Kατά 12,1% συρρικνώθηκε η οικονομία της Ευρωζώνης το β’ τρίμηνο του 2020
Kατά 12,1% συρρικνώθηκε η οικονομία της Ευρωζώνης το β’ τρίμηνο του 2020, με την πανδημία Covid-19 να αφήνει ανεξίτηλα τα σημάδια της στην ευρωπαϊκή οικονομία, όπως αναφέρει η ολλανδική τράπεζα Rabobank.
H ύφεση το α’ τρίμηνο του 2020 ήταν άνευ προηγουμένου, ωστόσο ό,τι επακολούθησε δεν είχε ιστορικό προηγούμενο.
Τα lockdown και τα δρακόντεια περιοριστικά μέτρα που επεβλήθησαν ώστε να αποτραπεί η εξάπλωση του κορωνοϊού προκάλεσαν ανεπανόρθωτες απώλειες.
Από τα στοιχεία του πρώτου και του δεύτερου τριμήνου είναι σαφές ότι η κρίση ωθεί την Ευρωζώνη σε περαιτέρω αποκλίσεις.
Στο μεταξύ, η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 10,1% ενώ η γαλλική, ισπανική και ιταλική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 13,8%, 18,5%, 12,4%, αντίστοιχα.
Αυτά τα στοιχεία ευθυγραμμίζονται με τις προβλέψεις μας της Rabobank.
Όπως υποστηρίζει η ολλανδική τράπεζα, η Ευρωζώνη είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα.
Το πρώτο είναι η δομή της οικονομίας της.
Για παράδειγμα, τα κράτη που εστιάζουν στον τουρισμό είναι πιο ευάλωτα.
Δεύτερον, ανασταλτικό παράγοντα αποτελούν τα περιοριστικά μέτρα (Εικόνα 2), τα οποία προκάλεσαν μεγάλη οικονομική ζημία.
Τρίτο μεγάλο πρόβλημα είναι τα επιβαρυμένα δημόσια οικονομικά, με χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ολλανδία και η Σουηδία, να αρνούνται να υποστηρίξουν κράτη όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Ανάκαμψη
Τα χειρότερα έχουν παρέλθει, η προσοχή όλων είναι στραμμένη στην ανάκαμψη.
Πρόσφατα, έγινε μεγάλη συζήτηση σχετικά με το σχήμα της ανάκαμψης, π.χ. θα είναι τύπου L ή V;
Το βασικό ερώτημα είναι εάν και πότε η οικονομική δραστηριότητα θα φτάσει στα προ κορωνοϊού επίπεδα.
Η ψυχολογία σημείωσε πρόσφατα απότομη ανάκαμψη (εικόνα 4,5).
Αλλά ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός.
Πρώτον, παρόλο που οι μετρήσεις PMI είναι άνω των 50 μονάδων, κάτι που δείχνει ανάπτυξη, οι τιμές δεν είναι σε επίπεδα που θα αντιστοιχούν σε ανάκαμψη τύπου V.
O δείκτης βασίζεται σε ένα ερωτηματολόγιο που ζητά από τους ερωτώμενους να συγκρίνουν τις προσδοκίες τους για τον επόμενο μήνα.
Δεδομένης της παύσης της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του lockdown, δεν είναι περίεργο ότι οι προσδοκίες είναι θετικότερες.
Δεύτερον, παρόλο που σημειώνεται ισχυρή ανάκαμψη στις λιανικές πωλήσεις (εικόνες 5,6) και στη μεταποίηση, τα τρέχοντα απέχουν πολύ από τα προ κρίσης επίπεδα.
Επιπλέον, οι διαφορές μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Ευρώπης είναι μεγάλες.
Έτσι, παρόλο που τα στοιχεία δείχνουν σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με την περίοδο του lockdown, η οικονομία έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει, όπως εκτιμά η Rabobank.
Η αγορά εργασίας, σε ονομαστικούς όρους, παρουσιάζει άνοδο
Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα ποσοστά ανεργίας (σε αντίθεση με τις ΗΠΑ).
Όμως το γεγονός ότι τα ποσοστά ανεργίας δεν αυξήθηκαν δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η απασχόληση δεν έχει μειωθεί (εικόνα 7) ή δεν θα μειωθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
Σε αρκετές περιπτώσεις οι άνθρωποι υπέβαλαν παραίτηση ή τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, διότι οι προοπτικές τους για επάνοδο στην εργασία τους είναι τουλάχιστον ζοφερές.
Αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ορατό στην Ισπανία, όπου το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε κατά 1,5% ενώ η απασχόληση μειώθηκε κατά 5%.
Επιπλέον, είναι αυτονόητο ότι είναι αδύνατο (ίσως και ανεπιθύμητο) η κρατική υποστήριξη να κρατήσει για μακρό χρονικό διάστημα.
Κίνδυνοι
Παρά την ανάκαμψη των οικονομικών δεικτών, την καλύτερη εν σχέσει με τις εκτιμήσεις απόδοση της αγοράς εργασίας και την πρόσφατη συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, η Rabobank εξακολουθεί να βλέπει διάφορους κινδύνους.
Το πλέον προφανές είναι ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων.
Παρόλο που υπήρξαν ενθαρρυντικές αναφορές σχετικά με την ανακάλυψη εμβολίου στις αρχές του 2021 (βλ. παρακάτω), ο κίνδυνος ενός δεύτερου κύματος κρουσμάτων είναι υπαρκτός.
Στη Μέση Ανατολή ο κορωνοϊός μαίνεται, ενώ στις ΗΠΑ και στη Λατινική Αμερική ακόμα αντιμετωπίζουν το πρώτο κύμα κρουσμάτων.
Οι τομείς με εξαγωγικό προσανατολισμό στην Ευρωζώνη ενδέχεται να βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση.
Ένα δεύτερο κύμα από lockdown θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Οι εταιρείες έκαψαν τα αποθέματά τους τους τελευταίους μήνες και οι κυβερνήσεις έπρεπε να δανειστούν ποσά ρεκόρ για να αποτρέψουν την κατάρρευση της οικονομίας.
Αυτό έχει, μέχρι στιγμής, αποτρέψει τις πτωχεύσεις, ωστόσο ένα δεύτερο κύμα lockdown δεν θα είναι διαχειρίσιμο εφόσον οι κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να παράσχουν γενναία στήριξη σε εταιρείες και νοικοκυριά.
Το ιερό δισκοπότηρο: ένα εμβόλιο
Η πορεία προς ένα εμβόλιο θα μπορούσε να είναι ανώμαλη για διάφορους λόγους.
Πρώτον, θα χρειαστεί χρόνος.
Παρόλο που υπάρχουν αρκετά υποψήφια εμβόλια, το εμβόλιο δεν θα είναι διαθέσιμο προτού υπάρξει ένα δεύτερο κύμα κρουσμάτων.
Δεύτερον, ακόμα και αν υπάρξει εμβόλιο, δεν θα έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτό.
Επίσης, το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια, δεν προστατεύει στο 100%.
Τέλος, οι ευπαθείς ομάδες θα συνεχίσουν να προστατεύουν τον εαυτό τους και η συμπεριφορά των καταναλωτών θα αλλάξει αναλόγως.
Τρίτον, θα χρειαστεί λίγος χρόνος για την αύξηση της παραγωγής και τη διανομή εμβολίων.
Με περίπου οκτώ δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη, η παραγωγή επαρκούς αριθμού εμβολίων θα πάρει χρόνο.
Πιάσαμε πάτο;
Τα στοιχεία για το β’ τρίμηνο έσπασαν μερικά αρνητικά ρεκόρ.
Είναι ασφαλές να πούμε ότι τα στοιχεία του ΑΕΠ για το γ’ τρίμηνο θα υπερβούν κάποια θετικά ρεκόρ.
Αν και αυτό ακούγεται θετικό νέο, δεν αποτελεί παρά μια τεχνική διόρθωση.
Σε σύγκριση με την οικονομική δραστηριότητα κατά το κλείσιμο του β’ τριμήνου, η οικονομική δραστηριότητα της μερικώς «ανοιγμένης» οικονομίας το τρίτο τρίμηνο θα είναι πολύ υψηλότερη.
Όμως, όπως υποστηρίζει η Rabobank, είναι απίθανο η οικονομική επέκταση να είναι τόσο μεγάλη όσο η οικονομική συστολή που προηγήθηκε.
Ως εκ τούτου, μόνο το δ’ τρίμηνο –με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει δεύτερο κύμα κρουσμάτων– θα παράσχει ασφαλείς εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά τη ζήτηση.
www.bankingnews.gr
H ύφεση το α’ τρίμηνο του 2020 ήταν άνευ προηγουμένου, ωστόσο ό,τι επακολούθησε δεν είχε ιστορικό προηγούμενο.
Τα lockdown και τα δρακόντεια περιοριστικά μέτρα που επεβλήθησαν ώστε να αποτραπεί η εξάπλωση του κορωνοϊού προκάλεσαν ανεπανόρθωτες απώλειες.
Από τα στοιχεία του πρώτου και του δεύτερου τριμήνου είναι σαφές ότι η κρίση ωθεί την Ευρωζώνη σε περαιτέρω αποκλίσεις.
Στο μεταξύ, η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 10,1% ενώ η γαλλική, ισπανική και ιταλική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 13,8%, 18,5%, 12,4%, αντίστοιχα.
Αυτά τα στοιχεία ευθυγραμμίζονται με τις προβλέψεις μας της Rabobank.
Όπως υποστηρίζει η ολλανδική τράπεζα, η Ευρωζώνη είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα.
Το πρώτο είναι η δομή της οικονομίας της.
Για παράδειγμα, τα κράτη που εστιάζουν στον τουρισμό είναι πιο ευάλωτα.
Δεύτερον, ανασταλτικό παράγοντα αποτελούν τα περιοριστικά μέτρα (Εικόνα 2), τα οποία προκάλεσαν μεγάλη οικονομική ζημία.
Τρίτο μεγάλο πρόβλημα είναι τα επιβαρυμένα δημόσια οικονομικά, με χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ολλανδία και η Σουηδία, να αρνούνται να υποστηρίξουν κράτη όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Ανάκαμψη
Τα χειρότερα έχουν παρέλθει, η προσοχή όλων είναι στραμμένη στην ανάκαμψη.
Πρόσφατα, έγινε μεγάλη συζήτηση σχετικά με το σχήμα της ανάκαμψης, π.χ. θα είναι τύπου L ή V;
Το βασικό ερώτημα είναι εάν και πότε η οικονομική δραστηριότητα θα φτάσει στα προ κορωνοϊού επίπεδα.
Η ψυχολογία σημείωσε πρόσφατα απότομη ανάκαμψη (εικόνα 4,5).
Αλλά ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός.
Πρώτον, παρόλο που οι μετρήσεις PMI είναι άνω των 50 μονάδων, κάτι που δείχνει ανάπτυξη, οι τιμές δεν είναι σε επίπεδα που θα αντιστοιχούν σε ανάκαμψη τύπου V.
O δείκτης βασίζεται σε ένα ερωτηματολόγιο που ζητά από τους ερωτώμενους να συγκρίνουν τις προσδοκίες τους για τον επόμενο μήνα.
Δεδομένης της παύσης της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του lockdown, δεν είναι περίεργο ότι οι προσδοκίες είναι θετικότερες.
Δεύτερον, παρόλο που σημειώνεται ισχυρή ανάκαμψη στις λιανικές πωλήσεις (εικόνες 5,6) και στη μεταποίηση, τα τρέχοντα απέχουν πολύ από τα προ κρίσης επίπεδα.
Επιπλέον, οι διαφορές μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Ευρώπης είναι μεγάλες.
Έτσι, παρόλο που τα στοιχεία δείχνουν σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με την περίοδο του lockdown, η οικονομία έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει, όπως εκτιμά η Rabobank.
Η αγορά εργασίας, σε ονομαστικούς όρους, παρουσιάζει άνοδο
Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα ποσοστά ανεργίας (σε αντίθεση με τις ΗΠΑ).
Όμως το γεγονός ότι τα ποσοστά ανεργίας δεν αυξήθηκαν δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η απασχόληση δεν έχει μειωθεί (εικόνα 7) ή δεν θα μειωθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
Σε αρκετές περιπτώσεις οι άνθρωποι υπέβαλαν παραίτηση ή τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, διότι οι προοπτικές τους για επάνοδο στην εργασία τους είναι τουλάχιστον ζοφερές.
Αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ορατό στην Ισπανία, όπου το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε κατά 1,5% ενώ η απασχόληση μειώθηκε κατά 5%.
Επιπλέον, είναι αυτονόητο ότι είναι αδύνατο (ίσως και ανεπιθύμητο) η κρατική υποστήριξη να κρατήσει για μακρό χρονικό διάστημα.
Κίνδυνοι
Παρά την ανάκαμψη των οικονομικών δεικτών, την καλύτερη εν σχέσει με τις εκτιμήσεις απόδοση της αγοράς εργασίας και την πρόσφατη συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, η Rabobank εξακολουθεί να βλέπει διάφορους κινδύνους.
Το πλέον προφανές είναι ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων.
Παρόλο που υπήρξαν ενθαρρυντικές αναφορές σχετικά με την ανακάλυψη εμβολίου στις αρχές του 2021 (βλ. παρακάτω), ο κίνδυνος ενός δεύτερου κύματος κρουσμάτων είναι υπαρκτός.
Στη Μέση Ανατολή ο κορωνοϊός μαίνεται, ενώ στις ΗΠΑ και στη Λατινική Αμερική ακόμα αντιμετωπίζουν το πρώτο κύμα κρουσμάτων.
Οι τομείς με εξαγωγικό προσανατολισμό στην Ευρωζώνη ενδέχεται να βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση.
Ένα δεύτερο κύμα από lockdown θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Οι εταιρείες έκαψαν τα αποθέματά τους τους τελευταίους μήνες και οι κυβερνήσεις έπρεπε να δανειστούν ποσά ρεκόρ για να αποτρέψουν την κατάρρευση της οικονομίας.
Αυτό έχει, μέχρι στιγμής, αποτρέψει τις πτωχεύσεις, ωστόσο ένα δεύτερο κύμα lockdown δεν θα είναι διαχειρίσιμο εφόσον οι κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να παράσχουν γενναία στήριξη σε εταιρείες και νοικοκυριά.
Το ιερό δισκοπότηρο: ένα εμβόλιο
Η πορεία προς ένα εμβόλιο θα μπορούσε να είναι ανώμαλη για διάφορους λόγους.
Πρώτον, θα χρειαστεί χρόνος.
Παρόλο που υπάρχουν αρκετά υποψήφια εμβόλια, το εμβόλιο δεν θα είναι διαθέσιμο προτού υπάρξει ένα δεύτερο κύμα κρουσμάτων.
Δεύτερον, ακόμα και αν υπάρξει εμβόλιο, δεν θα έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτό.
Επίσης, το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια, δεν προστατεύει στο 100%.
Τέλος, οι ευπαθείς ομάδες θα συνεχίσουν να προστατεύουν τον εαυτό τους και η συμπεριφορά των καταναλωτών θα αλλάξει αναλόγως.
Τρίτον, θα χρειαστεί λίγος χρόνος για την αύξηση της παραγωγής και τη διανομή εμβολίων.
Με περίπου οκτώ δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη, η παραγωγή επαρκούς αριθμού εμβολίων θα πάρει χρόνο.
Πιάσαμε πάτο;
Τα στοιχεία για το β’ τρίμηνο έσπασαν μερικά αρνητικά ρεκόρ.
Είναι ασφαλές να πούμε ότι τα στοιχεία του ΑΕΠ για το γ’ τρίμηνο θα υπερβούν κάποια θετικά ρεκόρ.
Αν και αυτό ακούγεται θετικό νέο, δεν αποτελεί παρά μια τεχνική διόρθωση.
Σε σύγκριση με την οικονομική δραστηριότητα κατά το κλείσιμο του β’ τριμήνου, η οικονομική δραστηριότητα της μερικώς «ανοιγμένης» οικονομίας το τρίτο τρίμηνο θα είναι πολύ υψηλότερη.
Όμως, όπως υποστηρίζει η Rabobank, είναι απίθανο η οικονομική επέκταση να είναι τόσο μεγάλη όσο η οικονομική συστολή που προηγήθηκε.
Ως εκ τούτου, μόνο το δ’ τρίμηνο –με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει δεύτερο κύμα κρουσμάτων– θα παράσχει ασφαλείς εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά τη ζήτηση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών