορίες αντιπροσωπεύουν συνήθως λιγότερο από το ένα τέταρτο της οικονομίας.
Το 2019, αποτελούσαν το 19,5% του ΑΕΠ των ΗΠΑ
Επαγγελματικός εξοπλισμός: 5,8%
Εμπορικά ακίνητα: 2,9%
Κτίρια κατοικιών: 3,7%
Διαρκή καταναλωτικά αγαθά: 7,1%
Έτσι, ένα κομμάτι της οικονομίας που αντιστοιχεί στο 19,5% του ΑΕΠ εξηγεί το πρώτο μέρος της διπλής ύφεσης και γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ και η Ευρώπη βρίσκονται σε ύφεση, επειδή οι συνηθισμένοι πρόδρομοι δείκτες έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα, τα επιχειρηματικά κέρδη έχουν επιθετικά συρρικνωθεί, αυστηρότερα πρότυπα δανείων, εκτεταμένες απώλειες θέσεων εργασίας και καθυστερήσεις πληρωμών.
Με τους συνηθισμένους πρόδρομους δείκτες, μπορούμε να περιμένουμε απότομη συρρίκνωση και στις τέσσερις κατηγορίες που εξετάζονται.
Το δεύτερο μέρος της διπλής ύφεσης είναι ξεχωριστό.
Εξετάστε τα βάρη του ΑΕΠ του 2019 για τις παρακάτω κατηγορίες πρόσθετων δαπανών, που αντιστοιχούν στο 11,3% του ΑΕΠ:
Υπηρεσίες μεταφοράς: 2,2%
Υπηρεσίες αναψυχής: 2,7%
Υπηρεσίες τροφίμων και καταλύματα: 4,8%
Βενζίνη και άλλα ενεργειακά αγαθά: 1,6%
Κάθε μία από τις τέσσερις κατηγορίες έχει συρρικνωθεί πολύ περισσότερο από ποτέ.
Σε κάθε περίπτωση, η δραστηριότητα είναι μόνο ένα κλάσμα από αυτό που ήταν μόλις πριν από τρεις μήνες - πιθανώς λιγότερο από το μισό και ίσως ακόμη και λιγότερο από το ένα τέταρτο. Λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της συρρίκνωσης και αξιολογώντας τα ειδικά βάρη στο αμερικανικό ΑΕΠ, η καταστροφή σε αυτά τα στοιχεία από μόνη της είναι αρκετή για να δημιουργήσει μια ύφεση, ακόμη και χωρίς τις συνήθεις κατηγορίες σταθερών επενδύσεων και διαρκών καταναλωτικών αγαθών.
Αυτό λογίζεται ως διπλή ύφεση.
Το πρώτο μέρος της ύφεσης περιλαμβάνει τις κατηγορίες σταθερών επενδύσεων και διαρκών καταναλωτικών αγαθών (συνολικά 19,5% του ΑΕΠ).
Το δεύτερο μέρος της ύφεσης περιλαμβάνει τις πρόσθετες κατηγορίες (συνολικά 11,3% του ΑΕΠ) που επλήγησαν τους τελευταίους δύο μήνες, παρ΄ ότι έχουν μικρή συμμετοχή στον επιχειρηματικό κύκλο.
Δεύτερος λόγος:
Το επιχειρηματικό κόστος που σχετίζεται με την πανδημία μπορεί να διαρκέσει για χρόνια.
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διαχειριστούν:
-Αλλαγές σε πιο ασφαλείς αλλά υψηλότερου κόστους προμηθευτές (σε απάντηση των εύθραυστων αλυσίδων εφοδιασμού που επλήγησαν από την πανδημία)
-Μέτρα για τη διευκόλυνση της κοινωνικής απόστασης, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων επαγγελματικών χώρων σε ορισμένες περιπτώσεις
- Πιο συχνός και ενδελεχής καθαρισμός επαγγελματικών χώρων
- Εξοπλισμός ατομικής προστασίας για υπαλλήλους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πελάτες
- Κόστος δοκιμών για τον COVID-19
Δυνητικά μεγαλύτερα κόστη και δαπάνες στην ασφάλιση υγείας των εργαζομένων (όταν οι ασφαλιστικές εταιρείες ενσωματώνουν το COVID-19 στις δομές κόστους τους, τα ασφάλιστρα μπορούν να αυξηθούν)
Δυνητικά μεγαλύτερη απουσία των εργαζομένων από τις εργασίες τους (οι υπάλληλοι λένε ότι θα μείνουν στο σπίτι τους ακόμη και με ήπιες ασθένειες, οι εργαζόμενοι που στηρίζονται στις δημόσιες συγκοινωνίες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες προκλήσεις για να εργαστούν με ασφάλεια)
Πιθανή διακοπή στην εργασία όταν οι εργαζόμενοι είναι θετικοί στον κορωνοιό
Μπορούμε μόνο πόσο επίμονο θα είναι αυτό το κόστος.
Αλλά σε ολόκληρη την οικονομία, σίγουρα θα λειτουργήσουν αρνητικά.
Είναι κακές ειδήσεις για τα επιχειρηματικά κέρδη, τον πληθωρισμό.
Τρίτος λόγος:
Η FED
Προχώρησε σε δύο μειώσεις επιτοκίων και τα επιτόκια του δολαρίου μηδενίστηκαν.
Αφού μείωσε τα επιτόκια στο μηδέν, η Fed δεν μπορεί να το μειώσει περαιτέρω χωρίς να εισέλθει στη Ζώνη του Λυκόφωτος των αρνητικών επιτοκίων.
(Σίγουρα, άλλες χώρες έχουν δοκιμάσει αρνητικά επιτόκια, αλλά αποτελεί μεγάλο ρίσκο).
Πως κινήθηκε η Fed με τα επιτόκια κατά τις πέντε τελευταίες ύφεση, από την κορυφή του επιχειρηματικού κύκλου έως τη μέση του κύκλου: -4,8%, - 9,8%, –2,0%, –3,2% και –4,1%.
Επομένως, η μεταβολή των επιτοκίων κατά –1,5% είναι ελάχιστη παρέμβαση έναντι υφέσεων του παρελθόντος.
Τέταρτος λόγος:
Οι πτωχεύσεις θα μπορούσαν να είναι πιο σοβαρές από οποιαδήποτε άλλη ύφεση μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Αναφέρουμε "θα μπορούσε να είναι" γιατί δεν ξέρουμε με σιγουριά, αλλά οι χρεοκοπίες θα είναι μεγάλο πρόβλημα για τους εξής λόγους
-Πρώτον, το κλείσιμο των επιχειρήσεων που αντιστοιχούν στο 11,3% του ΑΕΠ και αποτελούν το δεύτερο μέρος της διπλής ύφεσης σίγουρα θα οδηγήσει σε καταστροφή ρεκόρ σε αυτό το συγκεκριμένο τμήμα της οικονομίας.
-Δεύτερον, η οικονομική δραστηριότητα έχει ήδη συρρικνωθεί πιο έντονα από οποιαδήποτε στιγμή από την εποχή του 1933 και σε αυτήν την περίπτωση, οι επιχειρήσεις έκλεισαν μόνο για μια εβδομάδα.
-Τρίτον, οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις έχουν φορτωθεί απίστευτο χρέος.
Από το 4ο τρίμηνο του 2019 και σε σχέση με το ΑΕΠ, οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ήταν περισσότερο χρεωμένες από ποτέ σε ακαθάριστη βάση (74% του ΑΕΠ).
Εν ολίγοις, οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις εισήλθαν σε αυτήν την κρίση διαθέτοντας πιο ευάλωτους και επικίνδυνους ισολογισμούς.
Πέμπτος Λόγος:
Γνωρίστε την γενιά των zombie.
Τα προγράμματα τόνωσης βοηθούν στην πρόληψη της οικονομικής καταστροφής, αλλά στηρίζουν επίσης εταιρείες που δεν θα ήταν βιώσιμες χωρίς φθηνή χρηματοδότηση με την υποστήριξη της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και του Υπουργείου Οικονομικών.
Ορισμένες από αυτές τις εταιρείες θα συνεχίσουν να αποτυγχάνουν, παρά τη δημόσια υποστήριξη.
Άλλες θα μετατραπούν σε zombie company, ανάλογα με τα δάνεια που μπορούν να εξοφληθούν μόνο εάν λάβουν περισσότερα δάνεια.
Η τρέχουσα κρίση θα μπορούσε να δημιουργήσει τις περισσότερες zombie εταιρίες στην ιστορία.
Έκτος Λόγος:
Ο κίνδυνος του πληθωρισμού είναι ασυνήθιστα υψηλός για μια ύφεση
Η πανδημία αύξησε το επιχειρηματικό κόστος προσθέτοντας διαδικασίες και πολυπλοκότητες που δεν υπήρχαν πριν.
Η αύξηση του επιχειρηματικού κόστους βλάπτει την κερδοφορία, στην αρχή, αλλά τελικά θα πρέπει να έχει κάποια επίδραση στον πληθωρισμό.
Και δεν είναι μόνο αυτό.
Ο πληθωρισμός είναι συνήθως μια επιλογή πολιτικής (είτε εσκεμμένη είτε ακούσια), και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής τείνουν να λαμβάνουν υψηλότερα ρίσκα από οποιαδήποτε στιγμή τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.
Συγκεκριμένα, οι τρέχουσες πολιτικές περιλαμβάνουν άμεσες εισφορές χρηματοδότησης από την Fed στην οικονομία, χωρίς να βελτιώνουν την αγοραστική δύναμη.
Τα προηγούμενα προγράμματα QE απλώς αντικατέστησαν της χρηματοδότηση Fed για χρηματοδότηση από εμπορικές τράπεζες, χωρίς να έχουν σημαντική επίδραση στο σύνολο.
Δεν χρησιμοποιούμε την λανθασμένη λογική των μονεταριστών οικονομολόγων που προέβλεψαν αύξηση του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια των προηγούμενων προγραμμάτων QE της Fed ή της ΕΚΤ, ούτε συμμετείχαμε σε αυτές τις προβλέψεις.
Επίσης, οι προοπτικές για τον πληθωρισμό είναι σχεδόν μονόπλευρες, δεδομένου ότι ορισμένα στοιχεία, όπως το κόστος στέγασης, είναι πλέον λιγότερο πιθανό να αυξηθεί από ότι πρόκειται να παραμείνει σταθερό.
Ο πληθωρισμός παραμείνει κάτω από το 3% τα τελευταία 24 χρόνια, η αύξηση του βασικού πληθωρισμού π.χ. στο 4% θα αποτελούσε σημαντικό γεγονός.
Και αν φτάσουμε εκεί, οι δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές θα γίνουν πιο δύσκολες, τουλάχιστον.
Μετά από πολλά χρόνια αποπληθωρισμού, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα υποχρεωθούν και πάλι να επιλέξουν μεταξύ της εξάλειψης του πληθωρισμού και της διατήρησης της ανάπτυξης.
Γιατί δεν θα είναι η χειρότερη κρίση μετά τη Μεγάλη Ύφεση
Υπάρχουν έξι λόγοι οι τρεις από τους οποίους συγκρίνουν το 2020 με το 2008.
Πρώτος Λόγος:
Οι μεγάλοι 4 κίνδυνοι – οι τιμές ακινήτων, στεγαστικά δάνεια, οικοδομές και εταιρίες real estate – δεν έχουν απειληθεί δομικά.
Η φούσκα των κατοικιών στα μέσα της δεκαετίας του 2000 έφερε μη βιώσιμες τιμές παράλληλα με τη μη βιώσιμη αύξηση του ενυπόθηκου χρέους, της οικοδόμησης κατοικιών.
Λίγο πριν την πανδημία, συγκριτικά, οι τιμές των κατοικιών και η δραστηριότητα στέγασης ήταν βιώσιμες.
Ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίαση των δεδομένων του 2019 σε σύγκριση με τα δεδομένα της «κορυφής» της έκρηξης κατοικιών:
-Τιμές κατοικιών: Αυξήθηκαν 3% το 2019 έναντι –19% το 2008 (μετά την κορυφή στα μέσα του 2006)
-Στεγαστικά δάνεια: 49% του ΑΕΠ το 2019 έναντι 72% το 2007
-Κτίρια κατοικιών: 3,7% του ΑΕΠ το 2019 έναντι 6,6% το 2005
Μπορούμε να συνδέσουμε καθένα από αυτά τα στοιχεία με σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών ή της οικιστικής δραστηριότητας στην ύφεση 2008- 2009 ωστόσο σήμερα οι κίνδυνοι είναι μικρότεροι.
Είναι σαφές ότι οι κίνδυνοι για την ακίνητη περιουσία είναι απίθανο να προκαλέσουν τόσο μεγάλη καταστροφή στην τρέχουσα ύφεση όσο την περίοδο της φούσκας των κατοικιών.
Δεύτερος λόγος:
Μη ορθολογικές νομισματικές πολιτικές;
Το 2008, η FOMC και η FED ανησυχούσαν για μήνες πριν εγκαταλείψουν τις ορθολογικές στρατηγικές τους οι κεντρικές τράπεζες.
Αλλά τέτοιες μακροχρόνιες συζητήσεις έχουν ξεπεραστεί.
Η FED η EKT λαμβάνουν μέτρα πρωτοφανή.
Η νέα πολιτική φαίνεται «φυσιολογική» προκαλεί τον ηθικό κίνδυνο.
Οι παρεμβάσεις της Fed και της ΕΚΤ βραχυκύκλωσαν την οικονομική κρίση που φάνηκε να ξεσπάει τον Μάρτιο.
Τρίτος Λόγος:
Οι τράπεζες έχουν περισσότερα κεφάλαια από ότι το 2008.
Όλοι έχουμε ακούσει την ιστορία για το καλύτερο κεφαλαιοποιημένο τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και αυτό είναι αλήθεια.
Ωστόσο, οι υψηλότεροι δείκτες κεφαλαίου δεν θα εμποδίσουν τις τράπεζες να επιβραδύνουν ή ακόμη και να μειώσουν δραστικά τις δανειοδοτικές τους δραστηριότητες.
(Το έχουν ήδη κάνει.)
Έτσι, το κεφαλαιακό μαξιλάρι είναι μεγαλύτερο και αυτό είναι ωραίο να το έχουμε, αλλά δεν θα σώσει την οικονομία.
Τέταρτος Λόγος:
Ορισμένοι τομείς της οικονομίας βλέπουν εξωπραγματική ζήτηση.
Οι δαπάνες έχουν εξατμιστεί όπως ποτέ άλλοτε σε τμήματα της οικονομίας που αντιστοιχούν συνολικά στο 11,3% του ΑΕΠ.
Τώρα ας εξετάσουμε άλλους τρεις τύπους δαπανών:
-Τρόφιμα και ποτά που αγοράστηκαν για κατανάλωση εκτός καταστήματος (4,8% του ΑΕΠ)
-Άλλα καταναλωτικά προϊόντα (5,6% του ΑΕΠ)
-Υγειονομική περίθαλψη (11,5% του ΑΕΠ)
Οι σταθερές δαπάνες σε αυτούς τους τομείς, που ανέρχονται συνολικά στο 22% του ΑΕΠ, δεν αναιρούν την καταστροφή στους τομείς των μεταφορών, της αναψυχής, των εστιατορίων, των ξενοδοχείων και της ενέργειας.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ορισμένες από τις δαπάνες που χάθηκαν λόγω φόβων για την υγεία και διακοπής λειτουργίας των επιχειρήσεων ανακατευθύνονται και δεν εξαλείφονται.
Ρέουν οι δαπάνες σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Και η αγορά εργασίας αποδεικνύει αυτή την τάση - πολλοί πρόσφατα άνεργοι εργαζόμενοι βρίσκουν νέες θέσεις στην Amazon, το Instacart, το CVS ή μια από τις άλλες εταιρείες των οποίων οι προοπτικές έχουν αυξηθεί.
Η διπλή ύφεση που σημειώσαμε μπορεί να καταλήξει σε περισσότερο σαν ύφεση και μισή .
Πέμπτος Λόγος:
Ιδιότυπες απολύσεις
Από τους πρόσφατα άνεργους εργαζόμενους που δεν βρίσκουν δουλειά, πολλοί διατηρούν ορισμένες παροχές αλλά δεν εργάζονται ή δεν λαμβάνουν μισθούς.
Μια έρευνα δείχνει ότι το 78% των εργαζομένων που έχασαν τους μισθούς τους λόγω του κορωνοϊού αναμένουν να επιστρέψουν στις προηγούμενες δουλειές τους.
Αυτό μπορεί να αποδειχθεί πιο ελπιδοφόρο από ρεαλιστικό, αλλά μετριάζει την ύφεση από μια τυπική μείωση θέσεων εργασίας.
Έκτος Λόγος:
Χρήματα από το ελικόπτερο!
Τώρα ας δούμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο.
Οι φορείς χάραξης δημοσιονομικής πολιτικής σκοπεύουν να παρέχουν «ότι χρειάζεται» για να ξεπεράσουν την κρίση.
Για αυτό, αξιοποιούν την απεριόριστη ικανότητα της Fed να χρηματοδοτεί κυβερνητικές δαπάνες με νέα χρήματα.
- Περίπου οι μισοί από τους αιτούντες επίδομα ανεργίας θα έχουν περισσότερο εισόδημα από ότι είχαν ενώ εργάζονταν (τουλάχιστον έως τον Ιούλιο), χάρη στα επιπλέον επιδόματα 600 δολάρια εβδομαδιαίως πάνω από τα κανονικά κρατικά επιδόματα.
-Εκατομμύρια εργαζόμενοι Αμερικανοί θα κερδίσουν επίσης περισσότερα από όσα θα είχαν χωρίς το COVID-19, χάρη στις πληρωμές τόνωσης του νόμου CARES.
Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα άτομα αισθάνονται καλύτερα για τα οικονομικά τους από ότι πριν από ένα μήνα, παρά τις εβδομαδιαίες αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας που έχουν φθάσει στα 30 εκατ.
Έτσι, τα χρήματα από το ελικόπτερο μας δίνουν μια ακόμη υπερφυσική και πρωτοφανή εξέλιξη που πρέπει να αναλογιστούμε.
Βραχυπρόθεσμα, είναι βέβαιο ότι θα αμβλύνουν τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας.
Μακροπρόθεσμα, θα αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρές αρνητικές συνέπειες, αλλά δεν θα το εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο.
Αλλά το μεγαλύτερο αναπάντητο ερώτημα - τουλάχιστον όσον αφορά την οικονομία - είναι το εξής:
Για πόσο χρόνο θα αποτρέψει η πανδημία τις ευάλωτες επιχειρήσεις να λειτουργούν;
Τα νέα κρούσματα του COVID-19 θα υποχωρούν με τάση εξάλειψης σε μερικούς μήνες, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να αποκαταστήσουν την κερδοφορία τους.
Στις ΗΠΑ προβλέπουν ότι μέχρι τον Ιούλιο τα νέα κρούσματα θα έχουν μηδενιστεί ενώ ήδη πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτό το καλοκαίρι, στις ΗΠΑ και διεθνώς θα έχουμε επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Εάν η πρόβλεψή τους αποδειχθεί ακριβής, η οικονομία θα πρέπει να αποδώσει καλύτερα το 2020 με 2022 από ότι το 2008 με 2010, για τους εξής λόγους:
Με ανάκαμψη το καλοκαίρι 2020, η αγορά κατοικιών θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι το 2008.
Ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα ανακάμψει σχετικά γρήγορα - οι τράπεζες θα εξακολουθούσαν να είναι προσεκτικές αλλά όχι τόσο προσεκτικές όσο ήταν κατά τη διάρκεια και μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Πολλές προβληματικές επιχειρήσεις θα ανακάμψουν και θα προσλάβουν νέο προσωπικό.
Ορισμένες επιχειρήσεις που ενισχύθηκαν από την πανδημία θα συνεχίσουν να ευδοκιμούν.
Κατά την έξοδο από την ύφεση η δυναμική στις δαπάνες των νοικοκυριών θα ήταν ασυνήθιστα ισχυρή, χάρη στη μικρή διάρκεια της ύφεσης καθώς και στα γενναιόδωρα κυβερνητικά μέτρα.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα που ελπίζουμε να δούμε, αλλά έχει μια προφανή αδυναμία.
Δηλαδή, υποτίθεται ότι ο κορωνοϊός παραμένει αδρανής μετά την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Μια διαφορετική θεωρία λέει ότι ο κορωνοιός θα επανέλθει.
Οι επιδημίες τείνουν να επιτίθενται σε κύματα.
Μέχρι να γίνουν διαθέσιμα τα εμβόλια.
Με άλλα λόγια, μια μελλοντική επανεμφάνιση του COVID-19 φαίνεται το πιο πιθανό σενάριο.
Είναι το σενάριο που πολλοί ειδικοί μας προειδοποιούν να περιμένουμε, και όχι οποιουσδήποτε ειδικούς αλλά και αυτούς που ήταν πιο ακριβείς μέχρι σήμερα.
Που αφήνουμε την οικονομία;
Η χειρότερη περίπτωση συνδυάζει μια ιστορικά βαθιά ύφεση με μια απογοητευτική ανάκαμψη που μοιάζει περισσότερο με τη συνεχιζόμενη ύφεση.
Εάν τα μελλοντικά κύματα COVID-19 αποδειχθούν τόσο επικίνδυνα όσο το πρώτο κύμα, η ύφεση θα μπορούσε να είναι διπλή πτώση σε στιλ της δεκαετίας του 1980.
Για παράδειγμα, οι ιατρικές ανακαλύψεις θα μπορούσαν να κάνουν τον ιό λιγότερο επικίνδυνο, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη στις κανονικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Έτσι, οι δυνατότητες κυμαίνονται από το ένα άκρο στο άλλο. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για οτιδήποτε, δυστυχώς, από την ανάκαμψη στα μέσα του 2020 έως μια παρατεταμένη κρίση πιο σοβαρή από την Μεγάλη Ύφεση.
www.bankingnews.gr
Οι άνθρωποι όταν καταγράφονται αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης θεωρούν ότι ξεκινάει ύφεση και όταν οι οικονομίες ανακάμπτουν μετά από ένα σοκ, θεωρούν ότι ξεκινάει μια περίοδος ανάκαμψης.
Οι οικονομικοί κύκλοι πλέον δεν έχουν καμία σχέση με το παρελθόν, συνήθως κάθε οικονομικός κύκλος κρατάει 8 με 10 χρόνια αλλά τώρα με την ποσοτική χαλάρωση όλα έχουν αλλάξει.
Το ίδιο ισχύει και για τον επιχειρηματικό κύκλο.
Τι θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον;
Θα μπορούσαμε να φτάσουμε σε πολύ βαθειά ύφεση το 2020, και στην συνέχεια η ανάκαμψη να είναι τόσο αδύναμη που θα χρειάζονταν αρκετά χρόνια για να φθάσουν οι οικονομίες σε επίπεδα προ κορωνοιού.
Ας εξετάσουμε λοιπόν πώς μπορεί να ξεδιπλωθεί η οικονομία σε έναν ορίζοντα - ας πούμε, τρία χρόνια από το 2020 έως το 2022 -.
Θα εξετάσουμε τους λόγους για τους οποίους η κατάστασή μας είναι πραγματικά, πολύ κακή και, στη συνέχεια, θα σκεφτούμε γιατί ίσως να μην είναι τόσο άσχημα τα πράγματα.
Θα συγκρίνουμε τις εκτιμήσεις ας σε σχέση με την περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ειδικά με την κρίσιμη οικονομική περίοδο του 2008 έως το 2010.
Γιατί αυτή είναι η χειρότερη οικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Ύφεση
Οι λόγοι είναι οι εξής
Πρώτος λόγος:
Πρόκειται για «διπλή ύφεση»
Ας ληφθεί υπόψη ότι οι δέκα τελευταίες κρίσεις π.χ. στις ΗΠΑ προκλήθηκαν κυρίως από τέσσερις κατηγορίες δαπανών: επαγγελματικός εξοπλισμός, εμπορικά ακίνητα, κτίρια κατοικιών και διαρκή καταναλωτικά αγαθά.
Εάν απομονώσουμε μόνο τα σκαμπανεβάσματα αυτών των τεσσάρων κατηγοριών το ιστορικό του επιχειρηματικού κύκλου δεν είναι διακριτό από την πραγματική ιστορία.
Επιπλέον, αυτές οι τέσσερις κατηγορίες αντιπροσωπεύουν συνήθως λιγότερο από το ένα τέταρτο της οικονομίας.
Το 2019, αποτελούσαν το 19,5% του ΑΕΠ των ΗΠΑ
Επαγγελματικός εξοπλισμός: 5,8%
Εμπορικά ακίνητα: 2,9%
Κτίρια κατοικιών: 3,7%
Διαρκή καταναλωτικά αγαθά: 7,1%
Έτσι, ένα κομμάτι της οικονομίας που αντιστοιχεί στο 19,5% του ΑΕΠ εξηγεί το πρώτο μέρος της διπλής ύφεσης και γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ και η Ευρώπη βρίσκονται σε ύφεση, επειδή οι συνηθισμένοι πρόδρομοι δείκτες έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα, τα επιχειρηματικά κέρδη έχουν επιθετικά συρρικνωθεί, αυστηρότερα πρότυπα δανείων, εκτεταμένες απώλειες θέσεων εργασίας και καθυστερήσεις πληρωμών.
Με τους συνηθισμένους πρόδρομους δείκτες, μπορούμε να περιμένουμε απότομη συρρίκνωση και στις τέσσερις κατηγορίες που εξετάζονται.
Το δεύτερο μέρος της διπλής ύφεσης είναι ξεχωριστό.
Εξετάστε τα βάρη του ΑΕΠ του 2019 για τις παρακάτω κατηγορίες πρόσθετων δαπανών, που αντιστοιχούν στο 11,3% του ΑΕΠ:
Υπηρεσίες μεταφοράς: 2,2%
Υπηρεσίες αναψυχής: 2,7%
Υπηρεσίες τροφίμων και καταλύματα: 4,8%
Βενζίνη και άλλα ενεργειακά αγαθά: 1,6%
Κάθε μία από τις τέσσερις κατηγορίες έχει συρρικνωθεί πολύ περισσότερο από ποτέ.
Σε κάθε περίπτωση, η δραστηριότητα είναι μόνο ένα κλάσμα από αυτό που ήταν μόλις πριν από τρεις μήνες - πιθανώς λιγότερο από το μισό και ίσως ακόμη και λιγότερο από το ένα τέταρτο. Λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της συρρίκνωσης και αξιολογώντας τα ειδικά βάρη στο αμερικανικό ΑΕΠ, η καταστροφή σε αυτά τα στοιχεία από μόνη της είναι αρκετή για να δημιουργήσει μια ύφεση, ακόμη και χωρίς τις συνήθεις κατηγορίες σταθερών επενδύσεων και διαρκών καταναλωτικών αγαθών.
Αυτό λογίζεται ως διπλή ύφεση.
Το πρώτο μέρος της ύφεσης περιλαμβάνει τις κατηγορίες σταθερών επενδύσεων και διαρκών καταναλωτικών αγαθών (συνολικά 19,5% του ΑΕΠ).
Το δεύτερο μέρος της ύφεσης περιλαμβάνει τις πρόσθετες κατηγορίες (συνολικά 11,3% του ΑΕΠ) που επλήγησαν τους τελευταίους δύο μήνες, παρ΄ ότι έχουν μικρή συμμετοχή στον επιχειρηματικό κύκλο.
Δεύτερος λόγος:
Το επιχειρηματικό κόστος που σχετίζεται με την πανδημία μπορεί να διαρκέσει για χρόνια.
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διαχειριστούν:
-Αλλαγές σε πιο ασφαλείς αλλά υψηλότερου κόστους προμηθευτές (σε απάντηση των εύθραυστων αλυσίδων εφοδιασμού που επλήγησαν από την πανδημία)
-Μέτρα για τη διευκόλυνση της κοινωνικής απόστασης, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων επαγγελματικών χώρων σε ορισμένες περιπτώσεις
- Πιο συχνός και ενδελεχής καθαρισμός επαγγελματικών χώρων
- Εξοπλισμός ατομικής προστασίας για υπαλλήλους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πελάτες
- Κόστος δοκιμών για τον COVID-19
Δυνητικά μεγαλύτερα κόστη και δαπάνες στην ασφάλιση υγείας των εργαζομένων (όταν οι ασφαλιστικές εταιρείες ενσωματώνουν το COVID-19 στις δομές κόστους τους, τα ασφάλιστρα μπορούν να αυξηθούν)
Δυνητικά μεγαλύτερη απουσία των εργαζομένων από τις εργασίες τους (οι υπάλληλοι λένε ότι θα μείνουν στο σπίτι τους ακόμη και με ήπιες ασθένειες, οι εργαζόμενοι που στηρίζονται στις δημόσιες συγκοινωνίες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες προκλήσεις για να εργαστούν με ασφάλεια)
Πιθανή διακοπή στην εργασία όταν οι εργαζόμενοι είναι θετικοί στον κορωνοιό
Μπορούμε μόνο πόσο επίμονο θα είναι αυτό το κόστος.
Αλλά σε ολόκληρη την οικονομία, σίγουρα θα λειτουργήσουν αρνητικά.
Είναι κακές ειδήσεις για τα επιχειρηματικά κέρδη, τον πληθωρισμό.
Τρίτος λόγος:
Η FED
Προχώρησε σε δύο μειώσεις επιτοκίων και τα επιτόκια του δολαρίου μηδενίστηκαν.
Αφού μείωσε τα επιτόκια στο μηδέν, η Fed δεν μπορεί να το μειώσει περαιτέρω χωρίς να εισέλθει στη Ζώνη του Λυκόφωτος των αρνητικών επιτοκίων.
(Σίγουρα, άλλες χώρες έχουν δοκιμάσει αρνητικά επιτόκια, αλλά αποτελεί μεγάλο ρίσκο).
Πως κινήθηκε η Fed με τα επιτόκια κατά τις πέντε τελευταίες ύφεση, από την κορυφή του επιχειρηματικού κύκλου έως τη μέση του κύκλου: -4,8%, - 9,8%, –2,0%, –3,2% και –4,1%.
Επομένως, η μεταβολή των επιτοκίων κατά –1,5% είναι ελάχιστη παρέμβαση έναντι υφέσεων του παρελθόντος.
Τέταρτος λόγος:
Οι πτωχεύσεις θα μπορούσαν να είναι πιο σοβαρές από οποιαδήποτε άλλη ύφεση μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Αναφέρουμε "θα μπορούσε να είναι" γιατί δεν ξέρουμε με σιγουριά, αλλά οι χρεοκοπίες θα είναι μεγάλο πρόβλημα για τους εξής λόγους
-Πρώτον, το κλείσιμο των επιχειρήσεων που αντιστοιχούν στο 11,3% του ΑΕΠ και αποτελούν το δεύτερο μέρος της διπλής ύφεσης σίγουρα θα οδηγήσει σε καταστροφή ρεκόρ σε αυτό το συγκεκριμένο τμήμα της οικονομίας.
-Δεύτερον, η οικονομική δραστηριότητα έχει ήδη συρρικνωθεί πιο έντονα από οποιαδήποτε στιγμή από την εποχή του 1933 και σε αυτήν την περίπτωση, οι επιχειρήσεις έκλεισαν μόνο για μια εβδομάδα.
-Τρίτον, οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις έχουν φορτωθεί απίστευτο χρέος.
Από το 4ο τρίμηνο του 2019 και σε σχέση με το ΑΕΠ, οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ήταν περισσότερο χρεωμένες από ποτέ σε ακαθάριστη βάση (74% του ΑΕΠ).
Εν ολίγοις, οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις εισήλθαν σε αυτήν την κρίση διαθέτοντας πιο ευάλωτους και επικίνδυνους ισολογισμούς.
Πέμπτος Λόγος:
Γνωρίστε την γενιά των zombie.
Τα προγράμματα τόνωσης βοηθούν στην πρόληψη της οικονομικής καταστροφής, αλλά στηρίζουν επίσης εταιρείες που δεν θα ήταν βιώσιμες χωρίς φθηνή χρηματοδότηση με την υποστήριξη της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και του Υπουργείου Οικονομικών.
Ορισμένες από αυτές τις εταιρείες θα συνεχίσουν να αποτυγχάνουν, παρά τη δημόσια υποστήριξη.
Άλλες θα μετατραπούν σε zombie company, ανάλογα με τα δάνεια που μπορούν να εξοφληθούν μόνο εάν λάβουν περισσότερα δάνεια.
Η τρέχουσα κρίση θα μπορούσε να δημιουργήσει τις περισσότερες zombie εταιρίες στην ιστορία.
Έκτος Λόγος:
Ο κίνδυνος του πληθωρισμού είναι ασυνήθιστα υψηλός για μια ύφεση
Η πανδημία αύξησε το επιχειρηματικό κόστος προσθέτοντας διαδικασίες και πολυπλοκότητες που δεν υπήρχαν πριν.
Η αύξηση του επιχειρηματικού κόστους βλάπτει την κερδοφορία, στην αρχή, αλλά τελικά θα πρέπει να έχει κάποια επίδραση στον πληθωρισμό.
Και δεν είναι μόνο αυτό.
Ο πληθωρισμός είναι συνήθως μια επιλογή πολιτικής (είτε εσκεμμένη είτε ακούσια), και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής τείνουν να λαμβάνουν υψηλότερα ρίσκα από οποιαδήποτε στιγμή τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.
Συγκεκριμένα, οι τρέχουσες πολιτικές περιλαμβάνουν άμεσες εισφορές χρηματοδότησης από την Fed στην οικονομία, χωρίς να βελτιώνουν την αγοραστική δύναμη.
Τα προηγούμενα προγράμματα QE απλώς αντικατέστησαν της χρηματοδότηση Fed για χρηματοδότηση από εμπορικές τράπεζες, χωρίς να έχουν σημαντική επίδραση στο σύνολο.
Δεν χρησιμοποιούμε την λανθασμένη λογική των μονεταριστών οικονομολόγων που προέβλεψαν αύξηση του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια των προηγούμενων προγραμμάτων QE της Fed ή της ΕΚΤ, ούτε συμμετείχαμε σε αυτές τις προβλέψεις.
Επίσης, οι προοπτικές για τον πληθωρισμό είναι σχεδόν μονόπλευρες, δεδομένου ότι ορισμένα στοιχεία, όπως το κόστος στέγασης, είναι πλέον λιγότερο πιθανό να αυξηθεί από ότι πρόκειται να παραμείνει σταθερό.
Ο πληθωρισμός παραμείνει κάτω από το 3% τα τελευταία 24 χρόνια, η αύξηση του βασικού πληθωρισμού π.χ. στο 4% θα αποτελούσε σημαντικό γεγονός.
Και αν φτάσουμε εκεί, οι δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές θα γίνουν πιο δύσκολες, τουλάχιστον.
Μετά από πολλά χρόνια αποπληθωρισμού, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα υποχρεωθούν και πάλι να επιλέξουν μεταξύ της εξάλειψης του πληθωρισμού και της διατήρησης της ανάπτυξης.
Γιατί δεν θα είναι η χειρότερη κρίση μετά τη Μεγάλη Ύφεση
Υπάρχουν έξι λόγοι οι τρεις από τους οποίους συγκρίνουν το 2020 με το 2008.
Πρώτος Λόγος:
Οι μεγάλοι 4 κίνδυνοι – οι τιμές ακινήτων, στεγαστικά δάνεια, οικοδομές και εταιρίες real estate – δεν έχουν απειληθεί δομικά.
Η φούσκα των κατοικιών στα μέσα της δεκαετίας του 2000 έφερε μη βιώσιμες τιμές παράλληλα με τη μη βιώσιμη αύξηση του ενυπόθηκου χρέους, της οικοδόμησης κατοικιών.
Λίγο πριν την πανδημία, συγκριτικά, οι τιμές των κατοικιών και η δραστηριότητα στέγασης ήταν βιώσιμες.
Ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίαση των δεδομένων του 2019 σε σύγκριση με τα δεδομένα της «κορυφής» της έκρηξης κατοικιών:
-Τιμές κατοικιών: Αυξήθηκαν 3% το 2019 έναντι –19% το 2008 (μετά την κορυφή στα μέσα του 2006)
-Στεγαστικά δάνεια: 49% του ΑΕΠ το 2019 έναντι 72% το 2007
-Κτίρια κατοικιών: 3,7% του ΑΕΠ το 2019 έναντι 6,6% το 2005
Μπορούμε να συνδέσουμε καθένα από αυτά τα στοιχεία με σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών ή της οικιστικής δραστηριότητας στην ύφεση 2008- 2009 ωστόσο σήμερα οι κίνδυνοι είναι μικρότεροι.
Είναι σαφές ότι οι κίνδυνοι για την ακίνητη περιουσία είναι απίθανο να προκαλέσουν τόσο μεγάλη καταστροφή στην τρέχουσα ύφεση όσο την περίοδο της φούσκας των κατοικιών.
Δεύτερος λόγος:
Μη ορθολογικές νομισματικές πολιτικές;
Το 2008, η FOMC και η FED ανησυχούσαν για μήνες πριν εγκαταλείψουν τις ορθολογικές στρατηγικές τους οι κεντρικές τράπεζες.
Αλλά τέτοιες μακροχρόνιες συζητήσεις έχουν ξεπεραστεί.
Η FED η EKT λαμβάνουν μέτρα πρωτοφανή.
Η νέα πολιτική φαίνεται «φυσιολογική» προκαλεί τον ηθικό κίνδυνο.
Οι παρεμβάσεις της Fed και της ΕΚΤ βραχυκύκλωσαν την οικονομική κρίση που φάνηκε να ξεσπάει τον Μάρτιο.
Τρίτος Λόγος:
Οι τράπεζες έχουν περισσότερα κεφάλαια από ότι το 2008.
Όλοι έχουμε ακούσει την ιστορία για το καλύτερο κεφαλαιοποιημένο τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και αυτό είναι αλήθεια.
Ωστόσο, οι υψηλότεροι δείκτες κεφαλαίου δεν θα εμποδίσουν τις τράπεζες να επιβραδύνουν ή ακόμη και να μειώσουν δραστικά τις δανειοδοτικές τους δραστηριότητες.
(Το έχουν ήδη κάνει.)
Έτσι, το κεφαλαιακό μαξιλάρι είναι μεγαλύτερο και αυτό είναι ωραίο να το έχουμε, αλλά δεν θα σώσει την οικονομία.
Τέταρτος Λόγος:
Ορισμένοι τομείς της οικονομίας βλέπουν εξωπραγματική ζήτηση.
Οι δαπάνες έχουν εξατμιστεί όπως ποτέ άλλοτε σε τμήματα της οικονομίας που αντιστοιχούν συνολικά στο 11,3% του ΑΕΠ.
Τώρα ας εξετάσουμε άλλους τρεις τύπους δαπανών:
-Τρόφιμα και ποτά που αγοράστηκαν για κατανάλωση εκτός καταστήματος (4,8% του ΑΕΠ)
-Άλλα καταναλωτικά προϊόντα (5,6% του ΑΕΠ)
-Υγειονομική περίθαλψη (11,5% του ΑΕΠ)
Οι σταθερές δαπάνες σε αυτούς τους τομείς, που ανέρχονται συνολικά στο 22% του ΑΕΠ, δεν αναιρούν την καταστροφή στους τομείς των μεταφορών, της αναψυχής, των εστιατορίων, των ξενοδοχείων και της ενέργειας.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ορισμένες από τις δαπάνες που χάθηκαν λόγω φόβων για την υγεία και διακοπής λειτουργίας των επιχειρήσεων ανακατευθύνονται και δεν εξαλείφονται.
Ρέουν οι δαπάνες σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Και η αγορά εργασίας αποδεικνύει αυτή την τάση - πολλοί πρόσφατα άνεργοι εργαζόμενοι βρίσκουν νέες θέσεις στην Amazon, το Instacart, το CVS ή μια από τις άλλες εταιρείες των οποίων οι προοπτικές έχουν αυξηθεί.
Η διπλή ύφεση που σημειώσαμε μπορεί να καταλήξει σε περισσότερο σαν ύφεση και μισή .
Πέμπτος Λόγος:
Ιδιότυπες απολύσεις
Από τους πρόσφατα άνεργους εργαζόμενους που δεν βρίσκουν δουλειά, πολλοί διατηρούν ορισμένες παροχές αλλά δεν εργάζονται ή δεν λαμβάνουν μισθούς.
Μια έρευνα δείχνει ότι το 78% των εργαζομένων που έχασαν τους μισθούς τους λόγω του κορωνοϊού αναμένουν να επιστρέψουν στις προηγούμενες δουλειές τους.
Αυτό μπορεί να αποδειχθεί πιο ελπιδοφόρο από ρεαλιστικό, αλλά μετριάζει την ύφεση από μια τυπική μείωση θέσεων εργασίας.
Έκτος Λόγος:
Χρήματα από το ελικόπτερο!
Τώρα ας δούμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο.
Οι φορείς χάραξης δημοσιονομικής πολιτικής σκοπεύουν να παρέχουν «ότι χρειάζεται» για να ξεπεράσουν την κρίση.
Για αυτό, αξιοποιούν την απεριόριστη ικανότητα της Fed να χρηματοδοτεί κυβερνητικές δαπάνες με νέα χρήματα.
- Περίπου οι μισοί από τους αιτούντες επίδομα ανεργίας θα έχουν περισσότερο εισόδημα από ότι είχαν ενώ εργάζονταν (τουλάχιστον έως τον Ιούλιο), χάρη στα επιπλέον επιδόματα 600 δολάρια εβδομαδιαίως πάνω από τα κανονικά κρατικά επιδόματα.
-Εκατομμύρια εργαζόμενοι Αμερικανοί θα κερδίσουν επίσης περισσότερα από όσα θα είχαν χωρίς το COVID-19, χάρη στις πληρωμές τόνωσης του νόμου CARES.
Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα άτομα αισθάνονται καλύτερα για τα οικονομικά τους από ότι πριν από ένα μήνα, παρά τις εβδομαδιαίες αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας που έχουν φθάσει στα 30 εκατ.
Έτσι, τα χρήματα από το ελικόπτερο μας δίνουν μια ακόμη υπερφυσική και πρωτοφανή εξέλιξη που πρέπει να αναλογιστούμε.
Βραχυπρόθεσμα, είναι βέβαιο ότι θα αμβλύνουν τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας.
Μακροπρόθεσμα, θα αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρές αρνητικές συνέπειες, αλλά δεν θα το εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο.
Αλλά το μεγαλύτερο αναπάντητο ερώτημα - τουλάχιστον όσον αφορά την οικονομία - είναι το εξής:
Για πόσο χρόνο θα αποτρέψει η πανδημία τις ευάλωτες επιχειρήσεις να λειτουργούν;
Τα νέα κρούσματα του COVID-19 θα υποχωρούν με τάση εξάλειψης σε μερικούς μήνες, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να αποκαταστήσουν την κερδοφορία τους.
Στις ΗΠΑ προβλέπουν ότι μέχρι τον Ιούλιο τα νέα κρούσματα θα έχουν μηδενιστεί ενώ ήδη πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτό το καλοκαίρι, στις ΗΠΑ και διεθνώς θα έχουμε επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Εάν η πρόβλεψή τους αποδειχθεί ακριβής, η οικονομία θα πρέπει να αποδώσει καλύτερα το 2020 με 2022 από ότι το 2008 με 2010, για τους εξής λόγους:
Με ανάκαμψη το καλοκαίρι 2020, η αγορά κατοικιών θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι το 2008.
Ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα ανακάμψει σχετικά γρήγορα - οι τράπεζες θα εξακολουθούσαν να είναι προσεκτικές αλλά όχι τόσο προσεκτικές όσο ήταν κατά τη διάρκεια και μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Πολλές προβληματικές επιχειρήσεις θα ανακάμψουν και θα προσλάβουν νέο προσωπικό.
Ορισμένες επιχειρήσεις που ενισχύθηκαν από την πανδημία θα συνεχίσουν να ευδοκιμούν.
Κατά την έξοδο από την ύφεση η δυναμική στις δαπάνες των νοικοκυριών θα ήταν ασυνήθιστα ισχυρή, χάρη στη μικρή διάρκεια της ύφεσης καθώς και στα γενναιόδωρα κυβερνητικά μέτρα.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα που ελπίζουμε να δούμε, αλλά έχει μια προφανή αδυναμία.
Δηλαδή, υποτίθεται ότι ο κορωνοϊός παραμένει αδρανής μετά την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Μια διαφορετική θεωρία λέει ότι ο κορωνοιός θα επανέλθει.
Οι επιδημίες τείνουν να επιτίθενται σε κύματα.
Μέχρι να γίνουν διαθέσιμα τα εμβόλια.
Με άλλα λόγια, μια μελλοντική επανεμφάνιση του COVID-19 φαίνεται το πιο πιθανό σενάριο.
Είναι το σενάριο που πολλοί ειδικοί μας προειδοποιούν να περιμένουμε, και όχι οποιουσδήποτε ειδικούς αλλά και αυτούς που ήταν πιο ακριβείς μέχρι σήμερα.
Που αφήνουμε την οικονομία;
Η χειρότερη περίπτωση συνδυάζει μια ιστορικά βαθιά ύφεση με μια απογοητευτική ανάκαμψη που μοιάζει περισσότερο με τη συνεχιζόμενη ύφεση.
Εάν τα μελλοντικά κύματα COVID-19 αποδειχθούν τόσο επικίνδυνα όσο το πρώτο κύμα, η ύφεση θα μπορούσε να είναι διπλή πτώση σε στιλ της δεκαετίας του 1980.
Για παράδειγμα, οι ιατρικές ανακαλύψεις θα μπορούσαν να κάνουν τον ιό λιγότερο επικίνδυνο, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη στις κανονικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Έτσι, οι δυνατότητες κυμαίνονται από το ένα άκρο στο άλλο. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για οτιδήποτε, δυστυχώς, από την ανάκαμψη στα μέσα του 2020 έως μια παρατεταμένη κρίση πιο σοβαρή από την Μεγάλη Ύφεση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών